Ka Nupepa Kuokoa, Volume V, Number 20, 19 May 1866 — Page 1
KA NUPEPA KUOKOA:
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
BUKE V. HELU 20. HONOLULU, MEI 19, 1866. NA HELU A PAU 233.
"KA NUPEPA KUOKOA,"
HOOPUKA MAU IA MA HONOLULU I kela Poaono keia Poaono.
$2.00 no na mahina he UMIKUMAMALUA,
$1.00 no na mahina eono. ME KA HOOKAA MUA MAI.
NA OLELO HOOLAHA—aole i oi mamua o 10 laina no ka hoopuka hookahi ana, $1.00; alua komo ana, he $1.50; hookahi malama, $2.00. E uku mua ia mai ke dala o na olelo hoolaha a pau e hoounaia ana mai e pai.
KANIKAU—he hapalua dala ka uku no ka aoao hookahi o ka pepa leta, oia hoi 4 keneta no ka lalani hookahi—penei: he 25 lalani, $1.00; 50 lalani, $2.00; a pela'ku.
NA UKU NO NA OLELO HOOLAHA—ka uku pepa, a me ka uku o ke Kanikau, e haawiia no ma ka lima o na Luna o ke Kuokoa, a i oleia, e hoouna mai ia Kauka Kulika.
O NA UKU PEPA A PAU E HOOKAA MUA MAI NO—aole e kauia ka inoa o kekahi haole a kanaka maoli paha, ma ka inoa o ka poe lawe pepa ke ole e hookaa e mai mamua. E pono ke hiipoiia keia mau rula, no ka mea, he emi no ka auhau no keia nupepa.
AIA KE KEENA O KA NUPEPA KUOKOA—ma ke kihi hema o ka Hale Hookipa Luina (Sailor's Home.) O na hora hana, ma ka eiwa o kakahiaka, a i ka ha o ke ahiahi.
L. H. KULIKA. (Luna Hoopuka.)
KA "NUPEPA KUOKOA."
I s published in Honolulu. EVERY SATURDAY,
$2.00 per annum, or $1.00 per six months, in advance.
A DVERTISEMENTS not exceeding 10 lines, inserted once for $1.00; twice or $1.50; and $2.00 for one month; all advertisements must be paid for in advance.
KANIKAUS will be charged 1.00 per page, or 4 cts. a line.
PAYMENTS FOR ADVERTISEMENTS, Subscriptions or Kanikaus, may be paid to any of the Agents of the Kuokoa, or may be enclosed in a letter to the Publisher.
ALL SUBSCRIPTIONS must be PREPAID. No names, either of foreigners or natives, will be inserted on the subscription list, until paid for. This rule must be strictly adhered to, on account of the low subscription price.
THE OFFICE OF THE KUOKOA is in the South corner of the Sailors' Home. Office hours from 9 A.M. to 4 P.M.
L. H. GULICK.
Publisher.
Volume I, II, and III of the KUOKOA, bound, for sale, $3.50 each.
Persons having complete sets of the above, can have them bound by paying $2.00 each.
HE MOKU HOLO MAU
No Lahaina, a me Makena. O KE KUNA KALEPA PAA maikai, "Kate Lee." O Fountain ke Kapena, E HOLO MAU LOA ANA A HIKI WA no hoi ma na Awa i olelo ia maluna. No na ukana a me na ohua, e nina i ke Kapena ma ka moku, a i ole ia ia C. BREWER &co. (BURUA MA) 228-tf
No Hilo.
KA MOKU KUNA "MELE HILO," O Pilipo ke Kapena. E HOLO MAU ANA KEIA MOKU I KE Awa maluna, no na ukana ame na ohua e ninau ia C. BREWER &co. (BURUA MA)
No Hana, Kaupo, a me Maliko,
KA MOKU KUNA 'MANUOKAWAI,' O Merchant ke Kapena. E HOLO MAU ANA KELA MOKU I NA Awa i haiia maluna. No na ukana a me na ohua, e ninau ia C. BERWER &co. (BURUA MA)
Olelo Hoolaha
- A KA -
AHAHUI HOOHOLO MOKUAHI
- A -
MOKU MAOLI KULOKO
- O KO -
Hawaii Pae Aina.
KA MOKU KUNA MAIKAI "ONWARD," E holo ana i KOLOA, a me WAIMEA, Kauai, mahope iki iho o kona hoi ana mai KAWAIHAE mai. O KE KUNA MAIKAI Alabani, 161 tona, e holo ana i Kawaihae, a me Kona, ma k Poaono, a mamua ae paha, la 10 o keia malama. O KE KUNA KALEPA O Neti Mela E holo mau ana i Lahaina, a me Maalaea. No na mea i koe, e ninau ia Kapena Mokina, a i ole ia, ia JANION GREEN & CO., A. H. M. K. H. 222-tf
Na Buke i Pai ia e ka Papa Hawaii.
Eia na buke kuai, a me ke kumukuai.
Baibala nui no na Awai o na Halepule, $4 00
" Ohana, ano nui, me na kii, 2 50
a me na Moohana, 5 00
" Ohana uuku iho, me na Moohana, ili ulaula, 1 00
" Ohana, me na Moohana wale no, 62 ½
" Okoa, 50
Kauoha Kahiko, i paiia i ka M. H. 1838, 25
Kauoha Hou, me ka pepa lahilahi o waho, 12 ½
Kauoha Hou, hapa haole (Haw. Eng.) 25
Haiao, 25
Hele Malihini Ana, 25
Wehewehehala, 26
Li ra Hawaii, 25
No ko ke Akua Ano, 25
Li ra Kamalii, 25
Kumumua Hou, 12 ½
Moolelo Ekalesia, 50
Hoike Palapala Hemolele, 25
Himeni Hawaii me na Leo Mele, 1834, 25
Ninauhoike, 12 ½
Ui Kamalii no na Kula Sabati 12 ½
Kumu Leomele 12 ½
Eia na buke i haawi walei a.
Haawina Baibala.
Ui.
Na Dawida Malo Kumumanao.
Ko Olelo Ao Liilii.
Ka Moolelo o Batimea Puaaiki.
L. H. Kulika.
Kakauolelo o ka Papa Hooko o ka Ahahui Euanelio o Hawaii.
Ka Nupepa Kuokoa.
Ka Moolelo o Europa.
NA KAUA MAWAENA O KA POE MAU RI A ME KA POE SEPANIA.
No na hana noeau a ka poe Mau ri i ikeia'e nei ma kela helu i hala ae, nolaila, inaina loa ka poe Sepania, a he wahi wa uuku wale no kahi wa e noho lokahi pu ai lakou, a o ka hao koke ae la no ia i ke kaua. I kekahi kaua ana no hoi lilo ka lanakila i ka poe Mauri, a i kekahi kaua ana hoi lanakila ko Sepania. He 80,000 ka nui o ka poe Mauri i pau i ka pepehiia a make i ke kaua mua ana.
Aia hoi kekahi koa Mauri, ua olelo ia ua lanakila oia maluna o ko Sepania i na kaua ana i oi aku mamua o ke 50. Lawe pio ia e ia ke kulanakauhale o Komoposetela (Compostella) a kena ae la oia i kana poe pio e lawe i na puka pa o kekahi hale nani, mai ia wahi aku a hiki i ke kulanakauhale o Kodowa (Cordova) maluna iho o ko lakou mau hokua.
O ke kanaka oi loa aku nae o ke koa i ikeia ma na aoao elua, oia no o Dona Roderiga de Bi vaza (Don Rodrigs Bivaz) Nui na kaua i lanakila ai oia maluna o ka poe Mauri, a no ka ike ana o ko Sepania i ka loaa o ko lakou Alihikaua makau ole, alaila, lana ae la ko lakou manao no ka lanakila.
A i ka make ana o ua koa nei o Sepania, ulu hou ae la ka wiwo ole o ka poe Mau ri. Hoouka kaua aku lakou i ka poe Sepania me ka hopohopo ole, a hoopio ia ke kulanakauhale kahi o ke koa lua ole o Sepania i kanuia'i. A holo aku la na koa Sepania e hui me ka poe Mauri, a mamua o lakou he koa me na ano a pau o ka make.
A ia ike hou ana aku a ka poe Mau ri o ko lakou holo auhee aku la no ia, no ke kuhi no o ke koa lua olo no la o ka poe Sepania! O ka lawe ae la no hoi ko ka poe Sepania i ke kino kupapau o ko lakou Alihikaua mailoko ae o ka hale kupa-pau a hoonoho ia iho la iluna o kekahi lio kaua ana no i holo ai i ka wa e ola ana.
Nui aku no kekahi mau moolelo kupanaha o ka poe Mau ri a me ka poe Sepania ma ko lakou noho kaua ana. Ua olelo wale ia, ua iho mai na haipule mai ka lani mai i alakai no ka poe Sepania ma ka hele ana i ke kaua. I kekahi wa, ua i ia, ua kumalie ka la i kekahi wa, i lawa ai ka manawa no ka luku ana aku i ko lakou poe enemi. A i kekahi wa ike lakau i ke kea e kau ana i ke aouli, hooikaika loa lakou.
O keia mau mea nae i oleloia ae la ea, aohe oiaio, aka, i mea e ikeia'i ka manao kuhihewa o ka poe kahiko ma ia mau mea. O na aina i lilo o ka poe Sepania i ka Mauri, ua pau aku lakou i ka nalo mai ka poe Mauri aku, a koe wale iho no o Gerenada. I ke Au i nohoalii ai o Fadinana (Ferdinand) a me Isebela, pau ka poe Mauri i kipakuia mai Sepania aku. O ka wa i hanaia'i keia, i ka makahiki 1492, kokoke no ewalu keneturia mahope iho o ka auhulihia ana o ke alii Roderika i ka poe Gota.
NO KA HALEPOULI O SEPANIA.
I ke au i noho alii ai o Fadinana laua o Isebela, ua oleloia, he au ano aloha ole ko laua, no ke kukuluia ana o keia hale pouli. O ka mea i kukuluia'i keia hale i mea e malama ole ai na kanaka o Sepania i na ano hoomana e ae, aia wale no o ka hoomana Katolika wale no ka hoomana e malama ai; ina kue aku i ke Katolika kekahi kanaka o ka hoopaaia iho la no ia iloko o laila, a hiki i ka ae ana ua hewa i ke kue ana; a e huli aku ma ia hoomana ka pono.
O ka luna kiai o ua hale nei, ua hoaahuia me na lole loloa, aole ike ia aku o na maka, ua paa mai la i na pale maka pukapuka, o lakou no ke ike mai i ka poe i hoopaahaoia maloko.
Ina e hoole loa ka mea i hopuia aole hewa, alaila o ka hana mai la no ia ma ka mea e ae aku ai; e ikeia no ia mau hana ke huli iho ka poe i loaa ka Moolelo Ekalesia, malaila e ikeia'i ke ano kalohe maoli o ka poe Kakoli ta o ia wa.
NO KE ALII O SEPANIA.
O Pilipo Elua, oia kekahi alii ikaika loa o Sepania: ua nohoalii oia maluna o Sepania a me Potugala i ka makahiki 1580, aka mahope mai, ku kaawale hou o Potugala. O ka wa i loaa'i ke kuokoa o ke aupuni Sepania, i ka hoomaka ana o ke keneturia 12.
NO KE KAUA ANA O SEPANIA ME ENELANI.
Kaunui aku la ka manao o Pilipo e lanakila oia maluna o Enelani, a no ia mea, ua hoomakaukau oia i aumoku kaua he 80 ka nui. I ke kaua ana, ua puhi mai ka makani i na moku kaua o Sepania, a pau nui aku la i ka puehu i ka moana me ke kaua ole, wahi a ka mea nana keia moolelo. Aka o ka mea i olelo nui ia no keia mea, ekolu la o ke kaua ana me ka ikaika loa a lanakila ko Enelani maluna o na moku kaua o Sepania.
(Aole i pau.)
Ka Aina o Pale setina.
HELU 6.
KA HANA ANA A ME NA MEA PAAHANA.
1. I na makahiki i kaahope aku nei, he nui loa ka malama la i ka poe mahiai, no ke ano o ka hana ana a me na mea pahana, no ka loaa ana ona mea hoike he nui wale na ano, ma na kii i kau ia ma na kia hoomanao, a i pena ia hoi ma na hale kupapau o Aigupita.
2. NO KA PALAU ANA. Ua maa loa, a ua ike loa no hoi ko ka Hikina poe i nei mea, o ka palau ana i ko lakou mau aina, aka, o ko lakou nele i ka palau kupono ole ka hewa. I ko lakou hoomaka ana e mahi, ua paeli mua ia ka lepo me na laau oioi, a mahope iho, kii aku la lakou i kekahi mea, me he ho (hoe) la, oia paha ka ookope, a kakou e ike nei, a oia mea iho la ka lakou mea e palau ai, a aohe nae me ka oopalau, aka, mamua aku o ka lilo ana o ka poe Hebera (Hebrew) i poe mahiai, ua ikeia ka oopalau ma Aigupita a ma Siria; Ioba 1:14. Aka o ko ka Hikina poe, he poe maalea no hoi lakou i ka imi ana i mau oopalau na lakou. O ka lakou palau i hana ai, he wahi amana laau wale no, alaila hana ia iho la i wahi laau oioi malalo, i like no hoi ke ano me ko ka oopalau ihu, a na keia mea e hoohuli i ka lepo, a kaawale iho la ka auwaha, a ma kahi hoi e paa'i i na bipi-kau-o, he kano loihi, ua hana pea ia kekahi laau, a malaila i paa'i ke kua o na bipi-kau-o. Mahope iho hana ia iho la i mau wahi laau e paa'i o ka lima, e like no hoi me ko ka oopalau la, pela okoa iho la no. O ka oopalau hoi a ko Siria poe, he mama loa, he hiki no i ke kanaka ke lawe me ka lima hookahi, na ka bipi-kau-o no nae e huki, aka me ka hooikaika pu aku no me ka hili ana i na bipi i hiki; Isaia 10:26; Nahuma 3:2; aka o ka mea maa, a hana pinepine ia no hoi, he laau loihi ua hoopiliia he wahi apana hao palahalaha ma kekahi poo hoi o ua laau nei no, he paika (kui hao nui spike) i mea e paipai aku ai i na bipi, a i kekahi manawa, ua hooliloia i ihe ua mea paipai bipi la; Lunak. 3:31; 1 Samuela 31:21. I kekahi manawa, mahope aku kekahi mea me ka oo e wawahi liilii ai i na puupuu lepo nui; Isaia 28:24; aka mahope mai, ua hana ia kekahi mea me he hamare la, he poke laau nui kaumaha, i kaomiia iho hoi e kekahi mea kaumaha, a i ole ia, he kanaka paha ka mea noho iluna o ua mea la, a na ka bipi kaulua e huki ma kahi i oopalauia.
3. KE KANU ANA. Aia a pau ka aina i ka oopalauia i ka wa e hoopalahalahaia ana ka lepo e na kuaua o ke kau, alaila aia a ka pau ana o Oka toba, o ka wa kupono ia no ke kanu ana i ka anoano, a o ke kanu ana o ka huita, e hoomauia no i na wa like ole, mai ka hoomaka ana o Novemaba a komo loa aku i Dekemaba. Aohe e kanu e ia ka bale, aia a ka mahina o Ianuari a me Feberuari. I ka wa e kanuia ana ka anoano, o ka wa no ia e haloai (harrowed) aka i kekahi wa, ua palauia iloko o ka lepo ma kekahi mau auwaha. O na palapala kii a ka poe Aigupita i pena ai, ua hoomaopopo mai ia mea i ko ka Palapala Hemolele, ma ka hoike ana mai, iloko no o ka hinai ka anoano a ka mea lulu hua e paa'i ma kekahi lima, a na kekahi lima hoi e lulu ka anoano, a na kekahi kanaka e ae hoi e hoopiha i hinai anoano hou, ke pau ka mea mua. O ke ano no hoi o ke kanu ana, oia no ke ano i oleloia, "ka lulu laula" ua hoohelelei wale ia aku no ka anoano, ma kela wahi keia wahi, a o ka anoano i haule ma kahi hapapa, kupu koke ae la ia no ka papau o ka lepo. E nana ma Mataio 13:3-8.
4. NO KE OKI ANA. O ke kau e ohi ai, ua haiia ma ka Helu 5. He nui na ano o ke oki ana i haiia ma ka Baibala, a i hoikeia hoi ma na pepa kii a ka poe Aigupita. I ka wa kahiko loa, o ke oki ana o ke kulina a me kekahi mau hua e ae, he uhuki pu ae la no me ke aa i ka wa hoi ia aohe a lakou pahi kakiwi. Ma Aigupita a hiki i keia la, he uhuki wale no ko laila kulina a me na mea like. A i ka loaa ana mai hoi o ka pahi kakiwi, okiia'e la no ma kahi e kokoke ana i ka hua, a i ole ia maluna iki ae o ka lepo, ma ka hana mua, oia hoi ke oki ana ma ka hua wale no, ua koe no ke kano, a mahope oki ia na kano no kekahi hana; a ma ka hana hope hoi, ua koe no na akumukumu a mahope puhiia i ke ahi i mea kipulu. Me ka manao nui loa ole o ko Aigupita poe ia mea he mea kipulu, nolaila, ua malama loa ia na kano, a o ka lakou hana maa no, o ke oki ae no ma ka hua, koe no ke kano, a no ko ka Isaraela manao nui loa i na mea kipulu, nolaila, o ka rua hope no ka lakou e hana ai, oia hoi ke oki ana a hiki loa i ke kumu, aka o ka hana mau, no ke oki ana i na opuu kulina, ua ike lea ia e lakou; Ioba 24:24.
(Aole i pau.)
Kau Ahaolelo O ka M. H. 1866.
POAONO, Mei 5.
Halawai ka Ahaolelo ma ka hora mau. Ma ka Noho o H. R. H. M. Kekuanaoa, Paresidena, a me Hon. G. Rhodes, Hope Paresidena.
Pule a pau ke kahunapule; heluheluia ka moolelo, a aponoia.
Waihoia mai ka manao o na Lunakanawai o ke Aha Kiekie no na mea e pili ana i ka noho ana o Hon. W. P. Kamakau, e like me ka ninau a ka Ahaolelo, ma kekahi olelo hooholo i hooholoia, ma ka la 30 o Aperila i hala iho nei, e pili ana i ka unuhi a me ka wehewehe ana i ka Pauku 20 o ke Kumukanawai. Hai mai na Lunakanawai aole i pili kela Pauku ia Hon. W. P. Kamakau, a nolaila ua pono no ka noho ana o Hon. W. P. Kamakau i hoa no ka Hale Ahaolelo.
Hoopukaia ke aloha o ka Ahaolelo no na Lunakanawai o ka Aha Kiekie.
NA OLELO HOOHOLO.
Hoopuka mai o Hon. J. Haleluhi he olelo hooholo e kauoho ana i ke Komi te o na Buke Helu e kikoo i mau dala na na Luna Makaainana a me na Luna o ka Hale, a ua hooholoia.
Hoolaha mai o Hon. N. Kepoikai i kona manao e waiho mai i Bila Kanawai e hoololi i ka Pauku 892, Kanawai Kivila.
Hoike mai o Hon. J. M. Smi th o ke Komite Wae, i kohoia e lawe aku i ka olelo pane a ka Ahaolelo no ka haiolelo a ka Moi, aohe i halawai; ua haawiia he elima la hou ia lakou.
Hoolaha mai o Hon. S. W. Mahelona e waiho mai ana oia he mau Bila Kanawai e hoololi ana i ka Pauku 1477 o ke Kanawai Ki vila; a e hoomaopopo ana hoi i ka pono o na kanaka iloko o kela a me keia aina. A e haawi ana i ke Kuhina Kalaiaina ka mana e haawi aku ai i na Palapala Hooko no na aina i kuleanaia, a i haawi oleia ka Palapala Hooko, a e hoololi ai i ka Pauku 43, Mahele 1 o ke Kanawai Kivila. A e kau ai i ka auhau maluna o na pipi ma keia Aupuni. A e kau hoi i uku Palapala Ae no na poe pepehi puaa.
Hoolaha mai o Hon. Mr. Kamalo i kona manao, e waiho mai i Bila Kanawai e hoololi ai i ka Pauku 527 o ke Kanawai Ki vila a me ka Pauku 530.
Ua heluhelu mua mai o Hon. J. W. Keawehunahala i kana Bila Kanawai, e hoololi ai i ka Pauku 99 o ke Kanawai Ki vila, a ua hooholoia ma kona heluhelu mua ana, e heluhelu alua ia i ka wa kupono.
Hoopuka mai o Hon. G. B. Ukeke he olelo hooholo, e ukuia ka poe Elele i ekolu dala no ka la, no ka Ahaolelo Elele iho nei. Hoomoeia ma ka papa.
Heluhelu mai o Hon. J. W. Keawehunahala i kana Bila Kanawai, e hoololi ai i ka Pauku 1 o ka Mokuna 35 o ke Kanawai Hoopai Ka raima. Ua hooholoia, a e heluhelu aluaia ma ka wa kupono. Komite ka Hale no ka Bila Haawina.
POAKAHI, Mei 7.
Halawai ka Ahaolelo ma ka ho ra 11 awakea.
O H. R. H. M. Kekuanaoa ma ka Noho.
Pule ke Kahunapule a pau; heluheluia ka moolelo, a aponoia.
NA PALAPALA HOOPII.
Heluheluia mai he palapala hoopii no Ewa a me Waianae, e noi mai ana e hooleia ko Hon. S. W. Mahelona noho ana i Luna Makaainana no ia Apana.
Ma ke noiia ana ua haawiia i ke Komi te Wae, kohoia o Hon. Mr. Kepoikai, Kamalo, Kaapa, Kakani a me Hart.
Heluheluia mai he palapala hoopii no Koolauloa, e noi mai ana: E hooemiia ka auhau kino, e kukuluia i heleuma me ka mouo ma ke Awa o Hauula, a e hooemiia ka uku o na Luna Aupuni. No Puna, Hawaii kekahi palapala hoopii, e noi mai ana e hoonohoia i kauka haole ma na Apana a pau o keia Aupuni.
Ma ke noi a ke Kuhina o ko na Aina e, ua waihoia ka palapala hoopii ma ka papa. No ka mea, he mea hiki ole ke hanaia ka mea i noiia mai.
Hoopaa mai o Hon. Heleluhi, aole pono o ka hoomoe i ka palapala hoopii ma ka papa, he mea kupono i keia Ahaolelo ke hoomaopopo i ka pilikia o na makaainana, no ka mea, o ke ola o ka lahui ka mea mua a keia Aha Kaukanawai e hoomaopopo ai.
Hai mai ke Kuhina o ko na Aina e, he mea mau no na ke Aupuni ka malama i ke ola o ka Lahui, a o ka ke Aupuni mea mau no ia e hiipoi nei, aka, eia nae, aole e hiki ke hookoia ka mea i noiia mai nei, no ka mea, aohe no i lawa i kahuna lapaau haole e noho nei, a e lilo nui loa ana no hoi, me ka hiki ole loa maoli no.
Kue no hoi o Hon. G. B. Ukeke i ka hoomoeia o ka palapala hoopii ma ka papa, no ka mea, he mea kupono no ke haawiia i ke Komi te no ka malama Ola. Hoihoi hou ke Kuhina o ko na Aina e i kana noi, i pau ole ka manawa i ka hoopaapaa. A ua haawiia i ke Komite no ka Malama Ola.
HOIKE KOMITE MAU.
Hoike mai o Hon. J. Mo tt Smith, ke Komite Waiwai, no ka hoopii a Koolaupoko, e kukulu i Halekula haole ma Kaneohe, e wehe i na kai konohiki; e hoonoa i na kuahiwi; e kii wale na makaainana i ka wahie, a pela aku. Manao ke Komite e hoomoe ma ka papa.
Hoopuka mai o Hon. G. B. Ukeke i kona manao kue no ka hoike a ke Komi te, a noi mai e haawiia i ke Komite o ka Hale.
Manao o Hon. J. W. Keawehunahala, ua pono no ka hoike a ke Komite, nolaila, ina he pilikia ko na kanaka o Koolaupoko no kekahi mea, e hoopii no imua o na Aha Hookolokolo, ilaila e niniia ai ko lakou mau pilikia.
Pane mai ke Kuhina Waiwai, he pono paha e hoihoiia ka palapala hoopii ia G. B. Ukeke, a nana no e hoomakaukau mai i Bila no ia mea. Hooleia ke noi a ka pu-kuniahi o Koolaupoko, a ua apono ia ka hoike a ke Komi te.
Hoike mai o Hon. E. H. Bo yd i ka palapala hoopii e pili ana i ke noi, e ae ia o Kailua, Hawaii, i awa komo no na moku e ae, a e haawiia i puu dala no ke alanui oia apana. Ua hoomoeia e ke Komite ma ka papa.
Ma ke noi hoi a Hon. J. H. Kamalo, e hoomoeia ka hoike a ke Komike ma ka papa, a hiki i kona wa e hookomo mai ai i kekahi Bila.
O ke noi hoomoe ma ka papa, ua hooholoia.
Hoike mai o Hon. J. M. Smi th, no ka hoike a ke Komite wae, e pili ana i na noi no ke kukulu ana i Banako e hoopuka ai i na dala pepa i waihoia mai ia lakou, a he pono hoi e haawiia i na Komite ka hoomakaukau ana i bila no ia mea, a pela no hoi no ka oihana Leta, a pela aku, a o ke koena o na palapala noi, e hoomoeia ma ka papa. Ua hooholoia.
Ma ke noi hoi a Hon. J. W. Keawehunahala, e uku ia na'lii e like me ka uku ia ana o na Luna Makaainana. Ua manaoia, he mea pono ke kokua na Luna Makaainana, oiai malalo o ke Kumukanawai, aia no ia lakou ka mana hooholo.
Ua noi ia mai, e waiho na ke Komite o ke Kanawai e noonoo. Hooholoia.
Heluhelu akahi mai o Hon. C. K. Kakani i ka Bila e hoololi ai i ka Pauku 1, o ka Mokuna 14 o ke Kanawai Ki vila.
He olelo hooholo ka Hon. G. B. Ukeke i waiho mai, e kauoha ae ana i ke Kuhina Waiwai, e haawi i $4,000 no ka hoolako ana i ka Puali Kaua Lio i mau aahu kupono a pela aku. Ua haawiia i ke Komite o ka Oihana Koa.
Ma ke noi hoi a Hon. Mr. Kapuniai, e hoouna wale ia na le ta a na luna me ka uku ole ia.
Noi mai o Hon. J. W. Keawehunahala, e hoololi ma ka haawi ana i na poo le ta i na Luna. Ua hooholoia.
Hoopuka mai ke Kuhina Kalaiaina i kona manao, e hookomo mai ana oia he Bila e hoololi ai i ke Kanawai e hoapono ana i ka Buro o ka Hoonaauao.
Hoike mai ke Kuhina Waiwai i kona manao, e hookomo mai ana ia he Bila e pili ana i ka hoopii ma ka aoao o ke Aupuni, mai na hooholo ana a na Aha malalo.
Heluhelu akahi mai o Hon. N. Kepoikai i kekahi Bila e hoololi ai i ka Pauku 892, o ka Mokuna 15 o ke Kanawai Kivila. O ke kumu nae oia hoololi ana, i mea e hookohuia ai i Lunakanawai Hoomalu no ka Apana o Wailuku.
Ma ke noi hoi a Hon. L. Kaapa, e hapaiia na hana o ka la. Komike ka Hale no ka Bila Haawina. Noho o H. R. H. M. Kekuanaoa ma ka Noho Luna Hoomalu.
Hooholoia, e uku ia ke Kuhina Waiwai i $8,000, a o ka Luna Buke Helu, i $4,000, a o ka Luna Dute Awa $5,000. Ma ke noi hoi a ke Kiaaina o Oahu, e hoopii ae $6,000.
Ua kue ia e Hi s. Ex. Mr. Harris a me Hon. G. B. Ukeke no ka hoomahuahua hou ana ae. Kokua hoi o Hon. E. H. Boyd a me ka Luna o Kohala a me ko Waialua, no ka mea a ke Kiaaina o Oa i manao ai e hoopii ae.
Ku mai o Hon. Kapena Loke, a olelo mai i ka nui o na dala ana i waiho aku'i ma ka Waihona, a no ka pii ana ae no no hoi kekahi o ko kakou aina ma ke ano ulakolako, a no ka nui no hoi kekahi o kana hana, nolaila, ua kokua ia no ka hoonui ana ae i kona uku.
Ma ka ninau ana, ua hooholoia ka hoololi i $6,000, no ke Kakauolelo $3,000. Ua hooholoia.
No ke kiai Oihana Dute me ke Awa o Honolulu $2,400.
Luna Hale Papaa o Honolulu $2,400.
Luna Dute me Luna Awa, Kawaihae, $400, hooholoia.
Na kokua kiai Dute o Honolulu, a me na Awa e ae, $1,600.
Lako palapala a me na lilo e ae no na Hale Dute, he $1,500.
Ma ke noi hoi a Hon. L. Kaapa, e hookomoia i puu dala $4,000 no ka Hale Dute ma Hilo.
Pane mai ke Kuhina Waiwai, e waiho ia mea a mahope aku. Ua ae no o Hon. L. Kaapa.
Ka uku o na Luna Helu, $7,000.
Ma ke noi hoi a Hon. G. B. Ukeke, e hoopii hou ae i $8,000. Noi mai o Hon. J. W. Keawehunahala, i 5 no keneta ko lakou uku. Ua haule, a mau no ka mea i oleloia.
Ua hooholoia i $7,000 no na Luna Auhau.
Kela a me keia lilo o ka oihana, he $1,500. A ma ke noi a Hon. J. W. Keawehunahala, ua hooemiia $1,200.
Uku hoolimalima kahua Uwapo, he $2,000. Ua hooholoia.
Kokua i ka Halemai Moi Wahine, he $10,000. Ua hooholoia.
Dala Halemai i manaoia, $2,000. Ua hooholoia.