Ka Nupepa Kuokoa, Volume V, Number 36, 8 September 1866 — Page 3

Page PDF (1.67 MB)

This text was transcribed by:  Shane-justin Nu‘uhiwa
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

He makana i ke keiki Lolo Hawaii—Ua ike iho nei makou ma kahi nupepa puka mahina a Rev. S.C. Damona o Polelewa, i ka @aa ana o ka makana i kekahi keiki i hanauia ma Hawaii nei, oia hoi o D.B. Laimana, ke keiki a Laimana makua e noho mai la i Kauakanilehua, a ua holo aku hoi i Amerika e ao ai i ke Kanawai ma ke kula o Cambridge. I ka hoikeia ana, ua lilo ia ia ka lua o ka makana. O ka makana mua @ i ke keiki haole no, aka, aohe no nae hoi he wa a o ke kau pu aku no la hoi ia i ke aki, in a la ua palekana loa, a hele haaheo ae o Hawaii nei ma na eheu o ka lewa. Ke pii nei no nae ke kai o Hawaii, a o ka makou no nae ia e hapai nei. “Imua ke alo e Hawaii.”

 

NO UA NUPEPA PUKA LA NEI.—Ua ike makaiho nei makou i ke kii o ua wahi nupepa nei a makou i akena aku nei mamua, ua puka ae oia ma ka Poalua iho nei, a i ka Poakolu mai, a Poaha mai no, a inehinei no hoi, a ua puka iho nei no hoi i keia la. O kona wahi kino, ua emi iki iho malalo o ke Alaula, aka, he pipipi nae a makalii ka hua o ka hoonoho ia ana. He umi nae poohina (dala) ka uku o ka makahiki, a he hapaha nae no ka pule, oia hoi elima pepa. O na mea hou o kela la keia la, e pau ana paha aole paha. O ka hana ana nae, he hoihoi hua ana ma ke ao, a hoonoho hua a me ke pai ana ma ka po, a e puka ana ma ke kakahiaka nui. Polohuku nae ka poe hana ma ia hale, o ka poe nae i ike i ka olelo haole a akamai hoi ma kaulele ana i na hua kepau, no lakou ke ia pomaikai.

 

AH @AI NO HOI I KE OLA.—Ma ke kakahianui o ka la Pule i hala ae nei, ua hooikaika ae o Kaleo, o Manoa, Oahu, e hoopau i kona ola ma ka nakii ana i kono puu i ke kaula ma kahi o Ehu maloko aku i luna o ka lala kukui, aka, ua pakele no nae ua kanaka nei, i kona ukali koke ia ana aku e kona kaikoeke a me ka wahine. Ea aku laua nei, e lewalewa mai ana kela iluna o ka laau, mai make no ka in a e kaa ka hipuu o ka puka kaula ma ka pu-a-i, o ke kaa ana mahope pakele ai, a loaa aku ai i ke kaikoeke me ka wahine, hookuuia i lalo, a kala ia ke kaula. Ninau aku la laua nei, "no ke aha kou hana naaupo anu?" I mai la ua Kaleo nei, "aole o'u manao pono iki, ua hele a pouli o loko o'u no kekahi mea."    J. Paniani

 

            NO KA UINIHEPA HAWAII.—Ua hakilo iho nei makou, a ua ike pono i ka holo pololei loa ana o ka hana Uiuihepa a Mr. Osborne ma Manamana. He mau malama ae nei kai hala o kana hoomauana i kana hana, a i keia mau pule, ua hooala ae ia he Hale Uinihepa Hawaii, a eia ke ku nei ma ka aono ma Waikiki o ka Hale Baneko o Bihopa ma. He hale hookahi no, he 15 kapuai ke kiekie, a he 50 kapuai ka loa, a he 30 kapuai ka laula. Ua kukuluia keia hale no Janion Green & Co. I kona kukulu ana iho nei, no Hawaii wale nei no na pohaku a he 50,000. O ka haole no hoi nana i hana i ka pohaku, nana no i kapili iho nei. Ua oleloia he 50000 pohaku iloko o ka imu hookahi, oia hoi he 120,000 no ka malama. Ke lana nei ku manao e ike hou aku i na mau hale hou ae e kapili ia ana i ka Uinihepa Hawaii.

 

Wahiae Hoohapai Keiki.

            Ua lohe no paha ka poe heluhelu i keia pepa, i ka hauwawaia no kekahi "Wahine hoohapai keiki" ma Honolulu nei, i kekahi mau la i hala ae nei, aka, aole paha i loaa ia lakou na mea liilii e pili ana ia mea,—a, no ka manao ana iho pela, nolaila makou i kakau iho ai i na wahi mamala oleloa mahope nei e pili ana ia mea, a penei no ia:

            Ma ka Poakahi iho nei, ua hopuia o Akineki James, (he kaikamahine hapahaole) a ua laweia mai imua o ka Lunakanawai Hoomalu o Honolulu. Ua hoopiiia oia no ke Apuku, a me ka imi loaa ma ka hoopunipuni, malalo o ka Mokuna XXII o ke Kanawai Hoopai Karaima. I ka ninau ana a ka Lunakanawai no kona (Akineke James) hewa, no ka hihia on a i hoopiiia'i. Ua ae mai no oia no kona hewa. Ua hai aku ka Lunakanawai, ina i hiki ia ia ke hoomaopopo mai i ka hiki ia ia ke hoohapai i na wahine hapai ole i ke keiki, alaila, e hookuu no oia ia ia ma ka hoomaopopo ana i kanahana maikai imua o na Poo Aupuni, no ka mea, o ko ke Aupuni makemake ia o ka ulu o ka lahui kanaka; aka, hai mai ua wahine nei, o kona makuahine wale no ka mea i hapai i ke keiki mamuli o kana hana ana; me ka i pu mai, aole ka oia i ike i ka hanau ana o ua keiki la. Ninau hou ka Lunakanawai i ke ano o kana hana ana, a ua hai mai o ka kela penei: "Na'u no e haawi aku i kekahi pua i ka wahine e makemake ana e hapai alaila, e kapu loa ua wahine nei aole e luna kino me kana kane mare, alaila, o ka hapai iho la no ia—me ka huli nae o ka wahine e makemake ana e hapai mamuli o ka aoao hoomana Katolika." la olelo ana ua kaikamahine nei pela, hu-ka-aka o ke anaina a haalele wale. Mahope o kona hapai ana i kei mau mea, ua hoopai mai ka Lunakanawaihe $50. a me $3.00 koina no ka hihia mua i hoopiiia'i; a he $25. a me $1 koina no ka lua o ka hihia—huipu loaa he $79 ka hoopai. He nui wale ka poe i puni i ua kaikamahine nei, a o kekahi o la poe i puni ai, oia no kekahi o na poe kuonoono o ke Kaona nei. Mea e no hoi ka pau ole o ko kakou kuhihewa‚A hea la kukoa e hookapaka nei E pono ea, a noa no kakou e hookanaka ai—E hookaawale kakou i ka poe hoopunipuni mai o kakou aku. a e hopu kakou i ka oiaio. O ke aha ia? O ka mea Mana Loa maluna, Ka Mea nona mai na haawina maikai a pau.

 

English Column.

FOREIGN NEWS.

[From the Weekly Sacramento Union, Aug 1@]

            Secretary McCulloch announces that the national debt on the 1st of August was $2,770,416,608, from which the cash in the treasury, amounting to $137.317332. must be deducted.

            Prussia is bearding England. When the King of Hanover ran away from his dominions he carried off treasure amounting to 1,250,000 German whalers. which he deposited in the Bank of England. Prussia now demands the surround of this money and accompanies the demand with a threat that in case of refusal she will seize and hold the English crown domains in Hanover. John Bull is not used to this summary diplomacy. We are curious to see the effect.

            The telegraph gives us dispatches form London, dated on the evening of the 13th, and also advices of the same date from the Atlantic States. The cholera has made its appearance and claimed victims in the Eastern cities, from new York to New Orleans. the reports show, however, that thus far the epidemic has not largely increased the lists of mortality.

            The rebel State Government has gone into operation in Texas. the Legislature convened on the 8th, and Throckmorton, one of Jeff. Davis' Generals, was inaugurated as Governor on the 9th.

            The foreign intelligence by the Atlantic cable is important. Excitement was caused in London on the 9th by the discovery of a plot to blow up the Parliament House. The powder was so placed as to explode the House of Lords if the match has been applied. Parliament was prorogued next day. the Queen's speech included an expression of thanks to the United States for suppressing the Fenians. The British Customs officers at Liverpool have seized six blockade-runners at the instance of the United States Government.

            The official organ at Berlin opposes any extension of the French frontier to the Rhine. Austria and Italy have extended the truce, and are negotiating for peace. the Italian fleet was damaged by a storm in the Adriatic. The Czar of Russia has visited the American squadron at Cronstadt.

            The Great Eastern and her consorts have sailed upon the expedition which has for its object the recovery and completion of the broken cable of 1865. The broken cable under the Gulf of St. Lawrence has been recovered and will soon be repaired, so that New York will have direct communication with the station at Heart's Content.

            The Philadelphia Johnson Convention adjourned sine die at 2:30 P. M. yesterday. The only business transacted consisted of the adoption of an address and a declaration of principles and the appointment of a few Committees.The reading of the address, by Raymond, occupied an hour. The resolutions embody the sentiments and principles set forth in the call for the Convention. A National Executive Committee and a Committee to wait upon the President with an official copy of the proceedings were provided for. Doolittle read a dispatch from Denver announcing the success of the Administration candidate for Territorial Delegate, and the Convention cheered. Vallandigham succeeded in having his letter of declination read and was honored with general applauded of this patriotic body. Several attempts were made by serenading parties to elicit a speech from this individual, who was regarded by the outside crows as the hero of the occasion, but he failed to respond. Governor Perry of South Carolina distinguished himself by eulogizing the patriotism of the Democratic party. And thus ended the effort of the officeholders, the reconstructed rebels and the disinterested Democrats to give a national and patriotic coloring to the President's policy

 

NU HOU KUWAHO.

Hauoli nui ma Rusia.

            Ua hoooani loa ia ke komo hanohano ana aku o na Alii Moku-kaua o Amerika i Peteroboro ma ka la 11 o Augate. Kanalima tausani ka nui o na kanaka o ia kulanakauhale Alii ka i akoakoa e makuikai i ua komo ana la, me ka huro ana, me na mea hookani, me ke kau ana mi o na Have Amerika he nui wale. He ahaaina nui kekahi ma ua la la, ma ka Hale Hotele o ke Kuhina Noho o Amerika Huipuia, oia o C. M. Clay. Ua hoonaniia na Hale Aupuni i na wai hooluu ekolu, ka red, white and blue. Ua hookipa nani ia no hoi ka Moi o Rusia ma na Mokukaua America i kona naue hanohano ana’ku e makaikai ia lakou. Ua mahalo loa i keia aumoku Amerika e na alii koa o Europa me ka weliweli loa no hoi, no ka mea, o na pu nui o ka moku Mianatonoma, 450 paona ka nui o ka poka, a o na moku nui o Enelani, 300 paona wale no ko lakou mau poka ke kaumaha. O Kamokoa Fox ke poo o keia aumoku i hoouna ia i Rusia e ke Aupuni Amerika ma ke ano hoalohaloha.

 

Pakele maunehune ka Ahaolelo Nui o Beritania Nui

            Ua hoopanee ia ua Ahaolelo nei, aka, ma ka la hope o ka halawai ana, ua loaa he mau pahu pauda malalo o ka Hale Ahaolelo, ua hoomakaukau ia e hoopahu i ua hale nei. Weliweli no ua mea o ka imiana i ka make.

            I ka hoopanee ana o ka Ahaolelo, ua hoopuka mai ka Moi Wahine i na olelo hoomaikai i ke Aupuni o Amerika no kona hoomalu koke ana i ka hana o na Feniana.

            Ua hooiaio ia mai nei ka nu hou o ka akoakoa nui ana o na makaainana o Ladana ma na wahi akea, e hai i ko lakou makemake e hooponopono hou i ke Aupuni.

 

Perusia.

            E loaa ana na pono he nui wale i ua Aupuni lanakila nei. E hui ia maiana na Aupuni liilii. a maloko o ua mau ama hou la he 30 000.000 ka nui o na kanaka. Ua holo aku la ke Lii o Hanovera. kekahi o ua mau aina la i Enelani. me na dala $1,250,000, a ua koi o Perusia ia Enelani e hoihoi mai iaia i ua ma dala nei. me na olelo hoomakaukau ke ole. A ua hoole loa a Perusia ia Farani aole e lilo ana iaia ke kau wahi lihi iki o kona palena, aole no hoi o Venetia, no Italia ponoi no ia. Lele liilii ka lehu o kapuahi o Europa, ia Perusia. A heaha ka ua o Napoliona maalea? Ke hoku la. laia paha o Waikiki a kakou i loha ai, a o Kapakai paha i Hawaii.

            A ma Viena i Austeuria, ke lono lauahea ia mai nei, he haunaele loa. Ke kahea nei na kanaka o laila e haalele ka Moi Francis Joseph, ua haalele no hoi ke Kuhina Waiwai.

 

Amerika Huipuia.

            Ua hiki ke Alii Wahine Emma ma Bosetona i ka la 2S o Iulai, ua kipa ia ma Wasinetona i ka la 13 o Augate, a mailaila aku kona hoi ana i Nu Ioka e noho oluolu ai i kekahi mau la. Oia wale no ka i hai ia mai e ke telegarapa, mahope paha e puka hou mai ana kekahi mau moolelo loihi iki aku no ke kaahele ana o ka kakou Moi Wahine.

            Ua halawai ka Ahakuka Nui, kokua aoao Peresidena ma Piladelepia, a ua pau. Aohe ano nui o ka lakou olelo hooholo, o ka hai ana he mea kupono ke komo koke mai na Luna Makaaina o na Mokuaina i kipi iho nei, iloko o ka Ahaolelo Nui, a e pale ana i ka hana o ua Ahaolelo nei, i ko lakou hoole ana, aia wale no a hoohalikeia na kanawai o ka Hema me ke Kumukanawai alaila komo.

            E kaahele ana paha ka Peresidena a me ke kakauolelo Suwadi ma ke Komohana ma keia hope aku. Ua nui no ka poe i make i ka mai kolera, ma Amerika a me Europa no hoi.

            Ua oiaio no ka mea i telegarapa ia no ka haunaele ma Nu Olina. He 40 ka poe i make, a 160 ka poe i eha. Na na Luna Makai ka hewa, pela ka mea i manao ia, a ke hoahewa ia nei no hoi ka Peresidena, no kona malama pono ole i ka maluhina o ka aina ma ka Hema.

            Ua hoi ka wahine a Makiliama, ke Alii aina-e o Mekiko, a i Europa, a o ka hoi aku no paha koe o ua Alii hoolalau nei, i hoonoho ia iho nei e Napoliona, Aia hou no ua hoka.

 

Na Mokuahi Holo Mau i Kina.

            Ua hooponopono hou ia ka hana no keia Laina Moku Nui, a e ku ana no na Mokuahi o ia Laina i Honolulu nei, e hoopiha lanahu ai. E pomaikai ana no ka kakou, aole no e haalele in na i ka mehameha moana nui

 

Kulike ka holo ana

            O na moku kiapa elua, o Comet a me Smyrniote. Mai Honolulu nei ka holo ana aku o laua i Kapalakiko i ka la 19 o Iulai. Elua hora ka holo ana o ke Comet mamua o ka holo ana o ka Smyrniote, a i ka hiki ana aku i ke awa o Kapalakiko, ua 15 minute paha ke komo ana o Comet mamua o ua o Smyrniote nei. Akahi no a ikeia ke kaulike ana, i ka holo ana a hala na mile he 2100.

 

Pai hewa ia.

            I kela pule iho nei ua haiia o ka uka no na hua olelo he 20 a emi mai paha, ke hoounaia ma ka waea telegarapa Atelanika, he $1.00. Ua pai hewa ia ; $100. ka poloei.

 

HUNAHUNA HUIKAU.

            O ka nui o ka nanahu honua i loaa ma Beritania Nui o ka makahiki i hala iho nei, he 80,000,000 tona. Ma Amerika Huipuia, he 15,000,000 tona.

            Ma kekahi ahaaina aupuni ma Lima, Peru, ua noho mai i ka papa aina 1200 Keonimana. No ka lanakila o Peru maluna o Sepania keia ahaaina, a ua konoia na malihini he nui wale o na aina e mai.

            —Ua hanaia he kakini pepa. Maikai ka i ka oleoia mai. Makemake ole, oia ka makou. Pela no ka a-i kala pepa.

            —O ka nui o na leta i laweia e ka oihana lawe leta o Beritania Nui i ka makahiki 1864, he 650,000,000. Pa iwakalua kela a keu i kanaka a pau o laila me na wahine a me na keiki. Ehia la o keia pae aina?

            —Ua kokoke 10,000 ka nui o ka poe haalele ia Europa i kela hebedoma keia hebedoma, e holo ana i Amerika ka aina kaulike o na pono o kanaka. No Geremania ka hapanui.

            —E haalele ia'na ma keia hope aku na ana loihi, ana kaupaona. ana wai, e oleloia nei ma na buke huahelu, a e hookohuia'na he mau ana hou ma ke anopa umi, e like me ke keneta, dime, dala o Amerika Huipuia, e like me na ana pa umi o Farani. Ahea kakou haalele i na hapawalu nemonemo ano ole, a hapai ae i ke dime a me ka hapa dime, e kuai liilii ai i kekahi mau mea i makemake liilii ia.?

            Kekahi wea i lanakila ai ko Perusia.—No ko lakou hapai koke ana i kekahi ano pu hou, ua kapaia he pu kuikele, a hoolako ia ko lakou mau koa i ua pu la. A o Auseturia, he hoololohi wale no kana i ape ai, i kaua aku ka hana, haula i hope ka iho a ka makou.

            —Ke malama nei ke Aupuni o Amerika Huipuia i kona mau koa i eha i'oko o ke kaua. Ina ua muumuu kahi lima i ka poha kekahi wawae paha, he $15. ke pani no ia poho i ka mahina hookahi, a in a o na lima a elua ka i moku pu, he $25. ia o ka uku ana aku o ke Aupuni i ka nana ia poino. Ina hookahi lima a me ka wawae hookahi ka i nele, alaila. he $20. i ka mahina ka hoihoi ana o'ia poho.

            —Ma ka Welau Akau o ka honua he kaapuni wale no ka ka la i na malama mai Aperila a hiki i Sepatemaba, aole he napoo maoli ilalo, he kau mau mai iluna me ka malamalama mau. A ka la 23 o Septemaba nalo aku la malolo o ka ilikni, sole no e ike hou ia a ka la 21 o Maraki. Weliweli no ua po.

 

Na mea hou o Wailuku nei.

            HE HALEPULE HAOLE HOU. Ke hoomakaukau nei ka halepule naole o Wailuku nei eia kona kahua e ku ai makai iho o ka halepule kanaka, ma ka pa o Kililika ke hanaio mai nei ka haole i kana hana wahi a Kilauea.

            HE LIO KUAPUKA. Ke hamama nei oluna o ke pili laau o ke halepule o Wailuku nei, ua alaa ia o luna e ka makani a hakahaka me he lio kuapuka la, e wiki kakou o hiki mai ka hooilo lele liilii ka lehu o kapuahi.

            PII KE KUAI O KE PAI KALO      He hapalua, ekolu hapaha, ke kuai o ke pai kalo, i hiki aku kona mau paona i ka 20, oi loihi aku ka pilikia a kokoke i Wailuku nei i kahi nui o ka poi i ka wa kahiko. O ka poe maauauwa ia o Wailuku nei, i ka hele ana ma na Kaha, a loaa mai ka uhu, he hapalua ke kumukuai, a i ka hui ana mai a kau i ke pakaukau, olelo ka waha i ke kanaka hele aku e kuai ia, "heaha ko ka uhu?" Pane mai ka mea nana ka ia "he $1.50 ka ia," ninau ka mea kuai ia, "heaha ko keia ia maikai?" Olelo ka maauauwa "he $1.25 a he wahi hapaha aku ko'u wahi ola," pela ka maauauwa e hoopunipuni ai, a pela aku no a pau e hana hoopunipuni ai ka maauauwa.

            HE KAONA NUI O WAILUKU NEI.        I ka nana'ku ma na ahiahi a pau e keu ka nui o kanaka a o ke ahiahi Poaono ka oi loa aku o kanaka i ike  ia aku i ka amo mai o na maka iloko o ka lepo, holo na lio, kuai ka ia, a me ka awa, a me ke pai kalo, o na ku makahiki ka oi loa aku.

            He mau ia mau mea hou a kahi manawa aku alaila hai hou aku.        S. W. K.

            Wailuku, Aug. 25, 1866

 

Ko Hana, a me Kipahulu Mea Hou.

            NO NA AHAAINA ELUA O KA LA 31 O IULAI. Ua kukulu ae o A. U@ i ahaaina hauoli me kona poe paahana, oiai o ka la ia i hoomama ae ai ka hana ana ; a no kona manao no hoi kekahi e hoomanao pu me kakou i ka la i hoihoi la mai ai ke ca o ko kakou aupuni nei. A o ke kahua i kukulu ia ai keiu ahaaina, aia ma kai o ka puu nui o Kaiwiopele.

            KA LUA O KA AHAAINA. Ua kukuiu ae ka Hui Halekui o Hana nei ahaaina hoomanao no ka la 31 o Iulai. Aia maloko o ka pa hale mikanele kahi i kukulu ia ai ia ahaaina ; a ua welo ae no hoi ko kakou Have Hawaii, a i ka pau ana o ka paina ana o ua mau ahaaina la, ua muimuia'e na kanaka me na lio ma na alanui ; i ka nana'ku,kohu wahi kaona. A nolaila ea, mai manao mai oukou ma kahi maka'lii wale no ka hoomanao ana i ka la 31 o Iulai, aole pela, eia no ma na kuaaina nei kekahi.

            MAKANI I KAIKA MA KA LA 5 O AUGATE. Ua pa ikaika mai keia wahi makani mai ka Hikina Akau mai. ma ma Kipahulu e noho ai ; a o ka loihi o ka pa ikaika loa ana, ua aneane iwakalua minute, a i wa i mao ai kona i kaika nui, ua hina ehu hale nui, o ke kahi poe hale e iho hoi, ua holo—e ka pili. a ua pili nakekeke ia e waiho nei. A he wahi moku hoi kekahi i huki pu ia mai e keia makani. I holo mai keia wahi moku kiakahi i ka awa, loaa e hoi i keia makani, pae e iuka, aole nae he nui o kahi i poino, o ke kila wale no ka i hemo. A mamua aku nae hoi, o kahi makani mai nei no a he keu aku hoi ka ikaika i ka auwina la o ua la elima nei.

            KAIKOO A ME KA UA. Mai na la mua mai o Augate nei a hiki i keia mau la. ke ka mau iki nei no ke kuakea ana o na maka-lae i ke kai. O ke kaikoo ka ia la ke hai ia mai la e ka nalu i kahi a na maka i maa ole i ka ike ana aku ; i ka hiki ana aku iuka, hao ia mai na opala o kulakula a ka moana. Pela no hoi ka wai—kahe o na kahawai, ua piha pono i ka wai a ka ua ; a ua hao ia ahu na opala ino, na piha-a olokea a me na mea hoopiha kahawai e ae.  A. P. KUINAU.

            Augate 10, 1866.

 

Mare.

            Iosepa Manuela-Laula Ma Kawaiahao, Aug. 30, mareia e Rev. L. H. Kulika No honolulu laua.

            Kumukahi-Ka@ Ma Kawaiahao Aug 30. mareia e Rev. L. H. Kulika. No Waikiki laua.

            Alihi-Ka@ Ma Kawaiahao, Aug. 30, mareia e Rev. L. H. Kulika. No Waikiki laua.

            JohnKa@l@-Kekuewa Ma Kawaiahao, Sept 2. Mareia e Rev. L.H. Kulika. No Honolulu laua

            Nalae-Panaewa. Ma Wai@, Lahaina, Aug 30, mareia e Rev. D. Kalawaia. No Honuaula laua.

            Pea@ @ Ma ia wahi no, mareia e Rev. D Kalawaia

 

HANAU.

            Aug. 16ma Kalepolepo, Maui, hanau o Kealaula k. na G. W. Kaai me Abegaila Aua.

 

MAKE.

            Aug 16, ma Pa@, Lahaina, make o Mahe w.

            Aug. 29, ma K@eke, Lahaina, make o Apoki w.

 

HALE KUAI HAPA FEREE.

—NO—

WILIAMA RAIANA (RYAN,)

—MA—

ALANUI MAUNAKEA.

249 2m

LOLE HOU! LOLE HOU!!

 

UA LOAA MAI NEI I KA MEA Nona ka inoa malalo nei, he mau lole hou e lawa ai ka makemake o ka poe pau mea hou, a i mea hoi e lohe pepeiao ole a, @ la, e hele mai no e ike pono i ke @ nui a me ke au iki. He hiki @ ia’u ke kuai aku make kumukuai haahaa loa, me ka lana o kuu manao, o ka haahaa loa keia i oi ae i ko na Halekuai a pau ma ka Mokupuni o Hawaii

KAPENA WAKA (CAPT. J. WORTH)

            Hilo, Aug 4, 1866       249 @

 

OLELO HOOLAHA.

UA KOHO IA MAI KA MEA NONA KA inoa malalo nei, i Lunahooponopono i ka waiwai o J.W. KUAHOPE (k.) o Waiakea, Hilo, Hawaii i make aku nei. Nolaila, ke kauoha ia aku nei na mea a pau i aie mai ia ia e hookaa koke mai i ko lakou aie. O ka poe hoi ana i aie aku ai, e hele koke mai lakou mamua mai o ka la 31 o Sepatemaba i ka Lunahooponopono, i ko lakou kuleana a pili i kona waiwai.

            @ NALIMU

            Lunahooponopono

Waiakea, Hilo, Aug 24, 1866.            24@ 4t*

 

Olelo Hoolaha !

KE KAUOHA AKU NEI AU I NA MEA a pau i aie ia Kamuela (S.H. Doswett) i make e hookaa mai mamua o ka la 30 o Iune 1866, e like me ka manawa i haawiia e ka Aha. KIMO PELEKANE.

            Lunahooponopono

Honolulu, Mei 30, 1866.         2@-tf

 

OLELO HOOLAHA.

EIKE AUA NEI NA KANAKA O KELA ano keia ano a pau, o maua o na mea nona na inoa malalo iho nei, ke papa aku nei maua, ua kapu ko maua mau aina kuai, oia hoi o

LOAPUAIKI, ME PANAUIKI.

ma Puna Hawaii. Ua kapu na mea ulu, na mea kolo, na mea hihi a me na pono e ae i puka ae ma ua mau aina la. Ina hoi e kii kekahi mea i na mea i papa ia maluna, a e lawe wale me ko maua ae ole a ike ole hoi, e uku no $5.00. Ina komohewa kekahi Bipi, Lio, Hoki a me ka Miula, e uku no $1.00. Ina komohewa ka Hipa, Kao, a me ka Puaa, e uku no $.50 no ke poo. Ina e hoole mai i ka uku, e hoopiiia no imua o ka Lunakanawai.

                        S. KALOMA & L. MANU

            Paneuiki Puna, Hawaii, Aug. 29, 1866           248 3t*

 

OLELO HOOLAHA.

            E IKE OUKOU E NA MEA A PAU KE nana mai, owau o ka mea nona ka inoa malalo nei ke papa aku nei wau ia oukou, mai hookomo, a nakii a hooholo wale paha i na holoholona ao kela ano keia ano ma kuu Kuleana ma

            Kapaakea, Waikiki, Oahu,

A ina e kue kekahi ma ka hookomo ana i kona holoholona lio, Puaa, Miula, Kekake a me ka Bipi, alaila, e uku no i $1.00 no ke poo hookahi.        T. PAHAU.

            Honolulu, Sept. 1, 1865          245 2t

LOLE HOU, LOLE HOU.

            UA LOAA MAI I KA MEA NOna ka inoa malalo nei, maluna mai o ka moku D.C. Murray, he mau Kamaa Buti a me na Kamaa maoli i wae ia mamuli o na ano maikai loa Penei:

            Na Kamaa Buti ili bipi Farani maikai loa i papakahi ia a papalua ia ka ili o lalo ae, i kupono i na Keonimana

            Na Kamaa Buti kupono no ke kuaaina hono ana.

            Na Kamaa Laholio o ka aoao-Na Kamaa ili bipi keiki me ka laholio ma ka aoao o kela ano keia ano- O na Kamaa Buti o kamalii i oi ae ka maikai mamua o ko na hale e ae. NaKamaa wahine laholio ma ka aoao o kela ano keia ano-A he mau ano e ae o na Kamaa maoli a me na Kamaa Buti i kupono i na Kaikamahine a me na keiki, i oi ae ka emi i kona hale kuai e ae ma ke Kaona nei.

            O na ano lole kane a pau-Na kakini wahine a me na kane. Na kalepa eleele he nui wale-Na kukaenalo a me ke keokeo palua-Na ano lole hulu hipa o kela ano, keia ano-Na kaleko ano hou. Na palu huluhulu. Na kihei lilina. Na pale uluna lilina. Ke ano lilina keokeo maikai loa. Na palule keokeo maikai o kane-Na palule kaila lilina o kane-O kela ano keia ano tawele-Na hainaka lilina o kane. Na palule, palemai a me na palemai wawae-Kihei hulu hipa papamu wahine ano maikai-Na mainalu kilika.

            He nui wale na.

KOHEOHEO.

            LOLE WAWAE.

                        PULIKI O NA ANO A PAU.

                                    KAAWE & PAKU MAKIWA,

                                                UHIMOE KEOKEO.

                                                            LOPI KEOKEO MAIKAI,

                                                                        PEPA HAHAU.

                                                                                    KAHI ELEELE,

                                                                                                BARAKI POO.

HAINAKA KILIKA KEOKEO, a o na ano e ae,

            BARAKI NIHO,

                        LIHILHHI,

                                    PIUI PA no ka Palule,

                                                LIPINE PAPALE,

                                                            PEAHI,

a me na mea e ae he nai wale o keia ano keia ano.

                                                            M. McINERNY.

            Alanui Maunakea me Beritania, Honolulu, July 23, 186\6.

            244 2ms

 

Halekuai Mea ai! Halekuai Mea ai!

Ma ka Hale Unihiepa ma Alanui Papu.

            UA HOOMAIKAI IHO NEI KA mea nona ka inoa malalo nei i ke Kulana o kona HALEKUAI MEA AI, oia hoi, no ka hookipa ana mai i na kanaka maoli e kalepa ana, a e loaa i @ nui, o ka hoolako mau i na mea maikai loa a pau e makemake ia ana

OIA HOI KEIA MALALO IHO:

AILA,

            PALAOA.

                        PALENA,

                                    KOPAA,

                                                PALENA LIILII,

                                                            LAIKI

                                                                        P A

 

KOLU HOOLUU LOLE,

            KAMANO,

                        UWIKI KUKUI,

                                                ME ONO,

                                                            KULINA,

                                                                        BALE,

ILI PALAOA AI A KA LIO, &c.

K@ @ i makaukau no ke kuai aku me makamaka, mai ka hora 5 o ke kakahiaka a hiki i ka hora 7 o ke ahiahi.

            Ma KAKAI (A.D. CARTWRIGHT)

Honolulu         @

 

KAUKA LAPAAU.

—O—

Dr. Kennedy (Kenede) kona inoa.

AIA NO KONA HALE KAUKA MA ke alanui papu, makai @ o ka

HALE AUPUNI

Honolulu         @

 

Kauka Lapaau!

—O—

A.C. BUFFUM

KONA INOA.

AIA NO KONA HALE KAUKA MA KOna hale noho A@ HALE ma @ Papa, Honlulu @

 

KAUKA LAPAAU.

I KA LA MUA O OKATOTOBA E HIKI MAI ana, e hoo@

Kauka Bikiniga (Dr. Beehtinger.)

@ LAHAINA @

laau Lapaau, a o ka poe mai e @ no kela wahi keia wahie e @ a pau.

Dr. @

247-@

 

OLELO HOOLAHA.

E HIKI NO IA MAUA KE HANA AKU a maikai i ka Kem@ Gula a Pal@

@

kamaa, ma Alanui Hotele, me ka @

            AKONA

            G.W. @

Honolulu, Aug 31 1886          @

 

E HAALELE ANA KA

Moku Ahi

"KILAUEA"

Ia Honolulu i kela Poakahi keia Poakahi. Ma ka Hora 4 1/2 ponoi, (a hiki @ I ka wa e hai hou ia ku ai) A e holo ana i

KONA, HAWAII,

A me na Awa ku moku mahalo iho nei

            LAHAINA.

                        KALEPOLEPO.

                                    KAWAIHAE.

                                                KAILUA.      

                                                            KEALAKEKUA.

Ma ka hoi aua mai, e haalele ana ia

KEALAKEKUA & KAILUA, ma ka Poakolu.

KAWAIHAE.                             “  “ po Poaha

KALEPOLEPO,         ma kahiaka Poalima.

LAHAINA,                “ ka po Poalima.

            WALKER, ALLEN & CO.

238-TF            NA EGINI.

 

OLELO HOOLAHA!

E na makamaka a me na malibini na wahi e mai!

EIA AU MA KUU KEENA HAna ma ALANUI PAPU makai iho o ka Hale kuai o Water@ (Welekalauki) Malaila au e noho makaukau nei e hooponopono hhou hoi i na mea a oukou i hakihaki. Ina paha he @, he laka paha, he ki, he kula pepeiao, he pine umauma, he @ paha i m@k@, me ia mea aku ia mea aku. A ua mamemake no au e kuai i na apana keleawe kahiko a me na apana @ paha a oukou i hoakoakoa ai.

            ROBAKA ANERU (ROBERT W. ANDREWS)

Honolulu, Iulai 14, 1866         241 2m

 

HE PA KUAI PAPA HOU.

300,000 Kap. Papa ka nui!

KE POLOAI AKU NEI O LL Hul@pahu (he haole i noho a ewe ia Hawaii nei) i na io ponoi a pau o Hawaii nei mai ka Hikina a ke Komohana, e a@ ana e loaa ka lakou @ keia wa aku, e kipa mua mai ma ko’u

HALE KUAI PAPA

Ma ke kihi Komohana o ua Alanui Papu a me Moiwahine. Nana no e hahai aku i na lilo a pau ai ka @ ke hai @ ia mai na pa@

Eia ma kona Pa Kuai Papa Hou!

60,000 Kapuai Papa Kalakala Nouniki,

40,000 '' '' @ole

30,000 '' '' Ulaula 2, 1 1/2, 114, 1 in.,

80,000 '' '' Kalakala ulaula.

20,000 '' '' Kepa ulaula loloa, pine pa

200,000 Pili Laau kapili Hale. (me na kaola.

 

Na Pepa Kapili Hale.

130,000 Iwilei Pepa Kuea ka nui.

O kela ano keia ano o na pepa kapili Hale o Pelekane he 31 iniha ka laula a he 36 kapuai ka loa o ke @ hookahi. O kekahi @ u@ iho he nui a hiwahiwa no ke nana aku.

Oia no hoi, 9,000 Iwilei Pepa Kuea Amerika e waiho pu nei.

E okioki ia no na papa e like me ke kauoha, aole e uku ia ka hoolala ana a me ka wehewehe ana i na mea e hana ia ana. O ke kapili ana i na kua hale a me na laau o na Alahaka e kuhikuhi wale ia aku no ia mamua o ke kuai ana mai. O na papa hele manoanoa i kupono no na Alahaka a me na uapo, e haawi koke ia no e like me ke kauoha. O na kanaka a pau e makemake ana no na mea kapili hale, e oluolu lakou e kipa mai e hoinainau pu me a'u @ ko'u

 

HALE OIHANA.

E hiki koke mai ana na

            PENA.

                        AILA,

                                    PATE, a me na mea hulah i

a wili pu ia,      NA KUI

                                    PANI PUKA,

                                                OLEPELEPE.

NA PUKA ANIANI A PELA AKU.

O na mea a pau i hai ia maluna, o kuai ia no me ke kumukuai haahaa loa i emi iho malalo o ka mea e kuai ia nei ma ka hookaa aloha ana mai.

He mau Papa Ulaula kekahi i HOLEIA ma na aoao elua, ma na ano Pine Pa Hale maikai a pau.

247-3t              L.L. HULIPAHU (TORBERT)

 

Ma ke Alanui Nuuanu

—o—

IAKOBO ESTALL!

MEA—

Hana Tini a hana Hao Apana.

—MEA—

HANA KAPUAHI HAO!

KE HAAWI AKU NEI I KE ALOHA I na kanaka o Hawaii nei, no ko lakou launa oluolu ana mai i ka wa i hala, a ke lana nei ka manao e mau @ no ko oukou kipa ana mai. O ka poe e makemake ana e kuai kapuahi hao, a mea @ paha i na @, e kipa mai ia nei mamua o ka hele ana aku i kahi e.       231-3m