Ka Nupepa Kuokoa, Volume V, Number 32, 11 August 1866 — Page 2

Page PDF (1.65 MB)

This text was transcribed by:  Kau'inohea Peneku
This work is dedicated to:  Headmaster of KS 2012

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

            Helohelo mai o Mr. Kupau i heia olelo hoohole malalo nei:

            E haawi oluolu aku na lii a me na Lunamakaainana i ko lakou mahalo i na Kuhina o Ka Mei ma ka lakou mau hooponopono ana i ke Aupuni a ke hai akea aku nei ia lakou e halawai aku ka lakou mau hana pili lahui me ka hooapono lokai ia e na Hawaii oiaio a pau- ae ia.

            Heluhelu mai ke Kuhina o ka na aina e, he oleloa hooholo, penei:

            Hoololio: Ano e haawi aku keia Ahaolelo i ko lakou aloha a me ka mahalo i ko lakou Kahunapule kahiko- ae ia.

            Hoomaha ka Ahaolelo.

            I ka hiki ana mai o Ka Moi, ua hai mai la i Kana Haiolelo, a hoopanee loa mai i ka Ahaolelo.

 

 

Ka Nupepa Kuokoa

HONOLULU, AUGATE 11, 1866

E kokua i ka "Hoku Ao" Hou.

 

            Ua lohe kakou a pau i ke kua ia ana aku o Hoku Ao, oia hai holo mau iho nei i Mai@o@isia, a kaapuni ai i na a okupuni lulu o laila, a i Nukahiwa no hoi, e kokoa ana i na hana o ka aoao misionari@n ia mau aina a pau. Aia ma ke Alaula o lulai iho nei halii i hoolaha ia ai o keia mea. A ua hai ia no hoi m@laila, e kapili hou ia ana kekahi Hoku Ao Hou ma Bosetona, a i heia makahiki aku paha e puka mai ai ua moku la i a nei. Ua maonao ia a Binamu opio kekahi e ee mai nu@. O na dala e paa'i keia moku, oia hoi he $13,000, na na keiki Kula Sabati o Amerika Huipuia i imi mai nei ma ka hui nui au@ ma ka manawalea iloko o ka malama o Iune iho nei. Ua aneane lawa paha, aole. paha.

            Ua makemake paha na kamalii o ko kakou mau Kula Sabati e hui a e komo iloko o keia hana maika. Ke holo hoi ua moku nei me he elele la o ke aloha, nole i na pegana wale no o ia mau aina waiho kawalwala kona holo ana, i ko kakou poe no kekahi i hele aku nui, mai Hawaii nei aku, oia o Kekela ma, Kauwealoha ma, o Aen, o Haina. a o lakou a pau ma ka lakou mau wahine e noho maaha la la keia moku ke holo mai ia lakou e kali la me ka iini o ka puuwai i na huahuna aloha mai kahi i kaawale loa aku, oia o ke one hanau? Nolaila, ua makemake io no kakou e loaa oua wahi kuleana iloko o keia moku ahai le@a o ke alolua.

            Ke hoopuku nei ka Papa Hawaii i mau Palapala Kohu Ona no keia hana. O ke ano o keia, e lilo ana na kamalii i poe Ona no na Moku la, i Ahahui Hooholo Moku Misionali paha. O ka hapawalu hookahi, hookahi ia mahele iloko o ua Ahahui la, a pela aku, o ka lua, ke kolu. a hiki i ke dala hookahi, ewalu ia mau mahele. A o kela @'ea keia mea e kokua ana, e loaa ana ia ia kekahi o keia mau Palapala Kohu Ona, e hai ana i ka nui o na mahele oia hoi na hapawalu i hookomoia e ia ma keia ano kokua.

            Ke i nei paha kekahi, he hana kamalii. He hana kamalii io no, aka, no na kamalii aloha o kakou nei keia pono, a e hooikaika oukou e na Kahu Ekalesia a me na Luna Hooponopono Kula Sabati, e hapai i keia hana me ka hoihoi o ka manao. E wehewehe koke aku i na kamahi i ke ano o ka Hoku Ao a me kana hana i ae makuukuu oukou e ohi koke i na hapawalu ke loaa na Palaplau Kohu Ona e puka mai ana. Aole no e loihi ana, a hooiliia aku keia mau palapala ia oukou e ha@wi aku ai i ka poe kokua mai. I na he kamalii, a ina he kanaka makua ua pono no, a ina ua pii ke kokua ana a i ke dala okoa a keu wale aku, ua pono no. E ohi a ku ke ahua o ka puu dala, a hooili mai ia L. H. Kulika, oia hoia ke Kakauolelo o ka Papa Hawaii.

 

Mai Anahola, Kaua mai.

 

            Iulai. Ma kena ua ahaaina ma ka malama o Iulai nei ma ko makou wahi nei; he mau ahaaina la hanau @@e ka nui, a he ahaaina olioli ka E. Kr@ll i haawi ae ai, a he ahaaina la hanau, me na haawina dala e naue aku ai e paina. Manao iho la au, ke hu mai nei ka paha ke gula i Pueo, i piha-kui ai ko lakou la mau eke. Ehiku ka huina o ia mau ahaaina.

            E p@ leo e aku. O ka Poaono hope o Augate, e hawaiia ana he ahaaina lulu dala no ka papahele, na noho no ka luakini o Anahola. E naue ae oukou e na i@oa Kristiano. "I hookahi hip@@ na kakou a pau." E hele ae a pau.

            Ele@ mai la. I keia ku ana mai nei hoi a Mele me ka makou mau ope nupepa. i iho la makou, eleu mai la. O ka mau no ia oia Nupepa, he eleu mau no.

E. Helenunihi

 

HUNAHUNA MEA HOU O HAWAII NEI.

            Ua haalele ia kau mea hou e S. W. Kauanihipali o Kona Hema, Hawaii, no kou huna i kou inoa ponoi.

            Ua kapae ia hau le@a e G. Pane o Kalihiwai, Kauai, no ka papale ana mai i ka papale wahahee.

            Make ma Honolulu nei i ka Poaha o kela pule aku nei o Kale Roge (Rodgers) i hookui ia oia me kekahi lio hihiiu ma ke Alanui Emma ma kekahi mau la ku mamua.

            Ma ka Poaha o ka pule i hala 'ku nei, ua lilo ae ia J. M. Garina o Honolulu nei, ka moku nona ka inoa Metropolis no na dala he $1, 950. A ke kakali nei makou i ka bana a ia moku ma keia wa aku e hiki mai ana.

            MAKE. Ma ka I o Iulai, ma Fairhaven, make iho la o Uilama So@a (haole opu nui) i noho ai ma Honolulu nei i kekahi mau makahiki i kaahope ae nei. He pi@a kona mai i make ai.

            MAI TAHIKI MAI. Ma ke ku ana mai nui a ka moku Maunak@a mai kela ama mai maluna ae, iloko o na la he iwakalua k@ma@hi, ua hoike mai oia. he ehiku mau moku kaua Paniolo e ku la ma ke awa ku moku o laila. I komo ae paha lakou e kua i ai, aka he pii loa ke kumukuai.

            MAI PUEHU KA WAILELE. Ma ke kakahi aka nui iho nei o ka Poakahi i nana aku ka hana e ku oili mai ana kahi kiakahi Wailele maloko o ke poi ana nalu o Mamala, eia ka auanei ua ili, a i ke awakea ae nae ua hemo ua wahi kiakahi la. Pomaikai.

            POHO PAHA I KA MOANA. Ma na mea i lohe ia mai nei mai Honokaona mai, ua ike iho makou o kela moku i kau pu aku ai ka Madame Anna Bihopa ka wahine puukani i hookakahele iho nei i anei, aole i ku aku ilaila. Ua oi ae mamua o ka hane@i na la o ka holo ana mai Honolulu aku, eia nae, aohe wahi i lohe ia mai ko lakou pae ola ana'ku, ua holo a ia paha i ka moana.

            AIHUE! AIHUE! O kekahi haole nona ka inoa Jno. Mills i aihua ai i kekahi maa mea ma ka hale o Mr. Kini wa Nuuanu, me he mea la, ua aihue mua aku no oia i kekahi wa mamua aku, a nolaila, ua loaa kekahi mau lole ana i kuai aku ai i na kanaka o Waikiki ma keka@@ mau @a mamua iho nei. Ua laweia ma@ ua haole la maloko o ka hale hookolokolo a ua hoopaiia i elua makahiki ma ka hana oolea me #30.00 konia. A e hoopai hou ia ana no na aihue hope mai nei.

            HE GEREMANIA AIHUE. I ke kakahiaka nui o ka la 23 o Iulai, ua hopu ia kekahi haole Geremania, no ka aihue ana i kekahi mau lole, a ua lawe ia ae imua o ka Lunakanawai Hoomalu o Honolulu nei, ua hookolokoloia a ua ku ka hihia i ka mea i hoopii hana oolea. Poohu nae hoi ka lae kahi ka pohua. He makemake paha e ai io samano ma Kawa. Elua mahele olelo nana i unuhi imua o ka Lunakanawai. mai ka olelo Hawaii a ka olelo Enelani, a mai ka olelo Enelani aku a i ka olelo Geremania.

            HE HOOKIPA HANOHANO. Ma ka Poakolu o ka pule i hala'ku nei, ua ili ae maluna o ke Kuhina o ko na Aina e a me kona Le@e l@ hanohano nai, me ke kono ana'ku i ke Kuhina Noho o Amerika ma ke alo alii o Honolulu nei, oia o Gen. E. M. McCook a me kona lede e komo pu mai ma ka laua papa-aina i hoomakaukauia i ka paina awakea. A o ka nui o ka pue i hana pu ma ia paina ana, o Alani wahine, Mrs. Pierson, W. L. Garina Esq. ke Kuhina Kalaiaina. ke Kuhina Waiwai a me kana wahine, ke Kanikela Amerika a me kana wahine. Hon. C. R. Bihopa a me kona Lede. Hon D. Kalakaua, ke Ka@auolelo a ke Kuhina Amerika Mr. H. B. Rouse a me ke Kakauolelo a ke Kuhina o ka na Aina e.

            KA PAPA HELU O NA EKALESIA HAWAII. Iloko o kekahi la o keia pule. ua kokua mai o S. N. Holokahiki, kekahi o ko makou hoa aloha mai Wailulu, Maui mai. i ke Kakauolelo o ka Papa Hawaii, ma ka honolulu ana i ka Papa Helu o na Ekalesia Hawaii. A eia iho malalo nei na huina:

Huina pau o na mea i komo,   51.253

               "     "     "     "  ma ka

     hoike manaoi@

Huina o na mea i komo ma ka

     palapala hookuu                           3@,014

Huina o na mea i komo ma ka

     hoohiki i keia makahiki                53@

Huina o na mea i komo ma ka

     palapala i keia makahiki.                         14@

Huina o na mea a pau i hookuuia.       9,729

Huina o na mea i hoo kuuia i keia

      makahiki                                     481

Huina pau o na mea i make,               19,929

Huina pau o na mea i make i keia

     makahiki                                      678

Huina pau o na mea i kapae ia i

      keia makahiki                             269

Huina pau o na mea i hoihoi ia

     mai i keia makahiki                                  261

Huina pau o na mea hihia e noho

     ana mawaho                                 1,719

Huina pau o na hoahanau i noho

     hihia ole                                       16,410

Huina pau o na keiki i bapetisoia        16,012

Huina pau o na keiki i bapetisoia

     i keia makahiki                             299

Huina o ka poe i ma@eia                    381

Huina o na dala kokua i ke Au-

     puni o ke Akua                            $21,816  17

 

            HALEPULE ME KA HALEN@LA. Ua poloaiia mai makou, e Leialoha opio o Koolau Maui i ka hoala hou ia ana o ka halepule, me ka halekula, i ka la hookahi, a ku lika laua. A he mea hou no ia i na wahi i maa ole ka ike ana i ka ohana hookahi e kukulu ana i elua hale i ka wa hookahi.

            HE WAHINE PUPULE. Ua haina mai makou e Mr. Kaeku o Hoaeae. Ewa, Oahu, i ka nalowale ana o kekahi wahine pupule ma ka la 29 o Mei i naue ae nei, a ua lohe wale ia mai ka, ua ikeia kona kino kupapau ma Nanakuli, aole nae i maopopo loa. Aloha wale ia wahine.

            KUPANAHA. Ma kahi la i hala ae nei, pane mai la kekahi wahi makamaka o makou. penei: "Kupanaha ka hoowaliia o ka poi a ka poe manuauwa a hehee loa, aohe no he wa a like loa aku me ka ai a ka poe mai. Me he mea la no hoi, ua ano e ae ke dala. o ka manao ana iho e haua a kakale ka poi." Ina pela io, alaila o makou kahi e olelo; kupanaha io no.

            Ma ka la 28 o Iulai i hala aku nei, ua hai kekahi uha o Pua o Huelo, Maui, i hooke ia e ka huila o ke kaa-bipi, oiai oia e hele ana ma ka aoao papal@, a i ke kaa aoa ma kahi haiki, aole e hiki ke holo ae, nolaila ka, loaa koke mai la noia i ka huila, a o ka lewa e ae la no ia o kekahi wawae.

            WELIWELI OLE NO HOI KE KALOHE. Ma ka Poaha o kela pule aku nei, ua ho-o ia maloko  o ko Col. D. Kalakaua pa hale kekahi mau lio o Col. C. Kapaakea, a ma ke awakea oia la, ua hamama ka puka o ha pa, a ua puhalahio aku na lio mawaho. I ko na lio puka ana aku, ua loaa mai paha i na lima eueu o ke kolohe, a ua hala pu aku i ke au a ka hewahewa.

            WI MA MAKAWAO. Ke hai mai nei o Puninuhou o Makawao ia makou, he wi loa malaila i keia wa. Ina ka e loaa mai kahi pai ai o Koolau ma mai, uuku ik@ kahi ai, o ka la-i iho la ka nui, kuhi ka hoi ia nunui o ke pai la, kuai aku, eia ka, he hoohoka ka lakou la hana, hookahi no wahi hainu ana'e o kahi pai o ka pau ae la no ia. Aole io hoi o ko oukou wi io.

            ULIA WALE MAI. I ka Poalima o ka pule i halak'ku nui, i kekahi kanaka nona ka inoa Kahaleula e hana ana maluna o ke kia-pa Ethan Allen ma Ainahou, aia hoi, pahemo mai la kekahi @@@@ @@@ hoopaaia'i ka hui, o ka loaa koke mai la uo ia o ua kanaka ia i ka hanapaika, a lele liilii aku la i kahi e. Ua lawe koke ia ua kanaka la i ka Halemai me ka eha ino loa, a he kanalua loa ia kona ola ae.

            KA MEA HANOHANO ELISHA H. ALLEN. Ma ka Poaono aku nei i hala, ua hoi mai ka Mea Hanohano E. H. Allen ka Lunakanawai Kiekie, mai Wailuku mai malona o ke Kilauea. I Wailuku aku nei oia i ka hookolokolo no ka hihia wai mawaena o Mr. Bele kue ia Peck a ua hoopanee loa ia a ma Honolulu nei e hookolokoloia'i. O kekahi keia o na hihia ano nui i laweia mai imua o ka Ahahookolokolo.

            KAHI HAUMANA O KAHAINALUNA. Ua hai mai o Kalima o Lelekahauoli. Lahaina, Maui i ka make ana o Kalama, haumana o Lahainaluna maluna o ka moku, i ka hoihoiia ana i kona wahi ma Kona, Hawaii. Ma Lahainaluna no ka loaa ana i ka mai, a manao na keiki nei e hoi e ike i na makua, aka, @ole nae i ike make e oia maluna o ka moku ma ka inoana o Alenuihaha. Aloha ino ia keiki, pau ka launa ana me kona mau hoa.

            MAI PUAKAILIMA MAI. Ma ke ku ana mai o ke kialua Kamehameha V. ma Honolulu nei, i ka Poalima o ka pule i hala'ku nei iloka o na la he kanaha kumamaono mai kela mokupuni mai, ua lohe mai makou na haule kekahi haole mai luna iho o ka ia a iloko o ke kai a o ka make loa no ia. Maluna o ia moku o Mr. C. A. Williams kekahi o na keiki kuonoono o ke Kaona nei. Ua haalele aku o Mr. WIlliams i ka moku mawaena o Kauai a me Oahu nei. a ma Waianae kona ku ana, a mauka mai oia a hiki ma Honolulu nei.

            HE KE@. Ua hai mai o D. H. L. Hakuole o Halawa, Hamakualoa, Maui, i ka make emoole ana o kekahi kanaka, o Kawahaluna ka inoa, no Halehaku, Hamakualoa, Maui. E mahiai ana no ka, a o ka make iho la no ia. Eia ka. ka mea kupanaha, i ke kanu ana iaia, ua kanu pu ia me kona mau pono a pau, ua kanu pu ia me ka pahu lole, me ke dala, a me ka oo mahiai. O kau whai koena kahiko no keia'a ka poe hooma@nakii, nolaila, eia ka pono loa, mai hoohalike me ka hana a keia poe.

            IOLE KEOKEO. He wahi lole keokeo, ua loaa ia'u ma ka aina o ka mea i mahaloia S. L. Austin ma Onomea. Penei ke ano he lole liilii no keia, o ka Hawaii lole no keia, a no ke ano e ana o ka hulu he keokeo, hapai au i keia he mea hou no keia i kou ike ana. A no ko'u ike ana kahea koke au i kekahi Haole Luna hale ko hele maila ke la, a nana pu iho la maua me na kanaka hana. E, he mea hou keia akahi no kakou a ike pu i keia wahi lole. O ka pau no ia o ka ike ana o na kanaka hana, a iawe ia e Keoki a loaa ia Austin a ke malama ia nei, i loko o ka pahu aniani. Eaho paha ia wahi mea hou, o ke kuaaina.

J.C. (Kimo)

Onomea, Hilo, H. Iulai 23 1866.

 

            KE KUAINA O OAHU. Ma ke ahiahi Poaha iho nei, ua kau aku o Gov. Dominis a me kana Alii Wahine L. Kamakaeha maliua o ke K@lauea. I holo aku nei laua i Wailuku, a maiaila paha laua e hooluolu iho ai no kekahi mau la a hoi koke mai no. Ke lana nei ko makou manao, e hooku ole ia ka laua huakai e ka pilikia, a hoi hou mai laua i Honolulu nei.

            HE MAU KII HO@. Ma ka hoi ana mai nei o J. Valentine ka haole pai kii i holo aku nei i Kauai i kekahi mau mahina i hala'ku nei, ua p@a pu mai oia i kekahi o kana mau kii i hoolele aka ai. Mawaena oia mau mea hoolana manao ke ike iho, o ke kii o ka Wailele o Waialua, pau loa ka aoao maluna a malalo o ka Wailele o Waialua. Ina ike iho ma ke kii ka poe i koele wawae i ua Wailele la, aole e ole ka hoomanao ae i na anuu a mea na aalu o ka@na e hiki aku ai ilaila. He mau kii e ae no kekahi ma kona waihona no ua mokupuni la.

            ALAKAI HEWAIA. I kekahi mau Keoninana e holoholo ana ma ke alanui Maunakea, lohe aku la lakou i kekani a ka pahu hula, a i heie aku ka hana, e hoaoao ia ana he wani kaikamahine uuku i ka hula, a e lelele ana na wawae i o ia nei, a o na lima hoi e kuhikuhi ana; a o kahi elemakule hoi e pai pahu ana, me ka hoohalulu ana i kona leo. O ka nui paha o na makahiki o keia wahi kaikamahine, he ekolu paha a keu iki aku. I ko lakou ike ana, komo iho la iloko o lakou ke kahaha, a olelo iho la, "Pela iho la ka e ola ai o Hawaii! O ka hana no hoi ia a na kupuna, aohe a pii iki ae ka loaa!!"

            HOOKOLOKOLOIA KA PAKE PEPEHI KANAKA. Ma ka Poaha o ka pule aku nei i hala, ua lawea ka pake pepehi ia Kuakuwa ma ka Halehookolokolo, a ua ae no ia i kona hewa imua o ka aha, me ka olelo aku nae, aole oia i manao e pepehi ia Kuakuwa wahine. Ua uk@uki mua no ka pake ia Kuakuwa no kona uku poplolei ole i ua Aki nei. He nui ko laua hakaka a hoopaapaa pu ana, a ua hooholoia ina e hoohakaka hou mai o Kuakuwa, alaila, e pepehi no oia (Aki) ia Kuakuwa a make loa. Kai noa paha a hala, o ko i ala hana io no ka ia, a "mo ke ki la, make." Make io no.

            KA LA 31 O IULAI MA MAUI. Iloko o keia pule, ua loaa mai ia makou he mau palapala he nui wale no ka moku puni mai o Maui, e @@@ @@@ @ @@@@@@@@@ @ @@@ @ @@ @@ @@ o Iulai, ma Lahaina, Lahainaluna, Wailuku a me Makawao. O ka Ahaaina nae i mahalo loa ia ma Lahaina, wahi a ko makou ike iho maloko o ka palapala, o ka Ahaaina a ka Hui Laikealoha. Ua nani no paha na ahaaina e ae ma ua Kaona la, aka, aole nae e hiki ia makou ke akena wale aku me ka lohe mua ole.

            Ma Lahainaluna hoi, ua hoomanano ia no ua la kaulana la o kakou malalo iho o ka malu o ka ulu-kukui o Kaukawela. A ua haiia malaila ia wa, ka moolelo o ka hoomamo ia ana o ka la 31 o Iulai, e kekahi keiki o ka hanauna hou, a ke olioli nei nae makou i ka lohe ana ia mea.

            Ia la hookahi no, ma Wailuku, ua hoomanao ia no e na puuwai Hawaii Aloha Aina, na hana a me ke kau hou ia ana o ka Hae Hawaii, i ka la 31 o Iulai, M. H. 1843. A no ka mau o ko lakou kanaenae aloha no ia hoihoi hou ia ana mai o ko kakou, aina, ua hoala ae ia wahi kaona kuaaina i wahi Ahaama hoomanano.

            Ke olioli nei na puuwai aloha aina e noho nei ma keia keena, i ka ike ana iho ma ka palapala, akahi no a hapai ae ka ua ukiukiu o Makawao, i ka hoomanao ana i ka la i haakohi alua ia ai lakou mai loko mai o ka opu aloha a lima kaua ole a kela koa kaulana i hoihoi mai ai, oia o Adimarala Toma. A no ko makou ike, ke kokoke loa mai nei e puni na koaaina i ka hoomanao no keia la, nolail@, ke hai akea aku nei no makou, aole no i hewa ia, ke olioli nae me ke kupono, a hoopilikia ole aku i ka lehulehu, oia i. o ko kakou olioli ana, he mea lua ole ma ka honua nei.

 

He olelo naaupo a kekai mau makua.

            E KA NUPEPA KUOKOA E; ALOHA OE: Ke hai aku nei a@ i ka olelo naaupo a kekahi mau makua nana na keiki e manao ia ana e hoouna i ke Kulanui o Lahainaluna.

            I ka manawa i hoike iho nei na kumu o ke Kulanui o Lahainaluna, i na keiki o ke Kulawae o Honolulu nei. He 9 nae o lakou ma ka papa mua, a ua laweia'e 6 o lakou e like me ka mea i hoike ia ma ka Nupepa o ka la 14 iho nei.

            Ma ka la 2 aku nei, oia ka Poakahi mua o keia malama, oia ka wa e holo ai lakou maluna o ka moku, a hiki aku i kahi o ua mau kumu la e noho mai la. Aka, mamua ae nae o ka holo ana o na keiki, hele mai la na makuahine imua o J. W. Kamika, oia no hoi ka Luna Kula, a pane aku la, "aohe pono na keiki ke hele i Lahainaluna." "No ke aha?" Wahi a ka Luna Kula. "No ka @lihune, no kahi dala ole." Pane hou aku ka Luna Kula. "ina ua loaa kahi lole kupono, na'u no e uku aku ka uku moku." "Aohe no he pono, (wahi a na makua) e noho no i kahumu oha na'u, a e malama mai no", a pela 'walu aku.

            Olelo we@wehe. Aole ka e pono na keiki ke hele i ka naauao a loaa, ma hope loaa mai ka waiwai, pono hoi oe a me ia? "I waiwai aha? O ka makuahunowai no paha ke pomaikai ia waiwai." Wahi a ka mkua hupo.

            Ua hele i Lahainalua 2 o na mea 6 o lakou, a ua noho 4, ma ua mau olelo la a ka makua, e ume ana i ke keiki iloko o ka nunelu o ka hupo a me ka poeleele o ka pouli lipolipo o ka naaupo o keia mau keiki. He mau keiki akamai no a mea ka ikaika ma ka hula naauao ana, aka, o ka makua iho la hoi ka hewa. Ua hoouna hou ia aku i mau haumana hou 2. a hui me na haumana mua 2, a 4 wale no ka nui o na haumana ma ua Kulanui la mai keiaa Kulanakauhale Alii aku.

            Nolaila, e na makua mea keiki mai Hawaii a Niihau, ke ike mai la oukou i ka hana hupo a keia mau makua. A pehea la ko oukou pono? E hoohalike no anei me ka lakou eni? Auwe! Auwe!! Ka i noa o na keiki o ka hanauna hou, o lakou na pulapula e laha ai, a e kawowo aku ai, a e ku mau ai o Hawaii nei iluna. A o ka kakou hana e pono ai e na makua mea keiki, e alakai ia lakou ma ka pono a mea ka naauao. Owau no me kuu minamina. G. W. POEPOE.

                        Kumu o ke Kulawae o Honolulu.

 

NU HOU O NA AINA E MAI.

Kaua ma Europa.

Nui ka poia@ o Auseturia.

Lilo o Venetia ia Farani.

 

            Ua hiki mai na Nu Hou o Europa, a i ka la 7 o Iulai, a o Nu Ioka a i ka la 18 o ia malama no.

Ke Kaua.

            Emoole maoli mai nei ka hoohakui ana o na puali koa nui o Auseturia a me Perusia. Mai ka la 26 o Iune aku ke kaua ana, a ma ka la 3 o Iulai ka hoouka kaua nui ma Sudowa mai kakahiaka no a po- ma ka aoao Akau o Bohemia keia kahua kaua. A ua hee aku la na koa o Auseturia me ka poino nui o lakou. Iloko o kela mau la, ua hoopio ia no ka aoao Auseturia na koa he 100,000, a ua pau i ka make a me ka eha he 20,000. O ke Alii no o Perusia ka Alihikaua Nui, a o kana mau keiki, he mau Generala no lakou malalo ona. O benedeka no hoi ka Alihikaua o Auseturia, a ua koi ikaika oia i kona Alii, i 30,000 mau koa hou.

            A ma ka la 4 o Iulai, ua haawi ke Alii o Auseturia i ka Moku Aina okoa o Venetia ia N@poliona @o @o@a ike ana i ka pili@ia @ kona Aupuni ponoi. Na Farani paha e haawi aku i ua Mokuaina la ia Italia, oia i he kumu ia o keia kaua ana.

            A ua noi o Farani ia Perusia a me Italia, e hoomalu ke kaua ana no kekahi ma@ la, malia o hiki ke hooponopono hou i na mahele hou  o ka aina me ke kaua ole ma nei hope aku. Aka, aohe maopopo ka ae ana o ia mau Aupuni.

            Aia o Garipaledi ma ka Akau o Italia me kona puali koa he 50,00 paha. He okoa keia puali, a he okoa ko ke Alii o Italia, poia o Vitora Emanuela.

            Ua hele aku na moku Farani e kau i ka hae Farani maluna o na pakaua a pau o Venetia.

            Ke hooikaika nei na Auseturia e hoomakaukau i na papa e ku pale ana i ko lakou kulanakauhale alii, oia o Viena.

 

Amerika Huipuia.

            Eia hou no ua lanakila o ka Ahaolelo maluna o ka Peresidena. Ua hoole mai nei ka Peresidena i kekahi Bila Kanawai e hoomau ana i ka Papa Hooponopono i na pono o ka poe negero. A i ka hoihoi ana o ua Bila Kanawai nei i ka Ahaolelo, manawa ole no hooholo hou ia e ka elua hapakolu o na Hale Elua. A lilo koke i Kanawai no ka Aina, a hoka hou ana ua Peresidena nei.

            E haalele ana kekahi mau lala o ka Ahakukamalu'o ka Peresidena, no ka like ole loa o ko lakou manano me ko ka Peresidena. Oia o ka Loio Nui o ke Aupuni, a me ka Luna Leta Nui, a o kekahi mau Kuhina e ae e haalele ana paha. He keu hoi o ua kue.

            Ua hooholo ka Hale o Luna, oia o ke Keneke, i olelo hookuu i ka Ahahui Hooholo Mokuahi Pakipika, aole e ku ko lakou mau moku holo mau mai Kina, ma Honolulu nei. Minamina ino kakou. Aka ua ae lakou e haawi hou i $50,000 i ona mau mokuahi holo mai maanei a hoi hou no i Kapalakiko. Ma'u ia.

            Aole i laha kela mai o ke kole@a ma Nu Ioka, no ka malama loa no o ka papa Hoola o laila.

            Aole i loheia mai ka hoomoeia ana o ka awea telekarapa moana.

            Ua oleloia he wahahee wale no kela i haiia mamua o ke kipi ma Kuba, na kekahi kapena moku mai Kuba mai i hoolaha. Ke kolohe, a o ka puni wale no hoi kahi o ka poe kakau nupepa.

 

Mekiko.

            Ke holo pono nei ka hana o na Alii Aupuni Makaainana o laila, a o ka haalele mai koe o na koa Farani. Ke hoopaakiki ole nae o Napoliona. oiai ua holo ka hana a ua Farani la ma Europa.

 

Kanada.

            Ua poholo loa ilalo na hana a ka poe Feniana, aka, no ke kamakamailio nui ana ma Amerika Huipuia, no ka hoohui ana mai ia Kanada, no ke kamakamailio nui ana ma Amerika Huipuia, no ka hoohui ana mai ia Kanada, nolaila, ua lele ka oili o kanaka, ma ka aoao pili Beritania kekahi, ma ka aoao hoohui Amerika kekahi.

 

English Column.

Foreign News.

            The latest advices from Mexico @@@ at San Francisco are exceeding @@@@ to the Republicans. THe forces of Germany Dias and Figueroa are reported to have covered posession of nearly all the S@@@ Oajaca, Chiapas, and Yucatan. The Fr@@@ commander at Acapulco has re@@@@ gone home.

            General Sweeny has issued an additional @ the Fenian Brotherhood in America, @ ding his conduct during the recent a@ to invade Canada, and advising the @ Americans to complete their military organization and prepare for further efforts. @ address is dated at St. Aha@s @ @ 4th.

            British circles in Canada are much exercised by the Banks proposition to @ the provinces to the United States. They regard it as an attempt to build up an annexation party in the Canadas. Th@ @ sufficient to show that the propos@ on originated at Washington, an was not the resolution of any secret negotiations.

            The Democrats have called a "National Union Convention," to meet in Philadelphia on the 14th of August.

            The circumstantial reports of an insurrection in Cuba, received from various @ are no contradicted. It is admitted that a disturbance between the troops and citzens had occured, and different explanations are furnished; but the story of a general @ with Chilean support, is denied. That's a pity. We trust the report is at least an anticipation of the event.

            The advices from Europe are conti@ of a great victory by the Prosstans over @ Austrians. The late battle to Bohema continued for twele hours. General Bohema commanded the Austrians, and the Prosstans were led by their ing. In the early @ of engagement the advantage was @ the Austrians, but the tide soon turned, and in the latter part of the day they were @ @rout. Up to the eveing of July 4th, the Prussians claimed to have captured 14 wounded prisoners. 116 cannon and several flags. Three Austrian Archdukes were reported to have been wounded and two Pr@ made prisoners. After the battle, the Austrians sent a flag of truce to the Prussians and have accepted Napoleon's offered and @tion for peace, ceding to that dignatary @ nice little territory of Venetia, which is wanted for diplomatic purposes. The @rial trickster has opened communication with the Kings of Prussia and Italy in order to obtain an armistic. Their reply has been received. Ga@baldi has taken an @ part in the work of war. He attacked the Austrians at Montesuela. who ob@ resisted. Garibaldi was wounded in the @ and his troops fell back in good order. Pea@ is regarded in Europeans having been @tually concluded.

            Late Congressional proceedings are @ gratifying character. Although the Prresident, summarily vetoed the Freedom Bureau bill, re@terating his old object @ and stating that the present Bureau @ be in operation until the next session of Congress, both houses passed the bill over his head within three hours after the re@ of the veto in the House. The vote in @ House was 103 to 33. and in the senate 33 to 12. majorities sufficient for all unse@ well as constitutional purposes.

            The United States Senate has passed a joint resolution relieving the China Main Steamship Company from their obligation to stop at Honolulu, but requiring them to make thirteen. instead of twelve trips, annually, and appropriating $50,000 to establish a @ of steamships between San Francisco and Honolulu. The same body has recommitted the Northern Pacific Railroad bill to the Pacific Railroad Committee. The House in regard to the Rousseau and Grinnell affair. adopted a resolution to reprimand Rousseau by a vote of 89 yes to 30 noes.

 

Na Palapala.

 

Kumukula hoapili Papa Hoonaauao.

            ALOHA OE E KUOKOA. Ua heluhelu mai nei nu i kekahi "Olelo pane i na Komue@o ka Ahahui Euanelio Puritana "aia ma ke Auohoa o Iulai 30 iho nei, iloko o ke kolamu i hoopiha ia e ka mea e kapa nei ia ia iho o "P. K. Kumukula." Aole o'u makemake e komo wale aku iloko o kekahi hoopaapaa iwaena o ka Aha Euanelio a me ka Papa Hoonaauao, ina no paha he hoopaapaa keka. hi o lakou i keia wa, oiai he wa kuikahi paha, kuikahi ole paha keia. Aka, ua ike au i kekahi mau huaolelo o ia la o "Kumukula" malalo o ka Pane i ka Pauku 5. No ka hoohalahala ana o ke Komite ua Pauku 5 la, no ka hoopau ia ana o ka Baibala iloko o na kula Aupuni. A ke miki mai nei o "Kumukula" me keia mau olelo. I Baibala aha na iloko o na kula Aupuni? Na ke Aupuni anei e ao @ ka Baibala?

            Aole au i manao mamua ua makemake io kela a oa o e hoopau i ka Baibala ma na kula. Aka eia ua maopopo mai nei, a ua kakau ia e ka peni o kekahi hoopilimeaai paha o lakou. A ke olelo nei kela penei: He buke paakiki ka ka Baibala no ka poe opiopio. A aia ka iloko o ka Baibala ka Mele a Solomona! Auhea oe e ua "Kumukula" lalau. Aole anei he mea hiki i ke kumu kula e koho i kani o ka Baibala i kupono i na haumana e heluhelu? Ua paakiki loa anei na olelo aloha o lesu ma ke Kauoha Hou? Pehea o Halelu, pehea hoi o Solomona me kona mau olelo alakai i na keiki penei, "E kuu keiki, ina hoowalewale mai ka poe hewa ia oe, mai ae oe," a pela aku? A he hoopau manawa anei ka heluhelu ana i kekahi mau.