Ka Nupepa Kuokoa, Volume V, Number 40, 6 October 1866 — He wahi Moolelo pokole no kekahi mau keiki liilii Helevitia eha. [ARTICLE]

He wahi Moolelo pokole no kekahi mau keiki liilii Helevitia eha.

' \o po LOIHI. I ke ano ahiahi ana aku o kekahi la weli o ka iiapa hope o ka malama o Aupate, aia lioi. e noho ana eha wahi keiki : iloko o ko lakou wahi pupupu imle, rr.a ; kekumu o kekahi mau Mauna kaulann. j O ko lakou rnua loa o Rabati, o kona hope mai he kaikamahine, o Terese kona ■ inoa, o kona hope mai o Farani Hope- . musetera, a o ka muli loa.he wahi kaika- . I mahine o Karine ka inoa. O ka makua- ; : hine nae hoi o keia poe keiki, ua make ; ! mamua loa aku o keia wa ; a o ka ma- ! kuakane hoi, ua hele i ke kunhiwi i ke . j alakai i ka liele e makaikai i na kuaj hiwi. ; ! I ka nnpoo ana nae o ka la, kau mai la i ! ka maluhiluhi mnluna o F.irani, n hina : ! aku la oia, a kau aku la i kona poo iluua ; ! o ka uha o Terese, a haka pono nku la { ] oia i ka piko o na mauna. | Ninau iho la ke kaikuahine i ua wnhi ' keiki nei, "He hoomanao no nae paha ; j oe i ka mea a ke kunnkn i olelo mni ai : ia kakou i keia mau po aku nei la ?" | lioole ae la ua wahi keiki nei, "Aole, j a heaha ia men ana i oleio inai ai :" ! " Heaha mai ka hoi kau, i ko maua ■ nana ana i ka napoo ann o ka In, ua like i loa kona nani me ko keia po, ka hele a ' ula-weo ka piko o na mauna, me he mea j la ua [>au i ke ahi, a he hiki ia oe ke ike ; i i na mea kupnnaha. A manao wale iho • 1 la nae wau, ua like paha me ia kekahi ! 1 uiau knianakauhale ma na wnhi e aku e j ' olelo mau ia nei e ka poe makaikai. O : ko'u nin.iu no ia i ua kanaka nei,—'Pela j ; anei o L'.ulana r' | j " Aole nae o'u manao, ua lohe mai la j oia i ka'u i pane aku ai, no ka mea, ua : hnka pono loa oia la ia luna o na maunn, ! a me he mea la ua ike oia i kekahi mea | kupanaha loa ma knhi loi/ii loa. A oiai I au e i oonoo ana i ke ano o ka mea ana j e nana ana, aia hoi, hohola malie ae la ; oia i kona mau liinn, a i mai la hoi me ; ka leo nahenahe, 'E hapai ae i ko oukou I mau poo, e na ipuka, a e hnpai ne ou- , kou e na puka mau loa, a e komo mai ke • 'Lii o ka Nnni.' O keia iho la ua mau i huaoh lo la." j I aku la o Fnrani, "E kuu kaikuahine, j ua ike nne paha oe i kekahi puka, a i ke komo ana mai a kahi alii ?" | Hoole aku la o Tcrcse, 4< Aole hiki ; ia\i ke ike i ke ano o ka hana a ua ka- | nnka la, o ka nana pono wale iho la no | ka'u i ka napoo ana o ka la, n i ko'u ike aku. ua like no me ka mea mau. Aka, | no konn nana loihi loa, komo mai ana kn | mnka'u ia'u, no ka mea e hiki mai ana. | O ko'u hopu koke aku In no ia i kn limn, j n i nku la, »E oluolu oe, a e hni mai, un ' ike anei oe i keknhi puka, a he komo mai I anei koe o ke alii A ekolu ka'u ninau | nnn iaia, n haliu iho 11 oia ilalo me kn ! oluolu, a me ka mino nkn nna, nole nae i pane mai. A no ia pane ole, ninau ! hou aku la no au, 'O kou alii nei ?' 1 "Ae" wahi a ua kanaka nei?" Nmnu hon aku la au, (o Terese), 0 ke ahi auei o Enelani | "Aole" wahi a ke knnaka. j Terese. "O ke nhi hui ha o Farani ?" ; "Aole" wahi n ke knnakn. | Terese. "A o ke alii hoi ha o Sue- : dena ?" "Aole ia e Terese. o ke 'Lii o ka Nani," wahi a ua kanaka nei. Terese. "A aia i hea ia mea he j Aia nae paha mahope aku nei o na ma- ! una, a ua kokoke aku nae paha i Enela- { ni ?" i "Aole" wahi a ke kanaka, me kona j aka iki ana. Aole no i kokoke i Enela- ; ni, e like me ke kokoke i Helevitia nei. j O ka poe maikai a pau ke komo iioko i na la a pau, aole no hoi he loa o ka hele ana, aka, o ka poe ino, ehele mau ana lakou i ke au a ka hewahewa." A lohe o Farani no keia mau mea, pane ae la oia me ke akahele loa, "Ua hono au i ka hana ponn i keia la. I ka pii ana aku nei o Ulanka me kana iniula i ka mauna, ua hele a kaumaha i ka ukana, a i ka hina ana o ka miula, pau iho ia i ka helelei ka ukana. Aohe huhu a i koe aku o ua o Uianka. A holo nku hoi

au i ona la u e ka mani-» e koku i. e i.i\i mai ana kela ta*u i ka tu!i i ka hu-.pa, no kona manao mai paha, e hoio aku ana wau e hoopihkia iaia." "Aaka 10 ka hoi la wahi a Rabat!. '*Ina nae owau ka i laila, ina ua paki ia e a'u kana ukana iluna o ka pohaku." Pane mai la o Terese. ' lna e hoopai aku oe, alaila, hke a Sike ko olua hewa me ua kanakn la. A ke mnnao nei au, ua lokomaikai o Farani." <- Ae" wahi a Farani. A mahope iho 0 ka hih ana o ua o Ularika ia'u, aka, i kuu hiliia ana mai. he keu a kuu ukiuki, a anehe no wau e kuamuamu nku, aka hoi, uumi wale iho la no wau i kuu ukiuki, e like me kau i olelo mai ai, n aki ae la au i kuu mau niho. Aole no hoi i emo, o ko'u aloha hou aku ia i ua o l larika, a kii aku la nu, a ohi i ka mea i helelei a pau." Ninau mai la hoi o Terese ia Farani, "Pehea ka olelo mni a ua o Ulanka:" I aku hoi o Farani, "Olelo mai oia, aole ka o'u ino e like la me kahi poe keiki e ae." Pane mai hoi o Rnbati, "kanaka lokoino maoli ka hoi ia, a o kana makana wole iho la no ia i lona mai ia oe I aku la o Terese, ki Ua pono kela, oia hoi he kanaka kama kela, e aloha ia mai e keiki. Ua olioli loa wau i ke kokua ana o Farani iaia." Hawanawaua aku ia o Farani ia Terese me ka ninau ana, ' Ke kokoke nei anei au i kahi Nani i kou manao ana ?" "Ae," A\ahi a Tercse. Aole hoi e pono ke haalele ia Kabati i hope. E pono ia kakon ke noi aku i ke 'Lii nui nana kakou e alakai, i hele hke hou ai kakou 1 kn la npopo.'* Ninau aku la hoi o Farani, u Ua poelele, ua pan paha na puka ea ?" I mai la hoi o Rab.iti, ki E hoi kakou n pnu iloko o kn hale, ke pn mai nei ke kehau anu o ka po mai na awnwa mni, a ke lulumi mai la ko'u mau maka i ka hiamoe." "Owau no hoi kekahi maka hiamoe," wnhi a Farani. A o Kanne hoi, ua hiamoe mua oia, a hoopaa nui iho la i ke pani o kahi hale o lakou, a pau nui aku la ua poe keiki nei i ka hoi ma ko lakou mau wahi moe. Aole i emo iho ko Terese hiamoe ana, puoho oia i ka nakeke o waho, me he mea la e hniluku ia mai ana i kahi mea, ka naka o ka hale a puni. Puoho ino ae la hoi o Farani, a ninau ana, u Fleaha hoi keia ?" "Ua ao anei:" Wahi a Rabati. Eia nae, aole i ike o Tertse i keia mea nakeke ; a oiai oia e nalu ana, i ke ano 0 keia mea nakeke, o ka hihio iho la no ia a hiamoe loa. Elua a ekolu paha puoho ana o Terese, a haohao loa oia i ke ao koke ole ae, oia mau no o ka pouli, me he mea la no 1 ke numoe, a nalu hou iho la oia i ke ario o ka nakeke. O ka hia-a loa mai la no ia o ua o Terese, a ala maoli iluna, a nana ae la i ka rumi a puni. "He keu a ka po pouli," i kona manao iho, no ka mea hoi, he ike mau ia no hoi na hoku i kn uwiki mai. A he kahi hoi keia po a ko'u ala koke ana." Pane mai la hoi o Farani, "He keu kei i a kn po loihi, ahea la no ae ?" Pane mai .hoi o Rabati, "He keu io hoi keia a ka po loihi, o ka eono keia o ko'u puoho ana, a ke manao nei hoi au e ala loa." I mai hoi o Farani, "He oki loa hoi in, e aho kakou e kaao a ao." Hooholo like iho la lakou ia manao, a hoomaka iho la lakou e kaao. A pau ka lakou nei kaao ana, puoho mai h o Kariue mai konn hiamoe ana, a uwe ae la i ka pololi. I ae la hoi o Farani, "Ua pololi io, a pololi wale kn hoi au, aiwa ioa aku la hoi paha keia, a ua make loa no wau i ke anu." Pane mai hoi oTerese, "Ina hoi paha e ioaa ae ana ke kauwahi ahi la, ike ia aku la hoi pahn, aole ka auanei keia he ahi." O ke kumu nae i loaa ole ai o ke ahi ia lakou nei, ui pau na mea liilii i ka ho -o ia iloko o ka pahu e ka makuakane, a ua ki ia hoi a paa, a ua lawe ia no hoi ; ke ki. A no ka nele hoi i ke ahi, naku poeleeie aku la o Tere»e, a ioaa aku la ke tini waiu, a hanai iho la oia ia Kanne. A no ka hia-a ioa, o ka pau iike ae la ! no ko lakou nei » ke ala, a komo nui iho la i ko lakou mau aahu iloko no o ia po- | uli, me ka aneane ole aku hoi i kauwahi o ke ao. A no ko Ritbati uluhua 100 i ke ao ko-

ko o!c i ae !a oi.i. "K puka am wau iwaho. e imiia ai i ke ao a me ka ole. 0 ka heie aku i-i n* ia o ua o Ralut; a wehe ae !a ika puka. I l*>a no a hemo ke pani o ko puka, oka hiolo n» u la no la o ka hau iloko o ka hale. a aneane ua wahi Ra!>jti nei e paapu ika inea huihui. a o kona kahea ae la no ia me ka leo nui, *'E kotua inai olua »a'u ! M ♦'Heaha iho nei keia r" ahi a lakou a ekolu. A huki ae la o Terese ame Farani nia na wawae o Rabati. A ike iho la o Farani i keia mea \ hiolo ai iloko, i ae la oia, "Auwe ! He hau la !" I aku la hoioTerese, "Pehea la hoi 1 hau ai, he maikai wale no hoi o waho i ka nuna aku :" Auwe hou aela ollubnti, me ka i ana, '•E Terete e ! Me papaa hau paa paha la ea "Hoole aku la o Terese, me ka i ana, "Aole he hau paa, ina he hau paa, opa pu ia kahi hale o kakou, a pau hoi kakou i ka pakii lnlii." I ne la hoi o llabati, ' Ua lohe au ia Pa]>a, he mea lelehuna wale no ka ka mea helelei i kahi wa, aole ka e puoho iki ana ka poe hiamoe i ka po, no ka nehe <»le. Aka, i keia, aohe nakeke a koo mai.*' I mai hoi o Terese ma, "Pela no hoi ko maua lolie ana.'' Paue hou ae la oTerese, "A pehea la i auanei kakou o pono ai ?" I aku la o Farani, i Papa no hoi palia e eli iho a loaa iho kakou, eia nae paha ka hewa o ka loaa ole iho o kakou iaia." I ae la hoi o Rabati, e hoao ne no nu i k'i eli, a maha o puka aku i ka mala- ; malama, ao ka palekana 110 la, l\o ia i nei naku poeleele aku la uo ia iloko o ka • hale, a loaa ana he kopala, o kona 'noomaka aku la no ia i ka tli, iloko no ia o ; ka pouli. e hanee nui mai aua ka hau, o ; ka panpu iho la 110 ia, a aneane e make i : ke anu. A no ka nui hoomanawanui, pakeie ai. A i aku la nae oia ia Ti rese, ; u lna aole kakou e loaa ia Paj>a, alaila, e pau ana kakou i ka make i keia wahi poi u,i -" | I aku la hoi o Farani, u lna no hoi a\i ; e ike aku ana ia oe, iua no la hoi aole e j manao ino loa au." | Pane mai la o Terese, U E [)aapu kakou i na lima o kakou a pau." A eia ka lakou uwe ana, "E ka makua, e lona ana 110 makou ia oe." O Karinc hoi, noke loa oia i ka uwe, i i kona hoom;iopopo ole i ke kumu oka ; pouli loa ana, aole hoi ona ike aku i ka iielehelena o kona kaikuahine makuahine. O ka lakoii nei hana nae iloko o ka pouli, oia hoi ka nonoi aua i ke 'Lii o ka Lani, e kokua mai ia lakou. Oka noke no hoi ka Karine i ka uwe, n hiki ole ke ! uwe 110 ka pau oke aho. Oke kumu I o kona uwe loa ana, no kona uuku loa i aole no hoi i ano nnauao ae. | A o Rabati hoi, nole oua ekemu a loj ihi loa, alaila, i ae la oia, "Aole, aole au j e make ana !" A hina aku la oia iluna j o kona wahi moe.

| Aka hoi, o kalii Farani ka inea i ane | piiikia loa. Hoopuka mai la nae oia i kekaI ln mau mea kupannhu loa,no ia inoa, ao- ! le e hiki ia Terese ke unmi i ka mve ana, | a hawanawana ae la o ua wahi Farani j nei i kona kaikuahine, me ke ano kaui maha, penei : «*Pouli loa, aole la, oole ! mahina, aole lioi na hoku. Ahea hoi l . | komo mai ke 'Lii o ka Nani." ! Aole i liuliu iho ia ninau anaa Faiani, | i.nlulu nna o luna o kaupaku o ka hale. I O ka ninau ae la no hoi ko Rabati, HeI aha keia ? j Pinapinai loa iho la ka halulu o lunn, | a uwiki ana ka malamalama iloko o ka j hale, a pae ana no he leo me ka ninau aua, Eia no oe iloko e Farani llopeinusetera ea ? Aole nae he eke'nu aku oua wahi Farani nei ; a o Ral>ati nae hoi ka i kahea aku me ka leo nui, Ae, eia no makou a pau e Ularika ko niakou makama- ; ka aloha ! | Aole no hoi i u iho, komo ana na u»aI kamaka iloko o kahi hale o lakou nei, na | lakou hoi i lawe i keia poe keiki iloko o ! ka malamalama, a me ke eu oluolu, a maiaila hoi ko lakou makuakane kahi i noho uai i kana poe keiki. A pela iho la 1 i palekana ai keia poe keiki. Ia puka ana ae o ua poe keiki nei iwaI ho, ike ae la lakou i ka nani o ka malaj malama e hoopuni ana ih lakou a pau. ! I aku la hoi ko lukou makuakane ia j lakou, E kuu poe keiki, nani ke ahonui I o ke Akua a me kona hoopakele ana ia ; oukou mai ka make nui mai, nolaila hoi, ■ e hoomaikai nui oukou i ke Akua, a i ko . oukou makamaka aloha hoi ia Ulankn, I ka mea i kuupau iaia iho ina ka e han ; ana i mea e pakele ai oukou, a pela no j hoi i kekahi poe e ae i ike i ko oukou | pilikia ana ilalo nei. A hoomanao koke ae la o Rabati i kona hana ino ana ia Ulanka ; a o Terese hoi, nana ae la oia ia Faran», ine ka oluolu o na maka, pau ke kaumaha. Huli ae la hoi o Farani, a honi aku la 1 ia Ulahka, puili aku la i na lima, a haliu | ae la kona mau wahi maka i ke ao po!o--hiw-.i, a i ae la oia me ke akahele, e i ana, m E oluolu oe eke 'Lii aloha oka Nani." Me ke aloha. Kavaocna.