Ka Nupepa Kuokoa, Volume V, Number 23, 9 June 1866 — Page 2

Page PDF (1.66 MB)

Ka Nupepa Kuokoa.

 

i ka Luna o Ewa & Waianae no kona paa Kanawai, a nolaila, aohe ona makemake i mau Buke Kanawai, aka, i ka hoolohe aku, aohe ano nui o ka ke Kuhina Waiwai.

            Noi mai ke Kuhina o ko na aina e, e hoihoi hou ka Luna o Ewa & Waianae i kana olelo.

            Noi mai o Hon. J. Keawehunahala, e haawiia $600 ma ko na Buke Kanawai wahi, no ke pai ana i na Olelo Hooholo o ka Aha Kiekie ma ka olelo Hawaii i ka Buke 1 a me ka 2.

            E hoopaneeiia ka noonoo i keia a ka wa e hapaiia ai no ke Pai Palapala, hapai ae ia.

            Kue ke Kuhina o ko na Aina e no ka Hon. Keawehunahala noi.

            Ka uku no ka Lunakanawai Apana o Puna, Kau, Kona Hema, Kona Akau, Kohala Akau, Kohala Hema a me Hamakua, i $500 pakahi. Ua hooholoia.

            No ka Lunakanawai Apana o Wailuku, i $500.

            Nonoi mai o Hon. Kepoikai, e hoopaneeia ka noonoo ana no keia, a ma ka ninau ana, ua haule.

            Nonoi mai o Hon. L. Aholo, e hoopii ae i $700. Ua lawe ka hale.

            Nonoi mai ke Kuhina Kalaiaina, na kela hoa keia hoa e hoike mai i ka hana a kona Apana iho, aole ka huikau wale mai me ko ka apana a lakou i ike ole ai.

            Noi mai o Hon. Ukeke, e hoopau kona kokoolua i ke puhi baka ana, kokoke ia e mai no kona puhi pinepine mai i ka paka imua o kona mau maka.

            Ka uku no ka Lunakanawai Apana o Hamakua Maui, $500. Hooholoia. No ka Luna Kanawai Apana o Hamakua Maui, $500. Ua hooholoia.

            Na ka Luna Kanawai Apana o Kaupo Maui $500. Ua hooholoia.

            No ka Lunakanawai Apana o Lanai, he $500. Ua hooholoia.

            No ka Lunakanawai Apana o Molokai $500. Ua hooholoia.

            No ka Lunakanawai Apana o Ewa a me Waianae $500. Nonoi mai o Pinehasa, he hoololi kana, a hoopii hou ae i ka uku he $600, ua laweia.

            Kokua nui loa o Hon. Mahelona i ka hoololi a ka Luna o Honolulu.

            Nonoi o Hon. L. Aholo, he makemake loa ia e hoopiiia ka uku o na Lunakanawai.

            Noi mai o Hon. Nahaku, e hoopau ia ke Komite, a e hoopanee ka Aha. POAONO; Iune 2.

            Ua weheia ka Ahaolelo e like me ka mea mau.

            Heluhelu mai o Hon. Aholo, he bila e hoololi ana i ka Pauku 872 o ke Kanawai Kivila, e pili ana i na Lunakanawai o ka Aha kiekie.

            Ninau mai ke Kuhina Kalaiaina, he aha ke kumu o ka Luna o Molokai i waho mai ai i keia bila.

            Hon. Aholo, ko manao nei au o na Lunakanawai a pau na lakou no e uku iho i ko lakou mau lilo ponoi a pau, oiai, ua uku pono ia lakou a nui loa no ka lakou mau hana iho.

            Ku mai o His. Ex. Kuhina Kalaiaina a noi mai e hoole, a ua hooleia.

            Heluhelu mai o Hon. Kepoikai he olelo hooholo e kauoha ana i ka makai o ka hale e hoolako mai i na poo Leta i ko ka hale, ua ae ia.

            Heluhelu mai o Hon. Pinehasa he olelo e kauoha ia na hoa a pau o keia hale, e hele e hoolohe i ka haiolelo kumakena ma ka Halepule o Kawaiahao i ka la apopo, no ka make ana o ke Kama'lii wahine Kamamalu.

            Noi mai ke Kuhina Kalaiaina, e hele no kela hoa keia hoa ma kona Halepule iho i komo ai. Hoihoi hou ia ka olelo hooholo.

            Komite ka hale no ka Bila Haawina.

            Ka uku no ka Lunakanawai Apana o Waialua, Oahu, i $500. Hooholoia.

            Noi mai o Hon. J. W. Keawehunahala, e hapai hou ae i ka uku o ka Lunakanawai o Waialua, a me Koolauloa, i $600, no ka mea, elua wahi e kukulu ia ai ka hookolokolo.

            Kue mai ke Kuhina Kalaiaina, a me ke Kiaaina o Oahu.

            Ua ae ia nae ka hoololi a ka Luna o Waialua, no ka hoopii ae i ka uku $600.

            Noi mai o His Ex Harris e noonoo hou i keia, a ua lawe ia.

            Pane mai o Hon. Kapena Loke, ua kue no ia i ka hoololi, no ka mea, he kue ia i na Lunakanawai Apana e ae, a ua pane kamoko aku ia i ke Kuhina Kalaiaina.

            Ku mai ke Kuhina Kalaiaina me ka olelo mai, ua kuhihewa ka Luna o Honolulu.

            Ku mai ka Hon. Keawehunahala, a olelo mai, ua oluolu no au i ka na Kuhina mau olelo, no ka mea, he pahee a pakika ke kuu mai, Ke olelo ia mai nei, aole ka i noi mai ka Lunakanawai Apana o Waialua, e hoopii ae. Pehea hoi ka Luna Duke o Lahaina, aole no hoi i noi mai e hoopii ae, aka, ua haawi aku kakou he puu dala nui loa, a pela no hoi ka Loio Kuhina, aole i noi ma i Kakauolelo, a ua hooholo iho kakou he puu dala nona. Nolaila, e na hoa Luna, mai puni hei aku i ka na Kuhina.

            Noi ia mai e hooholo i ka bila mua, ua ae ia.

            Hoopau ia ke Komite, a hoopaneeia. POAKAHI, Iune 4.

            Halawai ka Ahaolelo i ka hora mau.

            Waiho mai o Hon. Pinehasa he palapala hoopii mai ka Halemai Lepera mai, e noi mai ana i Kauka kupono no ka poe mai Lepera, a ua haawiia i ke Komite wae.

            Hoike mai o Hon. Huluili he palapala hoopii mai Nawiliwili mai, e noi mai ana e hookaawaleia $1000 no ke kukulu ana i Alahaka nolaila, a ua haawiia i ke Komite no na hana kuloko.

            Hoike mai o Hon. Ukeke he palapala hoopii mai kona apana mai, e noi mai ana e kukuluia i kula Beritania ma Kaneohe. Hooholoia e waiho ma ka papa i ua palapala hoopii la.

            Noi mai o Hon. Kamalo, e waihoia ka palapala i ke Komite wae.

            Kokua ke Kuhina Waiwai i ka manao o ka Luna o Kona Akau. A ua kohoia elima Komite.

            Hoolaha mai ke Kuhina Kalaiaina, e hoololiia ka Rula 31 o ka Hale.

            Ku mai o Hon. Keawehunahala a nonoi mai, e ae ia e heluhelu akahi ia ka Bila e hoopau ana i ka Pauku 1 o ka Mokuna 42 o ke Kanawai Kivila. Ua hooholoia ma ka heluhelu akahi ana.

            Lilo ka Hale i Komite no ka noonoo ana i ka Bila Haawina.

            Noi mai ke Kuhiua Kalaiaina, e noonoo hou ia na lilo o ka Aha Kaapuni elua, a e hooholoia e hookaawaleia $200.

            Noi mai o Hon. Keawehunahala, e kapae ia na huaolelo "na lilo no ke kaahele ana o na Lunakanawai a me ka Loio Kuhina." Kue ke Kuhina Waiwai, a me ke Kuhina Kalaiaina.

            Hoike loihi mai ke Kuhina Waiwai i keia olelo hooholo, ma ke kue ana i ka Luna o Waialua.

            Wehewehe loihi mai ka Luna o Waialua, ma ka mea e pono ai ke kapae, no na lilo o ke kaahele ana o na Lunakanawai &c.

            Noi hou mai ke Kuhina Waiwai i ka Luna o Waialua, e hoike aku i ka mea oiaio ole o kana olelo ana.

            Ku ka Luna o Waialua a wehewehe imua o ka Hale. Kokua o Hon. Kakani.

            Ku hou mai ke Kuhina Waiwai, a waiho mai i kekahi mau ninau, a haawi mai i ko ka Hale i ka Pauku 1095 o ke Kanawai Kivila.

            Kue o Hon. Kamalo i ka Luna o Waialua. Ua hooholoia i $1200 e like me ka mea mau.

            Ku mai ke Komite a hoopau, a hoopanee ia ka Ahaolelo.

POALUA, Iune 5.

            Halawai ka Ahaolelo i ka hora mau. O ka Hope Peresidena Kapena Loke ma ka noho Lunahoomalu.

            Heluhelu mai o Hon. Aholo he olelo hooholo, e hookaawaleia i $6000 no ke pai ana i Buke Hooholomoku ma ka olelo Hawaii.

            He hoololi ka Hon. Nahaku i ka rula 31, aole e ae ia kekahi hoa e kamailio a hala he 15 minute ma ke kumumanao a kekahi.

            Ma ke noi a ke Kuhina no ko na aina e, ua hoomoeia.

            Hoihoi hou mai ke Kuhina Kalaiaina no kana hoololi no ka rula 31 o ka hale.

            Hookomo mai o Hon. Mahelona he olelo hooholo, e hookaawale ke Kuhina Kalaiaina i kekahi mau keena ma ka Halemai Pupule no ka malama ana i na elemakule a me na luahine i loaa keiki ole, a e haawi ke Kuhina Waiwai $3000 no ko lakou ola.

            Hookomo hou mai o Hon. Mahelona he olelo hooholo, e malama ke Kuhina Waiwai i $3,000 no na lilo e ae o ke Kulanui o Lahainaluna, no ka imi hou ana i kumuao i ka hooholomoku a me ke lapaau.

            Ku mai o Hon. Harris a olelo mai, ua kahaha loa oia i ka Luna o Ewa & Waianae, a ina oia e komo pu mai ma ko'u keena hana, e ike koke no ia i ka holomoku iloko o 2 1/2 hora, ke ike ia i ka hoolawe a me ka puunaue ana.

            Ua kokua ka Hon. Ukeke i ka olelo hooholo, aohe nae ona manao nui no ke Kauka haole e noho ma Lahainaluna e ao ai, aka, he makemake loa nae ia i kula lapaau me kanaka, a i kumu hoi. He akamai no ka haole, a he akamai no kanaka. Me ka lele ana o kana mau huaolelo, pela no ka lele'na o kona mau lala kino.

            Olelo ke Kuhina Waiwai, aohe keia he hale hula au e ke hoa hanohano e lele nei.

            Pane mai ka Hon. Ukeke, aohe au i ike i ke kumu e hiki ole ai ia'u ke hoekepue i ko'u mau wawae.

            Noi mai o Hon. Kamalo, e haawi ia ka olelo hooholo i ke Komite o ka Papa Ola.

            Heluhelu akolu ia ka Bila Kanawai e hoololi ana i ka Pauku 332 o ke Kanawai Kivila. O keia Kanawai no na mea e pili ana i ke koho ana o na Luna o ka Oihana Kinai Ahi.

            Noi mai ke Kuhina Kalaiaina, e hoopaneeia ka noonoo ana no keia Bila.

            Kue o Hon. Ailuene i ke noi.

            Kokua ke Kuhina o ko na aina e i ke noi e hoopanee ia ka noonoo no ia Bila. A ua kokua pu mai no hoi ke Kiaaina o Oahu.

            Noi mai ka Hon. Kamalo e hooholoia ka Bila ma ka heluhelu akolu ana.

            Pane o Hon. Kamakau, aohe kumu kupono e hoopanee ai ka noonoo ana no keia bila.

            O ke noi e hapai hou ia ka noonoo no ka bila, ua haule.

            A o ke noi e hooholoia ka bila ma kona heluhelu akolu ana, ua hooholoia.

            Ma ke noi ia ana mai, ua hapaiia na hana o ka la.

            Noi mai o Hon. Kamalo e Komite ka Hale no ka noonoo ana i ka uku o ka Luna Kanawai Apana o Ewa a me Waianae.

            Noho o Hon. W. P. Kamakau ma ka noho.

            Noi mai o Hon. Dominis e hooholoia ka uku o ka Luna Kanawai Apana o Ewa a me Waianae e like me ka bila, i $500.

            Noi mai o Hon. Pinehasa e hoololi i $600 no ia Luna Kanawai Apana, oiai he wahi kanaka ilihune oia, a he ohana nui kona.

            Noi mai o Hon. Ailuena e hooholo e like me ka bila, a ua kokua pu mai no hoi o Hon. Kamalo e like me ka bila, a pela no o Ioane Ii.

            Kokua mai o Hon. Kakani i ka hoololi i ka $600, aole $500. Ina ua ilihune io ke Aupuni, no ke aha ka mea e hapai ia nei na uku o na luna haole?

            Eia ka Hon. Keawehunahala, ua hilahila loa wau i ko kakou hoopau manawa i ka hookomo ana iho i $100 no keia mea. He Lunakanawai oia i noho no kekahi mau makahiki malalo o ke Aupuni, aohe nae i lawa kupono kahi uku, a heaha ka hewa ke haawi kakou ia wahi $100., i hui ia aku me ka uku mua, alaila i $600.

            Gov. Dominis me ka olelo mai, heaha ka mea i hoopiiia'i ko keia Luna, a hoomau ia ko na Luna e ae e like me ka Bila ?

            Hon. Ukeke, e nana wale ae nei no aohe e loaa ka lua, ina e hoala ia mai ka uku o ka haole, o ka wikiwiki ae la no ia e hooholo, a ina he uku iho no kanaka, o kalomilomi ia iho la no ia e na Kuhina a mimino. Makemake loa wau e noho ae ke Kuhina Waiwai ma kahi o ka Lunakanawai Apana o Ewa & Waianae, a o ke Kuhina o ko na aina e ma kahi o ka L. K. Apana o Waialua a me Koolauloa, a o ke Kuhina Kalaiaina ma kahi o ka L. K. Apana o Koolaupoko, i ikeia ko oukou makemake ia wahi puu dala. A ke noi nei au e hoohola ia ka hoololi.

            O ke noi e hoololi, ua haule, a o ke noi e hooholo ia me ko ka Bila, ua hooholoia.

            Haawi ia ka uku o ka Lunakanawai Apana o Koolaupoko i $500 e like me ka Bila.

            Noi mai o Hon. G. B. Ukeke e hoopii ae i $700.

            Noi mai o Hon. Keawehunahala e hoololi ae i $400.

            O ke noi e hoololi ana i $400., ua haule.

            O ke noi no hoi a ka Hon. Ukeke e hoopii ae i $700., ua haule.

            O ke noi e hooholo e like me ka Bila, ua lawe ia e ka Hale.

            Noi mai o Hon. Keawehunahala e noonoo hou ia keia i ka la apopo.

            Noi mai o His. Ex. Harris e noonoo ia no i keia la. Ua balota ia a ua laweia.

            Noi hou mai o His. Ex. Harris e hooholo ia e like me ka Bila, ua laweia.

            Ku mai o Hon. Keawehunahala a olelo mai, e ninau mua ia kana, no ka mea, o kana ka mea mua iloko o ka Hale.

            Kauoha mai la ka Luna Hoomalu i ka Luna o Waialua e noho ilalo, e hoole aku ia no ka mea, eia no ia'u ka papa.

            Kauoha hou mai ka Luna Hoomalu e nono ilalo, hoole aku no ia.

            Ia manawa, awihi aku la o Harris i ka Mahele olelo, a olelo aku la, "E noi aku oe i ka Luna Hoomalu e haawi mai ia'u i ka noho."

            Eia ka ka Maheleolelo i ka Luna Hoomalu, ' Ua makemake o Harris e haawi aku oe i ka noho iaia.

            Nana mai la ka Luna Hoomalu, a peahi malu mai la ia Harris. Ku koke ae la o Harris a holo mama aku la i ka noho Luna Hoomalu, a kikeke ino iho la i ka papa, a papa aku ia Hon. Keawehunahala e noho i ka noho.

            Hoole mai o Hon. Keawehunahala me ka olelo aku aohe wahi mana iki ou ma ia wahi, no ka mea aohe oe he Luna Hoomalu.

            Kauoha hou mai o Harris e noho ka Luna o Waialua ilalo, a no kona hoole ana aku, ua kauohaia ka Hope Makai (Uilama) e hoonoho iho i ka Luna o Waialua i ka noho, a ua olelo aku oia "aole au e noho."

            Kauoha koke mai la o Harris i ka Hope Makai e lawe aku ia Hon. Keawehunahala mawaho o keia hale. I ka wa a ka Makai e lawelawe ana i ka Luna o Waialua, ke ku ae la no ia o na hoa a pau me kekahi mau Alii elua, a o ka uluao ae la no ia, a loheia aku la na leo e pane pakike ana ia Harris, penei: " E haalele koke oe i ka noho !" " Aohe ou kuleana malaila !" " Hele pela !" " Mahaoi !" a pela aku.

            Ike iho la ke Kuhina i ka hoohokaia o kana hoomalu ana, a me ka pii ana ae o ka haunaele. Aohe i ikeia kona hopena, aka ia wa koke no nae, noi ia mai e hoopau i ke Komite, a ua hooholoia.

            Noi mai o Hon. Kupau e hoaponoia na hoike a ke Komite, koe aku nae ka uku o ka Luna Kanawai Apana o Koolaupoko.

            Ku mai o Harris, a pane mai penei : He wahi olelo uuku ka'u ia oukou no ka pu-a ana ae nei o keia haunaele, a ke olelo nei au na Kamakau i kahea mai ia'u.

            Olelo mai o Hon. Kaapa, nau no i kunou ae nei ia Kamakau, a ia olua no hooholo ae nei.

            Ku mai o Hon. Kamalo a olelo mai no ka ninau ole ia no o ke noi a ka Luna o Waialua ka mea i haunaele ai.

            Olelo mai o Harris, ua minamina loa wau i ko'u haawi ana aku nei i ke kauoha e hopu i ka Luna o Waialua. Ke noi nei au e kapae ia ka hoike a ke Komite.

            Hoopaneeia ka Ahaolelo.

 

Nui ka lilo, uuku ka loaa.

            Ma ka Palapala Hoike no na makahiki elua a ka Papa Hoonaauao, ke ike nei kakou i ka hoomaunauna wale ia o ke dala o ke Aupuni, oia hoi ke dala o ka lehulehu ma ke kukulu ana i kula ao i ka aoao hoomana Katolita i hooponopono hou ia.

            Loihi no ka nahunahu ana o ka opu o ke aupuni, makena hoi ka haakokohi ana, a i ka hanau ana mai o ke keiki he liilii loa no ka hoi. A i ka hanau ana mai o keia wahi keiki, ua poni ia e kona makuahine o "ke kula hanalima me ka hoopololei." Aka o ka inoa a ka lehulehu i kapa aku ai iaia oia keia, o ke kula hooluhi a ka hoomana Bihopa. I ka ike ana iho ma ka Palapala Hoike a ka Papa Hoonaauao, he $5,081.29 i lilo i ke kukulu ana a me ka hanai ana i keia kula, ua kue iho 908.71. O na dala i hookaawaleia no ia kula $6,000. A he 15 keikikane i keia manawa ma ia kula.

            Aole i haiia mai ka manawa i loaa mai ai i keia nui 15 haumana o keia kula. I ka lohe wale ana mai i na olelo o ke Kaona nei he elua a ekolu wale no haumana o ia kula ma keia mau mahina i kunewa ae nei. Ke hai mai nei no ka Palapala Hoike a ka Papa penei: "I kinohi, aole no i ano holo mua ia kula ma ka nana'ku, aka, ma ka hooikaika kino ana no o na hoa o ka Papa Hoonaauao, a me na Luna a lakou, ua hoomaka ae ke kula i mea pomaikai e like me ka mea i manao ia e ka Ahaolelo Kau Kanawai."

            Heaha la keia "hooikaika kino ana o na hoa o ka Papa Hoonaauao," i oleloia'i e lakou. O ke kena pinepine ana paha i na makai e hopu i na keiki a na makaainana a me ke alakai ana i ka manao a na Lunakanawai Apana e hoopai i ua mau keiki la ma ka hoonoho loihi ia lakou iloko o ua hale paahao la, e like me kahi keiki o Kawaiahao, o Davida Wahinealohaoleia i lawe pio ia mai kona makuakane aku a hooluhiia ma ka hale hooluhi o Aigupita i kukuluia ma Kapalama e ke aupuni i wahi e hooulu ai i ka hoomana o Peleula. O ka hewa o keia wahi keiki oia ka lawe ana he mau omole mai ka Halemai aku. Pela paha i kaili liilii ai na keiki a na makaainana ma ia wahi aku ia wahi aku, a pela e hoounounou ia mai keia hoomana a ka lehulehu i makemake ole ai.

            Ua hooliloia, no ke Kulanui o Lahainaluna, no na makahiki elua he $6,077 ke hela pu ole ia ka lilo no ka poino i ka makani. Ua like ia me keia no ka makahiki hookahi, no na haumana 73, he $3,038.62.

            Aole paha i oi aku na lilo a pau o ke Kulahanai o Hilo no ka makahiki hookahi, no no na haumana 76 i ka $2,800.

            Na lilo a pau o ke Kulanui kaikamahine o Waialua, aole paha i oi aku i ka makahiki hookahi no na haumana 50, i ka $2,500.

            Na lilo a pau o ke Kulaohana ma Makiki, aole paha i oi aku no ka makahiki hookahi no na haumana he 30 i ka $2,500.

            O na lilo no ke Kula-hanalima me ka Hoopololei no na haumana 15 he $5,081.71. Kahaha ! Nui maoli na dala a ka lehulehu i hoomaunauna wale ia ma keia kula punahele a ke aupuni. Aole pela ma na kula e ae. He 15 wale no haumana hanalima, he 5,081.71 ka lilo ! akahi no ka lilo nui wale !

            Eia ka makou manao mahalo i na hoa o ka Papa Hoonaauao. He makehewa loa ko oukou "hooikaika kino ana" e kukulu ma keia aupuni i ka hoomana a ka lehulehu i makemake ole ai. E hopu nui no oukou i na keiki a na makaainana a e hoonoho ia lakou iloko o ko oukou halepaahao, aole no e laha ka hoomana o Peleula ma ia mau hana uko ole a oukou. Ke hoomaunauna wale nei no oukou i na dala o ka lehulehu ma keia kula a oukou.

            He poho wale. "He nui loa ka lilo, he uuku loa ka loaa."

 

Ka Nupepa Kuokoa.

HONOLULU, IUNE 9, 1866.

No ka Ahahui Euanelio.

            I ka Poakolu iho nei ua hoomakaia ka halawai makahiki o ka Ahahui Euanelio o Hawaii nei. Ma Kawaiahao kahi i hui ai na Kahu aloha o kakou, ka poe malama i ka oiaio a me ka pono o Iesu ma keia pae aina. Iloko o kela Luakini kamalani o kakou, ka Luakini mai ka wa ia Binamu mai, ilaila kahi e loheia nei na pule a me na olelo paipai, o na makua misionari, ka poe i hele a poohina, o ka poe opiopio o ko lakou hanauna, a o ko kakou hanauna no hoi, oia o na kahunapule Hawaii. Ke kau nei maluna o lakou ma ka awai a me ka paia o ka hale na hoailona kanikau, na mea kohu pono i keia wa luuluu o ka naau no ka make ana o ke Kamaalii o V. Kamamalu. E hoomanao auanei lakou i keia mea, a e hooikaika auanei lakou i ka pule ana a me ka lawelawe ana i na mea e pono ai ka Lahui aloha o Hawaii nei. A e noho mai auanei ma ia wahi hoano ka Uhane Hemolele, oia ka hoa kukakuka oi o ka naauao.

            Ua kohoia i Lunahoomalu o Bona no Kohala, ua kukuluia no hoi na komite i ka Poakolu. I kakahiaka o ka Poaha heluheluia ka Palapala Hoike a ka Papa Hawaii. Ua lana ko makou manao i keia hoike ana o ka hana o na ekalesia Hawaii ma keia aina. Ma Maikonisia a ma Fatuhiva, a me Kaleponi no kekahi mawaena o ko kakou poe Hawaii malaila. Ua oi ka holo o ka hana o keia makahik mamua o na makahiki i hala'ku nei. A ua oi ka nui o na dala i haawi manawaleaia e na ekalesia i keia makahiki i hala hope ae nei, mamua o na makahiki mamua. Nolaila ua hoihoi ko makou manao.

            Eia kekahi, o ka hapalua hora ma ke kakahiaka i hooliloia i ka pule a me ka paipai. E na hoahanau, e hui oukou me makou ma keia mea, no ka mea, na ke Akua wale no ka ikaika, a iaia mau ka manaolana e holo pono ai ka hana. O ka Uhane Hemolele ka mea nui, e imi kakou iaia, e koi nui aku iaia e noho pu me kakou.

            Ua hoololohi kekahi poe hoahanau o kakou i ka hele ana mai, o ka puka mai paha koe. Minamina ka ike ole aku i ko lakou mau maka aloha. Minamina ko lakou lohe ole i na olelo hoolana, hoeueu o keia mau la o ka hoomaka ana. Minamina ko makou lohe ole i ko lakou hoikeana i ka lakou hana. A o kekahi mau makamaka aloha, aole no e hiki mai ana, o Rev. L. Laiana kekahi o lakou, ka makua o ka aina mauna o Waimea, aloha wale.

            Ke heluhelu nei na palapala hoike o na Kahu Ekalesia. Mahope paha e hoopukaia kekahi mau nu hou o lakou ma keia nupepa.

 

HUNAHUNA MEA HOI O HAWAII NEI.

            NO KA AHA MISIONARI. - Ua weheia ka halawai makahiki o ka Aha Misionari o Hawaii, i ka Poakolu i hala aku nei, no ka imi ana i na mea e holo loa ai ke Aupuni o ke Alii Ola Mau.

            MAU HALE PAUAHI: - Aia ma Kualoa Oahu, ua pau elua hale i ke ahi ma ka la 4 o keia malama, na kekahi pupule ka i puhi i ke ahi, a ua nui no ka poino o ka poe mea hale. Oia iho la ka mea i hai ia mai ia makou e S. P. K. Aekaiokualoa.

            UA HOOHUIIA. - Ma ke ahiahi o ka la 2 o Mei i hala'e, ua mareia o Makale Kakauolelo o ka Aha Kiekie, me kekahi puahau o Amerika, o Miss Eliza Ellen ka inoa, he kaikamahine na Mr. G. P. Harvey. A pela no hoi o Kauka Poka na Tatina laua i mare.

            OLIOLI LUA KA HOI LA : - I ka hoonoa hou ia ana ae nei o ke Kanawai e papa ana i na Kapena Hawaii aole e holo Kapena no kekahi moku Kuna, he mea e ka olioli o na Kapena Hawaii.

            MOLALE LUA KA HOI. - Heaha ia mea molale? Kainoa no hoi o ka Hale-pai o ke "Kuokoa," ua uuia aku a hemo i ka loa, nolaila, hoomanao ae la makou i kekahi lalani mele a kahiko "unuhi molale Kauwiki i ka malie."

            HOIKE KULA O KA APANA O KONA NEI. – Ke lohe wale nei ko makou mau pepeiao, e hoike ia ana na kula aupuni o keia apana ma na la hope o keia malama. A ke hoike mai nei no hoi ko makou pokii e noho mai la ma kela aoao pela.

            KAUKA ANEKONA: - I ka waiho ana o Anekona, i kana Oihana Kakauolelo no ka Papa Misionari ma Amerika no ka elemakule ana mai, nolaila, ua lilo ke kakauolelo ana no ua papa la ia Rev. N. T. Clark, o ua haawi wale ia mai e kekahi poe he $2,000.00 ia Kauka Anekona.

            PII MAU MAI NEI KA HOI KA ULUAOA O NA PAKE HANA: - I keia mau pule i hala aku nei, ua lawe ia mai kekahi mau pake, no ka hana kue, a i ka Poalua i hala ae nei, ua unu hou ia mai no he poe pake hou no, no ka hana ino no, a aia nui paha la i Kawa.

            HE MALA IPUHAOLE NUI. - Ua lohe mai makou mai ka poe kuai mea ulu mai o Honolulu nei, ua mahiia i ka ipu haole he iwakalua a oi ae na eka aina ma Kaaawa, Oahu. A i keia mau la mamua iho nei, ua kuai ia e Kimo & Kaikainahaole no na dala he elima haneri.

            PII KE KAI O KA AHAOLELO. - Ma ka Poakolu iho nei, ua hoopukaia he olelo hooholo e olelo ana : " E hoowahawaha aku ka Hale Ahaolelo ia Harris no kana mau hana i ku i ka mahalo ole ia, a aole e hilinai ia kana mau hana o ka wa i hala a me ka manawa e hiki mai ana." Ua hoopaapaa nui ia keia olelo hooholo imua o ka haole, a ua hoomoe ia ma ka papa, nana iho i na keiki o Koolauloa, a me Ewa i ua la la, pi na lae. O ka pukuniahi hoi a kakou ma o mai la ma kela aoao.

            HE MAU KEIKI HAKAKA : - Ma ka Poalua i hala ae nei, ua ike aku makou i ke kuku o kekahi poe keiki ma ka puka o ka Halewai, ninau aku la makou heaha keia ? I mai la kekahi mau keiki, he mau keiki hakaka, i nana io aku ka hana, elua mau pohole ma ke kua, i haua e kekahi keiki. E na kamalii, e noho like ka pono, aole ka noho hakaka wale, o lilo oukou i poe maa i ka hakaka wale.

            HOIKE O KE KULANUI O PUNAHOU. - Ke lohe nei makou, e hoike ana ke Kulanui o Punahou, ma ka Poalua la 12 o Iune e hiki mai ana. Ua hamama na puka no na poe i mahele iki ma kahi namunamu haole, aole ma kahi namunamu kahiko o kakou. Malaila e ike ai kakou i na wahi wai-hi e hele hoomanawanui nei. E haiamu ae e na manu o ka lewa i ike i ka hookanaka a na wahi io ponoi o Hawaii nei.

            HALE PAUAHI: - Ua haiia mai makou e Rev. E. Helekunihi, o Koolau, Kauai, i ka pau ana i ke ahi o ka hale o Mr. C. Harms, o Kauai, o ka nui o ke poho, ua elua haneri dala a oi ae.

            HE WAHI MOKU HOU: - Ua lohe mai makou, ke kapili ia nei he wahi moku hou, ma Kauai, a e paa ana paha iloko o Augate ae nei.

            HOLO KA HANA O KE ALAULA: - Ua pua hou mai ka leo ma o makou nei, e i ana holo ka hana o ke Alaula, ma Koolau, o Kauai, he 60 ka nui o na pepa i lilo aku i ka poe makemake.

            PAKELE KA MAI ILI O MELE O KAUAI: - I ka holo ana aku nei o ua wahi moku nei a ku ma Moloaa i Kauai, o ke ala mai la no ka ia o na nalu o ke awa, a poi maluna o Mele, a e puiwa la ke Kapena, huki la i ka heleuma, ina ua okaoka loa.

            MAKE MA KA UA KANILEHUA: - Ua make ma ka ua Kanilehua o Manu k. I ke Okohola oia, a i ka hoi ana mai nei o kona moku a ku ma Hilo, ua hooleleia oia iuka no kona mai, a malaila oia i malama ia ai e Pohano, a make wale aku la. O Waikapu, Maui, kona aina hanau.

            NO KA PUALI KAUA LIO. - Ua lohe mai makou, ua hookiekieia aenei o C. H. Kauka e kona puali kaua lio, a aia oia ma ke kulana o ka Mekia, (Major) a ua mahele ia iho la, elua mau Kapena malalo ona, o Hanale W. Daimana, a o W. Duncan kekahi. He okoa ke kapena o ka poe me ka ihe, a he okoa ko ka poe me ka pahikaua. O ka puali hanohano hookahi no keia o ke alo alii nei.

            OIHANA KINAI AHI. - Ma ka Poakahi iho nei, ua weheia na puka o ka Hale-kaawai, Helu 2, no ke koho hou ana i kokua elua no ka Luna Nui. A ma ia balota ana, ua kohoia, o Kanale, H. Daimana, ke keiki Hawaii i au aku nei i Amerika, me ka manao e palukuluku i na poo o na Kipi o ka Hema. A ma ia hele ana, ua kauia ae oia i ke aki o ka noho ana Kapena, a pela no hoi e noho nei.

            KA LOHE WALE KA HANA A NA JURE. - Ua loaa mai ia makou kekahi palapala mai a S. W. Kalauonaona mai o Honolulu nei, e kolokolo mai ana e hoolaha makou ma ke akea i ua leta la, nona ke poo e kau ae la maluna. Aka no ko makou ku i ka wa, ke ninau nei makou, ua oiaio paha, aole paha ? Ua hai mai oia he kanaka i makemake ai e kepa, aka, ua kepa ia aku la i ke okohola, a i ke kumakahiki paha kahi ana i makemake ole'i.

            HU HOU KA PELE. - Ma na moku i ku mai nei i ka Poaono a la Sabati o kela pule aku nei, ua kakau mai ka haole hookipa e noho la ma Kaluaopele, ia Wini, e hai ana, ua pahu hou ka Pele ma ka akau loa mai o ka loko pele, a eia ke nee puni ae nei e hele ana ma ka hikina, a he a nui loa ana paha nei a ua wahine nei o ka Lua. Aole hoi oia wale, aka, ua hoea ae kekahi hunahuna o kona lamalama ma ka piko o Maunaloa, a ke hoomalamalama mai nei i ka po. O ka poe makemake e ike i na ahi a ka wahine, eia no ka wa hue pau a ua wahine hookalakupua nei o ka Lua.

            HALIALIA ALOHA NO REBEKA S. HOLI. - Ma ka la 25 o Mei o keia makahiki, ua lawe aku ka mea Mana Loa i ka hanu ola o Rebeka S. Holi o Kauai, a ua hoanuanu iho i ka poli o kana kane mare B. K. Holi. Ua waiho iho ia he mau keiki, nana e hookawowo aku i ka ulu ana o kekahi mau lala Hawaii, a ua hele aku la ia ma ke ala hiki ole ke huli hope mai. Ua mahaloia keia wahine no kona oluolu a akahai, a no kona hookipa maikai no hoi i na malihini, a me he mea la, aole no hoi paha ia poe e hoonele iho i ka hoohaule iho i wahi kulu waimaka, oiai, ua kauia maluna ona "ka Lei alii o ke ola."

            HANA PONO OLE A NA MAKAI O HANALEI. -Ua kipa mai ma ko makou nei keena kekahi palapala mai a F. Thomas mai o Waialeale, Kauai mai, nona ke poo e kau ae la maluna, a penei no ia : Ma ka la 19 o Mei nei, ua hoala ae kekahi poe paahana i wahi ahaaina, a i ko lakou wa i paina ai a pau, hiki mai la na makai e huli hele iloko o na hale kamaaina, i ka wai ona. Eha, a elima paha hale i komohia, aole wahi wai ona i loaa, a ua kapa mai ua Thomas nei i ka hana pono ole o na makai, oiai, aohe hale inu rama malaila.

            OHUOHU NO HOI O AINAHOU. - Ma ke ahiahi o ka la i holo ai o "Kilauea," ua ike aku makou, i ka hakinua o na kanaka maluna o uapo, a maluna no hoi o ka mokuahi; kai noa keia e hoononoho mai nei iluna, he poe holo wale no la a pau, eia ka aole. Eia iho ka lea, i ke kani ana o ke oeoe hope loa, o ka hoolale koke ae la no ia o ke Kapena penei: "Hemo ke kaula," nana iho i ka poe hoi iuka, hele ino, aia ka pono o ke kau i kula, a koe hookahi kanaka iluna o ka moku, i ia aku no hoi e ka poe o uka nei, e lele mai, eia ka ia la, o ka haa wale mai no iluna e haa ai, a kaawale loa ka moku iwaho, he mea hamo ia la o ua kanaka la, a maluna o ka waapa ka hiki ana mai i kula. E ! ke ike ae la no, mai noho no a pii hou iluna e hoononohu ai, a holo ka moku, he puni ka hoolehelehekii.