Ka Nupepa Kuokoa, Volume V, Number 33, 18 August 1866 — HUNAHUNA MEA HOU O HAWAII NEI. [ARTICLE]

HUNAHUNA MEA HOU O HAWAII NEI.

Hoea like lua i.a.—Ma l»a nuina la o ka Poakahi 1 Kileii ae nei. un aiawa ne makou iluna i ke aouli a ike nku la makou i ka mahina a me ka hoku e kaknkau pu ana. O keia hoku oia no o Hokulon. Aia o Hawaii la.—l keia mnu la, ke ikeia nei ke kukulu ana i halepohaku uwinihepa mai na uwinihepa e hanaia nei ma Manamana. Aua ano iwa no kalii hale e kukuluia nei, niauka iho o ka hale kuai o Ake ma alanui Kaahumnnu. Hoku Ao Kahiko.—Ma ka Poaha i hala ae nei, ur. holō'nkii o Hariaha Nuela oiu hoi o Hoku Ao, i Honokaona Kina.nie kaukana o Hawaii nei, i hooukaia iho tiei a koino. A ua lohe wale mai *nakou, e ninkfiimke ana o Mr. Fostere kuai nku i ua moku nei nia Honokaona. (T7* Ua kanakoiu a kanaha paha ka nui o na.pliua o hope o Kilauea i liolo aku nei, a he hanen paha a oi ka nui o ko mua niau ohua. Aole nae iku rnai nei ua Kilauea nei, a i na e ku koke mai i keia la e holo koke ana no ma na awa ku niau i ka Poakahi. He huakai lawehala. —Ma ka la {oakolu iho nei, ua biki mai, mai Maui nmi ka poe lawehala a ka Aha Kanpuni o Maui i hoahewa mai nei, a eia lakou ke pnn mai nei ma ka Hale Paahao o ke aupuni, a e hoohana ia nna iukou ma ka hana oolea e ke kanawai. • Ke kuna Ka Moi.—Ua haonao paha kekahi poe i ka ike ole ia o keia kuna ma na kai o kakou, he pono paha ia mnkou ke hoopuaiki aku, eia oin ke kapili in nei ma kahi hana moku. Ika ikeaku i kona kulaoa e ku mai nei.ua nani maoli a ua ano bou loa, a ua heio nku i Wa Ponha iho nei. Ua haalele mai ika hoahlī. Ma ke ahiahi o ka Poaono i hala ae nei, ua lawe ia aku ena lima menemene ole o ka innke o Nnpuahola wahiue a Mnnuela. Ke noho nei ke kane me ku u me ka minamina iaia, no ka nalo loa ana aku mni ke alo nku o ke kane a me na keiki elun. Ks ola o Ka Mf.a Kiekik M. Kekuanaoa. —Ua n»aha loa makou i ka hoopua aku i mua o na kanaka, na maikai loa ke ola o ke linihaku a Imilnni a kakou, oia hoi ka Makua Alii. E hoiam oia e hooluolu ma kona hale hou ma Kapalama i keia mau U nei, a kelana nei ko mnkou manao e hooloihi ia mai konn mnu la o ke ola ana ine kakou. Ka Moi Wahine £mma.—Ma na Nupepa Aupuni o ko kakou nei kulnnaknuhnle, ua ike iho makoo, na hookipa maikai ia oia ma Farani. Ua nui na poe i kono m»i ia ia e hele aku e launa pu nie bkno. Ua hooko aku nae oia i ke kono ana niai a ke Duke o Farani, ame ke Duke-wabine. A ua ike ibo no hoi makou i ka hoomauao aoa mai o Haselaka a me kana wahine ma ka hookipa ana aku i ua Moi Wahine la ma ko laua hale e luana ai no kekahi mais hora. Ka Halb Pupule ma Kapalama.—Ua kapili ia iho nei keia Haiemai a ua maikai loa boi, a ua ku maoli no ma ke kulana maikai. He wahi koakapu ia ( aohe nuio na kanaka. e hiki ai hoi ke hoowalaau aku ika noho ana oka poe i loohia i ka mai pupule. O ka nui o na popule e paa nei n.a ka Halewai, he umi, a e hoihoi ia ana laWnu ma oa Halemai hou : l», i keia mau la koke no. Ua lohe mua mai nae inakoo, be kanaka maoli ke noho ana i Luna no oa Hale Popule la, a i keia mao h koke iho nei no hoi. oa apakee ae la, a he haole ka mea e noho aoa oia* laila» Hoako hoi ha ua hana a pau jka haole, i hoi polohuku at kela i ko i nla ooe ftansii. Nwmoo k> no hoi.

~ I E hoomakn hou ana ke Kula ma Kapunnhou ma ka la 5 o Sejvatemaba. £7* E halawai ana ka Ahahui Euanelio o k* Mokupuni o Oahu. ma Wmkane. i ka ia 1S o Sepateaiaha 1566» i ka hora. 11 o ke f kahiaka. J. B:KA>'fcLE, Lunahoomalu. KA LOIHI MAI HOOLULL* A UlKl 1 KUĀLOA. —Ca twi nwi kekahi m*kam«ka © makou o i na Pali Koolau, ua ana ia iho nei ka loa Hia» Hoooiulu aIA a hiki i Kualoa, e Rev. E. Koawina (Cortvin). Oka loihi, he 20 mile. 0 ka haole no hoi keia nana i ana mai Ho- > nolulu aku a Waialua. Ke Kiaaina o Hawaii. —Ua ;naha ae kona o n&wahwnli, a ma ka Poakolu iho nei, ; ua hoi aku oia mauka o Kapalama e hoolu- > olu ai. E oluolu ana paha na kanaka o ko- . na mokupuai ke ike mai i keia, n e hoomanao ae i ko lakou Kiaaina Wahine. Eia kekahi mea hou loa, ma ka pai- ; na awakea o ka la Poaha o kela pule īho nei, ua ai ka Luna Hoo{x»nopono o ke Kuokoa i kekahi io bea i hoomoa ia, maloko o kekahi hale-aina o Honolulu nei. Ua hai : mai hoi oiu, he ono no ka e like me ka io o ka puaa, Mau ia wohi ma-na mea hou, a t na oukou hoi ia e nunu aku nauu mai. Alalaua.—l ka Poaono aku nei i hala, ' ua hooea hapa inai ka i-a i kapnia he "Aln- : laua," aua ike ia ma Ainahou. Ua paeaea ia no, aole nae he nui ona ia īai mai i ka j makau. Ua naue nui aku kekahi poe malai- ! la, a ua hoi ne'e mai ka nui. O makou nae ; kekahi i naue aku i ka po Poalua iho nei, a elua wale no wahi ia i ai mai i ka niukau. ; ' Holo maoli o Neki Mkla.—l kei» kuna i : hoolilo ia iho nei i moku holo rtiau mawaena 0 Honolulu nei a me Kauai, akahi no m&kou . a ike i kona holo maoli. Aha ana holo una ; iho nei i Kauai, a me ka hoi mni i iionolulu j nei, aka. ia holo ana, eha wale no la o ke kaawnle o ka holo hookahi nna, mai nnei aku a Kauai, a hoi mai i anei. 0 Kapena Kmi ke alii moku, he elen a mikiala oin. ' HaLE OIHANA o KK Ko.MISINA PiLKNA Al- , na.— Ua wehe ae ka inea Hanohano G. M. Robikana, ka Luna Koniisina Palena Aina, j 1 kona Keena Oihana, ma kona Keena Hoo- , kolokolo, ma ka Ilale Hookolokolo. ma Houo- i lu!u,oahu. Aia malaila kn hooponopono nnn J me na kanaku a pau i loan ka pomaikai i na | «itin, a innlniln o hoopololeiia'i kana oihann 1 e 1 ke me ka mea i hooholoia ma ke Kann- j wai o keia makahiki. ———— j Haole hoikeike Kii. —Ma ke ku ana mai j 0 keknhi kialua, ua hiki mai maluna ona kekahi haole hoikeike kii, nona ka inoa Birch. 1 Europa aku' nei oia i ka makaikai, n ma iti h'iakai. ua loaa mai ia ia na kii maikni o i na kulnnak:luhale nui a me no mea knulnna \ aka maka i anoi ai. Ma ka po Poalun iho , nei a me ka po Poaha, ua hoikeike ne no ua j haole la i kana hana imiloaa ; aka, no ko ma- { kou hiki ole ia manawa, nolaila, nole e hiki : ia makou ke hnanui n «kena \vale nku pahn. ' Ua noi ia mai oW. D. Alf.kanedero e j noi i Kaleponi.—l kekahi mau la mnmua i iho nei, ua hiki mai kekahi noi ia W. D. i AlekaneJero opio o Punahou, e knhea ana e | hoi aku ia e noho kumu kula no ke Kulanui \ 0 Oknlana, ma Knlepom, nka, no konn nlo- | ha i kona one hnnau ia Hawnii nei, nolmln, j ua hoolenku ia ia noi, n ua noho iho no i i kona ain:i hanao nei e ao ai i konn mau po- j kii Hawaii. 0 ke aloha io pnha ia i ka ainn ! hanau la, ke haalele ia nla ke noi a ia ili- i keokeo o Inkou. —— ( La hanau oka Emkpeka o farani.~Ma j ka Poakolu iho ne» Augate 15, oia ka la hanau o ka Emepera o Farahi, ua malama ia ia la ma Honolulu nei e na haole Farani, a ma ke Ahiahi Poalua iho, ua hoea ae nk ahi-kao he nui wale mai ke kaonn ne nei. Makenwakeao ka Poakolu. he pnle hui ! ma ka luakini Pope no ka hooinanao nna j ia la. O kekahi lohe o makou, he ia hooma- { na ia Mana. Auhea ka oiaio ? j He PAKE I.NtT LAAU NAKE A MAKK LOA.—Ua | hiki mai ka lohe, ua inu iho kekahi pake i 1 ka laau make ma Keamuku, Waimea, Hawaii. aua make loa no. Un lohe wnle ' mai makou, elua kumu o kona naauauwa ' ann laia iho,o ka mua, ua nui paha kona ; poho i ka pau ana o ka hale ma Keamuku i ! ke ahi. Oka lua no kekahi uahine pake ! i manao wale ia nana eia nae, aohe ona roa- ' keinake. Oka pepehi ana o ke kanaka i I kona ola iho. he mea ino lua ole īa, oiai o I ke ola ia a ke Akua i haa«ri mai ai nona iho. I • i Hana aloha ole a ka Pake.—Ma ke ka- ! kahiaka Poalua iho nei,ua komoaku kekahi ' wahi kaikamahine Hawaii uuku maloko o kekahi o na hale kuai mea ulu o na Pake o Hooolulu nei; ao ka men mau no hoi paha i kamnlii kn apa ī kekahi mea liilii. nolaila, ike mai la nae ka pake, a o ke kii mai la no is i ua wahi kaikamahine nei, a opea ia ae | la na lima ma ke koa me kn hoopaa ana. 1 Ka i no hoi paha o ke ao aku ka pono, o ko i nla hikii iho la no ia n liuki ae la i ua wahi kaifcamabrne nei i ka lewa, me he mea la e ltora*k»ia ia noa o Hawaii opiopio e ka malihioi kiniiiu. Ka inoo ka noho ko ia pake malalo o na Kanawai o ke'w Pae Aina, • o ka hoohewa ana i ke kanaka, uia no ia Jia ke Kanawai. Aole oo nae hoi makoo i maoao, ua poloiei ka hana a kahi ukulii, akn, mai pono loa nae hoi ina e ao maoli ia' ku e tei pak*. •

Ka Moi—Aia Kn Mv ī tr,n A v kahi i hoi>luolu ai iai.i iho » keia 4*' wrh. Ua oluolu maikni makoii ake nui no o ka hoo'.oihi r\ r, na ola, i hiki ai iaia ke - f i kona noho aupuni. a e hfO!:,n t uo v na mao makaninana. , Ua kapili hou ia iho nei i ke p; , hou ka H»lepu!e o Kauinaknpii;, a ; ke kua a me ke alo. o m hakaU w a > r wahi i koe, a keia puleaku p;iha, ho n, : ia na wahi i koe. Nn na m wahi ilio nei, ana kikou nor knpili ! . ; Hoio maoli no hoi ka lakou hnn.i, a. , mea n hookaukaulun iho, no ko t 'ikoj r i nui no e mau ka hoonani w nnn o ko 1 , inoa maloko o la luakini. Ua HArtE t KA HOPE NITEP4.— . mai io nmkou nei he O.'elo Hoola} -\ r , v Opunui &co., o Huelo, Hnmakua. r:\, \\ ako, no kn lonn o!e nna inai o kr !, kapae ia ne e mnkou ma kulakul.i r,. ike Knnnwni oka \u|>ep.-t. Ina m oukou i ka hooili mai mn ka ekoleia, o f ! e hookaa nku i ka Lunn o ko Kuo'mm, \ na no e pnlapala mai īa makoj, alail.i, r ! mo nuanei me ke knpae ole in. Kittv Caktwr|(Uit.—O keia wnfi k : uuku nana i alo mai nei na nlo ku- hu ; moana kai lipolij>o, un ku mai oia nn j; nolulu nei 1 kokahi la o kela pu!e ;;ku j mai nn mokupuni niu liilii ma\ nm Li w - j Pnkipika nei. O knna ukana no i h , , ! nei oka nila niu. lun wnhi kuna i..•» - , keknhi o in tnau mokupuni e haiil:-i i u : nna, ua nnlownle nne kona waapu i i, kahi mnu k.maka onn, Aole no !i. i i ' a hiki wnle no i kona wn i hoi mai u. i. Mai Hoauana 1 xa keiki—Ma kna n i ilu iho nei, ui ionn mai in mnkou h«- pa'.. v ! na Thad. P. H. o Koiou Kauai mai, o i , ; ana i ka loaa ana o keknlu mnu |»e ki L . īnin e nuana ana. A i kona ninau un n,, |ua mau keiki 'in pmei. "Aolie ku i I j Knlnhuln okein la ?" Pann mai un m i , K ki la, "he kuln no, nkn, n.i hoouna n mnua e ke kumu kuln e he!e i kea! i > i i No ia kumu In un palapaln mai oia n mn.,, | n ina he oinio keia hnnn nna nkv km. ; j In, nlniln e nhewn ni nnn noiu, a ina i j nkiaki ko keia mea e ino ia no oia. ! Na KaNAWAI AMK NA 01.1:1,(1 (I.w i;, , , 1 KEIA Kaii Ahaoi.ki.o.— Ua lieluin .< !! .»■ ; I na Knnnwni a me na Olelo Hooh.il,. ? ; Ah.-iolelo i hooholo ilio n< i, oia i»o\, he .u»i I knlunkumnmnlua wale no mau n;ra i I loia e )nkou,oin hoi, iie umikiiin.iina;vva : ,i j Knnnwai, a ekolu hoi mnu Ole!o 11<-oh.>:. o ka pau ne la no ia o na wahi hana o u»- » , Knu Ahnolelo i noho loihi iho nei a ha'i i malamn ekohh No kn nni oka hoopi r•.,< ; ua hala he mau la no keknhi kumu hook.ii. j n no kn lilo no hoi kekahi i ka hoonahi.i ' le iho no n keknhi poe. ! j Hoki PUKAI.AKI—Ua hoohuai wah> mr > j S. \. Pilialoha o Honomnlino K<»na Il't: \ I Hnwaii i ka pakele nna o k«>kahi ehMin'.-i | me knna oiau moopuna elua, m:u mak» i ka i hoki pakalaki, ua nnkii in a pan ma kah» ! kokoke aku nnn i ke alaloa, i ka h«>!o > • i mai ka oua poe nei. ioena wnlo mni li :■ j kn un hnki nei, o kn hookokoke mai la ii" * j o ua hoki nei, ,i pnn nni Inkou nei i ka Im . | ilalo o ko lakou lio iho, a peln i pakele a: i I kou. Eka poe mnlihini e hele nnn im m ; wahi e, nole i kamnnina, hele nnn nn m«> k' 1 makaala loa, i ole ai e piiikia, ! _ | Komisi.\a,A«i:rika Hou.—Mn ka i. n Wini o kela'pule aku nei, un ike iho :r i kou, ua hookohuia o Hon. T. F. Wi!i» (\\ iI»on) i Komi*ina Amerika mnu m A!o Alii o Honolulu nei, a ua hiki .t- 1 j ma ke kulanakauhnie o Knpalnkiko. a r m- ( lele nna paha ia kulanakauhale i k».; i i 1J la iho, a e holo loa mat nna mn kona k : > Ina noho nna Aupuni ma Honolulu »•*». H? | Kanikela oia no Hnhin, n»a Bemzi!a | a i ka wa a ka moku kipi Fcrolidn i k0,;.0 I aku ai ma ia nwa. ua kauoha koke nin i»" | kahi mokn kaua malailn e ki pu ak»; i ■-'> j moku kipi la. Ua hooko ia kana kau ; t jua pio ua moku kipi la. Henha knm |ma Hawnii oei ? Aole nkaka. f | Kukini a Amekika.—l ka wa iho r,> 1 | ke kaua huliamahi o ke Aupuni o Ai r j Hui, me he mea la o Kuwini waie no i puni hookahi o £uropn i haawi aku i ka aw j kana o ke aloha maikai la Amerika, ine | ake nui e pio ke kipi; ao na aup'in' r j ua wehe malu ae lakou i ko lakou ma" F ; * ka, aua kokua aku ina kipi. Ai ka olelo Hui o Amerika i hui ai,ua hoohoio m lakou he olelo hooholo, e hanwi ana hoi i Aupuni o Hukini i ka mahalo a ine ka p ' : oli, oo ka pakele ana o ka Emepera mai |na hoao ia ana e powa malu. Aua koho'* ( o Kapena Alopeke (Capt. Fox) i mea lawe iun olelo hoeholo la. E holo «na o* maluna o kekahi moku kaua maikni • Amerilft, a e ukali ia ana e kekahi niol» u hao, i mea e hoike aku ai ia EuTopa, i k* k» i na moku hao ke holo aku ma kela ao' lo o ka Akelanika, no ka mea, ua wawa ia, aole e hiki ia ano moko malaiia. iho la ka uku kiekie a Amcrika i oku ai i kana aikane aloha.

AKL MAKEIA F. LOHE PO.NO I XA KOKO ANA IVwf. — l'i not aku ka Papa Hawaii ■i: v Vrooman. he misionari oia no Kina, 1 . :u- i Kapalakiko no ka nawahwnl» . a n kana wahioe, e kipa mai i HaWaii WĒp , n i keni hoi ana i Kiua, i Uona Uihapai a e wehewehn uiai i ke ano o ka , o'ii o na pnke i laweia mai i Hawaii o i <>a nni ioa ko kakou uluhua ame ■ 1 k?ia P° e malihini. Ano ka . ,w ii. o knna wahine, nolaila, ua hoole , L'a akr» nui no oia o kipa mai ma n . .Vi aUa P.»|ja Hawaii, a e weheweho ; k" ano o n» r>,ik'.», aka, no kela k«imu K.:'i :«.n !i. noi.nla koua kanalua ana. A ■ , < ::i i\'ou wahi mea iki t wae mai ai ■| t ;m! ipala inai, ua ike iho inakou, [HL ~ •• i:iiiia na iima oka pake, oke aiwa jHL i . mii ka ia. |B}! rw ahi. —Ma ko awakea oka Poa|H ! hni i īho nei. ua pau i keahi kekahi wnIHh i " ptfi inn Kepohoni, ma kai mni oka ' o Kauinakapili, oin hoi ka haie e pili ka hale oke Pukiki. O ke kumu nfii i p.iu ai, nohe no i maopopo, aohe h" kanaka maioko o ia hale, no ka ■L ut h »ia ria rnea nona ka hnle i Hawaii. ■K fnk'.*!e no nae na hule a pau nia ia wahi, Hl,i pio '• ana o ke ahi i na kan-wai. 1 ko IHk''M ri.in i aku nae ika helehelena oka h.ile muloko o ia pa, ua pihoihoi ioa BKiu.i'!.i aua auo weliweli no hoi i keia |H.i nn i oi'* he nhi. a ua ike ia no ka ke ahi ■Hu li.in-i. L'.i lohe mai no hoi makou, e ■| : n n nna ka o loko o keknhi hale maloko ■H jn, ak:i. ika pau nna nae n kela hale i HB.i!)i, o kn puvi nui no ka ia i ka puehu, ana ka ka pau huln o na mea huia HHi'. >. Loaa pono iho ia no nae i knhi fneH|o i ikou c hul.i ai penei: ■K " Koaiieahe ann, Ko ia nei inni." |H|)l:o|.0 KA Ual-0 I'OHAKU oVVaiujko I Hilo. BBla luaa mai ia inakou he pnlapaia no HiHk lliwaii mai. na ka mea i kapa iho ia ia Hb\ W. I\ Kalehuamnkanoe, e hai nnn i ka Hb!m nna o ka uapo kia pohaku o Waiiuku ; IH) n"i kana : "Ma ka la 5 o Augate nei, Pp| 11 1 o1 o ka unpo hou i iinna ia iho nei ma W'nluku nei. Un nūi ka luhi ona haole a me na U inaku i ka hunn nna i keia uapo. nniMo iio ua haole, noiu e innakiia nna ka wai ui.iluna o ra kia pohaku,aka, ua oleio pi i' pui'' aiai no iiu kamnaina o Hilo nei, nuli' •• paa >na keia uapo. aka, he mea ole \va!" iio i\ i k.a haole. Aiia mehoi i ike iho i k i ii uiio ana uiai a kn wai i ua uapo nei, ','■ Qa »>\i ne r nanai poopuu ana i kai o Kolo» ■puir." Uia īho iu ko mnkou lohe ika §|Ke kaniaaina palapala, n īnn ua oiaio ka hiI|o ann o kei.i Uia pohaku, nlaila, ua nui io p ka Uiiii, oiai ua kokoke hoi e hehi na \v;\fao, oka luoio enoka m, Akahi no a ike \ i" ia o liiio ua nui, a ke hoomanao ae nei bi mako i i koia mau wahi hua meie : • Kleek' Hilo e, Panopano i ka ua." N hoi; ma Hana nei. —Eia no in, mn lee 'HOo h.»oiinna. Eia ua mea ia, ua ku kela ia I l<-ku!'.' uia Hnna nei, ua kuu ia ka ia In ka ia 27 o lulai, a ua haia ka ia, aole i ltu. Ia wa, oieio ae ia o Keaonui, e aho e llua ka puan, n me kn mon, i mea' e pnni ka ia. Ia wa, olelo liKe mai In na knnnkn vka ho oho like mai, at\ ua pono ia. Ke ilna iho la no ia o ka puaa, me ka moa, ilokalo a pau, o \u ka pule nnn i ke akua o i w.i kahiko. la wa, hoomaka ke kuu ana <n ia, o la ka la 28 o iuiai, ia \va hooho 0 !a na kanaka, me ka uwa ana, puni ka ia puni ka ia-e, la wa a makou e nana anh, ilo lie ia ma ka upena, olelo hou mai la 1 kanaka. Ua hala ka ia aole i puni ka ia j ku mea. nole i pono ka 1010 ana. i na e ino, aole e UaUi wuu. Auhea oukou e o'u iw'loha o ke nupwui huli nnauao, mai noho haua e like uie keia kanaka hoomanamann. S. W. KONEWA. LA 31 o lulai ma Hanalei.—Ua malamai ka la hoihoi "Hne Hawaii" e na keiki lawuii o keia wnhi. Aua hui pu no hoi ekahi o ka poe Haoie ma na hana olioii o Ua hoopukaia na ninnno kupono no ia knalioa. e D. Nutihiva me D„ Kaukaha, a a meleia i mele no ka hoihoi "Hae" i Hauia e D. Kaukaha. t'a mui na mea ni i hoomaknukauia e na punte, n un hnnwiia kn hale waihona ukan o J Loa Esq., nm kahakai o Hanalei nei wahi e ahaaina ai. He wah» mnnao hoohalahala ko na keiki lawaii no ke kouio ana o na haole ma ka uia o ka huakai hek\ Olelo iho la na keiki lawaii, " ua lilo oukou na haole ma ka aoao iu.\ nin kn la 4 o iulni iho nei, a ua hookutfia mnkou iwaho o kahua, nolaila ua pono liakou ke lilo iinua i keia la 31, oia ka lulai ' kanaka Hawaii." l'a pono uo paha oukou ilaila e na keiki wpa o ka nina, na keiki o ka Moi Kamehaūeha V. Aole hiki i kekahi ke hoole ika ukon. Ua maikai ka hana oka lilo ana o ekahi poe i ka onn, ka tnea pono ole.