Ka Nupepa Kuokoa, Volume V, Number 20, 19 May 1866 — Ke ola ana o Hawaii nei. [ARTICLE]

Ke ola ana o Hawaii nei.

Ma ka Helu 13 o keia nurs?p«. o ka h -31 0 Maraki. ua waiho aku no au i k)*u kamaiiio akea ana īmua o ka 2ehu!eh« ho!i>oko;i o keia pae aina ; aka. i keia ir.au la, ke ike nei au ma ke Ait Okoa o ka ta 16 o Aperila ae nei. ke pane ia mai nei n.\ mea eiua ma ua nupepa ia, aka hoi, ua noonoo nui iho au 1 ka pono a me ka hewa o ka'u mea i olelo ai. A iaa kju hoomaopopo ana ika mea nana i kakau ke poo ma ke .4« Oko-: t oi.i no hoi keia maiuna ae. a'u no hoi i hai mua'ku ai i ka malama i hala, e iike me ka mea i hoike mua ia ae ia maiuna. Aka hoi, aoie au e hahai nui ana ma na oielo a ua mea kakau manao ia o ke -4« i oleio iho ai, "Aole i pau. m Aka. ma waena o kona mau manao i kahakaha kuhihewa ai me ka peni iiao o kona manao ialau, i huhewa ai hoi kona kukuiu inanao ana, e like me ka hele ana oka makapo, No ia hoi, nole nr, wau e knnalua iki ana i ke ano o kana mau oielo io oir. iae he kanaka Ia i loaa i ka mai haiio kana mau olelo, ka iiolio o kona puu, a no k.; paupauaho paiia kona mea i noonoo ole ai mamua o kona kakau nna i kena manao e pane mai i ke ola ana o Hawaii nei. Aka, e wehe wale no au ike ano nui oia mea, e like me oe e keia mea kakau manao e pane mai nei ma ka nupepa a ke Aupuni i kukulu ai.

A maanei la, ke hai aku nei au ia oe, 4, 1 kinohi ka Logou, irie ke Akua no ka Logou, ame ke Akua no oia i kinohi.'' Oiai, ina kaua e kiei aku, a hnlo ma na buke moolelo hohonu o ke ao nei, e īke auanei ko maka heluheiu nupepa, ua noho pu o lesu me kona makua, mamua nku o ka wa aohe lani, aohe honua. Pela no hoi 1 noho mua mai oi ka malamaluma ma keia pae aina mai Amerika inai A. D. ISQO, i ka \va nohe he hoomana Kato!ika Honui maauei, i ka pouli hoi, aohe hoomana .\ioremona, a Eneiani la hoi ma keia aina, he 010 loa no i ike oe, a i maopopo ia. oe ka ci, a me ka hemoiele o kau kamailio ani.

A o na inoa iioi o ka poe au e helu pakahi mai nei, a'u 110 hoi i hai ai mamua, he kumu maopopo ia no ka poe Keommnna. he poe ike hohonu no hoi mai loko mai o ke aa-koko o ka puuwai aloha o Amerika i !awe mai ai i Hawaii nei; a ola m keia lahui, pau ai ke kipi o na'lii, hiolo na kapu o lakou, a maluhia ka aina a pau i ke ola o ko lakou mau uhane, ua ike maopopo loa ia ko ke Akua kokua loa ana i ka aoao Amerika ? ia j lakou n»a ua moana e liolo inai una, iwnena hoi o na kui lipolipo, a na nle e pehi ana i ka ihu o na moku ; aia hoi na maka o ke Akua maluna o lakou, ia \vn, ua hoopau mai ke Akua 1 ka ai-kapu i ke au o KameMiameha 11, pau hoi na kii i kui paluia, pau ke kapu o na'iii, a hiolo iho la. A oia no hoi ka hala 1 make ai o Kekuokalani a me Manono kana wahine, ma Kuamoo i Kona, Hawau, ma ka malama o Nov. o, ISI9. A no ia hoi, o keia poe keiki au i helu mai la, ke noho nei kekahi o lakou ma na oihana Aupuni, a ke lilo nei i mea hooponopono i keia nupepa kekahi oia poe, aia no hoi ma o mai kekahi, he Luna Hooponopono no ke Au Okoa, a o kekahi mau mea o lakou, ua hala e aku la, a ke olelo mai nei hoi oe, "Aoie oe i ike iki i na haole minaI mina īa A. Kahai/' Ke hai aku nei au ia | oe, o na Luna hoopuka o keia nupepa, ua | minamina no ia A. Kahai, a me kana kumu, I a me kekahi mau haole e ae i lilo i mau hoa | aloha no ua fi. Kahai la i make; aka, aole ! nae e hiki ia'u e hai pakahi aku i ko lakou mnu inoa, oiai, he poe ia i ke kuiana leiekie, a'u nei no i lohe ai i kekahi o lakou. Aole , nae o keia poe haole wale no kai minamina ! ia ia A. Kahai, a o ke Aupuni holook<>a no | kekahi i minamina nui iaia, a ia oe ae nei [ hoi, ke i mai nei hoi oe, ' aole i ike iki." A t me he mea la, o oe no ka mea i ole a i nele hoi i ka minamina no īa pua opiopio i hala aku la. A ke i hou mai nei oe» "aia no imua ou kekahi poe haole no na aupuni e raai, aole nae oe i lohe i ko lakou minamina, a kanikau." Ake o!elo nei hoi au ia oe eka mea kakau manao hupo loa oke Au Okoa. He ; oiaio no ko lakou aloha a me ko lakou mi- ; namina, ina ua kuluma ko lakou noho pu | ana, a me ka launa mau ona. a me ka ike i ana i kana mau nana maikai, nlaila, aohe [ no he puuwai o ua poe la e pepe oie ana i | ke aloha. a me ka minamina e like me na I haole i kupa ii ia. | Ke manao jbo nei nae au. ine he mea ia ! no o oe maoii no kai nele wahi waihona | manao ole i ka minamina, wahi a kau oieio akaka loa, me he po mahina pihapono kalae la. No ia hoi, oka malamaUma ame ke | ola ana o Hawaii nei, tr.ai hea mai lu ia ? | Oia ka'u manao oinau ia oe, he pono oe e i hoike mai, i pono ai oe a haia ole kau kama- | ilio ana ma ke akea. | Eia hou, e iohe no oe ;0 na ike a pau, a j me ka malamaiama a pau, a me ka oiaio a • pau a Amenka i lawe mai aii Hawaii nei, | ua lilo ia i aha no na Aupuni e ? He pono ; oe e hoike mai no keia mau ninau, i maopoj po a» ia'u, he kanaka opiopio akamai oe i ke I kukulu' eoaoao ma ka nupepa ; nolaila. ke | «lelo i#ei au, ina he maoao oiaio kau e kuu | hoa'loha, e kukulu manao ioa na nupepa, | alaila, he makemake loa waa ia inea, e kaI mailiooluolu pu kaua ma na mea kupono i ke oia «na o Haw*ii nei. Eia hoi, ina ūa hoohalahala oe a me P. K. Kalanilehua, o Wailuku, kela wahi keiki Uuku Katoukn e pane mai nei ma keia kumu manao hookahi. A ina hoi he oluolu mau aku ka manao oka Luna Hoopnka o Veia nupepa, alaila, e kamailio bou no Inua mahope. Ua piu au, e hoi ko Hooolulo boy, Na ko oakoa makamaiia, B.