Ka Nupepa Kuokoa, Volume V, Number 39, 29 September 1866 — Page 2

Ka Nupepa Kuokoa.

lohe ana no hoi, a ua hanina ike iki ae no hoi paha.
                A no ia mea, olelo ae la kekahi o na haumana o ua aoao la penei: "He Akua no hoi paha na aoao, a he Akua no hoi nei aoao." Ua puka pinepine keia mau huaolelo no ka wa e paipai ia aku ai kahi o ia aoao, i ka oiaio ole o ia aoao, a ano akua ole loa maoli no hoi, e like me ka hookoa mai ka mua a ka hope wahi a ka Palapala Hemolele. Aka, no ko hoike pono ole ia o ka Euanelio a me kona ano, a mau hiohiona o ia mea, ke kumu nui o ka paakiki loa ana o kahi poe o ia aoao. Pela no i nei wa, a P.K. Moo a me Ohaiula ma & Co.
                No ke akaka lea o keia mau haina hahana o kela mau kau i hala o ua aoao la. Aole no paha ia he mau kumu e kuemi iho ai kakou i hope, a hoohilahila wale ae ia kakou. No ke aha la? Ke i ae nei au ia kakou, ua kokoke mai ko lakou manawa, eia ke hoomaka mai la, no ka mea, ua kakauia ma ka Baibala na manawa e pau ai kana lawelawe ana i kana oihana, no ka mea, aole loa ia mai ke kumu mai o ke ao nei, aka, o ke kanaka Kristo la, oia ka mea maopopo maoli, a he kumu oiaio ia no na mea a pau. E nana ma Ioane l: 14 — 18.
                A ma keia mau pauku la, e manao ana paha na ekalesia o ua aoao Roma nei, nona ia mau haina pauku. Ina pela, alaila ua pololei loa ka Paulo kapa ana he Anekristo maoli, no ka mea, ina kakou e huli ma ka Baibala mai ke Kauoha Kahiko a me ke Kauoha Hou, aole no e loaa 'na. A nolaila hoi, ke ninau aku nei au, No ka lani mai anei ka Pope? A heaha ka haina kupono no keia ninau? Ma ko'u manao iho, aole loa e hiki aua i na haumana o ka Ekalesia Roma ke hai mai ia ninau o ka Pope. Aka, o na kaula wahahee no, ka mea hiki ia lakou ke olelo ae, no ka mea, he nui wale na kaula o ia ano iwaena o ka Iseraela i ka wa kahiko, a pela lakou i hoowahawaha ai ia Elia, Isaia me Ieremia, a pela mai a i ka wa ia Mose a ia Iesu Kristo. E nana ma Ioane 3: 13.
                A no keia mea, ke olelo nei au ma o Iesu Kristo la, oia ke kumu oiaio mai na kaula hemolele mai, ma ka lakou wanana nona, a mai ke kumu mai no hoi o ke ao nei. A ua hai mua ia ia mea ma keia haiolelo, a ke hai hou nei no, no ka mea, ua akaka ko Iesu komo maoli ana iloko o kona popilikia io i haiia ma ka mokuna mua o Ioane, no ka mea, ua kokokoke loa mai kona manawa. E nana ma Heb. 11: 26; Halelu 38: 7—22; 22: 11—18, a pela aku.
                Noi hou ana. No ia mea, ke olelo nei au i ke kumu oiaio, a me ka pono oiaio, mamuli wale no o ka Baibala e loaa mai ai ka pono, naauao. I ka nana ana a me ka noonoo maikai ana, nolaila, e olelo ia kanaka a mau kanaka paha, he malamalama nona a no lakou paha. Pela o Davida ke Alii, no ka mea, ua ike pono ae la lakou; a oia ike ana o lakou, he waiwai nui loa mamua o na mea o keia ao nei a pau.
                Nolaila, ua hiki pono no hoi i ka Papa Hoonaauao ke manao ia waihona, e hoouna ae i kela keia kula Aupuni a pau o kela keia aoao hoomana, i ike ai hoi na keiki i ke Akua, a i mea hoi e maopopo ai ia lakou ka lakou mea e hana aku ai, a e hoohiki aku ai imua o kekahi Aha a mau Aha paha o ke ao nei ma ua Baibala la, e kau ae ai na lima a hoohiki aku; mamua o ka lakou mau haina me ka oiaio o ua Baibala la, a ua ike nui ia ia mea. A ina paha o ke kanaka a mau kanaka, ua haalele i ka pono Baibala, a ua haule hoi iloko o kona hewa mahope o kona hoowahawaha ana i ka Baibala. Nowai la ia hewa? No ke Aupuni anei, a no na makua paha? Ke manao nei au a hai aku, aole loa, aka, he hoapono loa au i ke Aupuni ke hanaia me nei.
                Lapuwale. O kela a me keia hoomana e kue ana i ka pono Euanelio, ke hai aku nei au, he lapuwale loa, no ka mea, pela maoli no au i maka'u ai, a he pono ole ke haalele ia mau mea, aka, he hana na ka wahahee. Pela no na haina mailuna'e nei, no ia ano no hoi, nolaila, e huli hou ae kakou a nana'e i keia.
                Haohao ana. Ua haiia mamua ae nei, no ke kau Ahaolelo o ka makahiki 1862, na hana o ia kau, a na koe hoi keia. A no ka mea, ua hooholo ka Hale o na Lunamakaainana, e haawi ana i puu dala no ke kula o Ahuimanu a me ke kula o ia aoao o ma Honolulu. Aka, i ka hiki ana aku i ka Hale Alii, ua ninauia na hoa o ka Papa Hoonaauao, oiai o laua kekahi o ia Hale Ahaolelo Alii, i ka lilo ana o ia kula i ke Aupuni. He hoole mai ka laua; "Aole.'' No ka laua la'e la ka, ua hoomoe loa ia ma ka papa ka lakou la mau pono maoli, wahi a kekahi poe, no ka mea, he kula pualu no ia, a na kela a me keia mea keiki e uku ia kula, aole na ke Aupuni. No ke aha la hoi i lawe ole ai ke Aupuni? Wahi a ka mea ninau mai. He kula kue i ka Baibala, ma ka olelo Launa wale no ka e ao ai. A ina pela io, he aha hoi ka waiwai o ia kula? Eia paha ka haina malaila. He naaupo i ke kanaka a mau kanaka ma ia ano. A oiai no hoi e noho ana ka Ahaolelo o ia kau, lohe ia mai ana, ua pau na hale o Lahainaluna i ke ahi. A a iho la au me ka i iho iloko o'u, I loa no ka i ka make ana o ka bila dala o Ahuimanu, o ka pau koke mai nei no ka ia o ka hale kula o Lahainaluna i ke ahi. Oiai no ia la.
                Haina hope. Maanei au e hai nei i ka Luna o ka Nupepa Kuokoa, a me na keiki limalauahi hua kepau, a me na hoa lawe nupepa, e kuu ana ko "Wa-ha Ra-ma" luhi ma nei hope, no ka mea, ua kokua mau oia ia kakou i na malama i hala aku la, mai ka la 26 mai o Mei a hiki i keia wa. A ua paio kona paio maikai ma ka manao Baibala me lakou ia, a i mea hoi e kau like iho ai oukou i ka aoao hoomana oiaio a me ka hoonaauao ana, no ka mea, ua hooikaika ae oia me kona manao aloha maoli, e kue ana i na ao ua ole i lele ino i ka makani, a pela aku. Iuda l : 12, 13. Me oukou auanei a pau ko "Wa-ha Ra-ma" manaolana.
Ka oukou kauwa,
ALOHALAHUI.

Na mea hou o ka lai o Kona.

                Ua hiki mai nei o Apelahama, ke kahukula nui ma Kona nei, ma na la hope o Augake, a ma ka la pau, ua hoike na kula mai Kainaliu, a Kaumalumalu, ua holo no ma na mea i ao ia.
                Ma ka Poaono la 1 o Sepa, ua hoikeia na Kumu kula no ko lakou malama ana i na kula, ua ao ia mai lakou ma kekahi mau Lula e pono ai ke ao ana, ma ia la no, ua koho pakahi ia i mau Luna paipai no na keiki, mamua ua hoopau ia na luna kula o ko lakou uku hookahi dala me ka hapalua no ka hapaha makahiki, e $6.00 no ka makahi.
                Ma ia la no ua waiho aku o Rev. G. W. Pilipo i kana kula, no ka mea, ua hoopauia kana kula ma ke ano kula wae, oia hoi ua umi makahiki a keu o kona malama ana i ke kula wae, ua pio ko Ipukukui ma Kona nei, ua nui loa ka minamina ia o keia kanaka ma keai mau apana.
                E hoomaka ana ka Aha Euanelio o Hawaii Komohana, ma ka la 13 o Sept. ma Kealakeakua.
                Ua lohe mai makou aole ka e hiki mai o Bona, a me Luhiau, e kukulu ana no laua i aha hui okoa na laua.
                E akoakoa ana no na Kona a elua, a me Kohala Hema, a me Hamakua ma Kealakeakua.

KAKANI KE KO FE.

                Nui loa ke kakani o ke kope ma Kona nei, no ka naonao mai ke emi nei na hua kope o keia Kikina.

NO KA ALANI.

                Ua like pu no ke kakani o na alani kokoke, a o na alani ma kula oia ka mea maikai iki, a ke lawe ia nei no i Honolulu na hua maikai, a he dala hookahi ko ka haneri.

No KA WILI KO MA KONA NEI.

                Ua kuai ia ka wili ko a Mi. Haka, a me ka aina pu no hoi, no na dala he umi tausani.
                Oia ihola kekahi mau hunahuna mea hou o ka lai o Khu. Ua pau, ke hoi nei ko ka ua liilii keiki, ua malu Kuawa.
S.H. WAIAMAU.
Keauhou, Kona, Hawaii, Sep. 12, 1866.

                HE MAU MOKUAHI HOU NO KA PAKIPIKA:— Ke lohe hou ia mai nei, he laina mokuahi holoholo ana mawaena o Panama a me Nu Kilani, a ua ku ae ka mokuahi mua oia laina ma Nu Kilani ma ka la mua o Iulai, he 26 la mai Panama mai. A ia kakou hoi i lohe iho nei, he laina mokuahi mai Kaleponi mai a Kina, me ke kipa iki mai ma ko kakou nei wahi awa, eia hoi, ke hui mai la no na haole kalepa Farani o Panama, a e hooholo ana he laina mokuahi hou mawaena o Panama a me Honokaona, i hui aku ai me ka laina mokuahi holo malama mai Panama aku a Sana Nazaire. Ma ka nana ana i ka palapala Aina, e ike no auanei kakou, o ko kakou nei mau Mokupuni, eia ke moe nei ma ka hapalua mai Honokaona a Panama. A pehea la ia laina mokuahi, me he mea la paha, e kipa mai ana i lanahu e hoomau ai i kona hele ana ma kona Alanui. I na he oiaio e hooko ia ana keia laina, alaila o ka hooiaio ana no ia i ka hoopokole ana no ka hele ana maluna o keia moana nui palahalaha. Aia o Honokaona ma ka latitu Akau 22 o Hawaii nei hoi ma ka latitu 20 a o Panama hoi aia ma ka latitu 8. Eia wale no kakou a pau ke moe nei maluna o ka poai waena. Nolaila, ina kipa io ana kela laina mokuahi ma Hawaii nei, alaila e pomaikai nui no kakou.

Ka Nupepa Kuokoa.
HONOLULU, SEPATEMABA 29, 1866.
Hoahewa Kumu Ole.

                I keia mau la iho nei, ua hoahewa loa ia o Rev. J.D. Parisa, ke Kahu Ekalesia ma Kealakekua, Hawaii, e ke Au Okoa, a me ka Hawaiian Gazette no hoi, no kona hele ole ana e pule i ke kanu kupapau ana o kekahi hoahanau i make iho nei ma ia wahi. Ua palapala mua mai kekahi haole o Kealakekua i ka nupepa Aupuni olelo Enelani, e hai ana i keia mea, a i ka hoopuka ana o ua palapala la, oia puka like no o na manao pepa o na Nupepa Aupuni no a elua, e hapai leo nui ana i keia hana aloha ole wahi a lakou, o keia kahunapule.
                Ua kali makou a lohe hou mai mai ua apana la o Hawaii, a eia ka moolelo oiaio o na mea e pili ana i ua hana nei i hoahewa nui ia.
                O ua hoahanau nei, he paahana hoolimalima ia malolo o kekahi haole. I kona make ana, ua hele na makamaka a pili koko paha, a ua launa me Parisa, me ke kamailio no ka pule kupapau ana. A no kona hai ana mai he hana e ae kana no ia wa, a ua ano pilikia kela i ua hana'la. Ua hooholo pono ia i waena o lakou, e lilo ka pule i kekahi luna ekalesia. A ua pono iho la no, wahi a na makamaka Hawaii. I ka Poalima ka make ana. I hana aku nae ka hana e hoole mai ana ka haole, ka haku hana o ka mea i make, a i kakahiaka o ka la Sabati, kii aku la ua haole nei ia Parisa e hele mai. Ua makaukau e kela e hele ma kahi e aku e halawai ai, a e akoakoa ana paha na kanaka ma ua wahi la, a e kali ana paha iaia. A oiai ua haawi mua ia keia hana o ka pule kupapau i kekahi luna ekalesia, nolaila hoole aku la o Parisa aole e hiki iaia ia mea, a hele aku la i ka halawai ana i hoomakaukau mua ai e hele.
                Oia iho la no ka moolelo o keia mea e kau leo nui ia nei, a ke manao lana nei makou, o ka pau iho la ia o keia hoopaapaa, a me ka hoahewa kumu ole.

I na hoa o na Aha Euanelio

                Ma ka aoao eha o keia pepa, ua hoo pukaia na moolelo Aha Euanelio o Oahu nei, a me ko Hawaii Akau. A ke ninau nei makou i na hoa o keia Aha i olelo hope ia; — I nahea la ko oukou halawai ana? Oiai, aole no i kakau ia ka manawa a lakou e halawai ai.
                A ke ninau hou nei makou; nawai la i kakau i ua moolelo nei? O ka moolelo paha ia a ke kakauolelo, na hai paha? Oiai, aole i kau inoa ia malalo.
                A eia kekahi; — Ke noi haahaa nei makou i na Kakauolelo a pau, e hooponopono a maikai ke kakau lima ana o na Moolelo. Ua hele a uluhua kamalii hoonoho kepau i ka hooponopono pinepine ia o ka lakou hana, a o ka mea i hewa pinepine ai, no ke ano moakaka ole o ke kope. He mea liilii no, he hoopau manawa nae. Oia anei ka mea hiki ia makou e haalele i ua moolelo nei, e like me na mea e ae i kakau moakaka ole ia.

I ka poe kakau manao no ke Kuokoa.

                Aole i hiki ia makou ke hoopuka i na mea i hoouna Palapala ia mai, ke loaa ole ia makou ka inoa oiaio o ka mea nana i kakau.
                Ua pono no ke kau inoa ana iho i inoa kapakapa, oia hoi ka inoa i pai ia ma ka Nupepa, ua pono no ia inoa kapakapa. Aka e noili pu mai me ka inoa ponoi o ka mea e kakau ana, ma kekahi apana pepa e ae paha, ke makemake ole ka mea kakau e hoopuka i kona inoa ponoi. He mea keia e maopopo ai i ka luna hoopuka ka oiaio a me ka ole o na mea i haiia mai. Ua loaa ia makou kekahi mau palapala kupono i ka hoopuka, a no ka loaa ole mai o ka inoa ponoi o ka mea nana i kakau, ua kapae ia a lohe hou makou u. A eia kekahi Kanawai no ka poe kakau mea pai; - E kakau ma ka aoao hookahi wale no o ka pepa, aole ma na aoao elua.
                Mai manao oukou he mea hoopau kanana wale no keia, no ka mea, he rula mau keia o na hale Pai Palapala. A o ka mea hilahila loa, oia ka hoouka ana mai o ka palapala me ka olelo ana e haalele ka i ka Nupepa ke hoopuka ole ia ua manao la. O ka hoi loa paha ia i ka naaupo, ke kau kanawai ia ka luna hoopuka ma ia ano.

                KA MOI WAHINE EMMA. — O na la ku mai keia o ka Moi Wahine. Ke hoomakaukau e nei i o la honua ko uka nei poe, e apo lokahi aku me ka naau i piha i ke aloha, no nona hoonalo a maka ana aku nei hoi i keia makahiki i kaahope ae nei. Ke liuliu nei na pu nui o Puowaina e ho-oa uina aku i kona komo ana mai ma ka nuku o Mamala.

NU HOU KULOKO.

                KA POE JU RE: — Ua hoopanee ia ka noho ana o ka poe Jure kanaka maoli, ma ka la 1 o Okatopa, a ua kaulua ia aku la a ka la 8 o keia mahina.

                PAHU HAE: — Ma keia pule i kaa-pa aku nei ua kuai lilo ia aku ka pahu hae o ka Ahahui Kaahumanu, i ka poe o ke kaa wai Helu 1, o Honolulu.

                Ma ka la 20 o Sepatemaba nei, ua make kekahi luhi a Kauka Hili barani i lawe mai nei mai ka aina e mai, oia hoi kekahi dia kiwi lala laau manamana ma ke poo.

                PAKE KAAWE IAIA IHO. — Ma kahi nupepa puka la makou i ike iho ai, ua kaawe kekahi o na pake o ka mahiko o Hanalei i kela pule aku nei. A o ua pake la, o kekahi no ia o na manu ahiu a Kauka Hilibarani i lawe mai ai.

                LILO AKU I KE KUAI. — Ma ka Poakahi iho nei, ua kuai kukala ia kekahi kuna hou e ku nei ma ke awa o Honolulu nei, a ua lilo aku ia Daniela Foster no na dala $2,550. E lilo ana paha ia wahi kuna, i wahi moku holoholo pili aina no ko kakou nei mau kai.

                Ma ka nupepa a H.M. Wini makou i ike iho ai, he mau la ku wale no ka keia no na Mokuahi Ame rika. Ina io paha e ku mai ana, aole e ole ka laukanaka mai o na alamui o kakou, oia nae hoi, hao mai ka poe kalewa lio i ka lakou la hana.

                HOOKOHUIA. — Ua ae aku ke Aupuni Hawaii ia Hon. Thomas T. Wilasona, i Hope Kanikela no Amerika Huipuia, no ko kakou nei Alo Alii, ma kahi o Hon. Colowela (Caldwell) oiai oia e manao ana e hoi aku e ike hou i kona Home no ka wa pokole.

                Ma keia pule makou i ike iho nei, ua okioki ia kekahi mau piula wai o na kanaka a me na haole. No ke aha la? no ke kaa ole paha o ka uku makahiki, no ka malama ole paha i na rula o ka oihana wai. E na makamaka o ke akahele loa no ka pono. Mai noho a hoomaunauna wale.

                Ua loaa mai ia makou kekahi mau palapala hou e hai mai ana i ka make ana i ka pali hanee o na kanaka o Kalihiwai, aka, no ka hoopuka nui ia ana o na mea i pili i kela mea i kela pule i hala iho nei, aole paha i kupono ia makou ke hoolaha hou aku no ia mea.

                "Ua holo ka hana a na haole hana hoohehee hao ma Hilo nei. Ua ike ia ka paa pono ana o kekahi mau mea. Hookahi ipu Hao i hana ia no ka mahiko o Paukaa 61/2 kapuni ke ana waena, he 23 iniha ka hohonu, 1997 Paona ke kaumaha, a me kekahi mau hao e ae o kela ano keia ano.
 A.C. KEALOHA."

                Ua lohe mai makou, mai a T.P. Pilialoha mai, e Hoomaha ana ke Kula Nui o Lahainaluna ma ka la 12, o Octob. a e nei, he poalima ia. E hoi mai ana lakou e hookuu iki ika luhi, ka mea o ka imi naauao ana. O na manu hulu like, he lele like no lakou.
                KA LOIO KUHINA HOU. — Ke noho nei oia ma kona keena hana, a e ike ana paha kakou i kona kakahele i ke kamailio imua o ke kau jure o Okatoba ae nei e hiki mai ana. Ua olelo ka nupepa Aupuni, he Loio Kuhina no ka oia no ka Mokuaina o Makekukeka, a ma ia oihana no oia i noho iho ai a hala na makahiki ekolu.

                HE WAHI HAWAII PALALE: — Ma kahi nupepa puka la o ka Poaha iho nei, ua ike iho makou i ka namu haole a kekahi keiki Hawaii i ao ia ia ma ka olelo haole. E noi ana e hoopuka o Mr. Ayers i nupepa puka la ma ka olelo Hawaii. Ua hai ua keiki la ma ke kula Alii kona wahi i ao mua ia ai ma ka olelo haole, a mahope komo oia ke kula o Kapunahou.

                HUAKAI PUHI OHE. — Ia makou e hoonanea ana i ka noho malalo o na eheu o ke kiawe, e nana ana i ke konane a ka mahina o ka po Poalua iho nei, aia hoi ua hoohikilele ia mai ko makou hauli, i ka lohe ana aku i na leo mele mai na ohe keleawe mai e kani hele ana ma na huina alanui, a e uwalo mai ana i ke kulu aumoe. I hoinaunau wale ae ai, me ka olelo ae. ua hanohano no ke kulanakauhale alii o Honolulu nei.

                MAU POHAKU HOAILONA MILE. — Ma ka puka ana mai a ka nupepa haole o ke aupuni i ke kakahiaka Poaono iho nei, ua ike iho makou, ua kauoha ia ka Luna Alanui Nui e hoolako aku i mau pohaku hoailona no na mile a Rev. E. Koawina, ke kahunapule o Kaukeano i ana iho mai Honolulu aku a ka ehu kai o Waialua, malaila ae a Kahuku, a malaila mai a ka Pali o Nuuanu a hiki loa mai i Honolulu nei. Ina e hooko io ia, alaila e lilo no auanei ia mau pohaku i mea nana.

                MAU ANIANI NUI. — Ma kekahi mau la o kela pule aku nei i hala, ua maalo ae ma ko makoa nei ipuka hale, he mau aniani nana nui, e paa ia ana kekahi, a maluna iho o ke kaa lima kekahi mau aniani. Ua kuai kudala ia keia mau aniani iloko o ka hale kudala, a ua lilo kekahi mau mea i ke $75, a i ke $95. O ka haahaa loa, he $10. Elua mau aniani nui i kuai ia no ka Hale Pohaku ma na huina o Alanui Nuuanu a me Alii.

                PAU PAHA AUANEI KA POULI ANA. — Ma ka Poalua iho nei, ua kipa aku makou ma ka Hale Leka o Honolulu nei, aka ia makou i keehi aku ai ma na alanui anuu, ike aku la makou e hana lima ana ka Luna Leka nui he ipu kuikui hon e hoomalamalama ai i na pahu leka o na haole ke hiki mai ka eke leka i ka po. E pau paha auanei ka naku poeleele ana ke hiki mai na moku leka i ka po.

                KA MOA KANE O ROMA: — I ko makou makaikai ana'ka i ka hale pele hou ma Roma, ua mahalo no makou i kona ano. A pela no i ka hoailona hoano e kau ana maluna ae, oi o ke kea i hoonaniia i ke gula mawaho. I nana hou aku nae ka hana, he moa ka ke kau ana iluna! I moakane aha la ia o ke kau ana iho iluna o ka mea hoano, o ke kea o ko kakou Haku. Makemake ole, oia ka makou. He mea kuhikuhi makani ka paha i manao ia ai, kohu ole nae ka moa e okuu wale ana iluna o ka mea i manao nui ia.

                E HOOMAHA ANA O KILAUEA. — Ua lohe mai mai makou, e hoomaha ana o Kilauea i keia pule ae, e hoomaemae ana paha i kona mau wahi kahiko, i pau ae ai hoi ka nekoneko, alaila, makaala hoi, mimiki ia mai e ka ohua. E hoomaka hou ana ia i ka holoholo i ka la 8 o Okatoba, oia hoi kela Poakahi aku. Ke laka nei ka manao, e hoomau ia no kona holoholo ana ma ko kakou nei mau kai, a i pau ai no kahi mele,
"No Kilauea ke aloha la, No ka mokuahi o ke Kaona la."

                KE A NA IA ANA o KE AWA. — Ma kahi nupepa puka la makou i ike iho ai, ua a-na ia iho nei ke awa o kakou ma ka nuku o Mamala e Kapena Bebe a me Baraunu Luna wili ki o Pele. I ka laua a-na ana, ua ike ia he iwakalua kumamakolu kapuai ka hohonu, nolaila, ua olelo ia, e hiki ana no i na mokuahi nui o ka Hui o ka Pakipika nei, ke komo mai a ke puka aku i waho.

                KA HOKUAO HOU. — He mea e olioli ai ko makou mau makamaka opiopio e noho mai nei ma na moku a Kamehameha Nui ke hiki aku ka lono i mua o lakou no ka Hokuao Hou. Ua lohe mai nei makou ua hiki aku o Hairama Binamu opio i Bosetona ma kahi i kapili ia ai ka Hokuao Hou. Ke hakilo la oia ia loko o ka moku a ke kilohi la ma na wahi a pau o ua wahi moku la. Nolaila, i mea e u ole mai ko makou mau makamaka opiopio paupauaho, nolaila, i mua ke aho a e hookanaka makua kakou ia kakou iho, i like ai kakou me na kuaana ili keokeo o kakou e hoahu mai la i puu dala no ua Hokuao Hou la.

                HE PUULU KAMALII. — Ma ke kakahiaka Poalua iho nei, ike aku la makou he puulu kamalii e kai hele ia ae ana e ka makai ma ke alanui, a i ninau ia aku ka hana i ke kumu i hoopaa ia ai kela poe kamalii, hai ia mai ana he haalele kula. Ua hookolokolo ia i mua o ka Aha Hoomalu, a ua ae aku i ko lakou hewa. Ma ke noi ana a ke kumu nana i ao ia kamalii, ua kauoha ia ke kahu o ka Aha e ao aku ia lakou, a e hoihoi hou no i ke kula la. Mai komo i loko o ke puhi. Ke mahalo nei makou i mua o ka lehulehu i kela kumu nana i kauoha aku i ke Kahu o ka Aha e ao wale no ia lakou.

                HE WAHI KEIKI UUKU AKAMAI. — Ma ke kakahiaka Poakahi iho nei, hele mai ana he wahi keiki uuku a ku ana ma ka Hale leta. Ninau no hoi i kahi keiki haawi leta, a haawi ia mai ia he mau palapala elua. Neenee aku la ua wahi keiki nei a ke alapii, wehe ae la i kekahi palapala a heluhelu ae la me ka leo nui. Ia wa ana e heluhelu ana ua puni oia i ka poe makaikai e hoolohe ana i kana heluhelu. Ua haohao kekahi poe i ka hiki wawe i ke akamai i ka heluhelu, a ua ninau kokeia na wai la i ao ia ia, ua hai mai kela, na kona makuahine no. O ka nui paha o kona mau makahiki ma ka makou nana aku mawaena o ka elim a me ka aono. A ina ua oiaio kana hai ana na kona makuahine i ao ia ia, alaila ke mahalo nei makou i kela makuahine Hawaii. A ina hoi pela na makuahine Hawaii e ae, alaila o ke ola no ia o Hawaii nei.

                HOOPUNIPUNI NO HOI. — Ua komo mai kekahi makamaka ma ko makou nei keena, i ka Poakolu iho nei, a ua hai mai. Maia kakahiaka, ua lawe mai kekahi kanka maauauwa mai na pali Koolau mai me kana pai ai. A i ka hiki ana ma Honolulu nei, ua ninau aku ka mea dala, "heaha ke kumukuai o ke pai?" Hai mai ka mea ai, "he ekolu dala." No ka nui o ke pai, a ua kupono io no hoi ka ekolu dala, nolaila haawi aku la ia i ke dala, alawe aku la i ke pai a ka hale. I ka wehe ana ae i ua pai nei, maluna wale iho no kahi mamala ai, a o ka nui he lai wale iho no malalo. Auwe ka hoopunipuni e! I ka pa ana no o ke dala i ka lima o ke kanaka nana ke pai, o ko ia la puhalahio no ia a hala aku la i hea. Aohe i ike ia kona helehelena. E! ke kanaka e imi waiwai ana ma ka hoopunipuni e malama oe ia oe iho. Aole oe i ike i ka mea e hiki mai ana maluna ou, oiai he hana ku ole kau i ke aloha, a he makemake aunei oe e kupee ia oe i na kaulahao o ke aloha ole. Aole aunei oe i ike i ke kanawai o ia hana au. Ea e makemake ana no anei oe i ke dala pulew e ka mea hoopunipuni, i na e hoohalike ia me kau? e nihi ka hele.

Na Mea Hou o ke Alo Alii.

                KE ALII KA MOI — He mea e mau ai ke kuu ana o ka nae a me ka noho ana o na makaainana o ka Moi, ke lohe aku ke noho a mai ole nei o ia. O kona luana ana, a me kona hiolani ana aia no ma Waikiki. O kahi oluolu kupono paha ia i kono ola kino i keia kau a ka wela e noho hoomanawanui ia nei. I ka Poalua iho nei, ua weheia Kona Ahakukamalu maloko o kona Hale Alii Iolani. O na hana o loko o ia Aha, aohe i hoopaa ia mai.

                KA MEA KIEKIE KA MAKUA ALII — Ke mau nei ka maikai o ke ola o ka Makua Alii, Mataio Kekuanaoa. Ke noho nei no oia ma ka Home a laua i noho iho nei me ke Kama Alii, a hiki i ka wa a ua Lani la i waiho iho ai i ka mea i papalua ia ke oho hina e noho loihi ma keia Honua.

                KA MEA KIEKIE KE KEIKI ALII — Oia mau o ke ola kino o ke keiki Alii, William C Lunalilo a keiki Pelekane hoi, wahi a ka lehulehu e kamailio mai nei. O kona kaapa ana a me kona hiolani ana, aia no ia malalo iho o kona Home lau niu ma Waikiki kai. He nanea paha hoi kekahi i ka auau kai, a luu lipoa hoi.

                KE KAMALEI HAKU KAMAKAEHA. — Aia keia pua Alii i ka mokupuni o Hawaii me kana alii kane, e makaikai ana i na wahi pana o Hamakua. A ina ua hala loa aku i Hilo, ua hele mai la a pulupe i na paka ua a ka ua Kanilehua.
                KE KIAAINA WAHINE. — Oia mau no o kona ola kino, e like me ka makou i hai aku ai i kela pule aku nei. I kekahi kakahiaka nae o kekahi la uku nei, ka nanea lua ole o ko makou mau maka i ka nana i ke koke a kona wahi kaa au hou. Hoopunonohu lua la, o kona lii ano nohoi o ka hanohano no.

                KA MEA HANOHANO COL., D. KALAKAUA.— Eia no oia ke noho nei me kona kino paipai. Ke liuliu nei oia ma kana oihana Puuku, a ke makaukau nei hoi, e hookipa maikai mai i ka Moi Wahine Emma maluna o kona waapa "Liliu," ke ike ia aku ka hae kalaunu e welo mai ana i ke kai o Pailolo.

                UA HOI MAI I KA LAI O KE KAONA — Ma ke kakahiaka Poalua iho nei, ike aku la makou i ka Mea Hanohano Pauahi Bihopa e holo ae ana maluna o kona kaa lio. Ninau iho la makou ia makou iho e ua hoi mai nei ka o Pauahi. I ka nana aku i na hiohiona ua hele wale a nohenohea i ka nanea paha i ka o o hee i Heeia, a i ole ia, i ka nanea paha i ka auau kai a hee mai i ka nalu o Koa mokumoku o Heeia. Kau mai hoi i luna o na pali he awapuhi pala i ka ua noe ka mea kau ma ke poo.

                LIKELIKE — No ka noho o keia pua Alii i kahi ike ole aku a ko makou mau maka, nolaila, aole e hiki ia makou ke hoike aku nona.

Ka Aha Kaapuni Apana Ekolu.

                Ua hoomaka ka hookolokolo ana o ka hapaha o Sepatemaba o ka Apana Ekolu ma Waimea, Hawaii. O ka Lunakanawai Kiekie E.H. Alani ma ka noho.
                Ke 'Lii kue ia Kalio (k). Hoopiiia no ke apuka, — aohe maopopo.
                Ke 'Lii kue ia Kaaukai (k). Hoopiiia no ka imi waiwai ma ka hoopunipuni, hoahewa ia eono malama e noho ai ma ka hale paahao ma ka hana oolea, me $1.00 no ke koina.
                Ke 'Lii kue ia Mano (k). Hoopiiia no ka aihue, ua hookuu ia ka mea hoopiiia, a ua hoopii hou ia no no ka wawahi hale, a ua hookuu hou ia no.
                Ke 'Lii kue ia Kalaweaumoku (k), a me Kioku (w). Hoopiiia no ka moekolohe o na hoahanau pono ole ke mare.
                Ke 'Lii kue ia Ohiaku (k). Hoopiiia no ka hakaka a me ka hoeha me na mea eha, ua hoopaiia ka lawehala ekolu makahiki ma ka hana oolea a me $1.00 koina.
                Ke 'Lii kue ia Keawe (k). Hoopiiia no na hihia puhi hale ma ke degele 1; hoopai ia ka lawehala e noho ma ka hale paahao me ka hana i ka hana oolea a pau kona ola ana.
                Ke 'Lii kue ia Henry Christiansen (k). Hoopiiia no ka pepehi kanaka ma ke degere elua. Ma ke noi a ka Hope Loio Kuhina, ua hoopau ia, koe nae na palapala hoopii.
                Mahope iho o ka pau ana o keia mau hihia, ua hoopanee ka Aha, a ua holo aku ka Lunakanawai i Hilo, a pau ko laila hookolokolo e hoi hou mai i Waimea no ka hoolohe i ka hoopii a Isaaka Y. Davis i na Komisina o na Aina Moi, a o ka hooholo ana eia no i Honolulu nei.
                O na hihia i hoahewa io e na Jure o Waimea, Hawaii, ua lawe ia mai no maluna o ke kuna Alabani.

                POKEOKEO KA POE MAHI KALO. Ma ia wahi no i hoikeia maluna, ke kukui mai nei ka lono aohe ka e loaa kahi lalani ai i ka hapalua dala. Aia ma ke dala hapalua a pii ae iluna ke kumukuai o ka lalani. O ka ai hoi i wali a kii aku, he hapalua ko ka umeke hapaha mua iho nei.
                PAU I KA MAI PAKE E! E mahuahua loa mai ana paha ka mai pake ma ka apana o Waikiki-waena. Ke ike ia aku nei kekahi poe, e hoomanunu mai ana. Ehia mea aloha o ka poe okoa, o loaa mai i keia, Auhea la ka poe imi mai pake? Eia maanei kekahi poe mai pake.