Ka Nupepa Kuokoa, Volume V, Number 22, 2 June 1866 — Page 1
KA NUPEPA KUOKOA:
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
BUKE V. HELU 22. HONOLULU, IUNE 2, 1866. NA HELU A PAU 235.
" KA NUPEPA KUOKOA,"
HOOPUKA MAU IA MA HONOLULU
I kela Poaono keia Poaono,
$2.00 no na mahina he UMIKUMAMALUA,
$1.00 no na mahina eono, ME KA HOOKAA MUA MAI.
NA OLELO HOOLAHA- aole i oi mamua o 10 laina no ka hoopuka hookahi ana. $1.00 ; alua komo ana, he $1.50 ; hookahi malama, $2.00. E uku mua ia mai ke dala o na olelo hoolaha a pau e hoounaia ana mai e pai,
KANIKAU - he hapalua dala ka uku no ka aoao hookahi o ka pepa leta, oia hoi 4 keneta no ka lalani hookahi - penei: he 25 lalani, $1.00 ; 50 lalani, $2.00 ; a pela aku.
HE UKU NO NA OLELO HOOLAHA - ka uku pepa, a me ka uku o ke Kanikau, e haawiia no ma ka lima o na Luna o ke Kuokoa, a i oleia, e hoouna mai ia Kauka Kulika.
O NA UKU PEPA A PAU E HOOKAA MUA MAI NO - aole e kauia ka inoa o kekahi haole a kanaka maoli paha, ma ka inoa o ka poe lawe pepa ke ole e hookaa e mai mamua. E pono ke hiipoiia keia mau rula, no ka mea, he emi no ka auhau no keia nupepa.
AIA KE KEENA O KA NUPEPA KUOKOA - ma ke kihi hema o ka Hale Hookipa Luina (Sailor's Home.) O na hora hana, maika eiwa o kakahiaka, a i ha o ke ahiahi
L. H. KULIKA. (Luna Hoopuka.)
KA "NUPEPA KUOKOA."
Is published in Honolulu
EVERY SATURDAY, $2 00 per annum,
or $1.00 per six months, in advance.
ADVERTISEMENTS not exceeding 10 lines, inserted once for $1.00; twice for $1 50; and $2.00 for one month; all advertisements must be paid for in advance.
KANIKAUS will be charged $1.00 per page, or 4cts, a line.
PAYMENTS FOR ADVERTISEMENTS, Subscriptions or Kanikaus, may be paid to any of the Agents of the Kuokoa, or may be enclosed in a letter to the Publisher.
ALL SUBSCRIPTIONS must be PREPAID. No names, either of foreigners or natives, will be inserted on the subscription list, until paid for. This rule must be strictly adhered to, on account of the low subscription price.
THE OFFICE OF THE KUOKOA is in the South corner of the Sailor's Home. Office hours from 9 A.M. to 4 P.M.
L. H. GULICK
Publisher
Volume I and II of the KUOKOA, bound, for sale, $3.50 each.
Persons having complete sets of the above, can have them exchanged for bound volumes, by paying $2 00 each.
HE MOKU HOLO MAU
No Lahaina, a me Makena.
O KE KUNA KALEPA PAA
maikai.
"Kate Lee."
O Fountain ke Kapena,
E HOLO MAU LOA ANA, A HIKI Wano hoi ma na Awa i olelo ia maluna. No na ukana a me na ohua, e nina i ke Kapena ma ka moku, a i ole ia ia
228-tf C. BREWER & co. (BURUA MA)
NO HILO.
KA MOKU KUNA
"MELE HILO,"
O Pilipo ke Kapena.
E HOLO MAU ANA KEIA MOKU I KE Awa maluna, no na ukana a me na ohua e ninau ia.
C. BREWER & co. (BURUA MA)
No Hana, Kaupo, a me Maliko.
KA MOKU KUNA
'MANUOKAWAI,'
O Merchant ke Kapena.
E HOLO MAU ANA KEIA MOKU I NA Awa i haiia maluna. No na ukana a me na ohua, e ninau ia. C. BREWER &co (BURUA MA)
Olelo Hoolaha
- A KA -
AHAHUI HOOHOLO MOKUAHI
- A -
MOKU MAOLI KULOKO
- O KO -
Hawaii Pae Aina.
KA MOKU KUNA MAIKAI
"ONWARD,"
E holo ana i KOLOA, a me WAIMEA, Kauai, mahope iki iho o kona hoi ana mai KAWAIHAE mai. O KE KUNA MAIKAI
Alabani,
161 tona, e holo ana i Kawaihae, a me Kona, ma ka Poaono, a mamua ae paha, la 10 o keia malama.
O KE KUNA KALEPA
O Neti Mela
E holo mau ana i Lahaina, a me Maalaea, No na mea i koe, e ninau ia Kapena Mokina, a i ole ia, ia
JANION GREEN & CO.,
222-tf A. H. M. K. H.
Na Buke i Pai ia e ka Papa Hawaii.
Eia na buke kuai, a me ke kumukuai.
Baibala nui no na Awai o na Halepule, $4.00
" Ohana, ano nui, me na kii 2.50
" a me na Moohana, 5.00
" Ohana uuku iho, me na Moohana, ili ulaula, 1.00
" Ohana, me na Moohana wale no, .62 ½
" Okoa, - - - - .50
Kauoha Kahiko, i paiia i ka M.H. 1838, .62 ½
Kauoha Hou, me ka pepa lahilahi o waho, .12 ½
Kauoha Hou, hapa haole (Haw. Eng.) .25
Haiao, .25
Hele Malihina Ana, .25
Wehewehehala, .26
Lira Hawaii, .25
Kumumua Hou, .12 ½
Moolelo Ekalesia, .50
Hoike Palapala Hemolele, .25
Himeni Hawaii me na Leo Mele, 1834, .25
Ninauhoike, .12 ½
Ui Kamalii no na Kula Sabati .12 ½
Kumu Leomele .12 ½
Eia na buke haawi wale ia
Haawina Baibala.
Ui,
Na Dawida Malo Kumumanao,
Na Olelo Ao Liilii,
Na Moolelo o Batimea Punaiki.
L. H. Kulika.
Kakauolelo o ka Papa Hooko o ka Ahahui Euanelio o Hawaii.
KA NUPEPA KUOKOA.
Ka Aina o Palesetina.
Helu 6.
NO KA MAHIANA A ME KA HANAI HOLOHOLONA,
NA KANAWAI, A ME NA HANA ANA.
NA KANAWAI:- Ua ike ke Akua, o ka mahiai ana, he mea pono ia no ka Iseraela, a ua manaoia pela lakou e noho ai i pono ai. O ka aina i kupono i ka mahiai ana, ua haawaiia ia lakou, a ua hanaia kekahi mau Kanawai i mea e hoohana ai i ka manao, a e pono ai hoi ka mahiai ana, a i mea no hoi e emi loa ai kekahi mau hana e ae. I mea hoi e hoihoi loa ai ka manao o ka poe mahiai, na haawi pakahiia kela mea keia mea i wahi apana aina nona iho, i mea nana e pauhana ai. Ua haawiia he wahi aina i ke poo o kela ohana keia ohana, aia no iaia ka hana o kana, e like me kana mea i manao ai he pono, a me ka hoolilo ana aku i kona poe hooilina. Aohe no ka loaa ole o ka aina ka pilikia, he mea loaa wale no ia, aka, o ke kuai lilo aku i ua aina nei, a me ka hoolilo wale aku paha, oia ka mea hiki ole i ka mea aina ke hana.
Aohe e hiki i kekahi mea aina ke hoonele iaia iho, a haawi aku i kona aina ia hai, no na makahiki he 50; a ina oia e haawi aku oia i kona aina no ua manawa la, aia a hala ka manawa,alaila e hoihou mai no ka aina iaia, me ka uku pu aku no ka wa pau ole, a hiki wale i ka makahiki Iubile. E likehoi me ke Kumukanawai mai kinohimai. O ke Akua, oia iho no ke poo o ke Aupuni, ka mea kiekie, a me ka mea nona ka aina, a o na mea i malamaia, a i hoomaluhia ia e na hooilina, o ka poe no lakou mua ka aina, ua hoopakeleia mai na auhau e ae a pau loa, koe nae na hapaumi; a me na hua muakau, ua haawiia ia mau mea a pau i ke Akua, a me kona poe kauwa, na na kahuna, a me na Levi. E nana ma Oihanakahuna 24 : 30, Kana. 12: 17; 19; 11, 22; 29.O na aina ma ka hikina, aole i maheleia, a o na pohaku i waiho ia ai i hoailona no na palena aina, aole loa e pono i kekahi mea ke hoonee ia mea. E nana ma Kanaw. l9: l4. O na kamaaina a pau, koe na Kahuna a me na Levi, ua hoomanaoiama ke Kanawai, a he poe mahiai no lakou ma na wahi a pau a lakou e noho ai, ina he kuaaina, a he kulanakauhale paha. Ua hooko pono ia keia mau kanawai a pau i kauia'i: no ka mea, ua manao nui loa ia ka mahiai ana. O na kanaka ano hanohano. aole lakou i hoowahawaha i ka lalau aku o ko lakou lima i ka palau. E nana ma 1 Samuela 11 : 5; 7. A Na Lii 19: 19. 2 Oihanaalii 26 : 10. E like me ka pii ana ae o ka waiwai, pela no i emi ai ka mahiai ana; aka, mahope iho nae o ka lawe pio ia ana, huli aku la na mea a pau, a hooikaika aku la ma ka oihana Kalepa, a me na hana lima.
KA MAKAHIKI Mahakea . I mea e hilinai ai ka poe Iseraela i ko lakou Alii Nui (Akua), i mea hoi e hoomaamaa ai i ka malama ana i ko lakou waiwai, a me ka nana ana imua, i mea hoi e mau ai ka momona o ka lepo, ua hooliloia ka hiku o ka makahiki i makahiki Sabati no ka aina, oia hoi ka makahiki e waiho wale ai o ka aina aohe e kanu ia, a e hoomahakeaia ia wa. Ia wa aohe e mahiai aku, aohe e kanu, aohe e ohi, aohe e paipaiia ka lala o na waina, aohe hoi ko ka oliwa, aohe ka ohi ana i na hua waina, aole no hoi ka houluulu ana i na hua. O ka mea e ulu wale mai ana, e waihoia na ka poe ilihune, ka poe malihini, a me na holoholona o ke kula. E nana na Oihanak. 25: 1; 7. Kanaw. 15: l, 10. Aka, oia mau mamo he mea nui no ia aka Iseraela e hana ai, a no kekahi wa loihi, aohe i malama pono ia. E nana ma Oihanak. 26 : 34; 35. 2 Oihanaalii 36: 21, aka, mahope iho o ka lawe pio ia ana; ua manao nui loa ia ia hana.
KA MOMONA O KA AINA .O ko Paresetina lepo, ma ka hapa nui, he momona loa, i ka wa aohe ua, aohe no hoi he hau. O ka wai, oia no ke kumu nui o ko laila lepo, nolaila, he hiki loa i na kamaaina o ka wa kahiko, ma kau wahi, he hiki ke pale aku i na pilikia o ka maloo o ka Makalii, a e mahi i mau wahi mahinaai me ka ulu nui o na mea kanu, e hoopulu mau ia ana e ka wai mai na Muliwai. a mai na kahawai mai, a maloko mai o na hawai. E nana ma Halelu 1 : 3 ; 65; 10. Sol. 21 : l. Isaia 30 : 25, 32; 20. Hos. 12; 11 Aka hoi, o na muliwai, na wai puna, na punawai, a me na auwai, aohe he mea hemahema; a ia i na Kahuhipa, a me ka poe mahiai. E nana ma Iosua 51: 19. Lunak. 1 :15. Aole nui o ke a-a ma ia wahi, a na mahi pono ia no hoi; a o ka mea i oi loa ae ka momona o ko laila lepo, o ke kipuluia i ka lehu o na apala i puhipuhi'ia maluna o na wahi'la e kanu ia ai. E nana ma Sol 21 : 31. Isaia 7 ; 23; 32: 13.O na mea kipulu ma Ielusalema, o ka lepo o na mea ola, a me ke koko o na holoholona, ua hanaia i mea e hoomomona ai i ka lepo. E nana ma 2 Na Alii 9 :37, Hal. 83: 10. Isaia 25 : 10; Ier. 9 :22: Luk. 14 : 31; 35.
NA KULA o SILIA : E komo pu ana o Palesetina, ua oleloia e ka poe o ka wa kahiko, oia kekahi o na aina i mahi mua ia ai, a i kanu ia no hoi i ke kulina. He maikai loa ka huita, a he nui loa no hoi malaila. O ka bale, oia kekahi mea i kanu nui ia, aohe no ka pelena wale no, aka, o kahi mea ai kupono iho la ia i na holoholona, no ka mea, aohe ulu o ka oka, a me ka palaoa, ma kahi wela. O ka mauu maloo hoi, aohe hanaia, a nolaila, ua hui pu ia ka bale me kekahi mauu maloo i okioki liilii ia, a o ka ai iho la ia a na holoholona; a o ka mea keia i kapaia ma ka Palapala Hemolele; "he ai na na holoholona." O kekahi mau mea kanu e ae o ke kula, oia na hua ai, kela ano keia ano papapa, pine, a me ka nioi, na mea ala, kaukama, ipuaimaka olona makalii, a me ka pulupulu. He nui na mea kanu e ae ma Palesetina i keia wa, a no ko lakou kanu ole ia ana paha i ka wa kahiko, nolaila, aole, i hai ia ko lakou inoa ma ka palapala Hemolele.
No NA MAHINAAI : Ua ike ia o ka poe Iseraela, he poe puni mahiai loa lakou, a ua kanuia na maia a ka poe ma ka Ilikina i na laau ulu, aka aohe malama pono loa ia. O ko Aigupita poe, he poe maiau loa lakou i ko lakou mau mala kanu, ua kanuia na palena a pau i na pau nani; a ua hoopili paha ka poe Iseraela i ka lakou hana. O na mahinaai kaulana, ua kapaia ko lakou mau inoa ma na mea kanu e ulu ana iluna o lakou, e like me keia; "ke kihapai o na hua paa", "ke kihapai o na pomeraike". E nana ma ke mele a Sol. 6 : 11. Ua uliuli na kihapai a pau no ka nui o ka wai, a he mea mau nolaila ka wai. E nana Mal. 24:6; Kanawail. 11:10. Ke mele a Sol. 4: 15. Isaia 1 : 30; 66; 17, Ier. 34; 12. Pela i hoopipili loaaku ai ka manao o ka poe Iseraela i ko lakou mau kihapai, a nolaila lakou i kukulu ai i ko lakou mau hale kupapau. E nana ma 2 Na Lii 9: 37; 24, 18. Mareko l5:-16. Ua hoolehulehu ia aku na laau me na anoano i helelei iho, a me na mea ulu ae mai na a-a ae. Ua hehu ia aku a na kanu hou ia aku ma kahi kaawale, eli ia iho la a puni na kumu o na laau, kipuluia iho la, a paipai ia ae la na lala. E nana ma Ioba 8: 10. Isaia 17 : 10. A o ka pakui ana i na laau e ulu ana, o kekahi laau ulu pakui aku iluna o kekahi laau e ulu ana, ua ike loa ia ia hana. E nana ma Roma 11 : 17.
(Aole i pau.)
Wa-ha Ra-ma o-e.
E KA NUPEPA KUOKOA A ME KOU LUNA. Ua hoomau ia ka manao a me ka makemake e hai aku, a e hoike hou aku no hoi no ke koena haina o ka la 26 o Mei aku la ma ke Kuokoa oia la. I mea hoi e maopopo ai ke koena lalani hope o ka pauku 5 ma Hoikeana 17 penei:"O ka honua nei." A o keia mau pauku mua a pau oia mokuna, ua manao ka mea kakau, o ke ano ia o ka laina mai a kekahi ma ua anaina la o ka la 20 oia malama. O ka hoomana Pope no ia. A wahi hoi au. Ae paha, ia Mr. Moo ae no ia ka oiaio a me ka ole paha, no ka mea, oia no kekahi mea maa i ka nana Baibala ana. Ia manawa hoi e haiolelo ia ana, ua hookomo hou ka mea kakau i ka haina mua ma keia pepa, oia hoi keia, K.18: 18—22. I mea hoi e maopopo ai ke ano o ka haina malalo ae nei, no ka mea, ua kauia maluna o ia mokuna ka hoakaka 4. a ke lawe nei kakou 3. 1 "Papa aku i ka hoomana ana i na 'kua e ae. 2 O ke kaula e like me Mose. 3 E make na kaula wahahee." Owai ua kaula la e like me Mose. Petero a Iona, a o Maria anei, a me na iwi o ka poe baipule oiaio paha? Oihana 3: 6. a pela'ku 22—26 oia ka Simona Petero mau haina e hooiaio ana no ua kaula la e like me Mose. A no keia mea hoi, ke ninau nei ia Mr. Moo, no S. Petero no anei ia haina a me ko ano o kana haiolelo ana no ia mea nona iho, no ka mea, oia hoi ke poo o ka ekalesia Katolika Roma ku mau mai Iesu mai ? Olelo paha ua Mr. Moo nei. Aole nona iho, no Iesu no. A ina hoi pela, no ke aha la hoi e hai lalau mau nei ua ekalesia Katolika Roma nei? Aia maluna o S. Petero i kukulu ia ai ua ekalesia la, "aole e lanakila mai maluna ona na ipuku o ka po," no ka mea, he ekalesia oiaio maoli ia mai a Iesu mai. A ma ka nana ana maanei a ma o o ka ka Baibala, ua akaka lea, he ole, a he ole loa no. Aka, ua kaha wale aku no ia Papiohuli, me he hoohoihoi makuahunowai la, a i mea hoi e kaana ae ai na mea hupo, oia ka aoao hoomana oiaio mai ke Akua mai. A nolaila, ua kupono ka haina a ka Haku penei, "O ke kanaka i kukulu i kona hale maluna o ke one, a haule mai ka ua, kahe mai ka wai, a pa mai ka makani a pa mai la ma ua hale la, a hiolo iho la ia, nani wale hoi kona hiolo ana." A me he la no hoi ua like loa keia haina a ka Haku me kela mau inoa maluna, no ka mea hoi, ua make no ia mau inoa a pau ma ka palaho, nolaila, aole hiki ke ala nou me ka palaho ole. A ua like no pela ka haule ana mai o ka ua i ka wa poha, a piha o lina o na lau amau, a i ka wa e pa mai ai ka makani Malualua a Hoolua paha, huli ua lau amau la, aohe wai a koe aku o na kahawai, aohe no hoi he mea e ole ke au ae ia wa, pela mau ma na aina kahawai e like paha me Hilo ma. No ka manawa wale ana, ua maopopo ke kukulu hewa ana o ua Mr. Moo la. E waiho kakou ia, a e nana kakou i ka mahele 2 i haiia maluna ma Hoikeana 20 : Eia no ka hoakaka ana ma kona poo, "Ka paa ana o Satana." Aia ma ka pauku elua iho olaila na inoa like ekolu penei: 1 Deragona. 2 Diabolo. 3 Satana. A ma kekahi wahi e ae hoi, Beerezebuba ka ea. A ua olelo ia hoi, he haku no na daimonio ma ia wahi. A no keia mau inoa, e pono e nana hoi kakou i na hana Satana ana. Kinohi 4:5, 15, 16, 17. A ma ia mau pauku e maopopo ai, na Satana, a puni loa ai lau'la ma na pauku mua elua. A o na pauku e hope ae hoi, no ka hoopai ana hoi ia a ka Haku ia Moo, a me ka wahine a ke Akua ia Moo. Na ka hua a ka wahine, nana e paopao ko poo, a nau hoi e pakuikui ae i kona kuekue wawae. E nana hou ma Ioba 1:6 -18. Luka 4:3-12. A ma keia mau mea, e ike ai na hoa i na hana Satana mai ke kumu mai o ke ao nei. Mahaoi maoli no. A no ka Moo mahaoi ana, ua pilikia hoi o Adamu ma a me ko ka hale o laua, a me na kanaka a pau o ia pauku, a ma ka ikaika loa o ka hana e ola ai.Ua make nae Abera ka laua keiki maikai, he kanaka haipule. pela no e Seta a me Enosa. A no ka mea, ua hoopuka mai ke Akua ia lakou, he poe kanaka maikai i kue ke ano e like me kona makemake, a e kapaia na keiki i ke Akua lakou, i mau kukui malamalama no na kanaka a pau o ia pauku, i mea hoi e laha mai ai na kanaka maikai loa iwaena o na kanaka oia wa e like me lakou, a hiki wale mai nei i ka wa o Noa ma. Aka nae, ua ike no ke Akua, a ua maopopo no ia ia, aole loa e manao ana ia ia na keiki a kanaka ia lakou la, nolaila, lawe kela i ka i ala mau keiki mai na keiki ae a kanaka, no ka mea, ua piha ka honua i ka hana hewa, nolaila, aole loa lakou e ike i ke Akua, a no ka mea, ua niua na maka i ka lealea o kela ano a me keia ano o ke ao nei a pau mai o a o. No ka Moo hoohuli ana ia lau'la ma kona mau aoao, nolaila, lilo ka makemake o ke Akua i hana ai i na mea a pau o ke ao nei e like me kona manao i mea ole. A heaha ko lakou la hope ? E nana ma Luka 11: 14—20. pela i pau ai i ka make na kanaka i ke kai a Kahinalii, a owai o ia poe kanaka i pakele ? Aole loa, aka, o Noa wale no a me ko ka hale ona, a me na mea ola e ae wale no. No ka mea, oia ohana wale no kai imi i ke Akua.A pela no auanei ka la mahope e hiki mai ana wahi a Iesu. E na hoa, a me na makamaka, e ike pono kakou i ka mahele ana o na manawa, o ka pauku akahi ae la, a eia ka lua, mai a Noa a hiki ia Babela,he mau haneri makahiki haule hou, mai laila a hiki ia Abelahama, loaa hou he kanaka oia no ke Akua, e like me lakou. Aka, ua piha loa nae ka honua i na keiki a kanaka, a o ka hapa no ia o na mea uhane a pau, pela no ke kawalawala loa ana o na mea uhane, e imi aname ka naau oiaio i ke Akua. A o ua Aberahamala a me ke keiki a kona hoahanau, hemau kana haipule io laua no ke Akua kiekie loa, a no ka pilikia iwaena o laua no ke kulike ole o ka manao o na kahu holoholona a laua, pela laua i kaawale ai, a he mau makahiki i hala iho mahope o ia kaawale ana, a ua loaa ia Lota he mau kaikamahine nana i loaa ma ka aina o Sodoma, a ua loaa no hoi na hunona. Aka nae, aole loa ia mau kulanakauhale i noho na kanaka a hoolohe i ka lea o ua kanaka pono la, nolaila i hiki mai ai ka inaina o ke Akua maluna o na kanaka a pau oia mau wahi, a make pu me na hunona a ua kanaka la. A no ia mea, aole loa i ko kekahi noi ana a Aberhama no ia poe kanaka. Aka nae hoi, ua paa ko ke Akua manao, e wae ana i lahuikana ponoi nona, no loko'e o na keiki a kanaka ma ua kanaka la no ka puhaka mai o Tera kona makuakane, no ke kuauhau mai o Sema oia, ka mea a ko lakou makuakane o Noa, ka mea nana i wanana'e no kana mau keiki a pau i ka i ana, E hoomaikaiia o Iehova ke Akua o Sema, a o Kanaana kana kauwa. E noho a ka hale o Sema e lapeta, a o Kanaana kana kawa. A maanei hoi e ikea'i ko ke Akua hoomau ana iaia iho i Akua mau no Aberhama Isaaka, a me Iakoba, a me ka lakou mau mamo, a maloko o keia Lahui ana i lawe ai nona mai waena ae o na Lahui e ae a pau he mea nana e hoola ko ke ao nei, o Emanuela ke Akua ma ka hanauna o ka Iuda kekahi o ka Iakoba. Aole o Petero, Maria a me Pope, a pela'e. Aka nae, ma ka hapa nui o na keiki a ua kanaka la, he, poe malama ole i ke Akua ma ko lakou naau, a me ke ao ana a ko lakou makuakane ma ia mea, pela lakou i hanaino aku ai i ko lakou kaikaina ia Iosepa a me ko lakou makuakane. Aka nae hoi, lilo mai la ke Akus o ka lani a me ka honua i makua no ua keiki la, a hoonoho ae la iaia i haku no ko kona hale a pau, no ka mea, he keiki maikai oia, a ua maemae imua o ka Haku. A no ia mea ua ano like keia hapanui o na keiki a ua kanaka la me na ohana e ae a pau a Noa, he poe ike ole i ke Akua, aka, wae ae oia ma o Aberahama ia he hapauuku i poe kanaka ponoi nona. Pela paha ua Iosepa la. A ua hanaia no paha pela o Davida, he muli loa oia no ka Iese mau keiki a pau, i hakuia no lakou a me na kanaka a pau o Iseraela e like meMose ke alakai o ia Lahui, he muli loa ia no ka Amelama mau keiki a pau. A me he la no me ia ko kakou Haku o Iesu Kristo, ua muli loa kona hoea kino maoli ana mai ma ke ao nei ma ka puhaka o kona makuahine ikapaia o Maria, nona na moolelo, a me na haina, a wanana ana a na Kaula Hemolele na Iehova mai. I mea e ikeia'i oia e ko ke ao nei a pau, "oia ke 'Lii o na'Lii, ame ka Hake o na Haku." (Aole i pau.)
Kau Ahaolelo O ka M. H. 1866. POALUA, Mei 22.
Heluheluia na palapala hoopii a pau. Noi mai o J. W. Keawehunahala, he pono i ke Kuhina Kalaiaina e pai i ka buke mua a me ka buke alua o na olelo hooholo oka Aha Kiekie ma ka olelo Hawaii. A o na lilo no ka unuhi ana a me ka humuhumu ana, e uku ia no ia noloko mai o ka waihona.
Heluheluia ka Bila, a hooholoia ma ka heluhelu mua ana.
Noi mai o Hon. Mr. Kahaulelio, e pono e paiia i elua mau kii o kela hoa keia hoa o ka Ahaolelo. Kue mai ke Kiaaina o Maui, me ka i ana, aole pono p keia olelo hooholo.
Ku mai o Hon. Mr. Mahelona, a wehewehe mai i kekahi mau kumu e maopopo ai, he pono ke paiia i mua kii no kela hoa keia hoa o ka Ahaolelo.
Ku mai o Hon. L. Aholo a i mai, na Mahelona e uku na kii o kau Lunamakaainana a pau.
Ku mai ke Kuhina Waiwai, a noi mai e hoololi i ka olelo hooholo ; o na kii o ka poe i ae e hooemiia ka auhau lio i hapalua, e pai okoa ia kolakou mau kii ma kahi aoao, o ka poe ka akahi dala ma kahi aoao. A mahope iho o ka hoopaapaa ana, ua hoomoe loa ia ka olelo hooholo.
Noi mai o Hon. Mr. Heleluhi e lilo ka Hale i na hana o ka la. A e lawe ia mai ka papa hoike a ke Kuhina Waiwai imua o ka Hale.
Ku mai ke Kuhina Waiwai a i mai, ua paiia no a ua loaa no i na hoa a pau.
Ku mai o Hon. J. W. Keawehunahala, a i mai e laweia mai na palapala hoike a pau a ke Kuhina Waiwai i maopopo lea iaia.
Noi mai o Mr. Kaapa, e hooholoia, a hooholoia ma ka heluhelu alua ana.
Ku mai o Hon. J. W. Keawehunahala, a i mai, he mea nui loa keia, nolaila he pono i na hoa ke noonoo akahele loa i ka hooholo ana. Oiai ua maopopo ua lilo no ka hale pai Aupuni, a o ua loaa, aole i ikeia.
Kokua mai o Hon. Mr. Ailuene.
Ku mai o Hon. Mr. Kamika, a i mai, aole pono i na hoa ke manao mai, aole i pololei no ke komo ole o na loaa ma ka papa hoike. Ina e nana pono ia, alaila e maopopo no. O ka Bila haawina $15,000 ; 4970 65 i waiho ia iloko o ke Keena Kalaiaina, huiia he $15, 970.65 no ka hale pai, oia ka nui o na hala i hookaawaleia mai keia Keena ae. Eia na lilo:
Uku no ke pai ana he $9,803.71, no ke pai ana i na pepa o ka Aha Elele he $ 357.67 ; no ke pai ana, a me ka humuhumu ana i ka buke elua o na olelo hooholo o ka Aha Kiekie he $618.75, uku no ka humuhumu ana i na buke Kanawai he $172.31 ; uku no ke kepau pai-palapala he $1,082.26, uku no ka pepa he $3,371.07. A ina e houluulu ia keia mau, lilo, alaila, e ikeia no ke kulike ana o na aoao elua, oia hoi keia he $15, 705.80, me ka helu pu ole ia o kekahi mau lilo e ae o ke Keena pai, no loko wale no keia o ka Bala haawina. Oia iho la ke kumu i kau ole ia ai na loaa. A ke koe nei ka aie o ke Keena pai he $3,000 paha.
O na loaa o ke Keena Aupuni he $8,998.51, penei, e maopopo ai. O ka uku pepa o ka pepa haole o ke Aupuni he $l,335.14. Na Olelo Hoolaha i pai ia ma ua pepa haole nei $2,258.50.
Ka loaa no na papa-pai lulu he $3,366.88. O ka uku pepa o ke Au Okoa he $1,116.99. Na Olelo Hoolaha ma ke Au Okoa he $721.00. Huina o na loaa he $8,998.51, hui me $5,672.86 na dala i loaa mai ke Keena Kalaiaina mai, ua like me $14,671.37. Na lilo o ka hale pai Aupuni ; no ka uku o ka poe pai he $14, 671.37.
Hoike mai ke Kahuna Kalaiaina i kona manao i ke Kuhina Waiwai.
Ku mai ke Kuhina Waiwai a i mai e nana ia i kanaka kupono loa, a nana e wehewehe mai me ka pololei.
Ku mai ke Komite a hoopau. Hoopaneeia ku Ahaolelo.
POAKOLU, Mei 23.
Halawai ka Ahaolelo i ka hora mau.
Hoike mai o Hon. Hoika he palapala hoopii no Lahaina mai, e noi mai ana, e hookaawaleia puu dala na ke Kakauolelo a ka Makai Nui o Maui.
Ku mai o Hon. L. Kaapa, a i mai e hookaawaleia no hoi i puu dala na ke Kakauolelo a ko Hawaii Makai Nui.
Ku mai o Hon. Mr. Heleluhi, a heluhelu mai he palapala hoopii no Puna mai, aole e mare na poe elemakule me na opiopio. Hoomoeia ma ka papa.
Ku mai o Hon. Mr. Ailuene, a hoomoe ma ka papa, i ka palapala hoopii e noi ana e ae ia na kanaka Hawaii e mauuauwa i ka ai.
Ku mai o Hon. G.B. Ukeke, a i mai, e kauia i Kanawai e papa ana i na pake ka lawe ana i na keikikane a lakou mai keia Aupuni aku.
Ku mai o Hon. Mr. Kamalo, a i mai, e kapaeia ka palapala hoopii e pili ana i na kumu kula, na haku a me na kauwa.
Noi mai o Hon. Mr. Hoika, i $1,200 ka uku no ke Kakauolelo a ka Makai Nui o Maui.