Ka Nupepa Kuokoa, Volume V, Number 19, 12 May 1866 — Kau Ahaolelo o ka M. H. 1866. [ARTICLE]

Kau Ahaolelo o ka M. H. 1866.

Poakolu, Mei 2. Ilaiawai ka Ahaolelo ma ka hora ii. O ka Hon. G. Rhodes Hope Peresidena ma ka noho. Pule ke Kahunapule a pau. i Na Palapala Hoopn. W aiho mai o Hon. J. Mott Smith he ! palapaia hoopii no Kohala. E noi mai ana. 1. £ kauia i Kanawai e kauoha ana i ka poe Luna Leta a puni keia aupuni, e hoopuka i na kikoo dala mai ke~ kahi Hale Lela a kekahi, i hikiai ke hoo* unaia ke dala me ka nalowale ole, no ka mea, ua nui loa ke da!a i nalowaie iloko | o na kau i hala ae nei ma na Eke Leta. *2. E hooloihiia ka hoomau ana i ke ka- ! nawai e hoonohonoho anai na Komisooa Palena Aina, i eha makahiki hou ako a e hoonohoia i 4 mau Komisona hou no ka mokupuni o Hawaii, 3. O oa kanaka a pau o keia aupuni i hiki ka heiu waiwni i ka 05,000, e auhauia } keneta no ke daia hookahi. 4. E hooeniia ka

auhau Sio i iiapalua dala. koe no ka auhau ona lio wnhine. 5. E kukuluia » Banako Aupuni malalo o ka hooponopono ana a ke Kuhina Waiwai. a e hoopukaia ke d »la pepa. 6. E hooliloia ka . Aha Hook»u«)ko!o Apana o Kohnla i Aha Hoomalu. 7. \o ke one pono ole U>a o ke kanawai e hooponopono ana i na kula, i hcH>lohīa iho nei e ka Ahaolelo o 1864 & IS<55. nolaila. e hanaia i Kanawai e hiki ai ke hookohuia i mau Luna Pai }>ai, i mea nana e kii aku na keiki e hele i ke kula. 8. E hookapuia ka lawe ona mai i na pake Limahann. akn, nole nae e hoo- « kapuia na poe o ka Lahui e ae. Waiiio hou mai no o Hon. J. Moil t Siuith he palapah iioopii no ia Apana no, ' e noi niai ana. 1. E liooiianaia na lnweliala i hoopniia nn ia A|vana. ma ia wahi no. 2. E haawiia ka mana ina Lunnkanawai Apana e iioopai i na hihia iioohiki wahaliee, ke emi ka uku hoopii ma--1 lalo o $100 00. 3. Ona pono a pau o : na mea aina iloko o na kai lawaia e hoopauia, a e haawiia ka pono i na Makaai- | nana. 4. E hanaia kekahi mea e paipai j aku ai, i hana'i kekahi poe i ninu hale i liana lole. 5. E aoia ka oihana Loio ma f | ke kula o Lahainaluna. 6. E hanaia i , i kula Eneiani ma keano kula hanai, i wa- \ i iii e aoia'i na keikikane me na kaikama- i hine ma ka mokupuni o Ilawaii. 7. E ! hanaia i Hale no nt\ poe kuli a me na ! makapo ilihune ma Hawaii. 8. E hoo- ; kaawaleia na Kanawai Kivila, a me na ! Kanawai Hoopai Karaima, aole ma ke ' waiho huikau. 9. E kukuluia i Hale I mai ma Waimea, Hawaii. j ! Waiho mai no o Hon. J. MoU Smith : he paiapala hoopii no kona Apana, c noi | mai ana. 1. E hookaawaleia $'2000 no ke nianui mai Kawaihae uka, a hiki hoi ! 1 i Waimea, Hawaii. 2. E hookaawaleia j | i puu dala no ka unuhi ana i na olelo hooholo o ka Aha Kiekie a me na Buke hoonaauao e ae. 3. E hookaawaleia i i $1000, no ka iiana ana i Hale Hookoloj kolo no ka Apana Ekolu ma Waimea, i Hawaii. 4. E hookaawaleia i puu dala | no ka hoolako ana i ka Papa Hoonaauao i iiiki ia lakou ke uku aku i na kumuao i ko lakou uku. Ma ke noi a His. Ex. Mr. Harris, ua | liaawiia na palapala hoopii i ke Komitc ; Wae, a ua kohoia o H»»n. J. Mott Smith, ! J. W. Keawehuhahala, & C. K. Kakani. j Ma ke noi ia ana mai. ua aeia o Hon. | J. W. Keawehunahala e heluhelu mai i \ kana olelo hooliolo e hoololi ai i ka rula | ; 27 oka Hale. Ua lieluheluia ka olelo i hooholo, n ma kc noiia ana mai, ua hooi moeia ma ka papa. : Hoopuka mai o lion. L. Aimlohe olei lo hooholo c hoolakoia na hoa o keia : ALaoleio i na Kanawai o ka 1864 a me 1365, ua hooholoia. Hooiaha mai o Hon. Mr. Keohokaua i : kona manao e waiho mai i Bila Kanawai | e wehe ai i ke awa o Kahuiui i awa ku : moku. Ma ke noiia ana mai, ua oeia o Hon. J. W. Keawehunahala e heluiielu inua ! ! mai i kana Bila Kanawai e hoonui ana i | ; ka auhau kino maluna o na kanaka o na ! Aupuni i noho kuikahi ole me keia, ua i hoohoioia ka Bila ma ka heluhelu mua ! ! ann. Ma ke noiia ana, tia iiaawiia i ke Komile Wae. Haawiia ike Komite Wae. Kohoia o His. Ex. Mr. C. D. Varigny, i J. W. Keawehunahala, J. H. Kamalo, i E. H. Boyd, & J. K. Hart. Hoolaha mai o Hon. H. J. Wana i ko- ! na manao e waiho mai i Bila Kanawai e i hooioli ai t ka Pauku 480 o ke Kanawai Kivila. | Hoolaha ma» ke Kiaaina o Oahu i ko- ! na manao e waiho mai i Bila Kanawai e hoololi &i i ka Pauku 513 o ke Kanawai : Kivila. Ma ke noiia ana mai, ua aeia o Hon. j J. W. Keawehunahala e heluhelu mua j mai i kana Bila Kanawai e pili ana i ka i hoololi i ke kanawai e hoakaka ana i ka j Hoa Lunakanawai aiua o ka Aha Kiekie. | Ma ke noi a Hi& £x. Mr. Harris, ua ! hooholoia ka Bila ma koua heluhelu mua i ana, a e heluheiu alua ia i ka wa kupooo, | Na Hana i Hoopaneeia. | Ma ke noi a Hon. J. H. Kamaio, ua : hapaiia na hana i hoopaneeia, a ua lilo ) ka Hale i Komite no ka noonoo ana ika

B»la Kanawaie hoololiai \ ka i\uika i-I o ke Kanowai Kivi!a. Kaheaia o Hop. J. li. Kamalo ma ka «oho Luuu lloon».,!u. ileluhehua ka Pauku m»iv» o k.i a i ke noiia aaa inai, e h«v>iioSo i ka P.u:ku mua. l'a no» mai ke Kulnna o k » na aina e, e kakauia na ae a nu' na hoo!t\ O keia Bila, he Bila e hoomei nna i ka auhau lio i hapalua dala. l*.i mn n i olelo i hoopukaia mai e Hon. J. \V. Krawehunahala ka n>ea nana i !awe m;»i i k.t Bila e pili aoa i ka wehewehe in.n i Ukumu |K)no e hooholoia'i ki Biii, w.iln i ana, ke kaniuhu mai nei na M nKan i r.r ;i no keia auhau. A ua hai pu mni r.o !wm ia f no ka pinepine o ka h<» >pn nna \\\ \ o na Makaainana i na Kaii Ahaol»|.»i hala ae nei no keia auhiiu. .\ ua nu; mai no na olelo naauao v :.e 11 ua l.un» la i hoopuka ai no keia IMn. a pel i i.<» hoi o llon. Mr. Huluili. Kupau, J. Kapuniai, Hart. J. H. Nahaku, G. 11. IV. ke, L. Kehipio, H. J. Wnna. >t mo kekahi poe e ne. A ma ka aoao kue hoi i k i IMi, uain I mai, he kiola walo keia i kr «.lal.i. a lu' . hoooomaikui i ka |>oe w;'.i\\;ii na poe iuu ; o na lio, a inn e hooemua ka auhau o na , lio, alaila, e hoonuiia nui.iu i ka auli iu i malunn o na kanaka. A, nole o na Ku- . luna makemake e hoonui liou iw i kaa»ihau malunu o na kanaka. A muhope iho o ka hoopanp:ia hulu ana, ua hooholoia e hoomoe ma ka papa. ! Ua kakauia na «e a me na hoole. j; t i ' no ia. : H. R. H. M. Kekuannon, Hon. <\ Kni kani, Hon. W. C. Lunalilo. Hmi. Johti li, Hon. W. P. Kamakau, Hon. 11. A. Kahanu, Hon. P. Nahaohlua, Hon. G. Hlmles, Hon. T.C, Heuek, llon. 1\ Ka- | noa, Hon. I). Kalakaun, Hon. C. C. Ha- ; rris, Hon. C. de Varignv, llon, F. W. Hutchison, Hon. J. H. Knmal >, Hon. K. H. Boyd, Ilon. W. P. Woo<l, Hon. J. j Mott Smilh, Ilon. L. Kaapa, Hmi. Keoj hokaua, Hon. J. Kahaulelio, Hon. Kahuj lu, Hon. G. J. Hoapili. O ka Imina o ; ka poe i hoole he 23. \ PoE Ak. | Hon. J. Kupau, Hon. J. H. Nahaku, | Hon. G. B. Ukeke, Hon. J. H. Heleluhi, Hon. L. Keliipio, Hon. J. W. Keawohunnhnla, Hon. H. J. Wnnn, llou. 8. W. Mahelona, Hon. J. K. Hnrt, Hon. J. K. Kaunamano, Hon. L. Aholo, llon. L. W. Kaainoa, Hon. N. Kepoikai, llou. Mr. Huluili, he 14 ko lakou nui. O ka poe ina ka ae ka pue m ikem i' x o e hooemiia ka auhnu lio i no r>o, u () | ;u poe ma kn hoole, ka poe nia ka noao e makeinake ana no e hoomau i kn auhnu lio i hookahi dala,—a ua hooleia ka IMa, n ua hoopaneeia ke Kom»te o ka Hale, a ua hoopaneeia ka lloike a ke Kounie o | ka Haie. Ma ke noia Hon. L. Aholo, ua hlo U Hale i Koinile no ka noonoo ana i ka Bila Hauwina, lilo o Hou. L. i Luna Hoomnlu. Ua noonooia na haawimi mahopo \ io j nei, a ua hooholoia ma ka heluhelu alu.i i ana. ! OU o na Lawehala - - - >'i),ooo I Luna Paahao o Oahu - - :j,f>oo Ua heluhelnia ka haawina no n i m ikai o Oahu, a ma ke noiia ana, ua kapae ia ka noonoo ana o ia haawina a m ihope aku. Hoopaneeia ke Komiie, n hoopaneeia ka hoike a ke Komite o U Hiiie. I Hoopaneeia ka Ahaolelo a ka l i a{»o- --! poi ka hora 11 A. M. ! Poaha, Mei . Halawai ka Ahaolelo ina ka hora 11 | A. M., e like tne ka hoopineeia ana. H. H. R. M. Kekuanaoa a mo Hon. '■ G. Rhodes, Hope Peresidena, ma ka : noho. Pule ke Kahonapule a piu. Heluheluia ka moolelo a aponoia. I Waiho mai o Hon. Mr. Kaulia n Knu, I Hawaii, i kona Palapnla Koho, a tla ; haawiia i ke Komite no na Pal.ipala | Koho. Waihou maiwa Palapala Hoopii. j Na Maeha ma laua o Kanakaole. K noi mai ana e hoihoi hou ia nku ka laua 1 mau dala i hoolilo ai no ke nna i kn Aina : Aupuni, ia Puuanahulu, he Jjl34 00. | Haawiia i ke Koinite Waiwai. j No Kona Akau mai kekahi e noi mai

am ** Mrhcia Awa o Knilua i a«a kua v. ī pwi <iala nn ka haiia nna i alamn malaila. .No Kona lff:na ke.'kalii. K noi ana e lio<ji3tiia ke Kar:n«rai Hookamnknma. Ua haawiia i na Komile. Houi: Komite Wak. lloike mai o llis Ex. C. de Varigny, ka I-una Hootualu e ke Kornite i kohoia'i c iioonoo no ka 13ila Kanawni a ka Luna o W'aialua, e pili nnn i ka hookau i ka auinu kino elima dola maiuna o na kannka o ua aina e i nolio kuikahi ole rne kna Aupuni. Manao ka hapanui o ke Koniiie ua pono e hoomoeia ka Bila ma kn pnpa. \oiia mai e apouoin ka hoike a ke KomiU'. Noi mai ka Luna o Waialua e hoomoeia ka lioike a ke Komite ma ka p:.pa. Koi ikaika mai ke Kuhina o ko na aina e, r hoaponoia kn hoike ake Kornite. No ka iiH'ii, omi o na pake ka mea i manaoia e liook;ijr.i aku ma koia Bila, aka, e pili pu aku nn;t no nae i na pukiki, mi haole o keknhi o na nioku o (.>erernania, Perusia, a rne na ka-nnk-i o nn Mokupuni o Porunesin. Aua hiki no hoi ke hooliloia ka Bila i mea ole innmuli o ka hele koke ana o na poe u na nupuni e auhau ia nna ma keia Bila, e hoohiki i Kupa Hawaii, a mnlalo o ke Kumu* kanawni e maluhia like ai lakou e like ine n;\ kannka Imnau oka aina. Kokua o Hon. Mr. Knkani i ka manno i hoo ukaia e ke Kuhina oko na Aina e. Wahi a kona manao, ua ane makehewa io no keia Bila, a he hiona no hoi e kue ana i ke Kumukanawai, a e popehi rtna i na pomaikai i loaa mai nei mamuli o ke Kanawai e kokua ai i na Luina hana n ini' na eemoku o ila Aina e mai. A pt'ln no hoi o Hon, Mr, Heuek, wahi ana ua honoia no in mea mn Kalaponi, o kn nuhau kaunialm i na Pake, nka, ua oi nae ka poino mamua o na pomaikai i loaa inni. Hooikaika inai no ka Luna o Waialua, e hooinoeia ka hoike n ke KomUe ma ka papa. No ka rnea, o na l'nke ka moa nana i lnwe inai kekahi o na inai ino loa iloko o keia Aupuni, oia ka " Mai Pake." Ake hooliloia nei na (lnla he nui wnle o ke Aupuni i mea e innlama ai i ke ola o keia poe i poino ia i keia mai ino. Nolnila, ua pono loa e kauia i nuhau kaumaha maluna oia poe, a waiho mai no hoi i kekahi mau kuinu nui e ne. Honiai mai ka His Ex. Mr. Hnrris i ke ano o ko Wninlun poe, i mni, i kekahi manawa mamua aku nui, ua makemake oia e hoolimaliina i kekahi poe kanaka hana ma Wnialua, ma ka hnna nna mn keknhi loko, akn, nole nae he loaa o ke kanaka hana, no ka mea, ua pau loa kanaka oia wahi i ka heihi'i lio. Hu ka nka a hnnlele wnle okn Hale. Un ninnuia, a ua hoolela ka hoomoe ina ka papa, a ua aponoia kn hoike u ke Komiie. Wniho mai ke Kuhina Kalaiaina ho palapnln lioopii e kuenna i ke kohoin nna o Hon. .1. Kupiiu, ma Koolauloa, a me Hon. S. W. Mnheīona o Ewa rne Wnianae, a me Hon. L. Aholo. Ua haawiin iko Komile no na Aha Hookolokolo. HAI'AIIA NA HANA I HOOPANEEIA. Ma ke noiia ann, un iilo ka Alinolelo i Komi(e no ka noonoo hou ana i ka Bila Hnawinn. Noho o Hon. S. W. Mahelona i Luna Hoomalu. Heluheluia ka hnawina no na Makai, he StS,72O. Noi o Hon. Kakani 820,000; noi mni o Hon. W. Pinehasa Wood, he 821.000. Nonoi mai o Hon. CJ. B. Ukeke, e hoihoi mai no kn uku o na Makai na ka Ahaolelo e liooponopono. Kue nui oia ika uku nuiia o na Mnkui haole. no ka inea, nohe a Inkou hana, he hoopumehana wale iho no i ua limn iloko o ka pakeke, o na Makai kanaka, o lakou ka |>oe haua e ku mau «na ī ko ao u me k;\ po. Eia nne ka mea kupnnahn, he uuku ka uku o na kanaka, pii ka uku o na Makui hnole, hana ole, noho wale iho no. Mnnao no hoi oia, e hoopau i na Makai haole. Kue o William F. Jourdan, a e koho i Makai Pukiki, a i Makai Pake. Kokua o Hon. L. W. Kaninoa i ka hnawina ma ka Bila. Kokun ka Luna o Kona Akau i ka hoololi n kn Luna o Honolulu, (W. P. W.) no ka mea e hooiiloia ana no aa dala kupono. Mnnao kn Luna o Waialua, e pono no na ka Hale Ahaolelo e hooponopono ka uku o na Makai, a ua lawa no lakou i ka SISOOO, aua noiia mai oia e hooholoia. Mahope o ka hoopaapaa loihi ana, ua hooholoia ke noi aka Luna o Waialua. Hooholom : No ke ola o nt Makai o Maui 56.200 ** *• Hawiii 6,850 »• •• Kavai 2,000 No na lilo ona Aha Apana a me Hoomnlu 500 Lilo no ka Oihana Kalaiiioa 1,500 Luna Leia Nui 3,600 Kakauolelo a ka Luna Leta Nui 2,400 Kakau ana i ka moolelo o Im Aha Kukamalu 200 Lawe Leta o Hawaii 2,000 Maui ine Molokai 800 Oahu 624 " Kauai me Niihau 400 O na haawina i hoikeia mamua *e nei, ua hooholoia ma ka heluhelu alua ana. Heluheluia ka haawina no ka Papa Ola, he $20,000.

Noi k«-»keia mni no. e hoopaneeia ke Ko- - miie. Aua aponoia. Hoike mai ka Luna Hoomaiu i na mea i hanaia. A pnoii k i hoike ake Komiie o f ka Hale. Ama ke noiia ana mai. ua hoopaneoia ki Ahaolelo. a ka ia apopo, hom 11 okeauakea. Poalima, Mei 4. ! Halawai ka Ahaoielo ma ka honi mau. O Hi». R. H. M. Kekuanaoa a me Hon. G. Rho<le«. Hope Peresidena roa ka noho. Pule ke Kahunnpule a pou. Heluheluia ka moolelo a aponoia. Hoopukaia mai he palapala hoopii na ; Hon. L. Kanpa kue i kona hoa L. W. Ka- | amoa. Haawiia ike Komit no ke koho nna. ! Hoike Komite mai. | Hoike mai o Hon. E. H. Boyd, no ka pa- | lapnln hoopii a Kona Hema, e pili ana i ka I hooemi i ka uku moku, e noi ana e hoomoe ! ia ka palnpala hoopii ma ka papo. Aponoin. ! Hoike mai o Hon. J. W. Keawehunahala o >' ke Komi?e no na Ahn Hookolokolo, ua pono I no ke kohoia ana o Aholo, aponoia. | Hooholoia ka olelo hooholo aL. Kaapa, e alakai ka makai o ka Hale i na Luna Aha- ! okla i kn Hale Panhao e makaikai ai. Hoo--1 hoioia kn olelo hooholo a Hon. J. • Kea- | wehunahnla, e kau in na kii o na Moi a pnu ! o Hawnii iloko o ke Keena Ahaolelo. Heluhelu mna mai o Hon. E. H. Boyd, i knna Bila Knnawai e hoopau a? i ka Pauku 4 o ke Kanawai holo pili aina, e pili ana i I na Kapenn moku holo pili aina, a ua hoohoI loia ma ka heluhelu mua ana, a e heluhelu , alun ia i ka wa kupono. Heiuhelu inua mai o Hon. Mr. Kakani i kana Bila e hoololi ai i ka PauUu 92 o ke Kanawni Kivila, ua hooholoia ina ka heluhe- | lu inua ana, a e heluhelu nlua ia i ka wa j kupono. ! Heluhelu mua mai ke Kuhina Knlaiama ! i knnn Biln Kanawai e ne nna i ka poe i oki : in e mare hou no. Hooholoia mn kn helu--1 helu mun nna.a e heluhelu nlua ia i ka wa i kupono. . Heluhelu mua mni o ka Men Ha« j nohano C. C. Harris i kana Bila Kanawai e | hoololi ai i kn Pauku 9 Mokuna 9 o ke Kni nawai Hoopni Kamima, a ua hooholoin mn j kn heluhelu mua ana, e heluheluia ī ka waI kupono. } Hoolnha mni Ue Kuhina Knlniaina i konn i manao e waiho mai i Biia Kanawai e pili j ona i ke kuai nnn i na lnnu a me nn make. | Hnpniia na hnna i hoopaneem.