Ka Nupepa Kuokoa, Volume V, Number 35, 1 September 1866 — Page 4
Ka Nupepa Kuokoa.
Ka Nupepa Kuokoa
Going Home.
GOLDEN SHOWER.
1 Auwana maanei, a kali kakou
No ka hoi i ka home mau ;
Mau no ka nauwe a po a po hou,
No ka hoi i ka home mau ;
Nauwe a luhi a luhi hou ae,
Loa ke ala i hala ae nei ;
U ole nae no ka pau koke ae
No ka hoi i ka home mau.
2 U'oki ka ohi na pua mae nei,
No ka hoi i na home mau,
U'oki ka ahu i koonei waiwai,
No ka hoi i ka home mau,
Kahi i ahu a pua mau ae
Kahi i ahu ka waiwai maikai;
Oli. hauoli a iini ae
No ka hoi i ka home mau.
3 Ole makau i ka pouli nei.
No ka hoi a ka home mau,
Kau mau mamua he ao alakai
No ka hoi i ka home mau ;
Ole manao ma na ino onei,
Nana iluna a pii pii mau ae.
Lana ko loko a malu maikai,
No ka hoi i ka home mau.
4 Aole emo a lohe kakou
I ka leo mai ka home mau,
" Pii mai ia nei i ka Ziona hou,
I ka home, i ka home mau,
Kahi hoomaha me ko luna nei,
Kahi hoolani a memele e.
Kahi po ole, a pau ka uwe,
Ma ka home, ma ka home mau."
HAWAII.
Our Bright Home Above.
GOLDEN CENSER.
1 Nauwe aku, nauwe aku,
I ka home ma ke ao,
Kahi o na mala nani.
Kahi o ka lama mau,
Kahi e kahe ai ke oli,
Ma ke awawa uli mau,
Kahi hui me ke aloha,
Aole e kaawale hou.
Nauwe aku, nauwe aku,
I ka home ma ke ao,
Kahi o na mala nani,
Kahi o ka iama mau.
2 Nauwe aku, nauwe aku,
Me ke mele oli ae,
Me na leo mele manu
Ma na ululaa u nei ;
Me na ao e hoohalike,
Pii pii i ka home ao,
Kahi hui a mau aku.
Aole e kaawale hou.
Nauwe aku, nauwe aku,
Me ke mele oli ae,
Me na leo mele manu,
Ma na ululaau nei.
3 Nauwe aku, nauwe aku,
I ka home maluna'e,
Kahi o ka hoomaha ana,
A pau ae na luhi nei ;
Kahi hui o na hoa
Me na anela pu no ;
Mele pu a noho loa,
Aole e kaawale hou,
Nauwe aku, nauwe aku
I ka home maluna'e,
Kahi o ka hoomaha ana,
A pau ae na luhi nei.
HAWAII.
Hosanna to the Lamb of God.
SABBATH BELL.
1. Hosana me ka hoomaikai
Ia Iesu ko ke ao mohai,
Kaulana e, mai o a o,
Ko la la, aloha ano hou.
Cho. Nani, nani, mele pu.
E ko ka lani, ko ke ao,
Hosana, hosana
Hosana nui ia Iesu,
Nani, nani, mele pu,
E ko ka lani, ko ke ao,
Hosana, hosana,
Hosana nui ia Iesu.
2. Oia la ko ke ao Moi.
Ka nani kona lei alii,
Ua puni oia i na ao
He lehu, kini, lau a lau.
Cho. Nani, nani, mele pu,
E ko ka lani, ko ke ao,
Hosana, hosana,
Hosana nui ia Iesu &c.,
3 Hosana, a hosana mau,
Aloha ae ko luna ao,
A hui a hosana pu
I ke Lii nani, ia Iesu,
Cho. Nani, nani, mele pu,
E ko ka lani, ka ke ao,
Hosana, hosana.
Hosana nui ia Iesu
Nani, nani, mele pu,
E ko ka lani, ko ke ao,
Hosana, hosana,
Hosana nui ia Iesu.
HAWAII
The Living Well.
SUNDAY SCHOOL TEACHER.
1. Moi ke kea kahe mau la
Ko ke ola wai maikai,
Ma ko Iesu uwao ana.
Loaa wale ia wai.
Wai hoola, hoopohala,
Wai hooluolu mai.
Hea ko Iesu leo aloha,
Inu, e na makewai.
Cho. Inu i pau ka makewai la,
Inu i ola a mau ae la ;
Inu no, inu hou, inu hou,
Inu no, inu hou, inu hou,
Inu mau ia wai maikai.
2 Aia hele a kaumaha,
A pouli ae ke ao,
A manuu a luhi, eha,
Ane maule kuu naau.
Holo au ia wai hoola,
Punawai pipii a mau,
A malaila wau e ino,
A hoolana kuu manao.
Cho. Inu i pau ka makewai la,
Inu i ola a mau ae la ;
Inu no, inu hou, inu hou,
Inu no, inu hou, inu hou,
Inu mau ia wai maikai.
3 Puai mau ua punawai la,
No kakou ka huakai.
Ma ka mauna, ma ke awawa,
Kahe no ia wai maikai;
Inu, inu. i hauoli,
Inu, inu, i maemae,
Inu hoi i maule ole,
Inu i maha pomaikai.
Cho. Inu i pau ka makewai ia,
Inu i oia a mau ae la.
Inu no, inu hou, inu hou,
Inu no, inu hou, inu hou,
Inu mau ia wai maikai.
HAWAII.
Na kumu mele.
Mele kekahi no kona maikai,
Mele kekahi i mea waiwai.
Mele kekahi no kona mau eha,
Mele kekahi no kona memeha,
Mele kekahi no ke nonoiia,
Mele kekahi no ka hoohoiia,
Mele kekahi i pau ke kaumaha,
Mele kekahi i oli ka waha,
Mele kekahi e hoolaulea,
Mele kekahi i pau ka nanea,
Mele kekahi no ka hoopilikia,
Mele kekahi no ka hoohihia,
Mele kekahi i pau ka luluhi.
Mele kekahi ma na ohe pupuhi,
Mele kekahi no ka hoolana ana,
Mele kekahi no kona ona ana
Mele kekahi e hoona keiki
Mele kekahi e lu i ka ike.
Mele kekahi e hoopau manawa,
Mele kekahi me ka lelele kawa,
Mele kekahi i lea ka hula,
Mele kekahi i lea ke kula,
Mele kekahi no ka hooeu koa,
Mele kekahi no ka hoolea hou,
Mele kekahi i pau ka huhu
Mele kekahi me he manu nunu,
Mele kekahi a kanikau pu,
Mele kekahi i pau ka luuluu,
Mele kekahi no ka hoomanamana,
Mele kekahi no ka anaana ana,
Mele kekahi no ka hoomaikai aku,
Mele lakou la i ko lakou Haku.
NA'U NO.
Kanikau no Lehia Kalalua.
He kanikau aloha nou o Lehia Kalaina,
Kuu wahine mai ka ua nui kulokuloku o Hanalei,
Kahi a kaua e noho ai i ka hana luhi a ka haole,
Kuu wahine mai ka ua kapakupaku mai i ka lau o ka vilou,
Kuu wahine mai ka ulu wehiwehi o Hale kela
Kuu wahine mai ka leo o ka ale o Kikiula,
E kani hoolai ana i ke ano ahiahi o Luia,
Ka aina a kaua i noho kokoolua'i me ke keiki,
Kuu wahine mai ke one ili hualala o Mahamoku,
Wahine a maua me kuu kaikuaana i ka ua lihauanu,
Hele aku la oe i ke ala hanupanupa a ke aloha,
Aloha ia uka a kaua i noho ai o Kaunuape,
O ia uka neoneo kanaka ole lai i ka ua noe,
Hoolaukanaka i ka nui manu oia uka.
Kuu wahine mai ka malu Inia o Koolau,
Mai ka malu o ka hala o Nakiahopu,
Kuu wahine mai ka hale hana o ka haole,
O ia hale hana a maua e hana'i i ka po me ke ao,
Hele ae la hele i ke ala hoi ole mai,
Noho wau la me ka luhi o kaua he keiki,
Noho wau me ka a me ke aloha ia oe a,
O ka hanini no ia a ka wai maka me he ua la,
Kuu wahine mai ka piina loa e Keoneula,
O ka waiho ae a na hula o Kaokua i ke kula,
Hookahi ukana nui a loko e hana nui o ke aloha.
Na M. PIILANI.
Hanalei, Kauai, Aug. 13, 1866.
Na Hunahuna Mea Hou o Lahaina.
NA MEA I KANU IA. I na la hoomaha o ke kula iloko o na malama elua, o Mei a me Iune, ua palau ia kekahi wahi o ka aina o ke Kula, e puni ana i ka pa pohaku ma ka hikina o ke alanui o Lahainaluna, a o kekahi hapa o ia wahi i palau ia, ua kanu ia i ka ipu ai-waha, pu, a me ka ipu ala, a ua hua, a ke o-o mai nei, a ua poha no ka auwae, a o ke koena o kahi i palau ia, ke kanu ia nei i ke ko.
KA POI PALAOA. He mea hou no ia ma Lahainaluna nei, oiai akahi no a hana ia ia mea maanei, a i ka ai ana, ua ma-u-u no ka puu, a ko'u no hoi i ka wai a ka naulu.
KA PULE MA KA LA SABATI, Ma ka luakini ma Wainee ka pule kakahiaka, a ma uka nei ka pule ahiahi. No ke Kahu ole o ia Kihapai o ka Haku, ke kumu o keia hoohui ana ma Wainee ka halawai, oiai ua elemakule ke Kahu, a ua aneane e pau kana hana, a eia paha oia ma ka ua Apaapaa i keia mau la, a owai la uanei e pani ma kona wahi ?
UA MOTIO IA HU NEI. Ma ka la 2 o Iulai i kunewa aku nei, ua kikoo mai na lima ana ole o ka make i kekahi hoa o makou, o Kaiahua, he kokoolua no o ia no S. P. Kalama i make ai iluna o " Kilauea " ma Kalepolepo. A i ka lohe ia ana mai o kona make ana, ua hookuu ia na haumana o ka Papa 3, (no ia papa ia haumana) e iho e hoolewa, a me na keiki a kona one hanau "o Kona kai opua i ka lai." Ma Lahainaluna kona wahi i make ai, a ua hoi kino wailua aku la paha i ka poli o ka makua, hookahi wale no o kona ohana i ike i kona kona kupapau, o ia kona kaikuaana, a o na makua, a me ka nui o kona poe, aole i ike. He hoahanau oia no ka ekalesia o Kailua. Me ka mahalo
S. P. P.
Auwaiawao, Hinaiaeleele 16,1866.
Kaauoho.
Ua make ! ua make iho nei oia ma ka la 22 iho nei o Iulai ma Mililani, oia ka'u mea hou e hai aku nei ia oe e ke Kilohana kuu makamaka, oia nei kekahi o na hoa i hele mai Fatuhiva me kana kane, a me ka laua keiki i hala iho nei i hookahi makahiki, a elua nae keiki e ola la ma ko lakou kahawai ma Oomoa. Oia nei kekahi o na mea i hoonohoia e na Komite ma kahi nona ka inoa maluna, ma ka la 19 o Ap. 1865.
A ia li nae ma Kauai, ua haalele lakou a pau i nei wahi aia ma Maui kahi mau mea, a ma Waiawa ka nui o lakou, a no ka mau o ka nawaliwali o ka ia nei kane malaila, ua hohohoi mai laua ma Honolulu nei a noho ma ka hale o Kapohaku ma, no ka mea, ua kamaaina laua ia lakou ma ko lakou one hanau. Oluolu laua nei i ka noho pu ana me laua la, a make malaila kana kane i ka mai hokii, he mai ola ole wahi a ka olelo. Aole i liuliu, he malama paha i hala iho, ua loaa ia ia nei ka mai ma kona a-i ano alaala, e hoomaka mai ana e pahu ka a-i, a ua manaoia ua loaa no ia nei i ke anu i kekahi ahiahi anuanu paha la. A no ka ike ole no hoi paha i ke kanawai o ia mea, aka, ua aoia 'ku no nae e wahi mau kona a-i i kaei huluhulu mahana, a e noho malie loa ma ka hale, he 30 a oi ae kona mau makahiki.
A oiai e mau ana no ko kauka Makipine makua lapaau ana mai kana kane mai, a pela no ko ia nei, na ke poo o ka papaola ia hana ana, a no ka loihi o ka hooponopono ana, aohe wahi mea a emi mai o ka pehu a me ka hui o ka a-i a me ke puu wahi ana. A ua haalele ke kauka.
A o ka meo nani a nei wahine, o ka maikai o kana olelo, ua ku no i ke ano hanohano alii i ka nana 'ku, a he wahine haipule no, aole nae ia i hoahanau ma kona one hanau, aka, i ka make mau ana o ka laua mau keiki mua elua, oiai e lilo ana kana kane i ke kaua a me ka hula i kekahi manawa, nolaila ua ao aku ua Kaauho nei i kana kane mai lilo hou oe i ke kaua a me ka lealea, o na kumu paha keia i hooneleia mai ai kaua i na keiki. A no keia mea ua hoolohe no ke kane, aole i lua iho loaa ana na keiki elua a ke kolu ka laua i lawe mai nei, no ka mea, ma hope o ka ia nei no ana lilo koke ae la laua i mau mea noho haipule i ke Akua a hoopili ae la ia Kaiwi ka lakou kumu.
A no ke koiia mai o na kane nei e kekahi makamaka ona e ao i ka hula he hana maikai ia wahi hoi a ia mea Satana, kue kona makua hanai ia mea, oia A. Nakua ka hua mua o ka olelo a ka Haku i luluia ma ia kahawai. Oia kekahi kumu o ko laua haule ana mai, wahi a ua A. Nahaku la.
E kamailio iki ma ka inoa, a me ke ano o ua oia nei. O Kaauohookekua, he inoa pili Akua a ma kahi kiekie keia wahine, a ua haiia'e no hoi, he kaikamahine keia na Makunui i ikea maanei mamua, he mau mahoe lakou a ekolu, alua wahine hookahi kane, a na kekahi o ia mau wahine oia nei, a ma ka nana ana iaia he ano alii no no ia kahawai, na ka poe nae i maopoopo e wehewehe ia mea.
Maanei hou kakou, ua hoolilo ua wahine nei ia ia no ka Haku Iesu, a ua hoolike ae ma ka berita paa o kona 'loha i ka Haku ma ka Ekalesia o Kaumakapili, mamua'e ko Rev. L. Samika hoi ana mai nei, elua ana ai pu ana ma ka ahaaina a ka Haku a make iho nei.
O ke kumu nae o kona hoi ana'e a make iho la, o kona lohe a me kona ike maka ana i ko li a-i e pehu ana e like loa me kona. eha eono paha mau hebekoma o kona loohia ana ola no, o ke anu no hoi ke kumu o kona, oiai e pii pinepine ana ia i na po i ka mai o ka hanai ma Pihanakalani.
E no ia mea haalele ae oia ia Kapohaku ma i ka malama o Mei aku nei la; no ko Ii laau i ola'i ia, ua hanaia no elua pule i hala iho, a ua ane emi ka pehu nui, a ua huli oluolu iki ae io ia nei ke ani ae, oiai e mau ana ka hoonaha ana i ka hua ale ke inoino mai loko e like me ko ia la, a no ka hiki ana'e o ka lohe he ola ma kau wahi e ae ia ia nei, a no ia ua noiia Ii e ae iaia e hele io, a pela ia i hele ai a hiki i kona make ana. A mai kona wa i noho mai ai malaila, ua lohe pinepine ka lunamakaainana o Hilo i kana pule i ka po i na manawa a pau a i kona wa make, a o kona make ana, ua like me ka hiamoe, pela no ke ano o na mea manaoio a pau i ka Haku e like me kona ano. A he mea nui ia Iehova ka make ana o ko na poe haipule io, e ala mai auanei lakou e like me ko na mea oia i kela i keia kakahiaka, pela no i ke ala hou ana o ka poe make i kela la, a e haele a komo i ko ke Akua Paredaiso maikai o Ierusalema hou. Aole loa ka poe haumia i na kanawai a pau o ke Akua malaila.
Holo imua ko Fatuhiva la, e Hawaii a Kauai e noho hoomau ana me ka palaka, no ka piha loa a hu ae i waho ka lealea a me ka waiwai a me ka hanohano, aka, he mau anoano ia e lulu ana ma ko kino, e ohi auanei i ka make o na uhane wahi a Paulo helunaolelo maikai ia a ka Haku.
Pehea ia oukou e noho mai nei o ia ano, e hana'e i ka hana a Kaauohookekua, a e lilo ana oia i kumu alakai maikai no oukou a pau, a me ko ia la one hanau ma ka manaoio, a malaila no e lilo ai lakou i mau manao ilo na Aberahama ka makua o ka manaoio a pau ia Iesu. A oiaia no, a pela no wahi a ka Haku i ka luna haneri.
Ka Moolelo o ka Baibala Enelani.
HELU 4.
He nu hou ka Baibala i ka hapanui o na kanaka o kela wa, a ua piha lakou i ka makemake i keia waiwai lani. I mea e kokua ia'i ko lakou makemake, ua kaoohaia na Bihopa e ka Moi e kukulu i mau awai heluhelu Baibala ma na Luakini. Eono awai o keia ano i kukuluia ma ka Luakini o Sana Paulo. He hana mau i na kanaka, i kela la keia la, ka hele aku ma na Luakini e hoolohe i na olelo o ka Baibala i heluheluia.Iloko o na makahiki hope he iwakalua o ko Henele VIII ola ana, ua hiki aku ka huina pau o na Kauoha Kahiko a me na Kauoha Hou i paiia a i ka haneri tausani. A i na makahiki eono o ko Edward VI noho alii ana, ua pai pinepineia no na Palapala Hemolele. He 35 pai ana i ke Kauoha Hou. a he 14 o ke Kauoha Kahiko ; o ka huina pau o na pai ana, he 49. He hoailona keia e hoike ana i ka makamake nui o na kanaka i ka olelo a ke Akua.
I ka Baibala a Tinekale i unuhi ai, ka mea i laha nui iloko o keia wa, no ka mahalo nui ia. I ka noho alii ana o Maria ka Moi Wahine Pope hoomaau, ua hoopilikia hou ia ko ke Akua poe kanaka, a ua holo aku kekahi poe i Geneva e noho ai. A i ka noho ana o keia poe malaila, ua hooholo lakou i ka manao e unuhi i ka Baibala a maikai loa. O ka mea hooikaika nui iwaena o lakou, oia o Wiliama Witinehama (William Whittingham) ke kaikoeke o Kalawina.
O ke Kauoha Hou kai unuhi mua ia e lakou, ua maikai no ka unuhi ana, a i ka M. H. 1557 i paiia'i.
Na Kalawina i kakau i ka olelo hoakaka no keia Kauoha Hou, a na Ioane Bodele, (John Bodleigh,) ka mea nana i hookumu i ke keena waihona palapala ma Okapoda, i hookaa i na lilo.
I ka pau ana o ke Kauoha Hou, hoomakaia ae la ka unuhi ana i ke Kauoha Kahiko, a ua nui no ka poe noeau i kokua mamuli o keia hana. I ka M. H. 1560 i puka mai ai keia Baibala mai ka hale-pai. Ua oi aku ka maikai o keia Baibala i ka Tinekale ; ua kapaia, o ka Baibala Geneva, a ua hoolahaia malalo o ka malu o ka Moi Wahine Elisabeta, ke kaikaina o Maria i make aku.
Iloko o na makahiki he kanawalu ma ia hope mai, o ka Baibala keia i laha nui ma Enelani.
Mamuli o ka makemake o Pareka, ka Akibihopa o Canterbury, ua unuhiia ka Baibala e kekahi poe Bihopa. I ka M. H. 1568 i paiia'i keia Baibala, a ua kapaia, o ka Baibala a na Bihopa.
Mahope o keia, i ka noho alii ana o Iakobo I (James I) ua hooholoia ka manao e unuhi i ka Baibala, a o ka Moi kekahi i kokua nui mamuli o keia manao. Penei kana olelo imua o ka Ahakuka :" " Na ka poe naauao loa o na Kulanui o Cambridge a me Oxford e hapai i keia hana." A mamuli o kana kauoha, ua kohoia kekahi poe naauao ; he 54 ka nui o lakou. Aka, aole nae lakou a pau i komo iloko o ka hana, he 47 ka nui o ka poe i lawelawe maoli ma keia unuhi Baibala ana. O keia poe 47, ua mahele ia lakou i na papa eono, a ua hoonohoia elua papa ma Westminster, elua ma Oxford, a elua ma Cambridge. Pela hoi ka Baibala, ua maheleia i na apana eono, a ua haawiia hookahi apana na kela papa keia papa e unuhi. Penei na kanawai i hooholoia no ka unuhi ana :
1. E unuhi kela mea keia mea i na buke a pau iloko o ka mahele a kona papa.
2. I ka pau ana o kekahi buke i ka unuhi ia e kekahi papa, e hui na lala a pau o ia papa, a e hooholo i ka unuhi ana a lakou i manao ai he pono.
3. E hoikeia kela buke keia buke a kekahi papa i unuhi ai, imua o na papa a pau.
I ka M. H. 1607 i hoomakaia'i ka hana, a i ka M. H. 1610 ka pau ana. Mamua o ka paiia ana, ua hoounaia aku ua Baibala nei i Ladana, a malaila i hooponopono hou ia ai e kekahi komite i kohoia.
Na Dr. Smith, (Kauka Kamika,) me Kauka Bilekona ka Bihopa o Winchester i kakau i ka olelo hoakaka, a i ka M. H. 1611 i paiia'i.
O ka oi aku keia o na Baibala a pau i paiia ma ka olelo Enelani, a o keia Baibala no hoi ka mea e hoolahaia nei i keia wa.
E ike na mea a pau i heluhelu iho i ka moolelo o ka Baibala Enelani, i ka hoomanawanui ana o ko ke Akua poe kanaka iwaena o na pilikia i mea e pomaikai ai ka lehulehu. Me ke kuakoko nui i hoohanau ai lakou i ka lakou keiki o ka Baibala. Pehea oe e Hawaii, ea, aole ou koko i hookahe ia no ka pai ana i ka Baibala, aole ou poe keiki i puhiia i ke ahi no ka heluhelu ana i keia Palapala Hemolele. Aka, ke malu nei kou noho ana, a ke kaena nei hoi oe i ka i ana, " E mau ke Ea o ka aina i ka pono." He oiaio keia olelo au, a he maikai no hoi; eia nae ka ninau, o ka pono hea la ka mea nana e hoomau i ka ea o ka aina ?
I ka manao ana o Victoria ka Moi Wahine o Beretania, o ka pono a ke Akua i hoike ia ma ka Baibala, ka mea nana e hoomau i ka ea o ka aina. I kona ninauia ana e kekahi poe o ka aina e mai i ke kumu i mana ai kona Aupuni, aole oia i kuhikuhi aku i na puali koa ona, a me na manuwa, aole hoi oia i olelo aku, ua mana ko'u Aupuni no ka akamai o ko'u poe Kuhina ; aka, ua lakou oia i ka Baibala me ka pane aku i na poe la i ninau mai ai iaia, oia ke kumu i mana ai ko'u Aupuni, o ka Baibala.
Ua paulele ua Moi Wahine nei i ka Baibala, a ua pono kona paulele ana, no ka mea, he kumulau ka Baibala no ka pono, mailoko mai o ka Baibala i kahe mai ai ka muliwai o ka pono. O ke kanaka i hoowahawaha i ka Baibala, ua hoowahawaha oia i ka pono ; a o ka mea i puhi i ka Baibala i ke ahi e like me ka hana ana a ka poe Pope, ua hehi oia i ka pono a ke Akua malalo o kona mau wawae.
E Hawaii, ea, e malama oe i kou Baibala, a e hiipoi iho ; o kou waiwai hooilina keia mai ka Makua ma ka lani mai. Mai ae oe i ka manao o ka poe e makemake nei e kipaku i ka Baibala mai na halekula aku. Heaha ka pomaikai o ke kanaka, ke naauao oia ma na mea a pau o ka honua nei, a naaupo ma na mea o ka lani ?
E hoomanao iho oe, ua oi aku ka Baibala mamua o na palapala e ae a pau, a o ka pono i loaa mailoko mai ona ka mea e hookiekie i ka Lahui kanaka. E kipaku i ka Baibala mai na halekula, e hookomo mai i ka moolelo Hawaii, a e ao i na keiki i ke kuauhau o Kane a me Kanaloa, alalia, eia ka mea e ili mai maluna o kou Lahui, e iho lakou ilalo, e iho ilalo, a ilalo, a hiki ma kahi o ka pouli mau loa, kahi i noho ai ka poe a pau i hilinai i ke kanaka, a haalele i ke Akua.
Na Mea Hou o Lahaina nei.
KAU AHA JURE. Ma ka Poakolu la 1, o Augate 1866. " Ua hoomaka ka Aha jure o ka Apana Elua o ko Hawaii nei Aupuni, ma ka" Halehookolokolo hora 9 a ua akoakoa mai na jure haule a me na jure kanaka maoli, a me ka Peresidena Robikana.
E hooponopono i na hihia i waiho ia mai imua o lakou, e kolu la ka hooponopono ana ua hooahewa ia no na Hihia a pau i waiho ia mai imua o na jure, ua olelo mai na jure i maa ma keia, hana aole kau i like me keia ka hoahewa ia a pau loa.
KA UA A ME KA MAKANI. Ua hoomaka mai ka ua a me ka makani ma ke kakahiaka Sabati la 5, o Aug iho nei, he la ua nui loa keia aole i hiki nui mai na hoahanau i ka pule ma Wainee, a ua oluolu kupono ka poe mahiai ko, no ka loaa wale mai o ka wai.
NO KA POE MAHI KO. Ua kuihe a kanalua loa na kanaka mahiko, o Lahaina nei me ka manao e waiho aku i keia hana a me ka manao o kekahi poe, e puhi i ko lakou mau eka ko i ke ahi, aka, o kekahi poe e kali ana i keia hapa makahiki a pau ae, alaila kanu ko lakou wahi i ka pulupulu. Pela ia e luaiele ia nei ka manao o na kanaka o keia kula, nakauhale. O ke kumu nae o keia manao ana o na kanaka pela, o ke emi loa o ke kuai a Timo Tamara a me Kalelela i keia wa, o ke kanalima ke kiekie o ka eka $25,00 ka haahaa o ka eka.
NO KA HULA. He wahi hana kuliu loa ia e hana ia nei e kekahi wahine nona na makahiki 67, o Kalawaianui ka inoa ua hele ka auwae a polea a opi na lehelehe he mea ole ka ia polea o na niho i keia mea he Hula. O kona mau hoa Hula he mau wahi kaikamahine liilii loa no lakou na makahiki pakahi, mai ka e hiku a oi iki aku, o ka nui o keia mau kaikamahine 5, o ka lakou kula walea loa keia. Ia kakou e na makana mai hookuu wale i na keiki a kakou i ka Hula. Ua nui me ke aloha.
C. W. P. KUKAHI.
Maunakui, Aug 10, 1866.
LAHAINA, MAUI,
Augate 18, A. D. 1866.
L. H. KULIKA ALOHA OE :—No ka loaa ana mai o ka manao e hoohui aku me na kamalii o Amerika no ka loaa pu o na kuleana, maloko o ka Hokuao hou. Owau o kou hoa aloha iloko o ka Haku Iesu Kristo.
Ke makemake nei au e hoohui ma ke dala hookahi ko'u kuleana, me he mau keiki la. No ka mea, ua loaa mai keia manao hoohui pu aku no ko'u ike ana ma ka Nupepa helu 32, ei mai ana i ka poe makemake e hui pu me na kamalii ili keokeo o Amerika.
Nolaila ua lana mai ko'u manao, pela mai nae o Paulo, e hoomahui ma ka hana maikai wahi ana, ke waiho nei no au i ka'u dala aia a palapala mai oe, alaila, hooili aku au, mai hoopoina nae oe i ka palapala mai i ike au i ke ko ana o keia manao hoohui pu, me na kamalii.
No ka noho ana o ko makou Kulanakauhale nei i keia wa ; he ano palaka loa kekahi poe, i lilo i mau hooilina no ka Haku, o na Elemakule, a Luahine, i paaua iloko o ka pono Kristiano, he mau heleuma no lakou a pau.
No na Halawai, Sabati ua oluolu no makou oiai hoi ua hoomanawanui mai na kumu o Lahainaluna, i ka malama mai i na Halawai oiai hoi e kaawale loihi ana ko makou makua hanai uhane, D. Balauina ma Kohala me kana mau moopuna, o na ia nawaliwali, a ke manao nei makou e hoi mai ana paha ia ma keia hoi hou ana aku a Haleakala.
Ke hoopau nei au maanei, me ke aloha i kuu ohana. Owau no o kou makamaka aloha.
G. W. P. PEHUKUKAHI.
LAAU LAPAAU
AIA MA KAHI O
KAKELA ME KUKE
Ma Honolulu.
J. T. GOWER. - Makawao, Maui. J. D. HAVEKOST.- Wailuku, Maui C. H. WETMORE. - Hilo, Hawaii. J. W. SMITH. - Koloa, Kauai.
HE LAAU KAHIKO, A HE MAOPOPO NO HOI.
Laau hoopau Naio me na Koe, A DR. JAYNE.
HE NUI NA PILIKIA O KAMALII I KA Nalo a me ke Koe, a pela hoi na kanaka makua. O ka hope oia mau mea kolo, oia ka lolo. Oia mau mea kolo hope oia ka lolo, a o ka make hoi i kekahi manawa, a nolaila mai io mai e ae kekahi, e eke me ka lepo paa, ulaula, pehu, ule ulepa me na mai e ae. O ka Laau no keia e pau ai ua mau mea ino nei. Eia hoi kekahi. O ka laau ku pono keia i ka oe pilikia i la wela o ka houpo i ka ono ole i ka ai; i ka nawaliwali o ke kino, i ka mai pehu, i ka nalulu hoopailua: i ka pono ole o ka moi wahine,a me na mea like.
Penei no e lau ai i ka Laau hoopau Naio me na Koe: Ina no kamalii, e hanai aku i hookahi hapakolu o ka punaki, i ka manawa hookahi no ke keiki malalo iho o ka makahiki hookahi. Mai ka makahiki hookahi a hiki i na makahiki ekolu, elua hapakolu o ka puna ka pono. Mailaila'e a i na makahiki eono, hookahi no puna okoa ka pono, a mailaila aku a i ka wa kanaka makua, e hanai i elua, a i ekolu paha puna i ka wa hookahi. I ka wa e inu ai, e hui i ka laau me ka pa ha o ka wai maoli. Oia hoi, ina hookahi ka puna laau, alaila, e huila me na puna wai maoli eha; a pela no e inu ai ma ke kakahiaka, awakea a me ke ahiahi. Aka, i nui ka pilikia, alaila, pono no elima inu ana i ka la, penei; kakahiaka, kiekie ka la, awakea, auwi ka la, ahiahi.
E inu mamua o ka ai ana, aole kokoke mahope iho.
Laau hoopaa Hi a Dr. Jayne,
JAYNE'S CARMINATIVE BALSAM.
He laau maikai a oluolu hoi keia no ka Hi. ka Nahu, Nalulu, Wela o ka Houpo, Haoa, Hoopailua wai e, Luai, Luai moku, ono olo i ka ai. Nahu me ka uwe no hoi o na keiki uuku, a me na mai like he nui. emo ole ka oluolu o ua mau mai nei i keia laau.
Penei e inu ai, i ka inu ana hookahi. Ina he keiki akahi paha ona malama, a ehia paha, he umikumamalua paha kulu a hiki i ka iwakalua ka pono.
Ina he keiki mai na malama eono a hiki i na malama ewalu, he hapalua puna ki ka pono. Mai ka makahiki hookahi a hiki i elua, e inu no ia i puna ki okoa. Mai ka hiku a i ka walu o ka makahiki, elua puna ka pono, a no kanaka makua, he puna nui ka e inu ia i ka manawa hookahi. A inu ea, e hui me ka wai maoli uuku, (a like a like ka wai me ka laau,) a pela e imua ae ai. Ekolu, eha elima paha iau ana i ka la hookahi, e like me ka nui o ka pilikia. I akaka nae. Ina he nui ka wela, a ma ua komo kekahi ai pono ole iloko o ka opu, e aho e moni e mamua i mau
Ola, a i ole, e inu i wahi paakai, a i wahi aila paha, i hemo e Ola, a lele, e inu i waha paakai, a i wahi aila paha, i hemo e ka mea ino oloko, alaila e inu i keia Laau hoopaa hi. Ina e luai ka mea mai, mahope o ka inu ana i ka Laau a pau a i ka luaiia, e hanai hou aku no e like me mamua a pela no a pinepine, a oluolu hoi ko loko, a waiho malie no hoi ka laau ma ka opu.
Aohe a makou mea e noi aku ai i ka lehulehu, hookahi wale no o ke kauoha aku ia lakou e HOAO PONO i na Laau Kunu a Kauka Jayne, hoike aku ai i ke ola o na mea a pau i hoakakaia no kana mau laau. Ua hooia, a e hiki ana no ke hoola i ka mai KUNU, NAHU, a me ke ANU, a me na mai e ae no hoi he nui wale: a o na mai HOKII no hoi i ola nui, na mai i oia ole i na laau e ae. E aho e hoao oukou e ka poe i mai ia.
HE KUHA KOKO ANEI KOU?
HE KUNU ANEI KOU?
HE EHA ANEI KOU KANIA-I?
HE KUNU UMII ANEI KOU me ka NAE?
AOLE ANEI OU MAI KUNU?
AOLE ANEI OU MAI NAENAE?
AOLE ANEI OU EHA MA KA umauma?
AOLE ANEI OU KUNU KALEA?
AOLE ANEI OU HU MA KA iwiaoao?
A ina ua loaa ia oe ia mau mai, alaila, e ike oe i ke ola i ka
LAAU KUNU a Kauka Jayne.
NA MAI HOOPAILUA.
Mai o ke Ake!
Mai Nalulu a me ka mai Dyspepsia.
(O ka nawaliwali o ka puu hoowali ai, iloko o ko kakou mau waihona ai.)
He pono ke ai koke i ka laau a Huaale Ola a Kauka Jayne, he laau oluolu, a he ola no hoi. Aohe no he mai i nele ke makemake i na laau hoonaha; a mai nui no hoi ka poe e ola ana, me ka oluolu no hoi, ina e hoomaopopoia, a e inu ia no hoi ua mau laau la. Aole no e oluolu pono kekahi mea, oiai e inoino ana oloko o kona kino; a ua ulu nui ae no hoi ka mai, a i kekahi manawa aa make no, a ina e malama pono ia a e inu hoi i na Huaale Naha, alaila, oia no. No ka hooiaio ia ana mai o keia mau mea, nolaila, ke hoolaha ia aku nei ka
Huaale Ola a Dr. Jayne.
Me ka hiki ke hooia'ku i ka maikai, a na ka hoao ana i hoike maopopo mai i ka oi o ke ola o keia laau mamua o na laau e ae, a me ka maikai no hoi o ka inu ana, a me ke ola maoli no hoi. A ina no e inu ana ia laau, aole no he mau mea i hookapuia, oia ka ai ana a me ka inu ana. Aole e ino ke waiho loihi, no ka mea, ua hanaia no a maikai loa. A ina e inu ia ua hikiwawe loa ka hehee iloko o ka pou waiho ai. Ma ka inu ana ma ka haawina liilii, he maikai loa no ka naha ana, a he oluolu no hoi, a me ka holoi pau i ke ino oloko o ka opu.
DISIPEPESIA.
(Oia ka mai ono ole o ka ai i kekahi manawa, a me ka hoowali pono ole ia hoi o ka ai iloko o ka puu moni ai.)
O keia Huaale Hoola a Kauka Jayne, he maikai loa no ka hooikaika ana ia mau oihana o ko kakou mau kino. Ina ua loihi loa ka mai ana, alaila, e hikiwawe ke oia ke inu puia ka Huaale me ka Laau Hoomaemae Koko
a hoopau NAIO me na KOE,
A Kauka JAYNE,
e like me ka mea i kuhikuhiia mawaho o ka wahi o ka laau.
NO NA MAI MA KE AKE,
MAI LENA,
MAI MA KA OPU HANAWAI,
NA MAI WELA, KA HAALULU,
KA MAI O KA ILI,
KOKO INO,
MAI NALULU,
PAA O KA LEPO,
MAI KUNA,
MAI WAHINE,
ame ka MAI HOOPAILUA.
Ua maopopo loa ke OLA o keia mau HUAALE. A o ka mea wale no i koe i ka lehulehu o ka hoao pono ia mau hua. A he maikai no hoi na laau o Kauka Jayne, no ka hoola ana i na mai
PUHA,
ALAALA,
KAOKAO,
PUUPUU,
PEHU,
KUNAKUNA,
Hanene,
Lolo,
na mai wahine, a me na mai e ae, no ke KOKO a inoino mai no i kana
LAAU HOOMAEMAE KOKO.
214-1y