Ka Nupepa Kuokoa, Volume V, Number 38, 22 September 1866 — Hooko ana i ke Kauoha. [ARTICLE]

Hooko ana i ke Kauoha.

lIKLU 2. Ao Anaialenw, U Keiki Alii no halia. " Ua hnnn wau i kekahi mei a'u i ike ole ai, lie n»ea e kue an \ i ke Aupuni ; a i ka po o kuu ho!o ma!u ana, ua hoopuui koke ia \vau ; a hana aku )a au me ka hooikaika ana i inea e pakele maiai, aka, aole e hiki, ua hopu koke ia wau a hoo* paa ia ika halepaaliao. Iloko au o kekahi r<i(ui pouli il.ilo o ka honua i waiho ai n oia kuu eha; a haawiia wau na kuu enemi e rnal;un;». Na ua enemi la uo o'u i lawe ia'u iloko o ka Pa Alii, a hoonoho ai ia'u iloko o ka rumi pouli, ilalo o ka honua. He wahi paa loa ua wahi la, i hoopuniia hoi rne ka pa manoanoa ;a i kuu hiki «aua ilaila, lohe aku no wau i ka olelo una a kuu enemi, e ine ana, "Aohe e hiki iaia ke hemo aku mai keia wahi nku, aia wale no a ikaika na niho ona i ka naninani a puka ka pa." " Ina la nae a p.-iu, hele inai ua kanaka la e makai fiiau ia'u, maloko inai o kekahi wahi hakahaka o ka puka e kiei mai ai, a maloko mai no hoi o ua wahi hakahaka la e liaawna mai ai ka'u wahi ai. A maka hiamoe au, maloko mai no 0 kahi hakahaka e haawiia mai ai ko'u wahi moena lahilahi, ua hele a nalmehae. a elua mau wahi kihei nahaehae. " Aohe mea e ae o loko oua rumi nei, he pahu wale no e waiho ana ma ka [>aia, ua hoopihaia ika pohaku nunui. A hookahi nae hoi p«)haku i hoikeia mai ia'u, me ka olelo ia mai, l, lna wau e hoao e mahuka, aluila, nakii ia kuu ai i ke kaula, a ma kekahi piko ka pohaku, alaila, lawe e kiola ia'u iloko oka w»li." A inaloko mai no hoj o ua walii puka la Kahi maamnama iki e uwiuwiki mai ai ; aka nae. i ke ao, aohe mea a'u e hann'i, oiai e haka |>ono mni ana na maka o kuu enemi ia'u ina wa a pau. Mai ka hora umikamamalua o ke ao, a hiki i ka hora 3 o ka po, o na hora moe ia o ka poe ki;u h.ilepaahao. A poeleele mai la, aolie a'u mea e ae e hana'i, o ka haha wa!e no 1 ka maimanoa o ka pa, a he mea hiki ole hoi ke wawahiia e na wahi lima nawaliwali.

Iloko oia mau la pilikia o'u, ua komoliia ke aloha iloku o kekahi kanaka ; a ninaii mai la ua kanaka nei ia'u, ina ua ike uu i kekuhi haua e pakele ai au iuai ka noiio'na pilikin mai. Ae koke aku la wao, he hik\ no ia'u ke hana i mea no'u e pakele ai. Oiai au he kanaka iao ia ma na mea naauao ; n ina he kupoi o ia'n ka heluhelu ana maloko nei, nlaila, e lona auanei ka mea kupono a'u e hana ai i hemo aku ai au mai nei wahi inea a ka pilikia. Eia uae paha kahi mea apiki, aole e pono in'u ke heluhelu i ke ao, no ku mea, e liaka pono mai ana no nu maka o kuu enemi ia'u, aole kela e makemake e helnhelu nu. O ka po wale ka wa kupono, ina nae e loaa wahi kukui nna e hoomanmaama inaiai ma kahi naha oka pa. Ika lohe anao ua kauakii nei i keia n.anao o'u, piha loa kela i ka maka'u, e nv»nao ana keln o ikea wale ia inai keia hana. alaila, aole loa e hemo au mai kuu ilome pio aku.

No kuu h«K>jjaipai loa nku i kukui oia kahi noha o ka pa, nana ae la ua kanaka nei i ke kiekie oka paa c»e ke kiekie o kahi nnha ; a no ka lohe ana f>oha i kuu olelo ana oku me ke kukui wale no e hiki ai ia'u ke hemo aku iwaho, nolaila, liooko pololei loa kelai.ka'u mea i kuhikuhi aku ai e hana. Aka, n»>le nae kela i ae koke mai i ka'u mea i hai aku ni e hana. Ua kakali kela a he mou wa mahope iho, me kona manao kanalua, aohe «u e liemo ann, aka, ua aloha loa kela ia'u. a, aole no » hoole i ka'u kauoha e hana mai no'u. I oa po a pau, he!e mau ae la kela e nana i na han manamana a me Kahi noha o k« pa: a mao4popo iaia aohe ike ia mai, aka nae, o k t ike ia a me ka ike ole ia o ka ipukukui, aole kela i maopopo 110 ia mea. Kauolia aku la au i ua kanaka la e Uwo mai i ka pab t iala īa oe, a ae mai no hoi oia. I ka no au 1 ae me kukui, o ko'u hooniaka koke 110 ia i ka

hana ana i mea no'u e pakele mai ai. I ka w; nae oka nnamaama oke kukui e pa pono mai an3 ma kahi naha mai o ka pn, ua hiki pono ia'u ke ike aku i ka pahu e waiho ana ma ka paia. a wehe ae la wau ibe pani. Lawe au ika pohaku h pau iwaho, a hapai ae la au me ko'u walii ikaika i ua pahu uei, a waiho ma kahi e. Alaila, hoomaka aku liau i ka eli ana, e hoonaele ai i ka pohaku o ka p». Me ka ikaika loa wau oka eii ana, e ualu ana me he popoki lu, me ka maalea loa no hoi ; a hoomnu aku la no wau ika eli ana. He iwaknlua minule a'u e wehe ai i kn pohaku iwaho o ka pahu, a he iwakalua no hoi minute e hoopiha hou ai a piha ka pahu ; a koe wale iho no he iwakalua minute a'u e uwalu hoomanawanui ai me o'u wahi mnnamana palupalu. O ko'u mau wahi minute hana wale iho la no ia, halu ae ana ia po, a pela'ku no ua po ; a liala wale na malama eiwa, aneane loa wnu e hemo mai kahi paahao mai. A elua mau malama hou mai. pau ae la ka manno pilikia, a i ka po hope lo;i 3 i ke kokoke loa ana e puka mawaho, hooikaika loa ae la wau i ka hoohioloana i ka lepo, a hiolo nui iho la ka iepo iluua oka papahele oka rumi pouli. Onou ino ae la au i kuu poo me ka hooikaika nui loa ana, a hemo f>u ae la ka pohaku e waiho ana iluna, a hemo ae ai wau, a ike' mni ai ia oe. A e kuu pokii, oka hoj)ena ia o ko'u moolelo, he hana i hana ia me ka luhi a me ka inea." E ka mea e heluhelu ana i keia wnhi "Kono," e koho mai oe, owai la o nei mau keiki ioi aku ke aloha ? A owai la hoi o laua i hooko pon«> i ke kauoha ? Ma keia Kaao, ke ike nei kakou i ke kiai aua a me ke knli loihi ana a Anasalemo i kona kaikunana.

Pela no hoi mu keknhi ino<»ie!o tio ke keiki n kekahi Moi, iie mea p:ile i ka pilikia okn lehnlehu. Mnloko o kuna hana kupanaha, ua knpa oia iaia iho he kaikuaann nu ua poe !a ana i kokua ai. Ua loiiii kona noho pu ana uie lakou, a i kekalii la, nalownle aku oia, me kona olelo mai nae, "malmpe iiio o na la he nui, e lioi hou mai no wau." Hoouna inai la oia i oieio imua o iakou, e kauoiia ann, e kaii i ka i aua, "K nana mai, u» ii<u iiikiwnwe mni nu." Ua hooko io no lakou i ke knuohn, a kakali io no Inkou, no ka wa pokole wale no nae, a inahope, hoopalalelia. Penei hoi i oieioia mnif»ko o kona Aupuni ann i hnalele nlui ai, <{ Ua hoopanee ka llnku i kona hni nna mai, a ua molowa mnkou i ke knli nnn, !.e loihi Inuna ole. Ina no hoi paha i hai mai ia kakou i ka manawa e hiki mai ai, ina la ua lioomakauknu e kakou mnmua, n hele aku e hui olioii n»e ia. N»)!aila, ao!e pono ia kakou e hoomau i ke kiai ana, oiai ua lawa iho ia no ia mnu wahi manawa i kiai ia aku la," lle mau inanawa loihi ae nei inai ka iianain ana o ia olelo knuoha a hiki i keia mau wa e kunewa nei. Ua nui ka hoopaapaa a rne ka wawa ana no ke ano oia huaoielo kuuoha. Ua manao waie keknhi poe, nia keln mea i pili ai keia huaoleln. A oielo hoi kekahi poe, ma keia mea i pili ni, a olelo no hoi kekahi, '•Oia mnu la'he nui, e !»oopoko!e ia mai ana ko lakou hopena." Auwe ! Eka paahao e hana ana i ka po malalo o kahi maamaama powehiwehi o ka ipukukui a kou kaikaina ! v E ke kuikuaana, ka mea i loaaka haawina aloha mai ka (Kikii mai! E ka hoahanau hoi i manao oluolu ia, —nani ka like ole o ka hookoia ana o ka Qukou mau kauoha o ke ao nei. Aia hookahi i pane mai ai, <( E kiai, no ka uien, aole oukou i ike i ka la a me ka hora e hele mai ai ke Keiki a ke Kanaka." '\Me he aihue la ka makeke hiki mat, A kaili aku In i kou uhane." (/ unuhiia mai li Good IVnds J mai.) L. Lokoino. No ka noho'na wi o Mmwio.— Ua ioaa mai ia makou kekahi palapala mai ia K. M. Makiakuhni mai o Makawao» Maui, e bai mai ana i ka noho'na wi o ia wahi, a i na la mua iho nei o Sepatemaba, ua looa mai ia G. E. Hekuwiki, o Haiku, he 500 poi-ai, me na kalo uwka oo mai Koolau mai.