Ka Nupepa Kuokoa, Volume V, Number 22, 2 June 1866 — Page 2
Ka Nupepa Kuokoa,
Ku mai o Hon. Mr. Nahaku, a hoololi mai i $1,000.
Kokua mai o Hon. Mr. Heleluhi i ka hoololo ana.
Kue o Hon. J. W. Keawehunahala me ka i ana, aole kupono o ka olelo hooholo. I mai ka Hope Peresidena, ua kupono no.
Kue o Hon. Mr. Kupau i ka olelo hooholo, me ka i ana, ina i hooholoia keia. alaila hoolana mai na Makai Nui o na Mokupuni a pau e uku ia ka lakou mau Kakauolelo, nolaila e moe ma ka papa keia olelo hooholo.
Kue o Hon. Mr. Kamalo.
Kokua o Hon. Mr. Kahaulelio i ka olelo hooholo a Hon. Mr. Hoika.
Noi mai o Hon. Mr. Kupau, e lawe mai ke Kuhina Kalaiaina i na buke, a pau o ke Keena pai o ke Aupuni, i mea e maopopo ai na hana o nehinei e pili ana i ke pai palapala, a me ka nui o na dala a ka Bihopa i uku ai no ke pai ana. I mai ke Kuhina Kalaiaina,ua makaukau no ia e waiho mai i na buke imua o ka Hale.
Kue ke Kuhina o na Aina e, a pela no hoi ke Kuhina Waiwai.
Ku mai o Hon. Mr. Kamika, a wehewehe loihi no keia mea. Waiho mai ke Kuhina Kalaiaina i na buke iluna o ke pakaukau.
Ku mai o Hon. G. B. Ukeke, a i mai, aole make hookuakeeo, no ka mea, he olelo hooholo kupono no keia.
Ku mai ke K uhina o ko na Aina e a wehewehe loihi mai ma ka mea e kue ana i ka olelo hooholo. A pela no hoi ka Mr. Hoika.
Ku mai o Hon. Mr. Kupau a olelo mai, aolo au i manao he mea peku ia keia.A ua hoomoe loa ia ma ka papa ka olelo hooholo.
Noi mai ke Kiaaina o Oahu, e hooholoia i Bila Kanawai, aole auhau kino o na koa, a ua heluhelu akahiia.
Noi mai o Hon. J. W. Keawehunahala e hoomahuahuaia ka uku o ka Lunakanawai Kaapuni o Oahu i $800 no ka makahiki. A hoolaha mai no hoi he Bila e hoololi ana i ka Pauku 481 o ke Kanawai Kivila. Lilo ka Hale i Komite.
Ku mai ka luna o Waialua a noi hou, me ka i ana he mau ninau kana e pili ana i na Buke Waiwai.Ma ia wa hoopaapaa ka Hale.
Ku mai ko Komite a hoopau. Hoopaneeia ka Ahaolelo.
POAHA, Mei 24.
Aohe mea ano nui i hanaia ma keia la, ua lilo nui ka Ahaolelo ma ka noonoo ana i ka Bila Haawina, a ua hoomau no ilaila a hiki wale i ka wa i hoopanee ai.
POALIMA, Mei 25.
Ua heluheluia mai he Bila na Hon. Mr. Kamalo, e wehe ana i ke awa o Kailua i awa kumoku, a ua hooholoia ma kona heluhelu mua ana, a e heluhlue alua ia i ka wa kupono. Heluheluia mai no hoi e Hon. W. Kahaulelio he Bila Kanawai e hooponopono ana ka pono wai ma ke kulanakauhale o Lahaina.
Ua hooholoia ma kona heluhelu mua ana, a e heluhelu alua ia i ka wa kupono.Hoolaha mai o Hon. I. K. Hart i kona manao e waiho mai i Bila Kanawai no ka hoopai ana i na poe aie.Heluhelu mua mai o Hon. J. W. Keawehunahala i kana Bila Kanawai e hoololi ana i ka hakina mua o ka Pauku 481 o ke Kanawai Kivila, a ua hooholoia ma ka heluhelu mua ana.
Heluhelu mua mai o Hon. Mr. Naheka i kana Bila Kanawai e hoololi i ka Pauku 1, 2 a me 4 o ke Kanawai Hoopai Karaima, a ua hooholoia ma ka heluhelu mua ana. Hoolaha mai o H. H. W. C. Lunalilo i kona manao, a waiho mai ana oia i bila Kanawai e hoakaka ana i ka hele ana o na Kauka.
Hoolaha mai o Hon. L. Aholo i kona manao e waiho mai i Bila Kanawai e hoololi ai i ka Pauku 10 o ke Kanawai Loio Kuhina.Hoolaha mai o Hon. D. Kahaulelio i kona manao e waiho mai i Bila Kanawai e hoololi ai i ka Pauku l, 2, 3 o ka Mokuna 42 o ke Kanawai hoopai Karaima. Hoolaha mai o Hon. S. W. Mahelona i kona manao, e waiho mai ana oia i Bila Kanawai e pili ana i na auhau e kau nei maluna o na elemakule a me na luahine.
Heluhelu mua mai o His. Ex. C. C. Harris i kana Bila Kanawai e hoololi ai i ka Pauku 914 o ke Kanawai Kivila, a ua hooholoia ma ka heluhelu mua ana. Ua noonooia ka olelo a ka hoike hapanui a me ka hoike hapa uuku a ke Komite malama Ola, a ua noonooia iloko o ke Komite o ka Hale, a ua aponoia ka hoike hapanui a ke Komite. Pau ia kapae ia ka noonoo ana o ka Bila Haawina, a hiki wale i ka hoopaneeia ana o ka hana.
POAONO, Mei 26
He mau palapala hoopii no kekahi i waihoia mai, a ua hoike mai no kekahi mau Komite mau. Ua hoopuka mai hoi o Hon. J. W. Keawehunahala he olelo hooholo, Aole e pono na Kuhina ke hoopuka mai i na olelo hooweliweli, a hoino, a henehene hoi i kekahi o na hoa o ka Ahaolelo, no ka mea, he hoowahawaha no ia i ka hanohano o keia Ahaolelo, a ina e hana hou lakou pela, a o kekahi hapa paha o lakou, alaila, he kumu pono no ia e hookaawale ai ia lakou mai loko aku o keia Ahaolelo.
Heluhelu mua mai o H. H. W. C. Lunalilo i kana i hoolaha ai i nehinei.Ua hoopaapaa nui ia, a ua hoomoeia ma ka papa ka olelo hooholo.
Heluhelu akoluia ka Bila Kanawai e hoololi ai i ka Pauku 9, Mokuna 9 o ke Kanawai hoopai Karaima. Hooholoia.
Heluhelu ekolu ia ka Bila Kanawai e hoololi ana i ke Kanawai e pili ana i ka moekolohe me ka hookamakama.
Nonoi mai o Hon. E. H. Boyd, e hoopanee loa ia ka noonoo ana oia Bila.
Nonoi mai no hoi o Hon. C. K. Kakani, e hooholoia ka Bila.Ua ala nui mai ka hoopaapaa a hiki wale i ka hora 4. Hoopaneeia ka halawai.
POAKAHI Mei 28.
Halawai ka Ahaolelo ma ka hora 11 kakahiaka e like me ka hoopanee ana.Mea Kiekie M. Kekuanaoa, Peresidena a me ka Hope Peresidena, Kapena Loke ma ka noho.Pule ke Kahunapule a pau. Heluheluia na hana o ka la i hala, a ua aponoia.
Heluheluia he palapala hoopii no ka apana o Hamakua, e noi ana e hookaawaleia i $700 no ke awa o Honomalino.
Hoihoiia i ke Komite o na hana kuloko.Hoikeike mai la ka Hon. Ukeke he olelo hooholo, e hooliloia ka palapala hoopii a Kanakaole, a me Maeha, oia ka mua a ka hale i noonoo ai. Ua noiia mai e hoomoe ma ka papa, a ua hapai hou ia no e ka Hon. Ukeke.
Heluhelu mai o Hon. Kepoikai he olelo hooholo, e hookaawale ke Kuhina Waiwai i puu dala i mea e kuai ai i kapa komo like no na Makai kulanakauhale.Ma ke noi a Hon. Keliipio, ua hoomoeia ma ka papa me ka hoopaapaa.Hoopaapaa ka Hale i ka Bila e hoololi ana i ke Kanawai e pili ana i ka moekolohe a me ka hookamakama, ma ka heluhelu ekolu ana. Nui loa ka hoopaapaa.Ma ke noi a Hon. Wana, ua hoopaneeia ka Ahaolelo a ka Poalua Mei 29.
POALUA, Mei 29, 1866.
Ua weheia ka Ahaolelo e like me ka mea mau.
Heluhelu mai ke Kuhina Kalaiaina i ka Palapala mai ka Moi mai, penei:" I na 'Lii a me ka Poe i kohoia o Ko'u mau Makaainana. Ua oluolu i ke Akua mamuli o kona Mana ike oleia ke hoehaeha hou mai Ia'u, i Ko'u Ohana a me ka Lahui holookoa, i ka Lawe ana'ku i Ko'u Kaikuakuahine alohaia Ke Alii Ka Mea Kiekie, VICTORIA KAMAMALU KAAHUMANU, i make aku nei ma kona Halenoho i ka hora 10 o keia kakahiaka. I ka wa a kakou e noho hoohaahaa ana malalo iho o ke Akua Mana Loa, o ko oukou aloha No'u a me Ko'u Makuakane, ko oukou Peresidena Hanohano, oia no ko Makou mea e oluolu iki ai i keia hora kumakena."
KAMEHAMEHA R.
Iolani Hale Alii, May 29, 1866.
Noi mai o Hon. J. M. Kamika e kohoia i komite i elima mai keia hale ae a e hele aku e pane i ka palapala a ka Moi. Ma ke noi a Hon. Harris ehiku poe i kohoia, oia o Hon. P. Nahaolelua, J. M. Kamika, L. Kaapa, Hoapili, Ailuene, a me T. Hulili.
Heluhelu mai o Hon. Kahulu, he mau olelo hooholo e pili ana i ka uwe o keia hale no ka Mea i make aku nei.
Noi mai o Hon. Kamika e kohoia i komite nana e noonoo i ka olelo pane i ka Moi.Ua koho mai ka Hope Peresidena i ke komite mua nana e lawe aku.
NU HOU KE ALOHA OLE.—Ua poloaiia mai makou e D. S. Kaui o Waiohinu, Kau, Hawaii ma kana palapala, e olelo ana ma ke ku ana'ku nei o ke kona Emalaina i Kau, ua kau pu aku o Lui Bihopa Farani iuka o ka honua. I ka pii ana iuka o Kamaoa, pii wawae wale no. He mau hoahanau pope no ka kekahi e hele pu ana me na lio, aka, aohe nae he ike wale iho ia Malio. He hoahanau hoolepope ka mea nana i makana manawalena aku i ka lio, a maluna oia lio oia i kau ai a pii aku iuka. Kupanaha ka naaupo o kela poe hoahanau, kai no ike ia kakou hookanaka.
Ka Nupepa Kuokoa.
HONOLULU. IUNE 2, 1866.
Ka Make ana o Ka Mea Kiekie Ke Kama Aliiwahine Victoria Kamamalu Kaahumanu.
E Kanikau e Hawaii o Keawe ! E Kumakena e Maui o Kama ! E Uwe haalou e Oahu o Kakuhihewa, a e hoohiolo mai i na waimaka aloha Alii, e Kauai o Manokalanipo. E, o ka milimili lani a oukou no.
" O Kona kai opua i ka lai,
Opua Hinano ua malie,
Hiolo na wainaowa a ke kehau,
O kuu la koili i ke kai,
Ke na'u la kamalii,
Ke kohi la i ke kukuna o ka la,
Pumehana wale ia aina,
Aloha wale ke kini o Hoolulu,
Aohe no hoi he lua ia ae—e,
Ke aloha ua pono no hoi—la,
O kuu puni o ke aloha—e."
Ua haalele mai nei i na paemoku o lakou, a ua apoa ia mai la e na lima ana ole o ka make, me kona nani hiwalua, a e waiho mai na kakou i ka makana kaumaha luuluu o ka minamina, a me ka noho u ana, a me ke kumakena no kona haalele ana mai ia kakou.Ua make aku o Ka Mea Kiekie ke Kama Aliiwahine Victoria Kamamalu Kaahumanu, ma kona Hale Alii Papakanene, ma Mokuaikaua, ma ka hora 10 o ke kakahiaka Poalua iho nei o keia pule. Ua ma-u no na la o kona kaa ana i ka mai, a ma ka Poaono o kela pule i hala iho nei, ua hooiloilo no na Kauka haole, me ka manao, aole e hala ka la Sabati; aka, ua hoea mai ia la, a ua pii iki ae ka maikai o kona ano, a ma ka Poakahi mai, ano mau iki mai no ka maikai, a ua manaolana maoli ka poe a pau e pii loa ae ana i ka maikai, a e hala maoli ana no ka pilikia. Eia ka, aole ! Eia ka o ka manawa i manao lana ia ai e pohala ae ana, o ka manawa koke iho la no ka ia a ka make e apo koke mai ai i ua Lani la, a hoilihune mai ia kakou, a nele kakou i ke Kama Aliiwahine ole, a hahaule kakou i ka hope waa, a ua hoolilo ia mai kakou he lahui kumakena, e wawalo ana na leo kumakena mai kela a keia kihi o ka aina.
Auhea hoi! aohe hoi i pau ae ka upehupehu o na maka o ka Lahui nei no ko lakou Kanikau ana no ka Moi Kamehameha IV, pakui hou mai nei no hoi keia pilikia nana e kauo hou i na waimaka o ka lahui e haalele i ko lakou wahi mau.Pehea la e hoonana ia mai ai o Hawaii nei iloko o keia hora pilikia o kona noho kumakena ana ? Pehea la e hoomaloo ia mai ai na waimaka aloha e kahe-a-wai nei o ka Lahui no ka minamina i ko lakou Haku Lani i naue aku la? Aia wale no ma ka hoomanao ana ae," Ua haawi mai ke Akua, A ua lawe aku ke Akua, E hoomaikai ia ka inoa o ke Akua."E like me ke ano mau, ua ako ia ma na pua nani wale no iloko o na kihapai, a pela no paha i apoa mai nei ka kakou Lani. E hilinai nae kakou i ke Alii o na 'Lii, a me ka Haku o na haku. O kona makemake ke hookoia, aole o ko kakou, a o na haawina maikai a pau no luna mai no ia. E kulou hoohaahaa aku kakou imua ona, a e hoonana ia kakou iho ma ka manao ana ae me ka hilinai ana e loaa io mai no ia kakou ka wa, ke hoopaa aku kakou ma ka hilinai ana iaia.Ua hanau ia ka Lani Kalohelani, ma ka la mua o Novemaba. M. H. 1838, a ua make aku la i ka la 29 o Mei M. H. 1866 ; nolaila, ua ane hiki aku ka nui o kona mau makahiki o ke ola ana i ka iwakalua kumamawalu, a kuu aku la ka luhi, ka eha, ka pilihua, a me ka noho u ana, a naue lani aku la oia i ke ala mau o ko ke ao nei a pau, me ka waiho pu mai i na makaainana o lakou e noho u me na lehua o Kawaikini.
I ka lonoaia ana mai ua hala aku ke Alii, o like mai na leo kumakena o kona mau makaainana ma Papakanene, a ilaila no kahi i haiamu ai o na kanaka o na ano a pau, ka poe o na kalana a pau o ka aoao oolea, a me ka poe pu hoi kekahi o ka aoao palupalu. E aha ana lakou ilaila ? E uwe Kanikau ana no ko lakou Haku Lani.
NA HIONA O KA LA.
O ke ano o ka la i lele au lani aku nei ko kakou Haku, ua hoauamoia i ke kaumaha no na mea ana e hoike mai ana. Ua walawalaoa ka onina a na ao, me he la, ua lalawa holookoa na Lani Kiekie i ke aloha. Pela wale ke ano mai ke kakahiaka nui a hiki wale i ka wa i make ai, a ua hoomau aku no ke poluluhi o na opua o ka lewa, e hoike mai ana i kahoaka o ke aloha.
HOIHOIIA I HALE ALII IOLANI. Ma ka hora eiwa o ka po Poalua, ua hoihoiia ae ke Kino Kupapau o ua'Lii la ma Hale Alii Iolani. Owai la ka mea hiki ke hoopuka i kekahi huaolelo i hiki ai ke pena pono ia ke ano kaumaha mokumokuahua, i kahakahaia iluna o ke kii o kela mea keia mea! Ke manao nei makou, ua nele ka olelo i ka huaolelo ole nana e hoopuka ae i ke ano o ka helehelena kaumaha o na Makaainana i haiamu mai ma ia huakai anoano, me he la o na Lani Kiekie kekahi i huipa mai me ke anaina kaumaha ilaila. Pela wale a komo ilokoi o Alii Iolani.
KA POAKOLU.
He la ia i halii paa loa ia'i na puuwai o na mea a pau me ke kaumaha kuhohonu. Ua hoea mai ka la, aole nae me kona ano lilelile mau, o na ao hoi e aumeume ana i lewa nuu a me ka lewa lani, e pa mai ana ka makani kolonahe i ke kakahiaha, e kokolo maile mai ana ka hanu aala o ka pikake, o ka rose hoi e haakohi mai ana i kona nani, me ka manao paha e hooiaio mai i kona ano nani, me ka hoohehelo i ka noe o ka hau kakahiaka, aka, o keia aala, keia makani kolonahe e pa ana me ka halihali pu mai i kana ukana onaona o ke ala, a me na mea e ae a pau i ku i ka hoohauoli mai i ke kanaka, ua lilo he mea ole, no ka mea, ua uhi paapuia ka naau o ka lekuleku holookoa e ka minamina a me ka mokumokuahua i ke aloha no ka lakou Alii Lani i hele aku la.Ua hooniponipo ke aloha iloko o ka lehulehu ; a, ma ka hora 10 o ke kakahiaka, ua weheia ka puka pa o Hale Alii Iolani, a ua ae ia na Makaainana o ua o Kaninaulani e hele aku e ike iaia e waiho nani mai ana iloko o ka lima o ka make. A e hoike aku hoi i ko lakou aloha hope loa no ko lakou Haku.
KA HELEHELENA O HALE ALII IOLANI.
I ka wa i weheia'e ai o ka ipuka o Hale Alii, aia hoi, ua paa ka Hale Alii i ke Kanikau, a e hoike mai ana no hoi i na helehelena a pau o ka Hale i noho ia e ke kaumaha a me ke kumakena. O ka lanai makai o Hale Alii, ua piha i na'Lii koa o na ano lehulehu wale. E huila mai ana ko lakou mau aahu maikai i kahikoia i ke gula, a e hulali ana no hoi me ka lilelile nui, aka, ua ikea maopopoia aku nae, aia malalo oia mau aahu nani kahi i pana'i o na puuwai i hookaumahaia e ka minamina Alii. O na papalina o ua mau Alii koa la, aole i hoolei mai i ka a-ka, aka, ua noho-a ko lakou mau kii e ke kaumaha.
KA WAIHO ANA O UA LANI LA.
Aia ma ka rumi hookipa ma ka aoao hikina o ka Hale Alii kahi i waiho ai o ua o "KAMAMALU HAE o KA LANI." Waiho iho ua Haku lani la o kakou, me he mea la no i pauhia wale ia iho no e ka hiamoe, oia noho no a ka nani. A i ka nana ana'ku i kona kii e waiho mai ana, e aloha ana no. Eia nae, o na onohi ohaha ke ike mai i kona poe kanaka ua uhiia ; o na maka oluolu hoi ua hala'ku, o ua ehelehe ka ipuka o ko aloha, ua sila ia iloko o na lima menemene ole o ka make, mea e ke eehia o ko makou mau puuwai i ka ike ana e hoohioloia ana na leo kumakena nona, aka, o na pepeiao i maa i ka hoolohe mai, ua hooneleia i ka lohe. E kulou like ana na'Lii o laua me ke kaumaha, a e pili koke ana ma kona poo kahi i ku ai o kona Kaikunane o " Ke wewehi mai la iluna o ka laau, Ka maiewa lauoho loloa o ka hala, Kauna lauoho loloa o Hanalei, I hoao mokumokuia e ka ipo, Ua moku ka lau, O kelakela ke kupu, Mamae kaliko, ua eha Kaukaopua, Akahi o hai mai i kona eha. Ua eha ia,Ke eha wale la no iloko. A kakou e ike ole ne—i no—e." I ka nana'ku ua hele ua o Kahalaia, a. kaumaha i ka nana'ku. Pela no hoi o "Kaulilua i ke anu Waialeale &c.," a me na'Lii e ae no hoi a pau, ua puia lakou iloko o ke aloha e like me na Makaainana. Nana'ku no hoi oe, uumi a haalele wale ka hanu, i ua mea o ka minamina. Ne—i a na kolokolo ka pihe a na Makaainana ; a ua hoomau no ia mau leo aloha, a hiki wale i ka hora ekolu o ke ahiahi, a ma ia wa paniia na puka o Hale Alii, aka, luana iki no nae ka lehulehu maloko o ka pa e hoopunini ana no no ke aloha i ka Milimili Lani a lakou, pela wale a hiki i ka po ana.
KA MOI.Oiai e uumiia ana ko kakou mau naau no ke aloha no ka Lani i hele aku nei, e hoomanao aloha kakou me ka pule haahaa pu ana aku imua o ke AKUA MANA LOA e hoomama i ka naau o ke Kaikunane Moi ona, oiai hoi Ka Moi Aliiolani Kamehameha V., e hoonana mai Iaia iloko o keia hora o Kona paumako ana, no Kona pokii i hala e aku nei. Ke Kaumaha nei kakou no ka Haku, a o Kona Kaumaha ana no ke Kaikuahine. Ua hooneleia mai kakou i ke Kama Aliiwahine ole, a o ko kakou Moi hoi, ua hooneleia mai i ke Kaikuahine aloha, ua ohi aku nei ka make i Kona nui, a ua koe hookahi iho Oia, i makua no keia Lahuikanaka. Nolaila, kulou haahaa aku kakou mai o a o imua o ke AKUA MANA LOA. E hoonana mai Iaia iloko o keia kau pilikia nui, a e hooloihi mai hoi i Kona noho makua ana no keia Lahuikanaka.
E OLA KA MOI I KE AKUA. Nui no hoi ka mokumokuahua, a me ke aloha paumako no KA MEA KIEKIE MATAIO KEKUANAOA. Ka imi Haku o Hawaii nei, aloha wale ka noho ana iho la, ua hala ke koolua, ka hoa hele, ka hoa noho—a, ke Kamalei hoi o ke Kaikamahihe, ka lei e hele ai i o a ia nei, ua waiho mai nei me ia i ka
" Lipolipo i hana kulu ia'u ke aloha,
Ka makaua i Kuaalahia, e ka Moi
Liliha wale kona ike ana'ku i na wahi a laua
e haele ai.
Ma ka Pae Moku o lakou."
Anoano mai ana paha ka aina,—ke Kuahiwi, ke Kualono, kela aina kuahiwi kualono— e.
HUNAHUNA MEA HOU O HAWAII NEI.
HOAHANAU I MAKE : — Ua make o Pohakahi, ma Honolulu nei i ka la 15 o Mei. He Luna Ekalesia oia no Waialua, a ua make oia i ke 61 o kona mau makahiki.
KE KII O KAMEHAMEHA V.—Ua ike iho nei makou i ke Kii Ka Moi Kapuaiwa Aliiolani Kamehameha V, maloko o ka Nupepa Harper's Weekly, a aohe a makou mea e kapae ae ai i ka mahalo no kona mau hiohiona e kukilakila mai ana.
HOI MAI KA HON. S. N. KAKELA.—Ma ke ku ana mai a kekahi moku kalepa holoholo mawaena o kakou nei a me Kaleponi, i ka la Sabati i kaahope aku nei, ua hoi mai ka Hon. S. N. Kakela mai kana huakai hele aka nei i Kaleponi.
PlHA U LUA KA HOI KA NEKE MELA.—Ma ke ku ana mai o Neke Mela i ka Poaha iho nei, ua lawe mai oia 400 pahu kopaa a me 48 pahu malakeke. I ka ike aku, ua hele a komo loa, o ko ke komo paha ia la, ke hele la a nono ka ihu ilalo, a ili maoli i ke kokoke ana mai i ka uapo. HOOHULI IA KE KATE LEE.—Ma kekahi o na la i kaahope ae nei, ua hoohuliia ke kuna Kate Lee e hana hou ia ilalo o ka moku, aka, i ka huli aoao ana ae a ike ia aku, eia ka, ua pau ke keleawe o lalo i ka pau paha i ka popopo a helelei wale, a he nele maoli no paha, e ole e hoohuliia ike ia ai keia hemahema.---------
LUNA EKALESIA I MAKE.— He palapala kai hiki mai i o makou nei e hai mai ana i ka make ana o G. W. Kauhi, he Luna ekalesia oia no ka ekalesia ma Kawainui, Hilo Hawaii. E ike mai na kini makamaka e noho laula mai nei ma ka loa a ma ka laula o ka aina, a e hookulu wahi waimaka iho.
LOAA i KA EHA A KA PAUDA :—Ua ulia wale ia mai o Aluli, o Waihee, Maui, e ka poino, ma ke pahu ana o kekahi lua e hoopahu ia ana. Ua hele nanea oia e kuni aku i ke ahi i ka poula, aka, ua lele e nae kekahi hunahuna ahi a a i ka poula a pahu ae la. Aole nae i make loa, ua eleele nae i ka poula. ---------
E LAUKANAKA HOU ANA O AINAHOU :----Ma ka Olelo Hoolaha e hoopuka ia nei ma keia pepa o keia la no ka Mokuahi Kilauea, e ike iho auanei kakou, e haalele ana oia ia Honolulu nei i ke ahiahi Poakahi, Iune 4 ma ka hora 4 1/2 ponoi, a e holo ana i Kona, a me na awa ku mau ona mamua. A ke hoomanao ae nei makou, aohe no e ole ka laukanaka o Ainahou ma ia ahiahi.
KOKUA I KA MANAO PEPA.— Ua hiki mai maloko o ko makou Keena kekahi palapala, nona ke poo e kau ae la maluna, no ko makou wehewehe loihi ana i ke kuhihewa o kekahi poe no na mea e pili ana i na Palapala Sila Nui o na Aina. A ina ua pahaohao kekahi poe o kakou, e loaa no ua manao pepa la, ma ka Pepa o ka la 17 o Feberuari, o keia makahiki, oia hoi ka Helu 7 o ka Buke V. ---------
HE KAAWAI HOU.— Ua ike maka iho nei makou i ka nani o Aipo, i ke kaawai helu ekahi. He kaawai hou keia i kauoha ia'ku nei i Amerika, a ma ke ku ana mai nei o Live Yankee, ua ku pu mai me ua kaawai la a makou e kaena nei. O ka hiwahiwa keia o na kaawai o ke kulanakauhale o Honolulu nei. A ke lana nei ko makou manao e holo pono ana kana mau hana a pau mai kona la e hoomaka ai i ke kinai ana i ke ahi, a mau loa aku.
LEO PAIPAI :—Eia ma ko makou nei keena kekahi palapala na D. Kaeku, e paipai e ana i kona mau lawe pepa, e hoomanao, a e liuliu no ka pepa hope o ka makahiki, e hoomaka ana mai ka malama aku o Iulai, a hiki i ka hopena o keia makahiki. He hookahi wale no dala ka uku, a oia wahi dala hookahi, e hoolawa ia ana oukou i na mea momona o ka aina hanau, a me na mea o na aina kailipolipo e noho mai ia i ka iuiu.
POKEOKEO KE KANAKA MAHIAI.— Ua loaa mai ia makou kekahi palapala na W. T. C. Kanakamahiai o Makawao, Maui, e hai mai ana i ko lakou olioli i ka loaa ana ia Kekaha o akahi tausani elima haneri dala noloko mai o ka hua o kana mea i kanu ai, oia hoi ke ko. Ua manao na kanaka, aole e ulu ana kana ko, no ka mea, he kula papaa la kahi ana i kanu ai, a i keia manawa mai nei ke olioli la ko laila poe i ke ko io ana a ko ke kanaka mahiai manaolana ke ike aku no, e hoomahui ka pono.
MAI A REV. L. KAMIKA MAI.—Ma ke ku ana mai nei o kekahi moku i keia mau ia iho nei, ua loaa mai ia makou kekahi palapala mai a Rev. L. Kamika mai. Ua hiki ae oia ma Kapalakiko a me kona ohana ma ka la 3 o Mei. A ua holo aku oia e halawai me na kanaka Hawaii e noho ana ma na kuahiwi, mamuli o ke kauoha a ka Papa Hawaii. Ua haalele iho paha oia ma ka la 9 o Mei, a ua holo aku oia maluna o kekahi mokuahi, me ka manao e halawai pu ma ka la Sabati. E hooikaika ana oia a me kona ohana e hoi mai i Hawaii nei ma keia mau la iho. A e oluolu pu ana kakou ke hui hou me lakou.
HUI LAULiMA MA HAMAKUA :—Ua loaa ia makou he palapala na J. W. H. Kanawaiolaa o Huelo, Hamakua loa, Maui, e hai ana, ke huliamahi nei na kane a me na wahine ma kahi i oleloia maluna, ma ka hana laulima, oia hoi ka hui ana o na kane me na wahine a hana pu i mala kalo. Ae ke pono wale la no ia, aka, lalau wale no iho ma kahi e, aohe pono o ia. O ko makou makemake loa ia o ka lako mau o ko kakou mau waihona i ka ai.
UA HOLO AKU KE KIALUA PENEI — Ma ka auina la o ka Poakahi iho nei, ua ho o aku o Pfiel i na mokupuni o Maikonisia, a ua hoi pu aku no hoi ko kakou wahi hoa lawehana ma ka pono o Kristo ma ia mau Pae moku, oia hoi, o Gideona Haina. He mau malama loihi kona me kakou nei, oiai ua hoihoi ia mai oia no kona nawaliwali mai Aia no ma kana huakai ka hahai ana a ua hana aloha a kona mau hoa'loha e noho nei. A ke lana nei ka manao e hiki pololei ana oia ma Tarawa, a e halawai olioli pu me kona ohana.
HOOLAHA WALE Me KA NINAU OLe:—Ua hoohalahala mai o J. W. Naueikalai o Paawaawaa, Kona, Hawaii, no kela mea a makou i hoolaha'i ma ka Helu 19 o ke Kuokoa mamuli o ka hai ana mai a D. Paianuaikahala o Kawaihae, a e pane mai ana iaia no ka pololei ole o kana hoolaha ana ma ke akea, no ka mea e pili ana i na Luna ekalesia o Kiholo, no ka haawi wale aku i ka haiolelo i ka poe hoahanau ole. Ina io, ua ku kela olelo a makou i hoolaha ai mamuli o ko makou hilinai ana i ua kanaka la, alaila maluna ona ka hoahewa ia, a mau loa'ku.
HE WAA AHAI LONO—Ma ke ku ana mai nei o ke kuna Mary Ellen mai Waihee mai i ke kakahiaka Poaha iho nei, ua lono lauahea mai makou, ua ahai ia aku ka lono no ka make ana o ke Alii Ka Mea Kiekie Victoria K. Kaahumanu e kekahi waa i holo aku mai anei aku. Ua haalele paha ua waa la i ka lai lele loa ai o ka hanu o ke alii ia Honolulu nei, a nolalia ka hiki wawe ana o ka lohe ma Maui.
LELE PALI : — Ua poloai mai o W. Liloikawai, o Kahakuloa, Maui, ia makou, ma kona palapala e hai mai ana i ka lele ana o ke kanaka i ka pali o Ululoa, Kahakuloa, Maui, ma ka la 12 o Mei. O ke kumu o ka lele ana, ua pii laua me kekahi kanaka e i ka wahie, a hoi mai laua, hoolei aku la laua i ka wahie ilalo i ka pali, a ia laua e nanea ana i ka nana ilalo, kaa mai la kekahi pohaku a pa mahope o ke po, a o kona lele koheoheo aku la no ia i ka pali.
HE KAHUNA LAPAAU HOOPUNIPUNI.— Ua pinepine, a ua maumaua ka hiki ana mau o na palapala, mai na wahi a pau o keia mau mokupuni no kela mau hua e kau ae la maluna, e kolokolo nui mai ana i ka lapaau hoopunipuni o na kauka Hawaii. A i keia mau la hou iho nei, ua hiki hou mai no he palapala no ia mea hookahi no, e menemene ana i na kanaka o Hawaii nei, no ka inu o na kauka Hawaii i ka awa a ona, alaila, lawelawe aku i ka, mai. A no keia mea. ke kokolo aku nei makou i ka Ahaolelo Hanohano o Hawaii nei. E pono no anei ke hoomau ia na kahuna lapaau Hawaii hoopunipuni e lapaau i na mai ?
LANAKILA KA HOOMANA HOOLe POPe MA AUSETArIA. Mahope koke iho nei, he hoopaapaa nui ma ka Ahaolelo Alii o Ausetaria, no ka laweia ana mai o kekahi olelo e i ana, "o na kamalii a pau oia wahi e waiho ana iloko o ka hale wai, o pono ke bapetizoia e na Kahunapule Pope." Ua kue ikaika ka Ahaolelo i ka hoole ana i na pono o ka aoao Pope, a ua huli he kanaha kumamakolu mau alii mai loko aeo ke kanalima mahope o ke noi ana. O na keiki a pau a na wahine hoole Pope, e waiho la iloko o ka Halemai, e bapetizoia e na Kahunapule Hoole Pope." Ma keia hooholo ana a ka Ahaolelo, i ike ai kakou, ua weheia ka puka ma Ausetaria.
NA MEA HOU O LAHAINA.— Ua loaa mai ia makou kekahi palapala mai a G. W. P. Kukahi mai o Lahaina, i kakauia me ka hooili nui mai i na mea hou o Hawaii nei no ko kakou noi Kilohana. Ke hai mai nei oia. okalakala ka kekahi poe a ua lepo ula la o Lahaina i ka awiwi e hele e ninau i ka haole, i ka pono o ke kukulu hou i wili-ko hou no Lahaina a me ka ole paha. I ka hele ana o na komite e ninau i ka haole, ua ae mai no ka haole e loaa ana ka wili i keia makahiki aku o hiki mai. Ok a olelo nui ka malaila, o ka apono wale no, a ke kakani la ka na waha me ka akena nui ana.Ke hai hou mai nei no ua makamaka nei, ma ka la Sabati la 6 o Mei nei, ua kipa malihini aku ka o S. Haina ma ka Luakini o Wainee, a ua hai aku i na mea i hanaia ma Maikonisia i kona wa e noho ana ma ia mau pae moku. He nui ka olioli o ke anaina holookoa i ka lohe ana i na olelo a ua makamaka la, oiai, he lohe pepeiao wale no i ka oleloia ma na nupepa, a akahi wale no a ikemaka. Ke ulu nui nei ka ke kalepa, na hana hoolimalima a me kekahi mau hana imi waiwai e ae ma ke Kaona o Lahaina. Ke kipa hou ia nei na kane a me na wahine e na haole wili-ko o Lahaina, ma ke ano kumakahiki.