Ka Nupepa Kuokoa, Volume V, Number 34, 25 August 1866 — No na Ekalesia Hawaii. [ARTICLE+ILLUSTRATION]

No na Ekalesia Hawaii.

Ke pai nei maknu i keia l.ebedom i ka Papa Helu o na Ekalesia Hawaii no ! ka makahiki 1666. He nui na mea hoala manno iloko o keia Papa Helu ; he mau mea hookaumaha kekahi, a he mau •' mea hoolana manao kekahi. • Ua akakn lea, he mau hemahema nui : iloko o keia Papa He!u. A eia ke kuinu ! o keia mau hemahema ; o ka honpololei ! ole ona o kela Kahu Ekalcsia keia Kahu j Ekalesia i ka Papa Hoike Helu o kona ! Eka!esia ponoi. Oke kuhihewa ke ku- i mu nui o keia ; aole i maopopo pono na | Kahn a pau i ke ano hohonu o keia mea j he Papa Hoike Helu. He hana nui ke- ! in ; a ke paipni nei makou i na Kahu a j pau e noonoo nui i keia mea, i pololei | loa ka kakou mau Pnpa Helu o ka 1567. I He mea pono i na Aliahui Mokupuni e ! kuka no keia mea, n e nnna i na hoike | pakahi o na Eknlesia, a e hoopololei i na \ Hoike mamua o ka lawe loa ana mai, a ! hoolnha ma ka Ahnhui o kn Pae ainn ho- \ lookoa, a ma na nupepa a kakou. i Ke honpono nei makou ika hnna i ha- j nain iho nei ina keknhi mau Ahnhui Mokupuni, oia hoi, kn nnnn pinepine j ka Ahnhui i na Buke me ka | hooponopono ana. A, oka nnna ana i J nn Iloike Helu ninkahiki, keknhi mea e ! pono loa ai ka kakoti hana. I Ina e nnna knkou i ku Iloike no Wai- ! manalo a hoohui i na men i komo ma ka : hoike mannoio (20,) me na mea i komo ma ka pnlapnla hookuu f I,) aole i like ka huina me ka mea i oleloia no ka hui pnu ona mea i komo, oia hoi he 73. Pela hoi, ina e nnna kakou ma ka hoike no Kohala Hema ; ma ke kolamu mun, he 363 ; aole nae oia ka huina o ke kolamu elua ame ekolu. Nann hou ma ka Hoike no Kohala Komohnna, aole hookalii i hoikeia ma ke kolamu elua no ka huiuu pau o na mea i komo ma kn hoike manaoio ; aka, ma ke kohimu eha, ua komo ka i keia inakahiki mn ka hoike manaoio he 35. Eia kekohi mea eaknka ni ka pololei a me ka pololui ole o kn Pnpa Helu. Inn e hoohuiia (\) kn huina pnu o nn mea i hookuu ia (2) me ka huinn pnu o nn mnke, (3) me na hihia e noho ana mawaho, oia hoi kn poe i knpn in (4,) n ka huij nn pnu o nn hoahnnnu e noho hihin ole | nei, e like ana ko lakou nui me ka huina 1 pau mn Ue kohimu mua o ka P.ipa lielu ! no na mea i hookomoia mni ka hookiimu I nna oka Ekalesia. Auhea oukou ena | Knhu Eknlesin i akamni i na mea hvlu ; | e nana oukou i keia mnn hoike a oukon, [ a e ike auanei oukou i nn hem.ihema nui. ! A, o ke kamailio pu nnn, a me ka noo- ! noo nui nna, ka men e pau ai keia. Eia kekahi, no ka nui o na hoahanau. I lka makahiki 1864, ho 16,263 | "■' " is(j:>, « n,5-2i ! " " " 1866, « 18,3-25 ! Eia KK KII'ANAHA. O na make no 1861, he 695 " " " » 1865, " 710 s< «« 1866, 4( 727 j 2,733 | AO NA MF.A 1 KOMO MA KA HOIKE MANAOIO. | No ka M. H. 1864, he 156 t 44 4i 1865, " f147 ; u " 1866, 11 583 | 1.086 | Hc tnusnni o keu ka oi o na make iloko | o keia innu mnknhiki ekolu mamua o na | mea i komo ; aka, ke pii mau nei ka nui I ona hoahaonu e noho hihia ole ne'»; n i | keia mannwa he 18,825. Pehea keia ? j Ina e nana kakou ma ke kolnmu 16, | no ka nui o na mea i mnreia ; e ike ana | kakou, ma Hilo he 46, ma Kawaiahao, !he S9, ma Kailua he 62« He oiaio ajiei ; ka oi aoa o na mare ma Ka\K\a mamua o ; Hilo, a me na wahi e ae a pau loa o Hawaii nei, koe wale noo Kawaiahao? Ma* | lia pnha ua helu pakahiia na kane a ine < na wahine a pau i mareia ma Kailua me ; ka maopopo ole. o ke kane a me ka wq- : hine i mareia, hookahi no Inuo, ma ka helu ana o na marc. I Aia ma ke ko!asnu hope loa, no na dala kokua i ke Aupuni o ke Akua, e ike ' ai kakou i kekahi mau mea e laoa ai ko | kakou mau manao. O Hilo ke po' kela ma ka nui o ka | puu dala, he §4,221.75 ! Mnhalo ia no : o Ililo. Aka, he Eknlesia nui loa kela» | lie 3,619 mau hoahanau, a oia kekahi kumu i nu» loa ai na lUla o ia Kihapai. Eia ka pono ; e puunaue i ka nui o na

dala me ka nui o na hoahanau o ka Eknlesia, amnin e ike ni i ka nui na dala i hnawiia e kela honhannu kein hoahanau. A i ka hana ana peln, e loaa nna ia kn-

kou kekahi mnu Ekalesi;i uukn i oi ae ka ikaika mnmua o na Ekalesia nui. Aia o Knwniahao ; he 2.4 15 mau hoa-! Innau, a lie $3,404.13 ke kokua aiiii, ua nnwiue like ia mn .31.40 ka hoa-h.-inau Imoknhi. Aia hoi o Wuimanalo; he 66 walo no mmi hoahanau o ia Ekales'm, iie $116.50 nn dula kokua i kc Aupuni o ke Akua i keia makahiki i hala, ua kokoke aku ia i ka ekolu dala no ! ka hoahunan hooknhi. Ikaika no ! Aia ; hoi o Waianae, he 92 mau h<»ahanau, » he $645.00 ke kokua. E nana hoi ia Helani, o Kona, Mawaii ; he ;j iō mau ■ Lala o ia Ek«lesia, a he $*2,030.57 na ; d.«la i hoike ia ! Mahalo ia no hoi o ! Halawa o Molokai. H« nui na Ekales : .a i ku i ka mahalo ia. E nana iho oukou e na. makamaka o ke Kuokou, ae hoolana i ko oukou mau iuanao nm ka ike ana i kc ala ana ! mai o na Ekalesia o Hawaii ma ka haawi ann. ] Ka Huina pau o na Dala. No ka M. H. 1863, he $17.891 00 " u 44 41 " 14,427 00 " " »* 1865, 16,775 00 " 1866, <4 25.250 00 O ka haawi ana o kft dala, a(»le <ūa wale no ka hoike no ke ola pono ana o ka Ekaiesia. aka, oia no kekahi o na hoike no ke ola ana. A ke liomuaikai aku«nei makou i ke Akua no keia liua maikai i hoohua ia i keia makahiki e na Ekalesia. O ka launn ole mai o ka Uhane llemo. lele me kakou, oia uo ko kakou nele nui.

K.\ PAPA HELU O NA EKALE>IA HAWAII NO l^.