Ka Nupepa Kuokoa, Volume V, Number 20, 19 May 1866 — Kau Ahaolelo O ka M. H. 1866. [ARTICLE]

Kau Ahaolelo O ka M. H. 1866.

Poaono, Mei 5. Hnlawai ka Ahaolelo ma ka hora mau. Ma ka Noho o H. R. H. M. Kekuanaoa, Paresidenn, a ine Hon. G. R!iodes, Hope Paresidena. Pule a pau ke kahunapule ; heiuheluia ka moulelo, a aponoia. Waihoia mai ka manao o na Lunakanawai o ke Aha Kiekie no na mea e pili ana i ka noho ana o Hon. \V. P. Kamakau, e like me ka ninau a ka Ahaolelo, ma kekahi olelo hooholo i hooholoia. ma ka la 30 o Aperila i hala iho nei, e pili ana i ka unnhi a me ka wehewehe ana i ka Pauku 20 o ke Kumukanawai. Hai mai na Lunakanawai aoie i pili kela Pauku ia Hon. W. P. Kamakau, a nolaila ua pono no ka noho ana o Hon. W. P. Kamakau i hoa no ka Hale Ahaolelo. Hoopukaia ke aloha o ka Ahaolelo no na Lunakanawai o ka Aha Kiekie. * Na Olelo Hooiiolo. Hoopuka mai o Hon. J. Ilaleluhi he olelo hooholo e kauoho ana i ke Komite 0 na Buke Helu e kikoo i mau da!a na na Luna Makaainana a me na Luna o ka Hale, a ua hooholoia. Hoolaha mai o Hon. N. Kepoikai i kona manao e waiho mai i Bila Kanawai e hoololi i ka Pauku 892, Kanawai Kivi)a. Hoike mai o Hon. J. M. Smith o ke Komite Wae, i kohoia e iawe aku i ka olelo pane a ka Ahaolelo no ka haiolelo a ka Moi, aohe i halawai; ua haawiia he elima la hou ia lakou. Hoolaha mai o Hon. S. W. Mahelona e waiho mai ana oia he mau Bila Kanawai c hoololi ana i ka Pauku 1477 o ke Kanawai Kivila ; a e hoomaopopo ana hoi 1 ka pono o na kanaka iloko o kela a me keia aina. A e haawi ana i ke Kuhina Kalaiaina ka mana e haawi aku ai i na Palapala Hooko no na aina i kuleanaia, a i haawi oleia ka Palapala Hooko, a e hoololi ai i ka Pauku 43, Mahele l o ke Kanawai Kivila. A e kau ai i ka auhau maluna o na pipi ina keia Aupuoi. A e kau hoi i uku Palapala Ae no na poe pepehi puaa. Hoolaha mai o Hon. Mr. Kamalo i kona manao, e waiho mai i Bi!a Kanawai e hoololi ai i ka Pauku 527 o ke Kanawōi Kivi!a a me ka Pauku 530. Ua heluhelu mua mai o Hon. J. W. Keawehunahala i kana Bila Kanawai, e hoololi ai i ka Pauku 99 o ke Kanawai Kirila, a ua hooholoia ma kona heluhelu

mua ana. e heluhelu a!ua ia i ka wa kupono. Iloopuka mai o Hon. G. H. Ukeke olelo hooholo, e ukuia ka poe Eiele i ekoiu d tia no ka la, no ka Ahaolelo Elele ilio nei. Hoomoeia ma ka papa. Heluhelu mai o Hon. J. W. Keawe» huimhala i kana Bila Kanawai, e hoololi ai i ka Pauku l o ka Mokuna 35 o ke Kanawai Karaima. Ua hoohoio» ia, a e heluhelu aluaia ma ka wa kupono. Komile ka Hale no ka Bila Haawina, Poakahi, Mei 7. Halawai ka Ahaolelo ma ka hora 11 awakea. O 11. R. H. M. Kekuanaoa ma ka Noho. Pule ke Kahunapule a pau ; heluheluia ka moolelo, a aponoia. Na Palapala Hoopii. Heluheluia mai he palapala hoopii no Ewa a me Wnianae, e noi mai nna e hooleia ko Hon. S. W. Mahelona noho ann i Luna Maknainana no ia Apana. Ma ke noiia ana ua haawiia i ke Komite Wae, kohoia o Hon. Mr. Kepoikai. Komalo, Kaapa, Kakani a me Hart. Heluheluia mai he palapala hoopii no Koolauloa, e noi mai ana : E hooemiia kn auhau kino, e kukuluia i heleuma me ka mouo ma ke Awa o Hauula, a e hooemiia ka uku o na Luna Aupuni. No Puna, Ilawaii kekahi palapala hoopii, e noi mai ana e hoonohoia i kauka haole ma na Apana a pau o keia Aupuni. Ma ke noi a ke Kuhina o ko na Aina e, ua waihoia ka palapala hoopii nia ka papa. No ka mea, he mea hiki ole ke hanaia ka mea i noiia mai. Hoopaa inai o Hon. Ileleluhi, aole pono o ka hoomoe i ka palapala iioopii ma ka papa, iie mea kupono i keia Ahaoielo ke hoomaopopo i ka pilikia o na makaainana, no ka mea, o ke ola o ka lahui ka mea mua a keia Aha Kaukanawai e iioomaopopo ai. Hai mai ke Kuhina o ko na Aina e, he mea mau no na ke Aupuni ka malama i ke oia o ka Lahui, a o ka kc Aupuni mea mau no ia e hiipoi nei, aka, eia nae, oole e hiki ke hookoia ka mea i noiia mai nei, p.o ka mea, aoiie no i lawa i kahuna lapaau haole e noho nei, a e lilo nui loa ana no hoi, me ka hiki ole loa maoli no. Kue no hoi o Ilon. G. B. Ukeke i ka hoomoeia o ka paiapaia hoopii ma ka papa, no ka mea, iie mea kupono no ke haawiia i ke Koinile no ka malama Ola. Hoihoi hou ke Kuhina o ko na Aina e i kana noi, i pau ole ka manawa i ka hoopaapaa. A ua haawiia i ke Komite no ka Malama Ola. Hoike Komite mau. Hoike mai o Ilon. J. Mott Smith f ke Komite Waiwai, no ka hoopii a Koolaupoko, e kukuiu i Haiekuia haoie ma Kaneohe, e wehe i na kai konohiki; e hoonoa i na kuahiwi; e kii waie na makaainana i ka wahie, a pela aku. Manao ke Komite e hoomoe ma ka papa. Hoopuka mai o Hon. G. B. Ukeke i kona manao kue no ka hoike a ke Komite, a noi mai e haawiia i ke Komite o ka Haie. Manaoo Hon. J. W. Keawehunahala, ua pono no ka hoike a ke Komite, nolaila, ina he pilikia ko na kanaka o Koolaupoko no kekahi mea, e hoopii no imua o na Aha Hookoiokolo, iiaila e niniia ai ko lakou mau piiikia. Pane mai ke Kuhina Waiwai, he pono paha e hoihoiia ka palapala hoopii ia G. B. Ukeke, a nana no 4e hoomakaukau mai i Bila no ia mea. Hooleia ke noi a ka pu-kuoiahi o Kooiaupoko, a ua apono ia ka hoike a ke Komile. Hoike mai o Hon. £. H. Bovd i ka palapaia hoopii e pili ana i ke noi, e ae ia o Kailua, Hawaii, i awakomo no na moku e ae, a e haawiia i puu daia no ke alanui oia apana. Ua hoomoeia e ke Komite ma ka papa. Ma ke noi hoi a Hon. J. H. Kamalo, e hoomoeia ka hoike a ke ma ka papa, a hiki i kona wa e hookomo mai ai i kekahi Bila. O ke noi hoomoe ma ka pape, ua hooholoia. Hoike mai o Hon. J. M. Smith, no ka hoike a ke Komite wae, e pili ana i na noi no ke kukolo ana i Eanako e hoopu-

ka ai i na viah pepa i ir«ihoia imi ia !akou, a hc jv-»no hoi e l«awua i na Komi* te ka hoonukaukau aaa i lila no «a mea, a pela no hoi no ka oihana Leu, aku, a o ke koena o na |>aUp«la no», e hoomoeia ka papa. Ua hooholoia. I Ma ke noi hoi a Hon. J. W. Keawe~ | hunahala, e uku ia na'hi e like me kauku | ia ana ona Luna Makaainaoa. Ua ma- | naoia. he mea pono ke kokua na Luna Makaainana, oiai malalo oke Kumukanairai, aia no. ia lakou ka tnana hooholo. Ua noi ia mai t e wniho na ke Komile j o ke Kanawai e noonoo. Ilooholoia. Heluhelu akahi moi o Hon. C. K. Kakani i ka Bila e hoololi ai i ka Pauku 1, o ka Mokuna 14 o ke Kanawai Kivila. Hc olelo hooholo ka Hon. G. B. Ukeke i waihomai,e kauoha ae ana i keKuhina Waiwai, e haawi i $4,000 no ka hooKiko aua i ka Puali Kaua Lio i mau aalm kupono a |>ela aku. l T a haawiia i | ke Komitc o ka Oihana Koa. Ma ke noi hoi a Hon. Mr. Kapuniai, e hoouna wule ia na leU a na luna me ka uku ole ia. Noi mai o Hon. J. W. Keawehunaha» la, e hoololi ma ka haawi ana i na poo le--1 ta ina Luna. Ua hooholoia.

lioopukn mai ke Kuhiua Kalaiaina i kona manao, e hookomo mai ana oia he Bila c hoololi ai i ke Kanawai e hoapono ana i ka Buro o ka Iloonaauao. Hoike mai ke Kuhina Waiwai i kona manao, e hookomo mai ana ia he Bi!a e pili ana i ka hoopii ma ka aoao o kc Aupuni, mai na hooholo ana a na Aha milalo. Heluhelu akahi mai o Hon. N. Kepoikai i kekahi Bila e hoololi ai i ka Pouku 892, o ka Mokuna 15 o ke Kanawai Kivila. Oke kumu nae oia hoololi ana t i mea e hookohuia ai i Lunakanawai Hoomalu no ka Apana o Wailuku. Ma ke noi hoi a Hon. L. Kaapa, e hapaiia na hana oka la. Komike ku Hale no ka Bila Haawina. Noho oH.H. H. M. Kekuanaoa ma ka Noho Luna Hoomalu. Hooholoia, e uku ia ke Kuhina Woiwai i §8,000, ao ka Luna Buke Helu, i §4,000, a o ka Luna Dutc Awa >5,000. Ma ke noi hoi a ke Kiaaina o Oahu, e hoopii ae §6,000.

Ua kue la e Hm. Ex. Mr. Harris a mc Hon» G. B. Ukeko no ka hoomniiuahua hou ona ae. Kokua hoi o Ilon. E. H. Boyd a ine ka Luna o Kohala a me ko Waialua, no ka niea a ke Kiaaina o Oai manao ai e hoopii ae. Ku mai o Hon. Kapena Loke, a olelo mai i ka nui ona dala ana i waiho aku'i ma ka Woihona, a no k« p„ ana ae no no hoi kekahi o ko kakou aina ina ke ano ulakolako, a no ka nut no hoi kekohi o kana hana, nolaila, ua kokua ia no ka hoonui ana ae i kona uku. Ma ka ninau ana, ua hooholoia ka hoololi i ®6,000, no ke Kakauolelo $3,000. Ua hoolioloia. No ke kiai Oihana Dute me ke Awa 0 Honolulu $2,400. Luna Hale Papaa o Honolulu ®2,400. Luna Dute me Luna Awa, Kawaihae, $400, hooholoia. Na kokua kiai Dute o Honolulu, a me na Awa e ae, $ 1,600. Lako paiapala a nio na lilo e ae oo na Hale Dute, he $1,500. Ma ke noi hoi a Hon. L. Kaapa, e hookomoia i puu dala t4,000 no ka Hale Dutc ma Hilo. Pane mti ke Kuhiu Wnwai, e waiho iameaa nuliope aku. Uimik>o Hon. L. Kaapa. Ka uku o na Lona Helu, §7,000. Ma ke noi hoi a Hon. G. B. (ikeke, e hoopii hou ae i 83,000. Noi mai o Hon. J. W. Keawehunahala, i 5 no keneu ko lakou uku. Ua haule, « mau no ka mea 1 oleloia. Ua hooholoia i $7,000 no na Luna Auhau. Kela • me keia Ulo o ki oih«ni, he 91,500. A mi ke noi a Hon. J. W. Keawehuoahala, ua huoemiia $1,900. Uku hoolimalima kahua Uwapo, ke 02,000. Ua hooholoia. Kokua i ka Halemai Moi Wahine, b« #10,000. Ua kooholoia. Dita Halemai i manaoia, $8,000. Ua hooholoia.

ir' - -t( * Kukui Awa o Lahaina, 0500. l - 3 Monoi mai n Ilon. L. Knnpa. e honkomoia i -i5O 110 ko Awn o KaMn.'hae. ( r .n K-aim^rtgH v *rmr» kwmwitf> f>o w J,f; Kuti«na Kni^iani^. ,• JfoolK»Ioh, • I iw & na ni. lio 0*21.460. Ca hooh"loia. I'ku' hrtopani?c I)a1a Kuln, he >r>.lP:>. l T a hooholoih. Taii hoooanek no na' tiata hoonoho hnum.ma, $1,500. 15.1 hooholoia. ■'"Nokn waap-.i o kri llaie" Dutc §700." l-a hoi.holoia. Vu pau ann o ka Bi!a Haawina, hoopnuin ke Ivomitc. Komnē ka hale no ka nna i ka Bila e pili aha no na keiki kamehoi. Ilooholoin ka Bila ma kn heluhelu alua anf«. a k'iuohnia c kakau poepoe, a'waiho mni iio' ka heluhelu akolu ana. lloopunee ka llule a ka la apopo, ma k;i hor;t 11. Poali'a, Mei 8, U.ilauni ka Hale ina ka liora mau. l\a Mea Kiekie M. Kekuanaoa ma ka.poho. M;ihope iho o ka pau ana o ku pule, ua hooj auee ka llale a ka hora I, no ka lu_le rma o na Komiie e haawi aku i ka lak'Mi ol« lo pane i ku Moi, no kona haiolelo, a o nn tio hoi kekahi ii|a ka llaje Ahi. A i ka hora I hnluwni ka Hale, M. Kekuanaoa mn ka nohp. Heluhelu ia kn moolelo n nponoip. U'niiio mqi 0 Boyil i kekahi paUpula nui mai kn Oihnn.4 Kinainhi inai nolulu, e. noi ana e hooluli i ka I'nuku oke Kanawni Kivila. Waiho in i nn (\omite no ke Kanawai. lluike mai o Kenwehunahaln i ka hoike n ke Kouiile, e pili ana i ka . uk.u ia o jju'lii o ka Aluiolelo i §vi. no lui la, n ,e hoapono uua no hoi ua Komite la i ka pono oia mea. 0,-A.liolo, mo Kukaui, ka poe i kokuu i kn hoike a ke Komite, a o ke Knhina Wsiwfii kai kue i ku uku ana i , nu'!ii, tiO ko lakou. |\oho nnn iloko o ka Ahaolelo, . .... Olelo mai.Ku Moa Kiekle, ka Perc9iiu 'k lvon\o j>u nm kn ului ami i na'lii, j»iai ma koim manno, t\ohc i kupono if\ uiua 119 ko lukou kuluun, ulv»i uu.p munno.nnn nn t LuunmnHnniunnn e honkomo mai i Bila, a Imoholo ia e ,ka llple» a&iln, he mon ano .okon ia. .

Ni'i.iu umi e Moonoo ka llale i na hnnq Dku lu. Ua iu>olioioiti r a Koniile lta ,Unio i kn oponoO nnii i ke knnuuai e pili nnn i kn uku o kc Kokun Alun o k» Lui)nk(inu»yai Kiekie, i me* e i»oomaiiuahua ni i kona uku i $4000 noka ninkahiki, uoh« h«»i e like n»e kn hoohoio n kn - Ahaoieloo kn M. H. IS(M. O Mr. Kaiiaulelio uta ka noho. Noi nmi ke Kuhina Wniwni, e hoololi ,ia m\ hoomahuahua (ina i $3,500. Kokun o Kenwehunahnin i kn iioomnJiunhmi ai\a i kai« »»ku, a ua rtianaoin c hoopii ae i k.a uku o ka Kokua Lunakannwai Aiua, ua hke no ka iianao ke Kokua Mua tno kona. Mc he. moa la i koun manno, pa huawi ia kona uku . $;1000,,a aple i&4000, no kamen, he pi,l| nlauk ka.hiti|ok« ona, nole rn he, liaoie. Ua mnnno ia lie moa ku|H»no olui» ka } i k»»na luhui, i.Hu hoole ami i ka Biin. v ; iilvokiui a A-UOlo.i ka hoololi ana,;a"pela iio lioi o K»ii\al(>> no ka me«, ua kahea mai ka leo o na knnaka, e hooemi i ka >*iku o na 4«W«»a j\apuni. Ina, iakou e lioomnhuahiia ae i ko Inkou uku, alaiia, : ho>mwi ia eihoonwi ni i ka aie o ko Au(uiiii, a hookau ia mai he mau uulwo hou. Ku iPuiU) UWke a olelo mai. rka wa Iwi i Jiooj¥iii(»aa ia ui k* uku o ka Lunn l)utc Nui, aohe i kue ua mau -Lumi la, f Aiu>lo a me Karoalo,) o k«€*y nk«Ji ka iiiki ou» nwiiā ka uk« o lUsbrtkn ua wikiwiki laua ike kue nnn, a nolnila, ua kokua $ia ti pbni»e hoomah«mhu« ka v ( iqlN<tood pihiikn ihuiaulai $4000. imi koKuhina Wawai, e pino e 'Kōen» J. W. KeiwehtMwhala. t) t iii«» f kft Kiihinao ko o* Aaina t\ iua noie e kaiien in nna na inoa 6 ka noe euae ;uia a mekit pOe lioole, nlailn. e man no kou'u uku makuhiki Sy.(KHV, no ka aic», M»be e j lio<ik4na k« Ksrtau«ii, • .*? NVihiipovjKo oka hi>epa»)>an *■ hahana una,<u*'hclu m*i ke Kaknuolek» i ka poe jAoolQ* ti>e kn pole ao, j»nei : He t>3 ma ka hooie ana i ka ' hō«br>lo i ka Bila me e,ki|UM^ō't ) ®fcfe Hoopauia ka hoi4ti>d Kotrtite. a nin tfhoo|ianee» ka hann a ka la apopo, hora I!. • <••••

Poakou;. Mei 9. ka iiora,ij^u,^Ukfc nu ku mea i hwpaneeia. OM. Kekuanaoa ma ka noho. MaUoiie ilio o.ka; ka mooieio o ka Hale a aponoin. lleUihelu ma« o Bo\ d i ka palapalahoike a ke Kornitc. e hai ana i ka paiapala hoopii rnai Koolaulo-i niai, e pili nna no na niouo, ka ukutirt na Luna Aupuni. n pe':i nku, e hoonioeia ma ka [>apa. Un ho»sholoiai Hehihelu mni o Keawehunahala i ka olelo hoike n ke Komi(c ? e apono ana i ke noi a kn Oihana Kinai Ahi o Honokiiu f .-a olelo mai ia. e laweia mai ana he Bila no ia men. Hoohdloia. Heluhelu mni'o Smith i ka oleTb hoike a fee Komite Wae. no 'ka part6 uku i ka Haiolelo Moi. Hoolaha mni o Kenwelwnahala i kona manno, e.hookomo mni ana ia i Bila e hoololi hi i ka Pauku92, 91 n rr;c kn 51*2 oke Kanawai Kivila. [leluhelu r»knhi mniioin ikn Bila e-hoololi nna-i ke Kanawai e hooponopono ai i ke kuai nna i ka awa. Noi mai ke Kuhina... ..Wniwai, e nana na hoa i kn Pauku 911 o ke Kauawai Kivila, e pili ana i ka hoopau ana i ke koho a me ka hoopan ana i na Lunakunawai Af>ana. Hai. mai oin, e lawe mai ana ke Aupuni i kekahi Bilu e hnololi ai 1 ka Pauku 913 a me 911 o l;e Kaiūiwai Kivila. a ine kekahi Bila e pili ajia i na nota o ka Wnihonn Diila Aupuni. Nōi oai o Keawehunnhala. e kena ia Tia Makai p ka Hale, e imi i wahi e kau ai ke kii o Kamehameha IV. Ninnu mai k.e Kuhina o ko na aina e, nawai nioi ia ia kii ? Olelo mai o Keawehunahala, nann ke kii, n e (laawi mana'walea ana in i ka llale. Ma ke noi u ke Kuhina Waiwai. e haawiia ka hoomaikai nna aku i ka Lnna o Waialua, no kona haawi ana mai i ke kii, ua hooholoia. Kena ia ka_Makai ; e imi i wahi e kau ni ke kii. '

Nni ni.ni o Ukeke, e poeio e huawiia i §GOO, n;t kn Mukai e hele mau nei e V.ana i na ohun pae uini. Olelo mai ke Kuhinu'Kalaininn, kc uku ia nei no oia, inaloko irai o ka haawina dala no pa Mnk'nii 1 Ueluhelii nkahi mni o Kepoikai i kuna Bila e hoololi a.na i ka Pauku 780 o ke Kanawai Kivila, i mea e hoomahuahua i na Lunamakaainnna 110 'ka Mokupuni o Maui. ' noopuka iiiai o Keuliokaua i kekahi ; olelo hooholo e kauoha ia na Komite o na Buke Uelu, e lawe i puu dila e hoonwemae hmi ae ai i ka ri:mi Ahaolelo. Noi mai o Keawehunahala. e hoopa- ! nee ia ka noonoo ana i ka Bila Haawina a kn no kona makemake e noo--1100 hou i ku liila. Kue mai ke Kuhina Waiwai i keia noi a Keawehunahala e hoopanee i kn noonooana i.ka Bila Uaawina. Kue mai </i .« • ' t ' no hoi o Keawehunahala. Noi mai ke Kuhina o ko na Aina e, e hapoi in ka hana o ka la. a Komite ka tlale, o Kaiuilu ma ka noho. Olelo mai ka Uope Peresidena, o ka mea imua o ka Ualo, o ka Bila e hoolilo nn'a i ke Kanawai e liooponopono ana i k« nku o ke Kokua Alua o ka Aha Kiekie. La nui no ka hoopaapaa nna no keia mea. Noi mai ki? Kilhina WāiWai e hooholo ia k>< IMūkn mua ma ka hoololi, oia hhi §3:;100V he -21 i ne, a he I I i hohle.' Ua hooholo pu ia ka Pauku ahia, a me ke poo o \in kanawai la, n kauoha ia e knknu poepoe. Holo iho la 3,500 lio k'a liiaknhīki. ! ' ■ Komiie ka Hale, no kh noonoo a*n l a i ke Kanawai l e hdololi ani r fce kanawai e pili ana i ka moekalohe n ine : kn : hookai rmifenma. ' ' 5 No» mnl rt K«poikai e hoomoe loa ia | iha ka ia e ke Kiilnnn Waiwai; me ka -weHiwehē niai i kekahi mau inn noao. a tioi mai ia e hooholo m ka Paukl> o kn Bi!a. Kiie o 6fei, aole o ka peiē ilihuI neke loDQ'n'hft \ ka poino aa"bddhotom ! la kana*4ai,a'e fttn>lkila mau no ka poe \vair wail;' Kt>kua oia i ka hoomoe !oa ia o ka ; IMWma* ka - ! ' • i Ku ma» « Kahulu a olelH nmi, na j kua i» -i ke k«pae in 6 k>i uku, n he hoo- ( }«;>hao wale no. aka, noi mai ia e pbi ia ' ka Bi!a. -v•> ■• <>« Noi ia mai e hoopau i» ke Komite ; t hooholoia* .• . . : Noonoo ia ka Biia no ka hooioli ana i j ka Pauku 1168 a». me 1169 o ke MnhaWai j- Kivila % -i-i\ - ,:>• '■ :r ■; 1 | ' Noi innl t* Kenwehukiiihaku e hiooko-

i i»oo!o!i. e kapae ai i kri hooknim ► Loio4t«>mrar. » ifee «ielo eluplo?je in he tuea ike oie i ka o'elo i*e< h'K'kohu m ana 7H3 ii waiit.---«HfM*iihi hnopaapaa iki mnwaenn 0 Kenw»-fiuan : uii;j a u.e kr Kuhiiin Waiwai. - .\oi nvd\ o Knr»pr<. e h»»<.huh»ia ka Paukti akahi o ka B:la.a me ka h<x>!' !i oie n. Oielo mai o Kea*ehtinahnla. o ke Ka-n-iwai e h r >okohu ana i ka Loio Kuhina, he mana kona e koho ai i mau hope. Olelo rnai k&-Kuhina Kalaiamn. aole oia ka niea imua o ka Haie. a kuhikuhi aku ma ruia 30. Aole o na oiha/ta e oe a me na hana a- kn Loio Kuhina, aka, o ka'wa-e hookolokoioia ni ka mea hewa,-» ka mea ia imua o ka Jfaie. Noi inai .o Keuwehunahaia e hoohoio 1 ka hooioii. Haule he 22, M. Ua hoohol > ioa ia ia Bijn. r , Ko:nite :ka Haie no ka ae ana i ka poe i okiia e rnare. . Kue o Ukeke, Kapena Loke, Kaupa a mo ke Kiaaina o Kauni i ka Bilu. no ka mea, he kumu paha in o na kanaka e inanao oie ai i ke Kanawni mare. Kokua o Smith, Pinehasa a me Kaiiauieiio i ka Biin. a noi mai o Wnna e hookomo i hooloi» t> pnie ni i kn poe i oki pnpniua ia e mare iiou. Ma ke noi n.ke Kuhina Kaiaia'uia, ua hoopauia ke Koinite ; hoopanee ka Haie i ka ia npopo iiora l I. Poaiia, Mei 10. Hnlawai ka Ahaoleio ma ka hora mau. Heluheln mai o ilon.JN. Kepoikai ka Luua Hoomaiu. o ke Komite wae no ka palapnla iioopii e piii ana i ke kohoia ana o ka Luna Maīaainana o Waianaea me Ewa. Ua hoomōe loa ia ka paiapaia hoopii ma ka papa. Noi mai ō'Mr. Harris, e hoihoi hou ia k'a phinpnla iioopii i ke Komile mau, n'o ke kii oie ia o ka hoike. ■ : Ni>i mai o Hon. L- Aholo, e haawiia i ke Komite hou. Ua hoihoi hou ke Kuhina i kaiaa oieio, a ua ae ia ka ilon. L. Ahoio noi: Noi hou mai o Harris, e haawiia ka marm i ke Ko«iite, e knuoha aku i na hoikea i me na inoolelo. Ua lieluhelu ia ka palapaia hoopii no ka weheia ana o Kahuiui i awa .ku moku, a ua 1 hoohoioia uia ka heluhelu mua ana, o ka i ūnuhita koe ma ka olelo haole. Ku inai ke Kuhina Kalaininn, n kono mai i nn Komite o ka Papa Ola, e heie e nana i | ka Haiemai Pupuie, Lepera, a me ka Ilale | Moi Wahine. Heiuhelu muaia keia mail Biia malalo nei. He Bila e hoololi ana i ka pauku 4S o ke Knnawai Kivila. ; Hooleia. He Bila e hooioli ai i ka pauku 92 a me ke 91 o ke Kana- ! wai Kivila, un hooholoia ina ka heluhelu mua ana. A ua iilo ia i hana no ka la. Heiuheluia he lilla e hoololi ar.a i ke Ka : ; nawai e pili ana i ka hoonohouoho ana i na keiki ma ke kuia Hana Lima, a me ke kula Hoopololei. Ua hooholoia ma.kona heiuhe- : lu mua ana. He Bila hou e hoololi ana i ka Pauku 43, o ka Mokuna 1, o ke Kanawai Kmia. 7 * ' Olelo hooholō,'e kauoha aha iaGov. Dom« nis, e lawe ak ; n i ke Komite o ka Oihana •Kāua, e mnkaikai i na hale koa. Hooholoia. Oieio hoohoio e kauoha ana i ke Komite Buk*ē Helu eohi mai i dala no ka hoomaemae ana i ka Hale Ahaolelo. Hooholoia. Hi-luhelu mai o Hon» Pinehnsa, hefolelo hoohoio, e kauoha ana i ka Makai o k\ Haie, e hoihoi.aku i ka. mea nana i m.ikana wale mai i ke kii o Kamehaineha IV.. no ka mea, he inoino. Haule ka oieio hooholo. Ua hoolaha e ia mai he olelo e hoololi nna i ka Pauku 332, a me 509 o ke KanawWi Kivila. He Bila keknhi e ae nna i ka mafe o na wea ehia mahopeiho o k*o iaua okim ana. O Hon. W. P. Kamakau ma ka noho Luna- ; hoomniu. : '• Nonoi mai o Mr. Barns t e heiuheiuia ka Pauku 1 o ka Bila, t a peia no hoi ka Hon. J. : W. Keawehunahala noi e hooholo. Ku ae ke Kuhma o ko na Aina e ma ka ; hooie i ka Bila, a wehewehe mai i kona manao i ke Koiiiite, ua hoōle oia, no ka hiea, ; lee ku nei ke Kanawai oki mnre ma kn Bnke KWiWai. i; : i* i ' Ua hoi mai o Hhn. J.* H. Kamalo, Hoo. G. J. Hoapiii a me Hon. L. Ahoio, e hookuu aku ia lakou mai ka baleta ana. . , : ,i ila ke noi a Hon. G, B. Ukeke, ua ku mai ke Komite a hai mai i ka hoohoio ioa ia o ka pauku 1 o ka hiia» e ae mai ana i ka : mare hou aoa* , ; Hoopaneeia" ka hana. i Poalima, Mei 11. ka Ahtx>!elo ma kn hora mau. Ut Vaihō m inai he |»lapa!a hoopii no ka apana o Ewa, a me Waianae, e noi ana ia Hon. S. W. Mahelona e hoomao i kona no- • iloko o kīi AhaoiekL Ma ke.ooi ia aoa _guM v ua haawiia i ke komite wae, na lakou e noonoo i kooa koho ia ana, , i v Ua ia na bila maklo nei. He \ hila e hoopau ai i ke kanawai e pili ana i oa ; ma ka Heluheiu mua j ana. He 6ita nou e iiooioii 'ai i ka pauku Wm\a: Oa ; hoohs&a

\ , ' +:■>** & rr.a kn heiuhe'u :r.ui ar,i. H-' '- * no-o; v i t ke Ka.ua»vii LA 5«."'-hv!v!A r}2 kn he:uhi;u nvaa ar.a. He 6:la e aohau aoa i na, k-.imaa j hrfn.ua. j liia e ar.a ī pepa. La hooho!o:a ma ka heluheiu mua ana. a ua kauoha Ia e poi, Ua ka Ahan'ēio e ki/lw i komite i no ka nooooo aoa i ka UU e ae ana i ua moi oki e rnnr-\ a ua hoi o Hon. Ailuene rr.a ka Ua heaihelu ia ka piuku a ua eeohoioia ma he'iuheiu aiua aaa. Ua heia.heiu ia no hoi ka pauku 3, a ua hoo» hoioh raa .ka heiuhelu aiua. Ama ke noi : ia ana nvii, ua kauoha ia k;\ bili e kope maikai a e hnoiiio ia i haua no ka !a uia ka heiuīielu inua nna. Ua keho hou ka Ahaoklo i komite r,o ka noouoo ana i ka hila e hoololi ai i ke kana- ' wai e pili ann i ka a me ka hooknmaknma. Un noho o Hon. Pinehn.<a ma i ka noho. Hookomo ia mai he mau olelo hooioli. a ; ua hoo!eia m.i ka baiota ana. Ua hooholoia ka pauku 1 ka a* 1 nnn o ī?0 poe a« hoole he IS. Ua hookuuia <i Kapena Loke mai ; ka b;trota ana. nka. inahope iho, un ae oia, : nole nna makennke e pepehiia ka hila. aka he manao kona e hooiohia. Ma ke noi ia ana; ua hoopaneeia ka Ahaolelo. Poaono, 12. Halawai ka Ahaolelo ma ka iioni mau. No ke noiia ana, ua h'eluheiuia mai he bila Kanawai no na keiki hnnau kamehai. oia hoi na keiki i hanauia mai me ka mare ole ; ia oka makuahine me ke kane. Ua helu- : heluia ma kona poo, n ma ke noiin nna inni, ! ua hooholo loa ia kona poo maikai. Ua heluheluia mai he Bila e hoololi ana i ka Pauku 116S a me 1169 o ke Kanawai Kivila ma ke poo. He 123 i ae, he 10 i hoole. Ua hai mua mai ka Peresidpna, i ka hoo- . holo ana i ka hila ma kn heluhelu akolu ana. Ma'ke noi ia rtna mai, ua kapaeia na rula, a ua ae ia aku ia Hon. G. B. Ukeke, e helu- ; helu mai i knna oleio hoohoio, e kauoha ana i ke Kakauolelo.e unuhiia mai i 800 pakahi • na kela iipa keia hoa, mai ka waihona da!a mai, a e uku pu ia no hoi na paahana o ka : iiaie. W'aihoia ka o'elo hooholo ma ka papa. Hoopaneeia ka Ahao'ieio. Poakaiii, Mei 1-1. Halawai ka Aiiaolelo ma ka hora inau. Heluhelu ia mai he palapala hoopii no ka opana mai o Kaanapali, e noi ana, aole e ae ia o Hon. J. N. Nnhaku e noho ma ka Aha- | oielo. Ua hoomoe ia ma ka papa. ' He p'ilapala iioopii mai no ka apana o ; Ewa a me Waianae, e noi ana e hookaawale i ia i >400 no ke kuai ana i Mouo a me ka I lieleuma p,o Waianae. Ua haawi ia i ke j konii'e no ke kalepn. j He palapaia lioopii mai no ka apana o i Ewa, ame Waianae, e noi ana'e weheia i I alanui hon mai Puuloa a hiki i Punokapoki, i a e hnokaawnleia i puu dnla he S 1.000 no i ka hana ae.a i ke nlanui u me ke kapiii ana ; i ka-o ma kahi oka muliwai. A e uku ia \ iie hnpawnlu no kela lio keia lio e kau ana ! maiuna o ua ka-o la, ke holo aku maluna o | ka inuliwai. Ua haawi ia ike komite ona | hana kuioko. O Hon. J. M. Kamika ka Lunahoomalu o • ka oihana Wniwai, ua hoike mai oia ma ; kona pono iho ma knna »ke nna i ka rula 50 ; o ka haie.' Ua ka palapala hoike, ; a ina ke noi ia ana mai, ua waiho ia ma ka ! papa a hiki i !f? wa e unuhiia'i. . Hoike mai o Hon. L. Aholo no ka hoopii ana.o ko Ewa, me Wnianae, e hoopai) a e ; hoomau in Hon. S. W. Mahehinn, ua nui { no na inoa ma keia a ma keia palnpaia hoopii ; ; aka ma kona manao nna e hoomōe ia mau ! hoopii ma ka papa. Hoaponoia. ' Ua nonoi ia e hookomo ih'o ke Kuhina 'Wniwai ma kona bi!a i 5400.00 no kekahi heleuma, a me ka mouo, no Kahuiui, Mnui. ' Hoomoe ia ma kn ))ap3. Nonoi ia e. pai ia na kii o na laia o keia ; Ahnoielo, a e wa : ho ia ma keia keepa. Hooi moe la ma ka pnpa. | Kapae ia na ru!n oka Hale, a hoopuka i mai o E. H. Bovd (Ailuene) he oielo hoo- | holo e kauoha ana i ka Makai o ka h:iie e j lawe mai ke kino o L. H. Kulika a imua o : ke:a Hale. no na olelo hoinoino i keia Ha'e | t hoopuka ia Uff» ka nupepa Kuokm. | ' Heiuheloia mni ka uupepa Kuokoa ka pa- ' lapaia ma ka aoao ekolu nGna ke poo, I hoomoe ia kekahi pono iki o oa Makaai- ; OfVOa. j Nonoi o Hon. L. Kaapa e hoomoe ia ina ka pap *. Aoie iae ia. Ma ke noi a Hon. J. H. Kamaio hoohoioia ; ke noi mua ; 17 ae, 11 hoole. i Xoi mai o Hon. E. H. Boyd, e noi ka Ha- ! ie i ka Peres;dena e hoopuka i Paiapala Ho- ; pa \ iawe ia mai o L. H. Kulika imua o keia ! Hale » fca hdra 12 oka h apopo ; a ina aole ; ia, ikeknhi men»wv» koke no. Kiikakuka ka Hale ia nonova noi o Hon. ! tC. e. e h;ip<v.ia ka bana o ka Haie. I Hoohoioia. Heiuheiuia ke Poo o ka Bila no ka mare j hou ana ona poe i oki ia. Ua noi ta e hoo- \ jKinee ioa ia. Aoie i holo ;30 ae. 4 hooie. ; Heiuhelu hou h ka bila, ke koiu keia. | Heluhelu ifc'ka hila ro ke ola oke kokua | alua oka Aha Kiekne, i 53.500 no k?i H. I rae ka nn* h i ka pauko 546 n ke 'Kanawai Kivrta.-; ! ' =v '

l iuii ka B?:ci ri.r\.V!m im'.ia o uku t;o ka :r.va;n* i na kv.Ki. u;\ ii«'ahdu;.i ; o $-33,0*Jt> O>V A k-e noi a S \\ . M;\he!ona c, hou ae i $70.000, n ma ke nni hoī a J. W. K":\\vehunih-i:A e hi.iw; a j '>>.5»6. o l'.ke me ki hwpu ana ae n k:\ .Mo\ H;Tnohar.o ke Ki.uiina. l\l not omī-o Hoo. Aiiuem? e hooMi ae i $(>3,020. 20. Ti n<-,i mai r.o hoi o Hon. Hoikn o hooioii i a waiho i.i ia noi ma ka b\!ota, a.ua ae.he 07 a hoole 7. Oka bna» wina iho !a. he 866.0:26.20. l'a noi mai ko Kuhin.i Kal.niaina. e ae ia e heluheiu a'aw i;i ke kaiwwai e piii ana no na Komis!na Paiena Aina. t r a heluhelu ia ka {uuku 1 a nia ke noi ia ana, ua hoohoio ia ina kona heiuhelu alua an;i. Ua heluhelu ia ka }\auku 2, a iia hoopanee i* ka Hale.

Ua hoopiiia iho nei ka Lunnhoopnnopono o keia pepa iinua o ka Aimolelo Hanohano o kein Aupn-ni. Ilok«> oka puio i kaaiiope ne noi. ua hoolnhaia keknhi palapala e iioohaiahnin «na i kn hnna a kokahi mnu men «> kn poo Lunama* kaainann Hanolimio no ko lak««u " hoopiiimeaai/" wnhi n kn men nnnn kn p.ila}m!n, mnmuii ona Kuhina. Ika wa n ko ka Hoie Aiiaoielo i hoopnapaa nui ai no kn Biin auhau iio. ua kokua keknhi

ninu mea o ua j>oe Ilanohano iiei u na Lunamaknninann m.mmli n ka Ikmhikmi ana i ka auhau lio i hookahi r}ala no ke poo ; nolaihi, ua hauh; kn Bila Kanauni a ka Luna Hnnoiiano o W iiialua, *.■ ht>o-' emi aiia i ua auhnu h i hapnlna «lala noke poo. A no ia haule ana o ia Kauawai. na iiluku ka-manaoo kein wahi makaainansv i hole a kuapapanui na auhau maluna o koua kua, e hoohalaiiala aiui i ka hana a u;i poe Lini.imnkaainana iu*i. oiai e.nwiiiao ana oin ua liaalek' fakou i ka pniio o na makaainana, a ua hoopili aku mainnli o ka innnao o nn Kuhma. Henha la ka hewa o iu hoohalaliala ana * Aolo anei o hiki i na makaainana ko nana ku a kamailio no iioino n., nioa 1 hannia e ko hikou pne i koho ia : Ua kapu loa an«i na han.i o ka Ahaolelo ? Aole an-i ehiki i na makuoiuaim ke mnhalo aku i na inea i kupono i iia mahaioia. a e hoahewa aku hoi i na ; mea i ku ole i kn maluilo'.a mn ltn lakou noonoo ana ? La mnkau anei ka Hale Hnnohano o ka Ahaolelo ke halalo nku na maknainnna i na hana a l.ikou ? | m , p f .| n> he hoikeia no ka hi'inah.mia o kn lakou hana ana, a me ke ku oU? o i u |, ana i k* pomaikai o ka lohulehu. Ua hai in m«i in mnknu n ka huaolelo t; hoopilimeoni i hoopilnn'ku r nn Lunainaknninana, «ūa ka ! ka mea i keeo nui ia e na Hafe Hanohano nei o k«k.>u ! He hunolelo inomo loa fca ia, i «»|;efn loa Aku ka inoino mamua o kn nni o nn ulelo lapuualea j*4i ilokoo kn olelo Hawaii ! " Wahi a wa, > Wahi n ke Kuhinni Wniwail Ua ike anei i,i Kuhina W aiwai i ka oieh» Hawaii. > hik» ai inia fce hoike i ke ano o na huaolelo ? Aol e loa. Ua ike nn lala Hnwoii R p U ,a Hale Hanohano, he hnaoWo kupono no ka -hoopihmeani» Uu ike lakou he olelo ia i hoopilii* i k a j)oe ne i ka hai me ke knmu ole. E hele *na a pih wale ako ka manao o ke kat»aka ia hai me ka mahpopo ole o ke kmrti■.» ia ffo6pi!i ana, he hoopilimeaai ia. Ua Np* akti n#> h6r na'Lunomakaainana ia lako»t ihii ma ta V>?eK A.»le fttiri i 'krt fea

f.uria nnnohauo o Koolnipoko i',,;., k* H«lp ft-fcffp!rnkvi i fcr»mht kr» nn r , r !i- a h«' h<>o:> imioini ? A na r: i J Hanohano wnio no anri o ?a Hii»' »■ ika tooopthmf»ani, nnfo nnri v,i\ ka . fwi«*ūina (īuiH-aho? In i I e j«>n«» K > oleio u aloko oka Ilalo Ahuo!«Hu r u waena o ka poe iium»hat.o o ka V,4 Kau Kanawai. a ail.i na pniin j .> ( lehulohu rnoho iier inawalM o \ \ Kiekie, Aka. ua iko mukou a«>le na na f ; makaaiuana keia keeo uui aua. \. , . s lakou ka nianao hoo!r,lahala 1 ka la i lio-»!ahaia i kn puio 1 hal.i. n. n • : . po.\ t r a h«>omot'i 1 kekahi p.. , na mnknainana." A«>le na lakou ka n... nno e hopu i ke kino o ka l .u.'ahoop pono o keia prpa. n n nLLu aku ine he lawehnh la imna o ka Amī' > Na na Kuhin« in hnun. p« la Ikr f ;; h, Na ke Kuliu.a W'aiwai t»»o y , i'.oa Kuhina. Ua inuro> m im . . hk'Hi k«-?a : na lakoii i koi.o »!,n 7 I«uua;iiaka;iinan:i u pupni no keii i 1 l a ikeia ko lakou nmale» ; aka. ina • hana ana, no ka nui uia.ilon. ua : k"u ia lakmi ilio. A ina iio inana.. iakou e itio keia lunm i tne 1 0 phki.i" Liinahoaponopono o k«ūa pi-pa n o ; i»'i ai ka popa. <» |. u :ni.iiiei 1.r«.-' kiihihewn. l'a w t l,e nki a la ka : 110 kon p«»pa c lielo loa :.i 1 kn tai • Ho oiaio ka uua i honlahnin i.hiko , A ii:u»leIo oka Ilon. M r . Kainai.-. • i hiimai nt;i ia ko Kuokn.i e »,a kaiiai. , . pau mai Hnwaii a iuki i Kauai." i ho manno ko 11:1 KuiOua ha«»!«» e uv.ru . k". 1»»«» «» na makaainana. a o iiooj , ; nulu onn nupepa o keia pne nma, r ... na auaiioi lakou 1 men e iunit % :\i n t 0 ke Atipnni, n e /»i<> ni ka nam' o n 1 1 hana llnunii. -\o ka līale Ah:io!el«i Hauohai:«) «. ii waii. lio inaiiao maiiiilo i x «> makoii im ~, ;ik(. 1 i;ui «» iva nianao o |:|o ia i rn«-a 1 l» ; i n.':ia. N«» kn poo ii.'inolilui". » Lunnmnknainni.n. i»«.okahi o n-ak». 1 - , nno. e hnokanaka, e hoa- /lau-aīi. 1 ~ ai e hiiaiula kn nina inu i kona pie !.,■•!., ponoi! I ko mnkou por nink.Minnkn ; pepn. ko pane n«'i inakon, niin n* i." iiopohopo oukou no ka \v])epa K m i,* >■ l'a kukulu in kem p< [>n iiid Imn 1 «. PoNO, K A PONO HaWaH. A«»io «U.l « 1... ue 11 n:i mail.iiia nku, oiai 1,1 t»1 : h. ; ! hoop«ui«»pono iina. Oka p« n«> 01 VI ka nina, kn pono o na mai-aninan.i a j;.m «iiu k» mukou e kokua nni ni e iik.- 1 ko iiMikou hana hmi ann. a inn innk' hoino ia no ia iiana ua p«.n«i im. N! -- [»ono ka luhi n nie kn hoiuo ui 110 i 1 e.o oko kakou nei Aupuni. i i 1 • . lu' nui ke ino o keia mau la, akn 111, , kau knkou i k«; ino. h«- ano k..;««aln 1. 1 kannka ni'.ikun ka mnnno e p«iim ni \ mnke knkou, ho«)kniii 'h.i mak»- pu ;r. a i ola kakou, hookahi ke o|.i pu ai.... ! oin- nnn ka Pono. F, ola nn'l.i;. k

Aupmii .1 11 wj 11;* fi>:»k;iuiiiHn;i T »» «,i.* •. K A AlNA I KK Akl A»