Ka Nupepa Kuokoa, Volume V, Number 40, 6 October 1866 — Page 2

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Mai noole hoino wale

            I @@ @@@ @@@ @@@ @ na pono lani, @@@@@@@ Pope ; Aloha au nei.

            Ua heluhelu no au i kekahi o kau mau buke i paina ma Hawaii nei, oia hoi ka Manaia Katolika no ko Hawaii nei poe i huli manao au i a'o kekahi mau buke loihi no na i au like me ua Manuela Pope la. ua ike iho no nei au a ua heluhelu lakou e a'o a ua ike hoi i na manao o ua mau buke la ; in a kuhikuhi ana mai, ke ao ana a me na kauoha, a pela akiu.

            Ua mahalo iho no au i kekahi mau mea o loko o ua mau buke la. he oiaio no a he pohoihoi. Aka, aole au e hoike pakahi aku ana i na mea a'u i ike ai he maio. no ka mea, o na mea oiaio, ua omo mau no ia, aka hoi, o kekahi mau mea. ua hoaho iho no ko'u manao; a pela mau aku no auanei ua mamo hoaku la o'u, a laila keia kau.

            Aole no hoi au e hue palua aku ana i na moa a'u i hoola ai, no ka mea, he ku ka puu a me ka paila, he ku hoi ka paila a me ke alua. Aka hookahi nae hoi a'u mea e i ke wanau oia hoi ka mea loapalua i ke poo manao mai hoole homo wale."

            Oia iho kela' Ua hoole ka noho hoomana Popa, i ka Baibala a na Makanele Amerika i nouhi ai ma Hawaii nei, i pomkai no keia ia lahui me ka i ana. Aole ka ia he Palapala Hemolele oiaio." O na Bailbala i unuhiia mai a Ioane Kalavina mai a hiki i keia wa, he mea ole wale no ia i ua poe nei.

            A o ka poe no ka aoao Kalavina, ua hoole ia ka lakoe mau Baibala, a ua olelo ia e lakou la. "aole ia he Palapala Hemolele oiaio."

            Oia hoole ana a lakou, ua ike ia no ia ma ka aoao 5 o ke Kaletimo, aia ma ka haina o ka ninau elima mai luna iho. Oia buke o ke Kaletino, oia kekahi o na buke a lakou i paiia ma Hawaii nei, a malaila no au i ike ai i keia hoole ana a lakou i ka Baibala a lakou nei i unuhi ai, e laha lanakila mai nei.

            E ka põe Pope? No keaha hoi oukou i hiamoe wale ai, a hoolaha ole i ka Baibala oiaio mawaena o keia lahui, a me ko ka honua okoa a puni? Ua ike iho la ka hoi oukou aohe he oiaio o ka Baibala a ka aoao Kalavina i hoolaha ai, o ke ku ae hoi paha ka pono a hoolaha i ka Baibala oiaio, aole hoi ka huna wale iho i ke kukui malalo o ke poi.

            Liuliu loa no na makahiki a kakou e noho pu nei, mai ka wa heu ole mai o na auwne o kakou, a hiki wale i ka manawa e lewa nei na umiumi ilalo, a eo mai nei hoi na hulu o ka wa elemakule, a heaha la hoi keia huna ana a oukou i ka Baibala piaio, in a hoi aohe he oiaio ae la o ka lakou nei?            I na mookahuna ka hoi a oukou, wikiwiki loa oukou i ka haano'u mai, me ka akena iho, "Ua paa ko makou mookahuna! Ua paa ko makou mookahuna!" A o ka Palapala Hemolele hoi, ka mea oi aku i ko ua mookahuna la a oukou, aole hoi o oukou wikiwiki i ka haano'u a me ka haanui. I ka eha paha. Ke akaka mai la ia'u, he hoole hoino wale keia.

            Eia iho no paha ia kupanaha a me ia apiki nui no o ua poe Pope nei, a kuhi la hoi nu, o ka ilio wale no ka mea oi aku ma ka apiki, eia no ka hoi o lakou la kahi. Ninau paha auanei oukou me ka i mai. "Heaha ia mea kupanaha a me ia apiki nui?"

            Eia mai; o ka lehulehu loa hoi paha o na pauku kuikuhi o ka Baibala, i ike ia hoi maloko o ua mau buke Pope la, aole o kana mai ua mea he pauku kuhikuhi, ku ka puu. A eia iho ka apiki o ua mau pauku kuhikuhi la, o ka unuhi ole ana o ua poe Pope ia i ka Baibala oiaio ole wale a lahou, i wahi e hiki ai ke huli aku i kela mau pauku i kuhikuhiia, i ike ai hoi na haumana ana i ka oiaio. Oia ka pauaka la; kuhikuhi puuone paha auanei ua mau pauku la a lakou i kuhikuhi ai; huli aku paha auanei i ka lua o ka iole aia paha ilaila ua mau pauku oiaio la kahi ahu ai, a lakou la hoi i noke ai i ke kuhikuhi.

            E hewa ka oukou i keia aoao, i ko lakou nei unihi mua i ka Baibala, a akaka, alaila, ao aku; i kuhikuhi ae ka hana, o ia pololei wale no ia la, kaneno ana. Heaha la ia? He uleu paha.

            I kohu pono no hoi paha nei mea o ke kuhikuhi ana, i ka hana mua i kahi o ke kuleana a makaukau, alaila, kuhikuhi aku. Aole ka auanei pela kena aoao, he akamai wahakole wale iho no, aole o ka hana ou kekahi. Aia no a ma kahi mookahuna a oukou, alapi lua kahi waha i ka wehewehe; haalele a iho e oukou ka unuhi ana, a hoolaha hoi i ka Baibala, ka iliwai ia nana e hoole ae i ua mookahuna la a oukou e liki mai nei.

            Nolaila la ea, ua akaka loa ia'u ko oukou hoole hoino wale, i ka Baibala a keia poe keikikane i unuhi ai a hoolaha ae hoi. Aka hoi, no ka lilo no o ka Baibala i enemi no kena aono, nolaila, ukiuki ino loa oukou i ka poe unuhi a hoolaha Baibala , o ike ia auanei oukou a me na hana hoopunipuni.

            Nolaila hoi, ke ike nei au i ko oukou hilahila ole e na kumu Pope, i ko oukou unuhi ole, a hoolaha ole hoi i ka Baibala i wahi e huli ai ko poe haumana, i na pauku a lakou i noke ai i ke kuhikuhi; oiai hoi, eia @@@ @@@ haumana nei au, ke kia halo wale mai nei iloko o ka Baibala a ka ka makou poe kumu i unuhi ai na makou. ka Baibala hoi a oukou e hoole mai nei.

            Nolaila, akaka loa ae la keia wahi olelo a ka poe kahiko, e pane ana: "He ku umeke wale iho no aohe ai." E ole na keiki ehuehu kai o Mareka, hahao ia kana umeke i ka ai, i ae ai he oia no ka la pololi o kana poe haumana, a kapalau ae ka waha, me ke kuhilani ae. "aia ma mea, mokuna mea pauku mea." a pela aku. Hoole nae ko waha i ka lakou nei, o ko auwae nae hoi ke puu nei. Aloha ino!

            Ua aku hoi au maanei, ke pa mai nei ka Ali'i makani o Kahana. Aloha no

            E.K. Wahinehuhu

 

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

Na Mea Hou o Ke Alo Alii

Ma ka lokomaikai o Ka Mea kiekie Matao Kekuanaoa, ke waiho nei makou i keia mau ua olelo aloha a ko kakou Moi Wahine Emma imua o ko makou poe heluhelu.

            Upper Jore Lodge, England.

            Kensington, July 23, 1866.

E ko'u Makua ; Aloha Nui :

            Iwaena o nei mau la poino pouli o kakou me ke aupuni, nui ko'u aloha ia oe me ka Mea i haalele mai ia kakou. A uwe kuu kaikoeke, kuu hoa pili o ka aina mai na wa kamalii mai. Koolua o ka la me ka ua, i piliia e kaua ka ehu kai me ka ua kipu i ke kula p@@oa me ka nahele, au alakai o na moku. Aloha ino, aloha kai lei o kakou he keiki, aloha kuu kane. Auwe hoi oukou e ! Pilikia ko'u naau, kaawale hookahi i ka aina malihini. Me he mea la, ua luhi makehewa nei hele ana mai nei e hoikeike i ka Pae Aina o lakou i na Aupuni nui o ka Honua. Aka, i nui ke aho, e ka Makua, mai pau kou aho, a haalele mai ia makou. Hoomanawanuiia no ka mea hookahi i koe mai kou puhaka mai. I nui ke aho.

            Me ka naau kaumaha,

                        Kau keiki

(Kakau inoa ia.)           KALELEONALANI.

            AHAHUI KAAHUMANU -O keia Ahahui nui i hoala ia ai e Ka Mea Kikie Vitoria K. Kaahumanu, i ka makahiki 1863, ua hoopau ia iho nei, mamuli o ka ae lokahi ana mai o na lala a pau o ia Ahahui. O ke koena dala o ia Ahahui i hoahu ia ai maloko o ka Banako, ua haawi manawalea ia aku i ka Hale M@@ Moiwahine e ku nei. Ua pau ka welo ana o ka Hae nui keokeo i kakau ia i na hua olelo. "AHAHUI KAAHUMANU." No ka make ana no paha o ka Mea Nui nana i hapai. Ua kuhi hewa makou e hoomau ia ana ka hana lua ole a ia Kama A@@ i waiho iho ai a i mea la hoi na kakou e hoomanao ai ni i kana hana aloha.

---------

            KA LUA WAI KAHIKO. -Ma keia pule makou i ma-kou i maalo aku ai ma ke alanui e hele ana i Ewa, a ia makou nae e naue malie ana, ike aku la makou i ka lua wai kahiko, ma na hina alanui o maunakea, a me Alii e hana hou ia ana, i ka @@@@@@@@ Hawaii, e ka haole no nana ia @@@@@@@@. O ke kumu pa-ha o ka hana hou ia ana, o ka @@ o ka wai, no ka mea, he lua wai nui ia e hookio ia ai ka wai, no ka hiki mai i ka wa e pau ai ke ahi o kekehi mau hale e ku koke ana, alaila, he hoo wale no ko ka ili omo wai o ke kaa wai, a ka pauma wale no ka hana a na kanaka. He pomaikai no ka lehulehu ia lua wai. ---------KA LUAKINI O KAILUA:--Ua hiki mai ko makou nei mau pahu kani ka lono, ma ka halawai ana o ka Ahahui o Euenelio o Hawaii Komohana, ua hapai ia ae ka noonoo an-a no ke kapili hou ana i ka Luakini o Kailua.

            Ua kukulu ia keia Luakini i ka makahiki 1836, a ua hoolaa ia ma la 4 o Feveruari 1837. Mahope iho o ka hala ana o malama Ekulu, ua kau ia he kanawai e papa ana, ao-le e komo maloko o ua halepule la na wahine papale ole ma ke poo. Mai ia manawa mai ahiki i keia wa, akahi no a lu ia @e kona mau wahi kahakahana kahiko.

 

NU HOU KULOKO

            KE KUNA PRINCE:- Ua @@@@@@@ ae nei keia kuna ma kahi @@@@@ @@@@, a ke kapai hoa ia nei. Ua hoomaha oia i ka haleholo mau i Hanalei, aaia a paa @@@@@, @@@@@ holoholo hou no ma kona awa mau.

            KE KILAUEA:- E hoomaka hou ana ke Kilauea i ka holoholo ma na awa ku moku ana e holoholo pinepine nei ma ka Poakahi e hiki mai ana, ma ka la 8 Okatoba. O ka lohe ko na makamaka o ka miki ka Kuokoa i lohe.

            HALEAKALA HALE:- I kela pule aku nei ua wehewehe ia na pili hau o luna iho o Haleakala hale, a ua kapili ia iho ma laila he pili pohaku. E oi loa aku ana ka paa o keia pili iko na pili ae apau e kupono ana no na hale.