Ka Nupepa Kuokoa, Volume V, Number 24, 16 June 1866 — Untitled [ARTICLE]

O Ka mea nana i kakau i ka manao pepa o ka liawaiian Gazrtte o kuia pule aku nei no na inea e piii ana i ke L)aia Pepa, me he mea ia. ua manaeia lte mta leaiea nana ka hnopohaia ia hai, aka e iike ine kona hoao ana e hoonoho i ka Luna o Waialua, ua huhewa kona manao ma ia mea.a e hoka ioa ana. I ka nana'ku o ka poe noonoo. he mea ia e emi Ina ai ilaio o kor:a akamai ma ka niaiama iina i ka oihana waiwai. O ua kiimu uianao i iioopukaia e i;i, ua ku paha i ka p«-e luiiiiine u me na kauuiiii ano eien»akuie, aole 110 e kupouo iki i kekaiii kanaka malama waiv\ai. Ua manaoia mamua l:e wahi akainai iki ko ka mipepa Aupum, iika ua iiaia ia mauawa. E nuna kakou i kekahi u.anao ona, eia : '• lua e n 11 i ana ku hoopukaia ana o ke eiaiu |.epa, e like pu ana no ka hoj e o ia hoouui ana me ka nui io;i ana o ka ohi nuikaliiki o ke ko-p;ia. Ina un nui loa ka ohi mnkahiki o ke ko-pan. alaila emi kekumu kuai, pela no iioi, iuu ua nui ina ka hoopukiiia ana o ke dala pnpa, aiiiila, eini ka uku hoopanee o ke daia u.ai ka umi iiapa haueri });ilia a ka elun.i no ka inakahiki, no ka mea, o ke dala. I:e im a kuni ia e like pu me ke kuai ann o ke k«'-pi;a. Nolaii.i. e hoomnma ia'na ke kaumaiiii o ka uku hoopauee i ua kanaka lawelawe daia a pau." He keu keia a ka hupo ! Ina paha ua oiaio kana olelo, e nana kakou i ka hopena. Owai ka mea e poho ana, ke emi ke kumukuai o ke ko ? O ka poe niahiko no. A pela iua emi ke kumukuai o ke dula, o ka poe hoopuka daia paha ka poe e polio ana. Owai ia poe lioopuka dala ; O ke Aupuni Hawaii uei r.o, a o ka Laliui Hawaii uo hoi, a o iakou ka poe e poho ana, ke niaio ka manao o ua kukau inanao la.. E nana kakou i k.-i oiaio. E emi iy ana no ka uku hoofianee o ke daia ke hoopukaia ua dala pepa ia. Aka e emi like ana me ka waiwai io o ua dala pepa la. A ina e emi ke kumukuai o ke daia e hohi ana ka poe hoopukapuka, a i kahi e hoopukapuka ai i ko lakou daia. O Ua uku hoopanee o ke diila ma keia anpuni n,n na makaiiiki i haki'ku nei, ua pii i ka umi a i ka umikumamalua )>apni<aneri o ka makahiki, a uoiaila. ua laweiu mai ua (lalu mai Europn mni a inai Au»erika mai, u ua makaukau kekahi hui kalepa e hookomo mai i na dnla he §150.000 ma keia kulanakauhale, nka ina e eini mai ka uku hoopanee, o ka pnu koke ho ia o ia manao o lakow. A o ke d;ila maoii o na aiua e mai, e hoiiioi koke ia ami no, no ka men, he mea holo wikiwiki ke d«h'a ma kahi e pii ai ka ioaa o ua d<ila ia. Aole e ae nna' ka poe waiwai i ka manao 0 ka mea n.ma i kakau i keia manaohuhewa n ano ole. Ina e pnu ke dahi muoli 1 kn laweia'ku ma na aiua e, a o Ke daia pepa waie no ke dala i loaa i kanaku maanei, o ka emi koke no ia o ka waivv&i io o ua daia pepa ia, a emi i ka hnpalua no ke dala hookahi, a owai ka mea e poho? O ua uupuni Hawnii nei no n me ka mea dala. Aole e mnnao nna keknhi kanaka pupule ole e ni ana ka waiwai io o ke dala }>epa Hawaii manma o ke daia pepa Amerika o me Europa,akn, keia kai!6ka kakau manao hupo e iikeana koua akamai me ke akamai o Keki (Chase) a Fesena fFesseßdenJ na Kuhina Waiwai knulaua o Amerika Huipuia. A e oi ioa aku ana pnha i kona manao, no ka mea, he nupuni ikaika loa ka mea nana i kokua ia lakt>u, a me ia ikaika no, ua emi no ka wniwai ioo ko lakou da!a pepa. A o ka mea hiki ole ia luua. e hiki ana ka i keia wahi pe-ke milimili dala, a o kona aupuui. he aupuni hohe wale i keia wahi moka i hoio makaikai mai ma ka lealea i Aole no i oleioia i keia manawa e kau kanawai ia ana keia dala pepa i mea e hiki ole ai i na kanaka ke hoowahawaha n hoole aku i ua data pepa aka eia: aole i oleloia ma ua bthi nei knhi e ioaa ai ke da(a maoii i ke aupuni i kumupaa 6 waiho ai ma kona waihona. Nolaila, ma ke kuai maoli wale no e loaa ai keia dalu kumupaa maoli, no ka met, ina aole knmupnu ma ka waihona aupuni. o.ke

poh'• k«ike i.i» .a <i k:i waiwai īo oke dafa p'epa. A iua e n:au aoa ke kuni maoii o ke aupurti i ke ii Ja maoli i mea e luko ni kona waihor;a, aiaiia. e nui loaana ka lilo oke aupii;ti. a ka hopena oia mea. e kau kannwai s,i r» aa- ei ke dala pepa i oie hiki i na kar.tka niaoli ke lioole. i ua daia pepa nei. Ahe mea mau keia ma na aina a pau, i:r,i e kau kanawai ia ke daia pc[>n. hiki oie i na kanaka ke hooie, o ka enii kuke rm ia o ka waiwai io o ke dala pepa «> in aupuni. Penei i;ou ka Nupepa Aupuni:—He poiiiaikai hou no loko ae o kein daia Pepa, »>;a kīi h«u>ii!.i paa ana ika Lahui a me kii Noho A!ii, a he mea ia e mnlu poiio ai ke Atif)iiui. Ua maopopo lea keia ir:n Europi a ine Amenka. O kekalii hoike iitii uo ka mnioma aiii ana oke Lonaka 3 nia il«»ko o kona pakeke waihona dala. Ina lie naauao kona no ke Aupuj I'ī; e maiialo nn la ina paiapala hoohiki , o ke Aupuni. Ina pauleie ole ia i ke Aui puni. nlaila. e hooiknika o"ia e hoohioio; 1 e hoowahawaha oia i kona'mana ; a e liI ke me na kipi o Amerika, e hoole ana | ni;i i ka oiain a me ka hana poloiei o ke Aupuni. Oke dala Pepa, oia ka mea i , iiooliio i na mokuaina n pau o Amenka ! me he kanaka iiookahi la ; a o ke kumu ■ nui o keia. oia ka liio ana o ka hoohiki a | a me ka waiuai o ka Lahui o Amerika, i no ka hooku ana i ka lakou olelo paa e ; hookna. i Pel.i kii ka Nupepa Aupuni. Eia nae | ka oiaio: Aole i houieia o Enelani a me i Amerika, i mea e ikaika'i ia mau Aupuni. i O ko Knelani aie i kaena nui ia, aole no ' i loan iloko o l.a manawa kaua ole; aka, ; anle alanui e ae i liiki ai ia ia e hooko | aku ai i kana mau kaua knwaho nna i | kaua aku iii. A, o ka aie o Amerika Hui- | puiu, ua iikaka lea ia kakou. no ioko ae ! iio iii o kona kaua kuloko. Aole nae laI kou i iiu.iuio iie pomaikai nui ia aie. Ke | iiiii ik;iika nei ko Ainerika e hooemi u e j hoopau wawe i ua aie la. | lie rnea h«»ohu aka keia manao aka | mea nana i kakau i ua kumumanao la ;a | h r j mia kupanaha ka manao ana o kekaj iii pela. Ina l.e makemake io kona a | me knna mau iioa e hoohui paa i ka Laj liui uie ka Noho Aiii, he hiki no ia maj knu ke huopuka i kekahi mea e hoapono ; lo;i ia'na e nn makaainana.he nui wale, j a he mea hoi e pilikia ole ai ke Aupuni, ; oia lioi ka hoopau ana i ko lakou noho i Kuhina anu. Auiiea k;i mea e liiki ai i ka lehuiehu ; e hi>>>maopopo e hoihoiia mai ia lakou i : na dala maoli no na dala pepa, ke hooi pukaia na dala pepa. ! Ke olelo u;n nei ka Nupepn Gazelie, '• La akaka lea ma na inea i hana mau ' ia iwaena o kauaka, iua he hiki i kanaka ; ke iuiiiiiii ma ke Kalepa iina kekahi mai luna o kekiihi. e hke me ka nui o ka wiiwa; a ki'kahi, alaila, he oi loa aku ko ! laknu liiliin.i ana inaluna oka mea nona : ka waiwai i ike maopopo ia, maluna hoi I o ka nua iioua ka malama i ko lakou ' oia, ko lakou waiwai, n me na pomaikai | a pau o keia ola ana." (Oia hoi ke Aupuui.) j Aole no i poina i keia lahui na hana o na maknhiki elua i kaahope ae nei, nolaiia, iie nea makehewa loa i kekahi mea ; e hauualaau mui, no ka hoohiki paa o na Kuhina nin ka ;ioao o ke Aupuni e ; hookaa i kekahi mea. Ua akaka no i ka iehulehu ke ano o | ka ke Kuhina Waiwai malama ana i ka ! pono o ka lehulehu. . Aole i poina ia kakou ka hana kamahao !a ke Alll Maikai o Kauikeaouli, (nona ; ka inon i hoomaikai mau ia) i kona hui I ana nie na 'Lii a me na Makaainana, rna I ka haawi .ma inai i Kumukanawai no ke- | ia Aupuni, me ke kukala ana imua o ko ' ke ao nei a pau ia mea i hana ia e na : Mana Ekolu o ke Aupuni. ! Aole no hoi i poina ka hoohiki ana ; o keia Kuhina Woīwai me ke kakau am | o kona inoa ma ka palapala hoohiki e ; malama oia i ua Kumukanawai la. | Eia hnu :Ke hoomanaoia nei ka olelo ; a ua Kuhina Waiwai la ma ka Aha Elejle«ka M. H. 1864, e i ana, 4 'e malama t loa ia keia mau hoohiki paa." I Ke ninnu nei kakou. 11 Achea la ke : Kumukanawai o ka Makauiki 1852 ?" E pane mni oukou i keia ninau e ka : poe e manao riei e hoopuka i daia pepa , ma ka inoa o ke Aupuni, me ka nlelo ; ana, t4 Auhea ka hewa o ke dala pep ? i Auhea ka hewa okedala pepa ?" Ina i hookahuli o Beritania ikona Kuj mukanuw;u,Yher Mogna Charta.) ma ua , hmu f»}e ia ia ka poe makoukau e hoaie > inai ia ia i na daia Eha tausani miiiona. ; Ina i hookahuii ke Aupuni Amerika i [ kon'a Kumukanawai, ua loaa anei ia ia ; ka poe e hoaie moi i Ekoiu tausani miii- | ona d da ? | Aole i hilinai hon ia ma ke Kalepa i

nna, ke knmka i han.i apuka aku i ka p»>e una i aie aku ai. He makehewn loa ka ln>opuka i ka nmnao no ke d»!a pepa ke haaieie mun na Kuhiua a uhai i ka lakou hoohiki i ka lehuiehu. i ko lakou noho nna ma na oihana Aup'ini. O na Kuhina i kanaiua ule e uhai i ka lakon hoohīki ana imua o ka lehulehu e malama i ke Kumukanawai o ka aina ; e kanaiua anei lakou e hoopoho i ke daia ; pepa o ke Aupuni, a ma ia hana e kaili i i ka waiwai o ka lehuieu, ke ike iho la- ■ kou he mea ia e waiwai ai iakou r