Ka Nupepa Kuokoa, Volume V, Number 31, 4 August 1866 — Ka Hoike Makahiki no ke ano o na Ekalesia-luke 1866. [ARTICLE]

Ka Hoike Makahiki no ke ano o na Ekalesia-luke 1866.

Imtia o ka Aha Euanelio o ko Hu\ \, : p f , Aina ; t*a nana iho na oukou Komiie i na - kihapai i waiho ia mai maj na .< kanaha kumamakolu i kuleana ms ke;a Hui, a ke hoike nei lakou i ke ano o ka r .. ho ana, a me ka hoio ana imua o na K k « ... sia i keia makahiki. Ka Haiolelo ana. Ua haiia ka eielo o ke ola me ka inka;. kau a me ke nkaka i kela Sabati ke a Sa:.v ti mi na kihapai a pau, aole hoi i « ike ia o na hua maikai o keia hana. ,\ nae » ike ia ka ninini nui ia mai e ka l n . ne Hemoiele. JV« Heo&ileieaU. Va loohia na kanaka i keia wa i keka mau hoowalewale i paie ia aku mai o i ū- ; aku i kekahi mnu mnkahiki i l>aahop? ae -e O ka hana ana a me ka inu ana i na u* ona, a me ka awn, ka hehi nna i ka la S«Si. ti. o ka hula, ka heihei lio a ine nn hoa - oin hewa, oia hoi ka piliwaiwai a me ka laualelo; o keia mau Ih-wm n pni, ua akn i kekahi o ka poe opiopio mai ko knk. mau ekalesia nku. A o na hnna uhauha hoi he nui, ka mea nana i hoopna i koka: > poe opiopio e noho nei mawaho, i hookoU; ole mai ai lakou i ka ha o ke Akua. Kekahi ano o na Ekalcsta. Eia kekahi ano o na EUalesia o Hnwi ; nei i ike in, oia hoi keia ; o na Luna :i n na Puuku o ka Ekalesia, he poe eleinnku waie no. he poe i haia aku mnluna o kn wi kino ikaika a makankan hana o ke kannkv 0 ka nui o Inkou, ua iinin malunn <> ko h'> makahiki, a he uuku ioa na luna ek iloi* , ike ia malalo o na inakahiki he 35. Ma na kahi i hoonoho ia ni ni kahu hou, ua m&nao ia h? pono i na elemakule na kannka o kn haununa i hala e kv? mai nei iwiena o kakou, oia na hua mua ka olelo i luluia ma keia ainn, na Inkow hor e kiai i ka pahu herita o ke Akua. N<> k.« kanalua'ia a me ka pauleie ole in o na ktnaka opiopio, oia kekahi mea e keakea m i ka lakou hapai ana i na hana eknle.«ia e liv paiia nei ma keia aina. No ka pnulele ole ia o na kanaka opiop:-\ nolaila, ua komo ole lakou i ka hana, a im ko lakou liapai ole ana i na hana o ka eka! - sia, nolaila, ua mau ko iakou hemahema. He pono i na kahu ekalcsia, e nana a e noonoo i keia mea, a e ao ia Inkou e hoounauna 1 na lala opiopio o ko lakou mau ckale.ua i na hana a ka Haku. "He nui ke kihnpni ai, ua hapa no nae ka poe lawehana." Hc pono i na kahu e kena aku i ka poe a pau i kupono e hapai i ka hana. Isiwa otc na Kahu Ekalenia. Eha kihapai i nele i keia makahiki i ke k ihu ole nnna e malama. E makanla knkon e hooiakoia na kihapai neie. Ma ko kakm» nana ana, o ke kiai mau ia a me ke nlaLu ia e ke kahu, oia ka mea e paa ai a e ii< ai unua ka eknlesia. He mukaaia mau k\ poe nana ia Maria, n hiki wawe ke koe.i-» ana mai ma na kihapai i nele i na kalni •• "ao aku nna i na kauoha i na kanaka i kumu e maiainaia'i." Ih lioailjna o la pii ana. Ke ike nei kakou ma na ekalcsia, he ar,'> wae me ka noonoo pono a nanuno hoi, i ano makaukau a inikioi a inaikai o ko Uk'Ki kahu, a ine ka poe i manao ia no ia oiiiaiM. I keia wa, ua inakaala mai na hoahaiii » a hoomaopopo hoi i na auo ku pono i ka u ia raa na kahuna-pulea lakou ; A ma k(i» inen, ua ike lea ia ka lakou pii nnn ina kahua kiekie ae i kela aku i ke kulana n na maknhiki i knnewa oe i hopo. Ma koia noo pono ann,me ka wae nna o na hoahanau a me ka poe e hoolohe ana, oia kekohi mea e hoeoen ae ai i na kahu ekalesia e i-m i ka makaukau a me ka pololei ma ka puunnue ana i ka barena o ke ola. Aoie knkou e aponoana i ka imi hala wale, a me ka loiloi kumu ok i ke kahu hann. he hana aloha ole la, rne ka hoohiolo i pono. Aka, o ka nana pono, ka hoomaopopo a me ka wae ana me ke nioha n me nhonui, he mea ia e paipai ;.i ae hookuoi • ono oi ka hana a ke knhu naauao. E paipaiia na kanaka opnopio e hapai i Oihana Kahunapule. i ka ike ana i ka nele ana o kekahi m-v.i kihapai i na kahu ole e noho nei, a uie k* hooneleia tna keia hope aku i ka make ana 0 kekahi, ke oinaninau nei makou, auhea r»a kanaka ui e innnao an» e hapai ia oihana ? He pono i na makamaka o Ziona, e hapv imua o na kanaka opiopio i ike ia ke ano ha'puie, a makaukau i na kumu e koi ant ia lakou e komo ma ia hana, a me ka hoikeike ia lakou i ka hanohano a n;e ka uku nui 1 haawiia i ka poe i hapai i keia oihani kiekie, a e hoike pu hoi i ke ono koikoi a khu* maha hoi o keia hana nui. I ko kakou nana ana, oole no i ikeia ke« kahi mea hookahi o na keiki Hawau a pau i ao ia ma kuia nui o ka Punahou a nie ke kula o Kahehuna, ma ka olelo Beritania. i manao e komo aku i keia hana maikai, oi< ai ma ke komo nui ia o na apann a pau o Hawaii nei e na haoie, ke koi nui ia nei n& kinaka i ike i na olelo elua, e hapai i na ha* na maikai a pao. He minamina no makou i ka nana ole ae o kekahi o lakou i keia oi-

r., i <>i ae mainua o na oihnna e a p ' lL Xa Kula Sabati. i], kiuwahi, ua ane makaala hou mai m i.i a/)a ona ku!a Sabati. Iko lfc ,vj nana una, he kumu alakai ke kula j! k i poe opiopio ame ka poe makua Kri«io 1.1. I i »kaka !ea, hehiki ke hooliloia ke kula f.,a r.i« keia aina iwaena ona keiki Haif i wihi e makemake nui loa ia ai e iai, n ui like hoi ka mana oka ke Akua , .i ulnia niai i ka oieio Hawaii i hoo- | i u naau, a e aiakai i ke kanaka, me o i i olelo ma na olelo o naainneae. j[) Kuia Pokii kekahi hapa e hauoli ai i?, K'iī'i Subiti i hooa.'a hou ia mai nei. I '«< .•:» mau kula Pokii, ua hoakoakoa ia 1 k-iiiiiiimai na makahiki ekolu a hiki Ij i *r\ riku. Eao ia iakou ma ka himen ino ka hoopaanaau ana i na pauku ip.kiia pauku pokole paha. Aoie pono e D ,i:ii«ina ia i na haawina ioihi, o iuhi walikoM. He pono lon ke haawiia ka maia- | :ill i i k;\ kulii Pokii i na wahine opiopio |{ i'e e ao a e alakai, a ine ke aioha eaU i n \ i tui nnau o na keiki. [ ki hookuinu iī\ nna i keia wa o ka Aha h K i! i S:\bati, he luna ka inanao, na ke- •* '..jkua i keia haua nui, o ka hoala l i k;i inaiama ana o ua kuia Sabati mai o > i. k"»a pne moku, n e ao aku hoi i na hae iioikmuu iu a e hooulu ni i na Kula (i H< ni";i e lenlea ni ka nnnu o ke kanaka i ka ike umi n»a k«.'kah\ o na kula p.Ki o kakou i n;t keiki liilil, na keiki nu» | ,\i\ n kanaka ui, u me na elemakule, e |ri.i, o kela me keia ma kona pnpn iho lro o ke knl;i, e huli like ana i ka wai o suh niai ke poowai mai. i No na ī\ r t(pepx, ka lnwe inahuahua i;i o ka nupepa Ku- * iu;irna o na knnnka i keia mnkahiki, liwu ia e oiioli ai knkou. Ona manno I iioo/nnna, piii i ka noho pono ann, a me |iili Aupuni o keia pepa, ua mahaloia a i iiponoiu e kn poe i pii ka naauao a me |kc iwaena o lre\a Inhui, a he hiki no ia e olelo, ua mnkemake nui ioa ia keiu Ēinni o a o o ka aina nei. i hookumu ka Papa Hawaii he nupepa )(eike kii e puka mainmu ana i kapa ia h Afnuia." lfa apo iu mai keia pepn e inakiiu a me na keiki rae ka makemake ia. Ua maopopo ka manao nui ia o kelalii oieio o ka malamniuma ma ka nui o pepa i luweia. He eha taus.ini a keu. Se hana pono i na kahu Ekulesia a ine K«hu Kula Sabati, e kokun mumuii o ka Haha auu o keia ivahi eiele, o ko ao iwa--0 ku iohuiehu, p kekahi mea e pono nui ni na Ekalesia fei;\ pne aiua,oia na Ahahui Ekaiesia Moluni e noho nei nia kela wahi keia wahi In Mokupuni mii a puu. Na ia muu Aha I e hooponopono maikai i im Ekaiesia, o Ki n \Huao hoi e iiookoiokoio inu hihia, |hookuu i na Ekaiesia hou, a e hookahutv hoouoiio t na Kahu no ua mau Eknle|]i. oka nui ona Kohunnpule Hawaii eii\ inau Ahahui i hookaawale u hoonoho |ui«n o na Ekalesia iloko o keia makahi;4 iu) ii\; hookahi ma Hnwnii, elua ma jhu, a houknhi inu Kauai. A o ka huina \ o nu Kahu Ekalesia e noho nei, he 12 ji,.. |(c noho hemaiiema nei kekahi mau ekan, uole no he Kahu nana e alakai i na hi* » imna e kiai ia lakou a pale aku i na |lue e imi ikaikn nnn o hoopuehu i na hiA na in mau Ahnhui Ekaleaia Mokupuni > nana ia mau hemahema, a e hooikaika i)\ n e hoonoho koke aku i na Kahu hou ia niau Ekaiesia i neie i ke Knhu ole. mea e pono ni no keia hann, na pono ke \ \ Kniiuiinpule e ao 1 na kanaka ina ka .0 o ko Akua, i liio hikou i poemakaukau ki haioielo anu a me ka noho Kahu Ekaa au.i, Un hoomaka ia no i kulu ma ia nm Wailuku, a ua pono ke hoomahua>i ka nui ona haumana oia kuia. Ua K>no i na Kaiui Ekalesia e noho nei, ke 1 pne hou ku pono ko hoouna aku ina ia R ; i lo.ia na haioleio a n\e na Kahu no Ekalesia hemahema o keia pne aina, a i i hoi eia panhaua no na Misionn o keia ann Pakipika keknhi. o ko Kohuuii o Lahainaluna kekahi e 0:u nia keia hana. Malniia kekahi poe i>okahua ai i ka ike, i ku pono ke liio i «utm no ke Kula Kahunapule. A pela b«i ke Kuiahanai o Hiloe noho nei. Aohoi o k« kula o Wailuku waie no, ua 'kii kekuhi inau Kahu Kkaleaia i kekahi opiopio i ku pono ke lilo i poe »!elo, a i Kahu Ekaleaia paha ma keia e aku. ' nn kula kaUiamaMne /uinai* oia no hoi ahi mau kuU ku pono ioa, e hoomakauai na kaikamahine Hawaii o lilo i |>oe 'uahme naauao, a i poe wahine mare hoi Lahainalona, na haioleio, na Kahu a me nn Misiooari no na aina e, a na mea eae no hoi. He mau kulf 4 oia 1 noho nei kakou, ina ko kakou aoao pub hui ana ina haumana he 144. Oia no ke kula o Koioa, Kauai, o Waialua, me tiki o Oahu, ame Makawao, Maui. He u kaikamahine e ae e hauaiia nei ma na ttm ; ua 20 paha ka nui oia poe, ke hoului u lakou.

Ke nui r»eī makou i na makua o m kaikamahine, e hoonoho i k*a m*u k.ukamahine i oa Kulahanai o ko kakoa aono puie. ao!e no be poao ke haawi i nn aoao pule e ae, e like me k<i hana a kekahi poe makua. Ma ka nana ann i na aoali o keii wa e noho nei kakou, ua akaka iea no, he kaua nui a he paio ma keia hope aku, iwaena o ka poi'li a nie ka malamalama ma keia poe aina. Ona enemi oka EuaneliePa ka Haku» be maalen. he akamai, a he ikaika inaoli no i ka hoohulihuii i na kanaka ma ka aoao oka pouii. Eia no hoi kekahi piiikin, o ka naau hewa o kanaka, ua oluoiu no i n«i hana o ka pouii, noiaiia, ua pono i na haipuie—i na haumana aka Haku, ke makaala, a ke poio mau me ke kanaka kahiko e aiakai hewa ana ia lakou i ka make. Aoie no i moe malie ka aoao Pope. He maalea no, ahe makaaia mau. He hana malu kana i kona hoolei ana i ka hua o ke kuhihewa iwaena o kanaka. Ke ake nui nei oia e ioaa mai na keiki a ka poe kue Pope ma ko iakou mau kuln, me ka oieio iho. "aoie o makou manao e ao aku i na keiki i ka pule, aka, ma na mea naauao a me ka ike waie no." Aua lilo no ia oleio maaiea i maunu e moni ai kekahi poe makua e ake ana e loaa ka ike a me ke akamai i na keiki a iakou. Eia nae, ua iaha mau ka hua oka aoao Pope, a ua komo inaoii no iloko o na keiki, a e hoohuli ia auanei lakou ma ia aoao. Nolaila, ke paipai nei keia olelo i na makua o na keiki, a me na kanaka a pau, ina ma ka uoao o ka Euaneiio oukou e ku nei iioko o ua paio ia, mai hoonaaupo waie oukou, a kokua nku i ka aoao o ka enemi o ka Euaneiio o Kristo. E hookanaka oukou. e na kanaka Hawaū, ma keia kaua ana me ka pouli, i ianakila ka malamalama. Iloko o keia kaua. e lawe oukou i ke kahiko a pau a ke Akua, i hiki ia oukou ke ku imua ona hoa paio oka pouii. E lawe hoi i ka "pahikaua o ka uhane," ka Baibala Hemoiele, a me iu no e lanakila ai. f E. loane, Na Komite, \O. H .Kllika, l S. Kukahekaiie.