Ka Nupepa Kuokoa, Volume V, Number 39, 29 September 1866 — Page 1

Page PDF (1.50 MB)

KA NUPEPA KUOKOA:
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
BUKE V. HELU 39. HONOLULU. SEPATEMABA 29, 1866. NA HELU A PAU 252.

"KA NUPEPA KUOKOA,"
HOOPUKA
MAU IA MA HONOLULU
I kela Poaono keia Poaono. $2.00 no na mahina he
UMIKUMAMALUA,
$1.00 no na mahina eono. ME KA HOOKAA MUA MAI.

NA OLELO HOOLAHA—aole i oi mamua o 10 laina no ka hoopuka hookahi ana, $1.00; alua komo ana, he $1.50; hookahi malama, $2.00. E uku mua ia mai ke dala o na olelo hoolaha a pau e hoounaia ana mai e pai.
KANIKAU—he hapalua dala ka uku no ka aoao hookahi o ka pepa leta, oia hoi 4 keneta no ka lalani hookahi—penei: he 25 lalani, $1.00; 50 lalani, $2.00; a pela'ku.
NA UKU NO NA OLELO HOOLAHA—ka uku pepa, a me ka uku o ke Kanikau, e haawiia no ma ka lima o na Luna o ke Kuokoa, a i oleia, e hoouna mai ia Kauka Kulika.
O NA UKU PEPA A PAU E HOOKAA MUA MAI NO—aole e kauia ka inoa o kekahi haole a kanaka maoli paha, ma ka inoa o ka poe lawe pepa ke ole e hookaa e mai mamua. E pono ke hiipoiia keia mau rula, no ka mea, he emi no ka auhau no keia nupepa.
AIA KE KEENA O KA NUPEPA KUOKOA—ma ke kihi hema o ka Hale Hookipa Luina (Sailor's Home.) O na hora hana, ma ka eiwa o kakahiaka, a i ka ha o ke ahiahi.
L. H. KULIKA. (Luna Hoopuka.)

KA "NUPEPA KUOKOA."
Is published in Honolulu
EVERY SATURDAY,
$2.00 per annum, or $1.00 per six months, in advance.

A DVERTISEMENTS not exceeding 10 lines, inserted once for $1.00; twice or $1.50; and $2.00 for one month; all advertisements must be paid for in advance.
KANIKAUS will be charged 1.00 per page, or 4 cts. a line.
PAYMENTS FOR ADVERTISEMENTS, Subscriptions or Kanikaus, may be paid to any of the Agents of the Kuokoa, or may be enclosed in a letter to the Publisher.
ALL SUBSCRIPTIONS must be PREPAID. No names, either of foreigners or natives, will be inserted on the subscription list, until paid for. This rule must be strictly adhered to, on account of the low subscription price.
THE OFFICE OF THE KUOKOA is in the South corner of the Sailors' Home. Office hours from 9 A.M. to 4 P.M.
L. H. GULICK.
Publisher.
Volume I, II, and III of the KUOKOA, bound, for sale, $3.50 each.
Persons having complete sets of the above, can have them bound by paying $2.00 each.

HE MOKU HOLO MAU
No Lahaina, a me Makena.
O KE KUNA KALEPA PAA maikai,
"Kate Lee."
O Fountain ke Kapena,

                E HOLO MAU LOA ANA A HIKI MAI no hoi ma na Awa i olelo ia maluna. No na ukana a me na ohua, e nina i ke Kapena ma ka moku, a i ole ia ia
228-tf C. BREWER &co. (BURUA MA)

No Hilo.
KA MOKU KUNA
"MELE HILO,"
O Sebastian ke Kapena.

                E HOLO MAU ANA KEIA MOKU I KE Awa maluna, no na ukana ame na ohua e ninau ia
HULIPAHU, (L. L. TORBERT).

No Hana, Kaupo, a me Maliko,
KA MOKU KUNA
'MANUOKAWAI,'
O Merchant ke Kapena.

                E HOLO MAU ANA KELA MOKU I NA Awa i haiia maluna. No na ukana a me na ohua, e ninau ia C. BREWER &co. (BURUA MA)

Olelo Hoolaha
- A KA -
AHAHUI HOOHOLO MOKUAHI
- A -
MOKU MAOLI KULOKO
- O KO -
Hawaii Pae Aina.
KA MOKU KUNA MAIKAI
Alabani,

161 tona, e holo ana i Kawaihae, a me Kona, ma ka Poaono, a mamua ae paha, la 10 o keia malama.

O KE KUNA KALEPA
O Neti Mela

E holo mau ana i Lahaina, a me Maalaea. No na mea i koe, e ninau ia Kapena Mokina, a i ole ia, ia
JANION GREEN & CO.,
222-tf A. H. M. K. H.

J.W. KEAWEHUNAHALA.
Loio! Loio!!

                O KA POE MAKEMAKE I LOIO E KOKUA ma ka Hoopii ana, a pale ana ma ke Kanawai imua o o na Aha Hookolokolo o keia Aupuni, e kii koke i ka mea nona ka inoa e kau ae la maluna ; a e loaa no oia ma kona Hale noho i

Kikihale,

ma uka o kahi o J. KAHAI Esqr., a i ole ia, e loaa no ma ka Hale Hookolokolo i Honolulu, Oahu.
Honolulu, Feb 9, 1866. 219-1y

Na Buke i Pai ia e ka Papa Hawaii.

                Eia na buke kuai, a me ke kumukuai.
Baibala nui no na Awai o na Halepule, $4 00
" Ohana, ano nui, me na kii, 2 50
a me na Moohana, 5 00
" Ohana uuku iho, me na Moohana, ili ulaula, 1 00
" Ohana, me na Moohana wale no, 62 1/2
" Okoa, 50
Kauoha Kahiko, i paiia i ka M. H. 1838, 25
Kauoha Hou, me ka pepa lahilahi o waho, 12 1/2
Kauoha Hou, hapa haole (Haw. Eng.) 25
Haiao, 25
Hele Malihini Ana, 25
Wehewehehala, 25
Lira Hawaii, 25
No ko ke Akua Ano, 25
Lira Kamalii, 25
Kumumua Hou, 12 1/2
Moolelo Ekalesia, 50
Hoike Palapala Hemolele, 25
Himeni Hawaii me na Leo Mele, 1834, 25
Ninauhoike, 12 ½
Ui Kamalii no na Kula Sabati 12 ½
Kumu Leomele 12 ½
Haawina Kamalii, Buke 1. a me 2, 12 1/2
Haawina Kamalii, Buke elua i huiia, 25

Eia na buke i haawi wale ia.

Haawina Baibala.
Ui.
Na Dawida Malo Kumumanao.
Ko Olelo Ao Liilii.
Ka Moolelo o Batimea Puaaiki.
L. H. Kulika.
Kakauolelo o ka Papa Hooko o ka Ahahui Euanelio o Hawaii.

Ka Aina o Pale setina.
HELU 18.

KA AI A ME KA AAHU.

                1. O ka poe I seraela, e like me ka mea i maa i na kanaka o ka Hikina, aohe he ano nui loa o ka lakou mau mea; he wahi berena, a me na hua o ka laau, ka meli, ka waiu, ka waiu paa, ke kulina, ka waiu bata, a me ka waiu paakiki. O ka io o ka holoholona, o ka poe makahanohano wale no ke ai ia mea, nolaila, he mea pono ole ke kapa aku ia mea he mea ai mau na lakou. O ka ai ana i ka io o na holoholona, ua hookapu ia ia mea ma ke kanawai, koe ka io o na holoholona i maheleia na kapuai, a hoolualuai no hoi, aole no hoi kekahi ia, aka, o na ia me na pekekeu, a me ka unahi, oia ka ia pono ke ai ia. E nana ma Oihanak. 11 1 : 2; 8. Ua hookapu pu ia no hoi ke koko, a me ka momona, a me ka aa o ke ake paa, a me na puu paa. E nana hou ma Oihanak. 3: 15: 17. A no keia hookapu ia ana, he mea hiki ole ia i na Iudaio ke ai pu me ka poe hoomanakii, a ua lilo keia mea i kumu paipai ia lakou, no ka mea, pela ke Kanawai o Mose, i mea e kaawale ai, a e huikau ole ai ka poe Iseraela me kekahi lahuikanaka e. Aole no i hookapu loa ia ka ai ana i ka io o ka puaa, e like me kekahi mau holoholona e ae o ia ano. O na manu kekahi mea ai ia e lakou, aka nae aohe ai nui loa ia. O ka manu nunu a me kekahi mau manu maoli; a aohe no i hui mai ka Palapala Hemolele i ko lakou ai io ana, koe nae na "manu i kupalu ia," i hoomakaukau ia ai ma ka papa-aina a Solomona ke Alii a me Nehemia, I Nalii 4:23; Neh. 5:18. O na manu i ai ia ai ma ka waonahele, he mau kuhikuhi wale no ia no kekahi o na manu i ai ia, Pok. 16: 12: 13, Nah. 11: 31. Elua wale no hai ia ana o ka hua o na manu, oia kekahi o na mea ai. Iob. 6:6: Luka 11: 12. Ua ae ia no hoi ka poe Iseraela e ai i na ia pekekeu a unahi no hoi, aka, ia wa aohe i ai nui ia ka ia, a hiki wale mai i na la hope o ke kuauhau o na Iudaio. Ma ke Kauoha Kahiko, ua hai iki ia mai ia kakou ka lawe ia ana mai o ka ia o ke Kaiwaenahonua, ua lawe ia mai e ka poe Pinokia (Phoenician) e kuai ma Ierusalema, Neh. 13: 16. O ka ia i lawe ia mai e kuai, ua hookaawale ia no ko lakou wahi e kuai ai, a ua kapa ia ia wahi ka Puka-Ia. Ua hai ia ma 2 Oihanaalii 33: 14, Nehe. 3: 3: 12 39. O na loko ia, ua hui ia ma ke mele a Solomona 4 : 4; a he nui na kaao i hai ia no ka lawaia ana me na upena, Iob. 19: 6; Is. 51 : 20, a me na makau hou ua hai ia ma Iob. 41:1; Isaia 19: 8. Amosa 4:2, a me na ihe no hoi, ua hai ia ma Ioba 41 : 7, a ua maopopo lea keia mau mea a pau loa i hahai ia ae nei maluna. Ma ke Kauoha Hou hoi, ua heluhelu pinepine kakou no ka ia a me ka lawaia ana. He nui wale ka poe Aposetolo i lilo i poe lawaia no ka lokowai o Genesereta, oiai ua piha loa ia loko i na ia. Ua hai pu ia no hoi ka ai ia ana o ka ia, aka, o ka pulehu ka mea maa ia lakou, Mat. 7: 10; Luk. 24: 42; Ioa. 21 : 9; 10; 13.
                O ke kahu ana o ka berena ia wa, aohe e like me ko keia manawa a kakou e ike nei ka hana ia a popo, o ko ia wa he hana mea ono wale ia no, a ina i ole ia, he kulua aku la no pela, ua owili ia nae a paa, a o kekahi he waiho palahalaha aku la no pela. Na kela ohana no, a na keia ohana e kahu i ko lakou berena iho, a i kela la i keia ia no hoi mahope iho o ka wili palaoa ana. He nui wale na ano o ke kahu ana i ka berena. Ina he mau kukaa palaoa manoanoa ke kalua ia ana, alaila he imu maoli ka mea e kalua ai, a ina he mau papaa lahilahi ka mea e kalua ia ana, alaila maluna no o na hao i hana ia a enaena, e kau ia ai na pa palaoa a hiki i ka moa ana, a o kekahi hoi maluna no o ka lanahu e hoomoaai. E nana ma Kin. 18:6; 19; 3; Oihanak. 2: 4; 6; 21; 11; 35; l Nalii 19: 6. O keia hana, oia hoi ke kahu ana i ka berena, e like me ka wili ana i ke kulina, nana wahine no e hana, a no keia mau hana, ua manao nui loa ia lakou, ina he poe kiekie kekahi o lakou, a he poe haahaa paha, e hana ana no aohe e noho wale, aohe he hoonaninani o ia wa, e like me keia wa, ina he maka hanohano a mea like paha, alaila, e hoomenemene ia ana ia mea, o manoanoa auanei na lima. E nana ma Kin. 18: 6; Oihanak. 26: 26; 2 Sam. 13: 6; 8. Ier. 7: 18; 19; a i kekahi wa mai mahope, ua haalele loa ia keia mau hana ma na oihana ano nui, i na wahine kauwa wale no, Samu. 8:13. Ma na kulanakauhale nui, ua hanaia kekahi mau imu nui i mea hoomoa palaoa. E nana ma Ier. 37:21; Hosea 7:4. Ua hanaia na imu hoomoa palaoa me na pohaku ula, a maloko o kekahi mau hale nui, ua kukuluia kekahi mau imu hoomoa palaoa. O na palaoa i oleloia, aohe okiokiia ke hiki i ka wa ai, aka, he hakihaki wale no, Is. 58:7; Ke Kanikau 4:4; Mak. 14:19. I ko lakou wa e ai ai aohe he pahi, aohe no hoi he o, aka, i ko lakou ai ana me ka lima akau no e kope mai ai, Ruta 2:14; Sol. 26:15; Ioane 13:26. Ua hana ia ka ia a hihi, i hiki ai no i ka lima ke mokumoku iho, a maluna no o ka apana palaoa e waiho ai ua ia la, a waiho aku imua o kela kanaka keia kanaka, no ka mea, aohe he pa o ia wa, a no ka ai ana me na lima. nolaila, he mea pono i na lima ke holoi mamua a mahope o ka ai ana, Mats 15:2; Mar 7:3; a o ka hana ia a kekahi poe kanaka o ka ninini iho i ka wai maluna iho o ka lima o ka poe e holoi ana, 2 Nalii 3:11.
                O na mea ai no ke kamau ana i paa aku ka houpo lewalewa, mamua iki ae o ka aina awakea, he wahi palaoa me ka waiu, a me ka waiu-paa &c. A o ka ai maoli ana aku e maona pono ai, aia a ahiahi mahope iho o ka pau ana o na hana o ka la, alaila, paina iho la ko lakou paina ana, a ua kapaia ia ai ana, he aina ahiahi, a pau ka paina ana, alaila kuu iho la ka maluhiluhi, a haule aku'la no, he hiolani wale no ka hana, a hiki wale i ka wa hana o kekahi la ae, a pela aku, aka, ua kapaia keia ai ana ma ka Palapala Hemolele, he ahaaina. E nana ma Mareko 6:21; Luk. 14:24; Ioane 12:2. Ua hoomanao mau ia he wahi pule pokole mamua a mahope o ka ai ana, e nana ma Mat. 14:9; 15; 36; 26; 27; a pela aku Ua ike kakou mamua, elua ano o ka noho ana. Ina lakou e noho iluna o na noho, maluna ka papakaukau e ai ai, a ina ilalo, i lalo no e ai ai, ua halii ia no ke pakaukau iluna o ka papa hele, a he wahi apana ili malalo o kela a me keia pa, i ole ai hoi e haukae iho na wahi palaumoena i ka hinu. I kekahi wa ua hanaia he wahi papakaukau aina, elua a ekolu paha kapuai ke kiekie mai ka lepo ae. I ka wa e noho pio ana, ua ike ka poe Iudaio e like hoi me ko Roma poe ma ia hope iho, i ke ano o ka ai ana o ko Peresia poe, maluna o na moena apuni ke pakaukau, a ma ia ano noho ana, ua kokoke loa ke poo o kela mea keia mea e paina ana, i ka umauma o ka mea e noho koke ana me ia. E nana ma Ioane 13:23. I ka wa kahiko, ua hookaawale ia no kahi ia a kela mea keia mea e ai ana, a ua hoike ia ka hanohano o kekahi mea i kono ia aku e hele mai e ai, ma ka waiho ana aku imua ona i kela ano keia ano mea ai. E nana aku ma Kin. 4 : 3; 34; I Sam. l : 4; 5; 9; 23; 24. Aka, i keia manawa iho nei, ua waiho ia na pa mea ai, a na kela mea no keia mea no e kii aku nona iho, e like me ka lawa iaia. E nana aku ma Ioane 13:26; Mak. 26: 23. I ka wa e ai ana ko ka Hikina poe, aole lakou e inu ana i ka wai, aia a pau ka ai ana, alaila haawi ia ae la ka wai i kela mea keia mea i paina a maona, maloko o ke kiaha, Mat. 26: 27. O ka waina ka mea inu nui a ka poe Iudaio, oiai ua kaulana no ko lakou aina ia mea he waina, a me ka aila, a he ulaula nae ko lakou waina ke nana aku. Ke Mele a Solomona 23: 31; 1s. 27 : 2. O ka lakou waina inu mau nae, o ka waina i awili pu ia me ka wai, a ua hana mau ia e like me ka hana mau ana o kekahi poe o ka pia a me ka ela, ma ko lakou papa aina. O ka waina maoli i awili ole ia me ka wai, he ikaika loa ia waina, aia no a na ka poe hanohano wale no e inu ia waina. I kekahi wa ua hookomoia iloko o ka waina na hua ala. o ka mura nae. E kiei aku ma Nah. 15: 10; Hal. 75:8; Ke Mele a Sol. 23: 30: ilos. 14:7. O ka mea i kapaia ka "mea inu ikaika," oia na waina maikai loa, a me na mea ona i hanaia me na hua o kela ano keia ano. E nana ma Oihanak. 10:9; Kan. 29:6; 1 Sam. 1:15; &c. A mai loko mai o keia wai ona i hana ia me na hua, i awili pu ia me ka waina maikai, ua loaa kekahi mea inu ano e hou ae, a o ka mea inu mau iaia. Nah. 6:3; Ruta 2:14; Mat. 27:48.
                Ma na ahaaina ua hamo ia kela mea keia mea, e hele mai ana e ai ma ia ahaaina, i ka aila ala, Hal. 25:5; 45; 7; Am. 6:6; Luk. 7.37; 38: &c. He mea mau loa ia poe ka inu lealea ana a ao ka po i ka wa ahaaina. Rom. 13:13, Gal. 5:21; 1 Pet. 4:3. O kekahi mau hana lealea a lakou e hana ai oia kekeaka, ka naue, ke kaao, ka Himeni, ka hookanipila, a me ka hulahula, a me na mea like. E nana ma Lun. 14:12; Ke mele a Sol. 9: 2; 4; Is 5:12; 24; 7; 9; Am 6: 4; 5; Luk. 15: 25. Aohe nae i maaa ka poe Iudaio i na hana ano pili waiwai, a aohe no he moolelo i hai ia pela no lakou ma ka Palapala Hemolele.
                Ua ike ia no ke ano o ka lole o ko Aigupita poe, ko Peresia, ko Babulona, ko Helene, a me ko ka poe o Roma, no ka mea, ua pai ia ke ano o ko lakou mau lole ma na hale kupapau o lakou, aka, aohe pela ko ka poe Iudaio, no ka mea, aohe e ae ia lakou e pai i kekahi kii kanaka. Aohe he loli o ke komo ana o ko lakou lole, e like me kakou nei, a ua maopopo loa, o ke ano o ke komo ana o ko lakou lole, ua like loa me ko ka wa o ka Baibala. O ke ano o ka lole o ka poe kupuna, o ka wa kahiko, he ano e loa ko lokou lole, aohe like me ko ka poe e ae. Ua ano like me kekahi o ko na kahunapule o keia wa. O ka lole komo o ko Arabia poe, ua aneane like loa no meia, aka he wahi lole iki nae, mai ka wa kahiko loa mai no nae ia mea, a ua like loa me ka lole e komo ai o ka wa kahiko o ka poe Iseraela. O ka lole komo o ko Arabia poe, ua like loa me ka lole a ka poe kahunapule e komo ai, a me ko ka poe kupuna o ka wa kahiko loa. Pela ka mea i olelo ia ma na moolelo o ka poe Hebera. O ka lole loloa nehe holoku la, a ka poe Iseraela e komo ai, oia ano lole no ko na kanaka o ka Hikina e komo ai. O keia mau kapa komo he laula, a he oluolu wale no. I hanaia a alualu i oluolu ka hana ana, no ka mea, ina he pilikia, a likiliki ka lole, alaila, aole e holo pono ke koko, a aohe no hoi e oluolu pono ka hana ana, aia a hiki i ka wa hana, alaila uluulu mai no iluna, a oia ka mea i olelo ia ai ma ka Baibala, "na lima olohelohe," Is. 52: 10; Ezek. 4:8; a i ka wa hoi e holo ai, a e hele wawae ai paha, ua ulu ia mai no ka lole iluna a paa ma ka puhaka, a nolaila ka mea i olelo ia ai, "e kakoo kaei oe i kou puhaka." 1 Nalii 18: 46; 2 Nalii 5: 29; Luka. 12:35; l Pet. 1:13. I na e nana aku i ke kanaka i komo i keia ano lole, me he kanaka huluhulu la ka peheuheu, ua kaei ia ae a paa mawaho ae o ka puhaka me ke apo, he olohelohe wale iho no ka a-i, o na wahi wawae hoi, ua hanaia ae olalo o kapuai a paa i kekahi wahi apana ili, a o kahi poo hoi, he hele wale iho no i kekahi wa, a i kekahi wa hoi, he wahi muouou wale iho no i kaei ia ae, o ka poe makahanohano nae ke hanaia e like me keia, a o ko ka poe lalolalo iho no, he wahi welu lole no kahi mea e uhi iho ai i ko lakou mau wahi poo. He ano e loa ka poe Iudaio ke nana aku ina e komo mai ana lakou i ua lole nei, me kekahi mea e iho mawaho mehe koloka la, aka, i na he poe ano waiwai ke komo mai ma ia ano lole, he nani lua ole no ko lakou ke nana'ku, oiai he nui na mea hoonani o ko lakou mau kapa komo, a o ka poe ilihune hoi ua hanaia kekahi Kanawai no lakou, aole e komo ia lole a ao ka po, o hoolilo aua nei lakou ia lole i kapa moe no lakou, a i kekahi wa ua hoolilo no lakou ia lole o lakou i mau mea puolo no kekahi mau mea a lakou, ke nele lakou i na mea puolo ole, a e ike mau ia ana no keia hana i ka poe o ko Hikina i kela la i keia la. Puk. 12: 31: 2 Nalii 4:39. O ka lole nae o ka poe Iudaio, ua hanaia he mau hae kuweluwelu me na lipine uliuli ma na kihi eha o ua lole nei, i maopopo ai he poe kanaka e lakou, a aia hoi lakou malalo o kekahi Kanawai. Nah. 15: 38; 39: Mat 9: 20; Luk. 8:44. Ma kekahi hale kupaaau i loaa ai ia Belezonia (Belzoni), ma ke awawa o (Babel Melook), e kokoke ana ma Tebesa (Thebes), a ma kekahi mau hale kupapau e ae eha, ua manaoia he poe Iudaio i lawe pio ia i ka wa ia Iosia (Iosiah), oiai ua hoike ia na hae kuweluwelu. A he mea kupanaha no hoi ia lakou i na la mai mahope i ke komo ana o na Iudaio i na lole i kakau ia na kihi i kekahi mau huaolelo, i mea e pakele ai ke ola. He mau pahu ili pipi keiki ka mea i hana ia ai, ua hanaia a paa me ke kaula ili ma ka lae, a maluna olaila i kakau ia ai na Kanawai, i manaoia he mau kuhikuhi no keia moolelo. E nana aku ma Pukaana 13:16; Kanawail. 6:8.
(Aole i pau.)

Wa-ha Ra-ma o-e.

                A ma ka nana ana a me ka manao ana, he ano hoopili ke ao ana o ia aoao, no ka ikaika o ke ao ana a ka aoao mua, a ina pela, eia ka'u, a o ka malu ae ka paha i ka lau akolea la, a ina pela ea, kanaka maoli no, a me ia paha nei la. Mai pau maoli ka hoi au i ke akua, e ole oe pakele ai, i ka mea hoi o ka hana a me na olelo ana o kela a me keia mea.
                E noonoo hou paha ka pono, no ka mea, ua haiia maluna ae nei, no ka makemake ole o na kahuna Pope, e ko no ka lakou mau haumana iloko o ka luakini Hoole Pope e hoike ai, a nolaila, ua hoike ia na hana mana ma na wahi e ae no ia ano maka'u o lakou. A no ke aha la hoi ke komo ana ma ka luakini Hoole Pope ma Kaumakapili e hoike ai na haumana a lakou? Aole anei no ka mana ole ia lakou, a me lakou nei ae ke hoole i ka ke Alii? No ka mea, o ka mea e Alii ana, na ke Akua no ia i hoa'lii mai. A owai ia Alii? O ka Pope paha a i ole, o ka Bihopa paha o Peleula, no ka mea, ua kalele ku ae la hoi kela i ke poo o ka Moi Kamehameha IV. Hookano maoli no! Pela no ka hoi ka pule hookuu o ka Ahaolelo aua o ka la 28 o Iulai aku nei, e henehene ia ana ka, a me he pule Parisaio la ka! A owau no hoi kekahi i haohao no na mea i hanaia ma ia la, aohe nae he maopopo ia'u kana mau pane ana. Aka, me he hoike la no hoi paha ia imua o na hoa he lehulehu ea!
                Eia hoi keia, ma ka nupepa a oukou o kela mau la o Augate aku la, e olelo ana i ka i ana, ''Ua paniia na puka o ka hale pule ma Kaneohe, aole komo na kula Aupuni malaila e hoike ai," A no ia la ke ninau nei au, he aha la ke kumu o ia pani ana, a me na haina hoi a kela aoao? He kue paha no keia aoao i ke Aupuni ea? Aole ko'u lohe mai pela, no ka mea, ua apono no ka hope Kahukula o ia Apana, no ka nahaha pinepine o na puka aniani a mau mea e ae o ua hale pule la. A ina o ia ka oiaio, alaila, ke olelo nei au, 1 No ka Lunakula ole. 2 O ka malama maikai ole o ua makua mea keiki. 3 O ka hoomalu maikai ole o na kumu kula i ka wa me lakou na haumana i ka wa kula.
                Hooakaka ana. Ina aole mau kahu kula a mau luna kula paha, aohe mea nana e hehu ae na keiki molowa hele ole i ke kula, aohe mea nana e hakilo ua mau keiki la ma na hana aea wale, a piipii pa paha, a me ia mea ae a me ia mea ae i oleloia ma nei mau mea a mau mea hoi i oleloia ma ke Kuokoa, ma ka la mua o nei malama e hele nei. Nolaila, huikau la. A o ka lua o ia huikau, o ka lilo o na makua ma kahi hana okoa, e like me na mea kelakela o nei wa o na wai ona a na ano lehulehu he nui wale, a me he mea la o ka hapa nui keia iwaena o ka lahui, a pela hoi ke anaina kula Hawaii, i mea e lilo nui ai na keiki i ka wa ike ma nei mau mea, a nele i ka ike a me ka makaukau ma na hana maikai he nui wale, a pela no hoi lakou e lilo ai i poe naaupo, a o ka auhau nalo ka hope. Aole nae pili keia i na makua makaala i kana mau keiki ma ke ao pono ana me ka Baibala a me ka hana, a hookuu mau i ka lakou mau keiki i na kula i oleloia, a me na kula Sabati Baibala.
                Aka, me he poe kawalawala loa la ia poe e noho la, a o ka noho ana naaupo ka nui e noho la ma kela mau ano maluna ae. Aole no e pili ia mau ano naaupo i na kumu akamai, makaala, malu maikai na haumana, hoolohe no hoi, a makaukau ma na mea ike o kela a me keia oihana ike, a me ka hana pu a ke kumu e kuhikuhi ana i kona mau manawa, a pela no hoi na makua i ko lakou mau manawa o na keiki. No ka makaukau o na hope Kahukula Apana, no ka mea, e hui ana ia poe me na luna kula apana o kela a me keia apana kula Aupuni no na hemahema o ia ano. A ma keia mau hana makaala o ke Aupuni ma na kula Aupuni a mau kula e ae paha, alaila, e loaa auanei ua makua naaupo la, (mea keiki) a na ke kanawai kula no e hooponopono pela, a me nei, a pela aku; aole auanei e ole ka makaukau i ka ike a me ke akamai a me ka naauao, pela pu mai ka pono a me ka maka'u i na hana hewa, alaila, o ka loaa no ia o ka noho akahai ana, me ke aloha lahui pu aku a lahui pu mai. A o ia poe la, aole loa lakou launa pu me ka poe kolohe, olelo ino, a pela aku. Oia ka mea nui i ka'u a me lakou la ae paha, aka, o ke koi ae i ka Papa Hoonaauao i Kahukula Nui no ko makou aoao, aole o makou manao pela, aia wale no i ka Papa Hoonaauao ia wahi, a nolaila ka'u e hahai nei, aka nae, ua hai ia ka Papa Hoonaauao ma nei manao a mau manao, e like me na haina mamua, e hookomo ia ka Baibala ma na kula Aupuni a pau, a me pule kupono i ka makemake o ka Haku, e like me kana haina e i ana, "E ka makua, ina e pono ia oe e lawe aku i keia kiaha mai a'u aku nei" a pela aku, ma Luka 22: 42, 43. A malaila kakou e ike ai, ua pilikia ko kakou Haku, a ua hooikaikaia mai nae e na Anela Hemolele. Aole anei pela ko kakou mau pilikia mamua he nui wale? Pela no hoi i neia wa. A pela no hoi ke ao pa-ko-li, a me na himeni maikai, he mau hana naauao maoli no ia, a ua ike nui ia e ko na aina e ma keia pae aina, na kanaka me na'lii o keia Aupuni, e hooikaika nui ana ma keia mau hana maikai loa.
                Aole loa o Kamehameha III, i waiho wale i keia mau hana, aka, ua ao ae no ia mau mea, a ua kauoha aku i na kanaka a pau e malama i ka pono, oia no ka noho haipule i ke Akua, aole nae ia he Alii ano haipule io, aka nae hoi, ua hoihoiia mai ka ea o ka Aina no kana hana ana pela, nolaila, ua ola ka lahui ma ona 'la, a o kona uhane nae, aole no ia mea i maopopo pono ia kakou, aia no i ka mea mana ia. Aka ea, ua lilo nae he Aupuni Hawaii, he ano Aupuni Kristiano, no ka noho ohana ana ma ka Baibala mai Hawaii a Niihau, koe wale no na haumana a ka ekalesia Roma, no ka Pope no ia mea.
                Hoohuli ana ae o ua Ekalesia Roma nei. Iloko o na makahiki i oleloia maluna, a me ka nui o ka hoopaapaa o na kamana o ia aoao, pela no ka honene'na mai o ia aoao, a pela aku no hoi nei aoao mawaena o na haumana o ua mau aoao hoomana nei. A no ka mea, ua ikea iho ko ua ekalesia Roma nei hookuu ana i ka poe e huli ana ma ia aoao, aole e hana i ka auhau hana alanui a poalua paha, (auhau kula) a me ka hana manawalea. A no keia mau mea la, huli nui ae la na kanaka ma ua aoao la, a keku mai la na kanaka ku i ka auhau hana o ke Aupuni. Pela ka haunaele nui ma Kau, Hawaii ia mau makahiki, pela no ka honene mau ana ma ke Kaona Alo Alii o Honolulu nei, me ka olelo ae no hoi o na haumana o ia aoao i keia aoao, he puni dala, a he Akua puni dala, a pela wale aku. A pela no ka hoopaapaa nui iwaena o na haumana o ua mau aoao nei me Kanakoka, ma Kalaupapa, Molokai, oiai e Kahukula ana oia ma ia mokupuni, a hiki ana imua o ka Moi a me ke Kuhina Nui ia hana. A nana aku no ka hoi oe, okalakala loa mai kela aoao wahi a ke Kuhina Nui. Pela ia mai au, a me ko'u