Ka Nupepa Kuokoa, Volume V, Number 44, 3 November 1866 — Page 1

Page PDF (1.53 MB)

KA NUPEPA KUOKOA:
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
BUKE V. HELU 44. HONOLULU, NOVEMABA 3, 1866. NA HELU A PAU 257.

"KA NUPEPA KUOKOA,"
HOOPUKA
MAU IA MA HONOLULU
I kela Poaono keia Poaono.
$2.00 no na mahina he
UMIKUMAMALUA,
$1.00 no na mahina eono.
ME KA HOOKAA MUA MAI.

NA OLELO HOOLAHA—aole i oi mamua o 10 laina no ka hoopuka hookahi ana, $1.00; alua komo ana, he $1.50; hookahi malama, $2.00. E uku mua ia mai ke dala o na olelo hoolaha a pau e hoounaia ana mai e pai.
KANIKAU—he hapalua dala ka uku no ka aoao hookahi o ka pepa leta, oia hoi 4 keneta no ka lalani hookahi—penei: he 25 lalani, $1.00; 50 lalani, $2.00; a pela'ku.
NA UKU NO NA OLELO HOOLAHA—ka uku pepa, a me ka uku o ke Kanikau, e haawiia no ma ka lima o na Luna o ke Kuokoa, a i oleia, e hoouna mai ia Kauka Kulika.
O NA UKU PEPA A PAU E HOOKAA MUA MAI NO—aole e kauia ka inoa o kekahi haole a kanaka maoli paha, ma ka inoa o ka poe lawe pepa ke ole e hookaa e mai mamua. E pono ke hiipoiia keia mau rula, no ka mea, he emi no ka auhau no keia nupepa.
AIA KE KEENA O KA NUPEPA KUOKOA—ma ke kihi hema o ka Hale Hookipa Luina (Sailor's Home.) O na hora hana, ma ka eiwa o kakahiaka, a i ka ha o ke ahiahi.
L. H. KULIKA. (Luna Hoopuka.)

KA "NUPEPA KUOKOA."
Is published in Honolulu
EVERY SATURDAY,
$2.00 per annum, or $1.00 per six months, in advance.

A DVERTISEMENTS not exceeding 10 lines, inserted once for $1.00; twice or $1.50; and $2.00 for one month; all advertisements must be paid for in advance.
KANIKAUS will be charged 1.00 per page, or 4 cts. a line.
PAYMENTS FOR ADVERTISEMENTS, Subscriptions or Kanikaus, may be paid to any of the Agents of the Kuokoa, or may be enclosed in a letter to the Publisher.
ALL SUBSCRIPTIONS must be PREPAID. No names, either of foreigners or natives, will be inserted on the subscription list, until paid for. This rule must be strictly adhered to, on account of the low subscription price.
THE OFFICE OF THE KUOKOA is in the South corner of the Sailors' Home. Office hours from 9 A.M. to 4 P.M.
L. H. GULICK.
 Publisher.
Volume I, II, and III of the KUOKOA, bound, for sale, $3.50 each.
Persons having complete sets of the above, can have them bound by paying $2.00 each.

HE MOKU HOLO MAU
No Lahaina, a me Makena.
O KE KUNA KALEPA PAA maikai,
"Kate Lee."
O Fountain ke Kapena,

E HOLO MAU LOA ANA A HIKI MAI no hoi ma na Awa i olelo ia maluna. No na ukana a me na ohua, e nina i ke Kapena ma ka moku, a i ole ia ia
228-tf C. BREWER &co. (BURUA MA)

No Hilo.
KA MOKU KUNA
"MELE HILO,"
O Sebastian ke Kapena.

E HOLO MAU ANA KEIA MOKU I KE Awa maluna, no na ukana ame na ohua e ninau ia
HULIPAHU, (L. L. TORBERT).

No Hana, Kaupo, a me Maliko,
KA MOKU KUNA
'MANUOKAWAI,'
O Merchant ke Kapena.

E HOLO MAU ANA KELA MOKU I NA Awa i haiia maluna. No na ukana a me na ohua, e ninau ia C. BREWER &co. (BURUA MA)

Olelo Hoolaha
- A KA -
AHAHUI HOOHOLO MOKUAHI
- A -
MOKU MAOLI KULOKO
- O KO -
Hawaii Pae Aina.
KA MOKU KUNA MAIKAI
Alabani,

161 tona, e holo ana i Kawaihae, a me Kona, ma ka Poaono, a mamua ae paha, la 10 o keia malama.
O KE KUNA KALEPA

O Neti Mela

E holo mau ana i Lahaina, a me Maalaea.
No na mea i koe, e ninau ia Kapena Mokina, a i ole ia, ia
JANION GREEN & CO.,
222-tf A. H. M. K. H.

J.W. KEAWEHUNAHALA.
Loio! Loio!!

O KA POE MAKEMAKE I LOIO E KOKUA ma ka Hoopii ana, a pale ana ma ke Kanawai imua o o na Aha Hookolokolo o keia Aupuni, e kii koke i ka mea nona ka inoa e kau ae la maluna ; a e loaa no oia ma kona Hale noho i

Kikihale,

ma uka o kahi o J. KAHAI Esqr., a i ole ia, e loaa no ma ka Hale Hookolokolo i Honolulu, Oahu.
Honolulu, Feb 9, 1866. 219-1y

Na Buke i Pai ia e ka Papa Hawaii.
Eia na buke kuai, a me ke kumukuai.

Baibala nui no na Awai o na Halepule, $4 00
" Ohana, ano nui, me na kii, 2 50
a me na Moohana, 5 00
" Ohana uuku iho, me na Moohana, ili ulaula, 1 00
" Ohana, me na Moohana wale no, 62 1/2
"Okoa, 50
Kauoha Kahiko, i paiia i ka M. H. 1838, 25
Kauoha Hou, me ka pepa lahilahi o waho, 12 1/2
Kauoha Hou, hapa haole (Haw. Eng.) 25
Haiao, 25
Hele Malihini Ana, 25
Wehewehehala, 25
Lira Hawaii, 25
No ko ke Akua Ano, 25
Lira Kamalii, 25
Kumumua Hou, 12 1/2
Moolelo Ekalesia, 50
Hoike Palapala Hemolele, 25
Himeni Hawaii me na Leo Mele, 1834, 25
Ninauhoike, 12 ½
Ui Kamalii no na Kula Sabati 12 ½
Kumu Leomele 12 ½
Haawina Kamalii, Buke 1. a me 2, 12 /1/2
Haawina Kamalii, Buke elua i huiia, 25
Eia na buke i haawi walei a.
Haawina Baibala.
Ui.
Na Dawida Malo Kumumanao.
Ko Olelo Ao Liilii.
Ka Moolelo o Batimea Puaaiki.
L. H. Kulika.
Kakauolelo o ka Papa Hooko o ka Ahahui Euanelio o Hawaii.

Ka Nupepa Kuokoa.
Ka Moolelo o Kamehameha
I.
NA S.M. KAMAKAU.

                I ka la 13 o Kaelo, i ka M.H. 1737, oia ka la hanohano nui me ke kahiko ia o na aoao elua i ka aahu hulu manu, a me ka papale mahiole i hoonani ia i ka hulu o ka manu. Ua kauluwela ka ahuula. Ua kahiko ia na'Lii Moi o na aoao elua i ka ouli o ke koa me ke eehia, a he la kaulana nui hoi ia no ka hui pu ana o na Moi elua, e hana kuikahi no ka hoopau ana i ke kana weliweli o na aoao elua.
                O ke ano iho la ia o ke kana hoahanau iloko o ka popilikia, o ka make o na aoao elua; a ike i ka popilikia. Ilaila ke kanaka ike i ke kuauhau, e olelo mai ai

i ke Alii e pau ke kaua, a e ike olua.
                O ka ae mai la no ia e halawai na'Lii o na aoao elua.
                Pela iho la o Peleioholani me Alapai i ike ai i Naonealaa, ma Kaneohe, i Koolaupoko.
KA IKE ANA O PELEIOHOLANI ME ALAPAI.
                Ua hoonoho papa ia ka auwaa mai kai o Kii i Mokapu; a pae i Naonealaa, malaila e hele mai ai ka Hawaii a kaaekai, alaila, noho mai ka Hawaii. Hookahi mea e ku mai i ke one wai oia ka Moi o Alapai. O na'Lii Oahu, me. Kauai. me ko lakou mau koa, a me, na makaainana, mauka lakou e noho aku ai. Hookahi mea e ku aku o ka Moi o Peleioholani. O ke kakauolelo a laua ka i waena o laua.
                Ua olelo mua aku o Naili i ke Alii ia Peleioholani.
I ka wa o olua e ike ai mu Alapai, i apo mai ia oe e honi. E hoihoi iho oe i na lima ilalo olaa ia oe o Alapai. Nolaila, (oia ka ai lua a ka poe lua, o Kapua, a o Naonealaa, a hiki i keia wa.) Olelo mai la o Alapai e pau ke kaua ana, a e noho like ka noho ana. E kuikahi na'Lii o Maui me Molokai, na'Lii Oahu me Kauai. Pela hoi na'Lii o Hawaii. O ka pau no ia o ka ike ana o Peleioholani me Alapai.
NO KA HOI ANA O ALAPAI KA MOI O HAWAII.
                I ka hoi ana o Alapai a hiki i Molokai, hooponopono iho la oia i ka noho ana o na'Lii me na makaainana, e noho kuikahi me na'Lii o Maui, a me Lanai. I kona hiki ana i Maui, ua kipi kekahi Alii o Kauhiaimokuakama ka inoa, o ke keiki makahiapo ia a Kekaulike me Kahawalu. Ua kipi ia Kamehameha Nui ka hooilina o ke Aupuni. O ke Kumu o ke kipi; o ka hoamo ana i ka pohaku o ka Haiau o Wailehua. O ke kakaolelo nana i paipai e kipi o Pinaau ka inoa, a he kahuna hoi ia. Penei kana olelo ia Kauhiaimokuakama. "A amo i ka pohaku ka ikaika ole; o ka hana a ka ikaika, ku i ka moku." Olelo mai o Kauhiaimokuakama. Peheu ka pono ? I mai o Pinaau, "e kaua, ku i ka moku." Nolaila, i hao wale ia ae no na ia o Alamihi, paa i na lima o na koa o Kauhi. O ke o no ia o na koa, noho i ka puu kaua o Kahili.
                O ka hoomaka no ia o ke kaua me Kamehameha Nui. O Kauhiaimokuakama, he keiki na Kekaulike, he Alii koa no hoi. Ua hoouka kaua oia i na kaua kuloko i kaua mai ia Kekaulike. O Kauhiaimokuakama no ka Luna kaua nui o ko Kekaulike noho Aupuni ana. O kana mau kaua. O Kiimumuku, o Kipukaohelo ma Kamaole. O Kaeulu, o Kahalemamalakoa, oia ma Kaupo, oia na kaua a Kauhiaimokuakama i noho pukaua nui ai no kona makuakane, a no ka maluhia o ke Aupuni o kona makuakane, no ka Moi Kalanikuihonoikamoku, ke Alii o Maui. O kekahi inoa o Kauhi; o Kauhipumaikahoaka. O ke kahu o Kauhiaimokuakama, o Kua ka inoa. Hele mai la oia i o Alapai la ka Moi o Hawaii, a olelo mai la oia ia Alapai. "I hele mai nei au ia oe, no ka'u Alii ke Aupuni." E lawe oe i kau Alii i Alii no Hawaii." Olelo mai la o Alapai "He ae no au, eia nae, e kii oe i kau Alii a hele mai e kamailio pu me au, apono alaila, hoihoi au i kuu Alii i Hawaii, i ke keiki a na'lii." Nolaila, pii aku la o Hua i ka puu kaua o Kahili ke awakea; o Kua, he kanaka maka mai a hekaheka. Ike mai la oluna o ka puu kaua, o Kua keia o pii aku nei.
                I ko Kua hiki ana i ka puu, a halawai pu me Kauhiaimoku. Olelo mai la o Kauhiaimoku; heaha mai nei kau huakai? Olelo aku la o Kua. "I hoouna mai nei ko makuakane ia'u o Alapii, e kii mai ia oe, e kamailio pu olua. Aia ilaila ka lilo o ke Aupuni ia oe, alalia , hoihoi ke Alii i Hawaii o Kamehameha. Oia kau huakai ia oe, e iho kaua i kai." Ninau ae la o Kauhiaimokuakama i kona mau Alii, me ke kahuna, a me na kilo. pehea kakou i kii mai nei o Kua ia kakou e iho, e ike me Alapai? Olelo mai la na kanaka me ke kahuna. "O ka moewaa o ka po, a loaa ka moe ulei o ka po; he paoa ko ke ao, pela hoi ke kahua o ke ao, ke halawai i ke alanui, he kuapuu, he makole, he anuenue ma ke alo. O keia kanaka i kii mai nei, o ke anuenue pipiolua keia o ka paoa, ua ike pu aku la no kakou." Olelo aku la o Kua; "E ke Alii e iho kaua, mai manao oe i ka olelo waiwai ole a kanaka, aia ka olelo waiwai i kai, a kamailio pu olua o Alapai."
                Olelo aku la o Kauhi ia Kua. "aole au e iho aku." Olelo aku la o Kua, "he Alii ilihune oe, ua hoowahawaha oe i ka'u olelo, ua kii mai au ia oe e lilo ia kaua ke Aupuni." Hoouka kaua aku la o Kauhiaimoku ia Kamehameha Nui. O na koa o Kukaea ma, he hoouka kaua nui a hee o Kamehameha ma, me kona poe koa. Ma ka hale o Davida Malo ma ka ulu kau heana, malaila kahi i luku ia ai na koa o Kamehameha. Holo aku la o Kamehameha a kau iluna o na waa o Alapai. Olelo iho la o Alapai; "Ka inoa he kaua hoahanau, aole ka, he kipi maoli ka ke kaua. A hoihoi au i kuu Alii i Hawaii, a mai Hawaii mai ke kaua." Hoi aku la o Alapai i Hawaii, me ka lawe pu aku ia Kamehameha, a hiki o Alapai i Hawaii; hoomakaukau iho la no ka holo mai i Maui, no ke kana huliamahi i wahi e lawe pio ai ia Kauhiaimokuakama. I ka lohe ana o Kauhi, e hoi hou mai ana o Alapai i ke kaua i Maui, nolaila, hoouna mai la o Kauhi i ka makana ia Peleioholani, me ka olelo pu mai e holo i ke kana i Maui, e kokua iaia, nolaila, ae aku o Peleioholani ka Moi o Oahu.
                He makahiki okoa ko Alapai ko ka Moi o Hawaii i hoomakaukau ai no ka holo i ke kaua i Maui. I ka A. D. 1738 - holo mai la o Alapai i Maui i ke kaua; o ke kaua i kaua ai me Kauhi, he hulihonua ke ano o ke kaua, he aha la ke ano o keia kaua. O ke ano maoli paha o keia kaua, o ke kaua maoli pu ole aku o ka hoomaloo i ke kahawai o Kauaula me Kanaha a me Mahoma (oia na kahawai i pili ia Lahainaluna.) Ua hoomaloo ia na loi a me na kahawai i loaa ole ka ai i na koa o Kauhiaimokuakama, a i loaa ole ka ai kona mau makaainana. Nolaila, ua kiai ia na kahawai o Olowalu, o Ukumehame, o Wailuku, me Honokawai, e na koa o Alapai ka Moi o Hawaii.
                I ka lohe ana o Peleioholani, aia o Alapai ma Lahaina; nolaila pau mai la o Peleioholani ma Honokahua, a ma Honolua. Hele mai la na koa o Peleioholani i ke kaua i Honokawai me na koa o Alapai, a ua luku ia na koa o Alapai a hee aku la a hiki i Keawawa. Lohe o Alapai, ua hiki mai o Peleioholani a ua pae mai i Honokahua, aia ka huna o ke kaua i Keawawa. Hoomakaukau iho la o Alapai a me kona mau alihikaua a me na lunakaua a me na koa. Ma ka auwaa kekahi, a mauka kekahi. O ka huna o ke kaua i Kokoonamoku ma Kaawawa o ke Oahu, i laula i ikea ia'ku ai na keiki moamahi a Peleioholani i ke koa launa ua lilo na mea make a ka Hawaii i waiauau, aka, aole e hiki i na wahi koa uuku ke alo aku iloko o ka neepu, I laila o Hana ke aikane koa a Peleioholani, me Malamakuhiena, Makokalai, o Kulepe, Opuhali, o Kuakea, o Lononuiakea, o Paikahawai, o Kaweloikiakulu, o Kamahuakoaie. O keia ka poe kaulana o Peleioholani i ke koa, a me ke akamai i ka hoouka kaua, aka, hookahi lau koa me na kanaha eono. Aka, he elua mano hookahi lau me na kanaha keu eha na koa ia Alapai, oia hoi na moku eono o Hawaii. I ko Peleioholani manao e hui me na koa o Kauhiaimokuakama, aka, ua paa e o Lahaina ia Alapai, mai Ukumehame a hiki i Mala ma ka pea akau o Lahaina ka paapu i na koa o Alapai ka Moi o Hawaii. Ua kokua o Peleioholani no ka pono o Kauhiaimokuakama, i kona kokua ana, ua loaa kona pilikia.
(Aole i pau.)

He Kanikau no
MARY L. KAAIOPIOPIO MOEAHIILANI,

He Kanikau aloha keia nou,
E Mary L. Kaaiopiopio Moeahiilani.
Nou ka ka Uhane
i oili-pulelo aku nei,
I ka welo'na a ka la i ke ahiahi,
I ka la iwakalua o Dekema - pa,
Hele aku la ka uhane kuu wahine,
I ka le-ale-a a hooipo me mauna Ruda (Hood)
Ho-i no ka Uhane i ke ao-maluna.
E malama i ka ukana nui o ke aloha e u ne - i,
O ka Uhane hahai alualu puolo wai hau i ka lani.
E ku ana ka Uhane iluna o ka mauna Pohaku.
E kahea iho ana i ke kini o Keomolewa,
Ua'nu e ua - 'nu; Ua'nu Nouaiki,
Ke li ha'ukeke nei kuu i-o, ke maeele nei kuu nui kino.
Ko hu-i loku nei iloko o kuu manawa,
E hoolale iho ana i kolaila kini,
E ho-a ke ahi e e ho-a ke a-hi,
E ho-a ke ahi i mehana ka hale,
Mehana pu me ka poli o kuu aloha,
Nou ka ka Uhane i ke aluka Ilikini,
Ke uluao-a la i na kuahiwi o Oregona,
E walea'na paha i ka puili olele.
O ke ola no ia o ke kini o Nouaiki.
Hiki pu mai no me ko maka'le - he;-
O ka maka'loha o kuu kaikamahine i ninau iho nei.
Nou ka ka Uhane i hele aku nei i Poti Gamala,
Aole au i ike ua kolohe ka oe ilaila,
Eia'u la e ke aloha luaiele, o ke aloha apu i kuu kino.
O ke aloha pau ole ia'u e noho nei,
Ninau a'e nei na kaikamahine hanai a kana,
Heaha la ka mai o Moeahiila – ni?
He li, he kuni, he hu'i loku iloko o ka manawa,
O ka ma-i ia la make ai ka makuahine o ouko - u,
O mai ka Uhane nona neia Kanikau - la - e.
Anoano paha'u ia oe e Maluaikoo ke hoi ma - i?
A - e; E Moeahiilani e hoolana ia.
Ho'epaepa mai ana ka manu o lama Hili e,
I wilia'u e ka makani aku o Wala Wala.
Komo e, komo la, komo i kanahele laau buluti,
Laau loloa o Keomolewa,
E o ana ka hu-i ka li anu ha-ukeke iloko o ka i-o,
E loku ana iloko o ka iwipaa o kuu manawa,
Wehea iho nei kaawale ka pili a kaua - e;
A kuu maka e haka loa nei ia oe,
E ake aku ana'u e ike i ka laula o ka Lamea,
Aole e hiki aku ua'laiia mai e ka makani aku o Kaholakee,
Moe koke no i ka muliwai o Uwalamaka - e;
He waimaka ka ke aloha e hanini nei
O ka hala ana'ku nei no ia,
Kuu hoa pili mai Wakaanakiti a ka Mula - e,
Kuu koolua o ke ala mehameha kanaka ole,
Kuu hopu hewa i ko kino wailua,
Aia la i hea ka ike'na ma - i;
I i ike a kaaa i ka la-i o Fota Vanecouva eha - a, Eha - e.
Eha Keomolewa i ke kakaia e ke anu,
Anu mai la uka o Lakoiele, e koi aku ana i ka moe,
Moe kahi o aloha ka po ke moeia,
Momo moe ana ma na la me kuu aloha.
Moe ana i waena konu o ka po loloa o ka hooilo,
Aole i pau ka moe ana me ke aloha - e:
I moe au a huli a'e e hoouka'ku ia oe, aole ka oe.
Ua haalele mai nei ka oe i ka pili aloha a kana,
O ku - u me'aloha ua lilo e.
Auwe kuu minamina - e; E – o
O mai ka Uhane nona neia kanikau la - e.
Anoano paha'u ia oe e Naluahine kaawe ke ho-i ma - i.
A - e. E Kamakaokapuahialii e hoolana ia.
Nani hemolele Fota Vanecouva ia'u e noho nei,
I ka lai o ka Lamea, Mehe opua hiki kakahiaka la.
Ka oliko ka lamalama i kuu maka.
Mehe mea o Mahealani la o ku - lu;
Ako e ka mauna Pohaku i ka hale hau a ke anu.
Uwe e ke kini o Keomolewa.
Ua pehia e ke anu a eha kana hele.
Mohole manihe-u ka ili o ka laau,
I ke kakaia e ka makani - e.
Ha-i mai aa nalu ha-i a ka aika (ice)
He pua panaia na ke anu, i o-o i ka mahele o Kanaliki,
Ku: - a ku la i Potalana
Ua eha i ke anu kanahele o Kalapoia,
Puoho ka auna manu lele i ka lewa,
Kupinai wawale aku la i kanahele,
Hoolono e ke kupa o Wailika.
Upu e kolaila keiki e inu i ka waihau o Wala Wala - e.
Hoi a e la no ka luhi a noho i ka lai o Ikielee,
He kana'ho no na moku-ahi o Potalana - e; A - e.
Mohole Fota Holo i na pua pana a ka makani,
O Dekemapa ka malama, o ka malamaia
O Keomolewa e hanini ai ke anu.
E ha-ki a nalu ai ka hau i ka lani.
A popoi aku la iluna o mauna Hu - da. (Hood)
Uhi paapu kanahele. Pauli hiwa wai la ka lani,
Ua kalakala kai o Cinuku (Chincok)
Ua kaikoo nonaiki i ke anu
A popoi na nalu o Iakama - e.
I maia mai hoi au e ko aloha – a
O ku - u me'aloha ua lilo e
Auwe kuu minamina - e; E - o.
O mai ka Uhane nona neia kanikau - la - e.
Anoano papa'u la oe e kaaikaulehelehe ke hoi ma - i?
A - e; E Makapahoa e hoolana ia,
Mehe papa-hoana la ka laula o Potalan,
Ka olali hinu i kuu manawa
E like no me ka laula o ka Lamea
O a'u nahele aala onaona i ke kula o ka Mula – e.
O kuu la noia i olioli ai i ku'ike ana'ku,
Ia Milouaka e huli kahela'na ke alo i ka lani,
He mau pookela ia no Selama - e.
E malama i ka leo o ka maku-ahi,
E hone ana i ka lai o Potalana
Aia la ke wawalo mai la i kanahele.
Hoopaapaa kuhi koke no no Fota Vanecouva,
Aole ka he ho'e ha-a na Wakaanatiti,
Ua i - ki - 'ki: Ua ikiiki Keomolewa,
I ka wela a ka la o ka makalii.
I moe au a oni a'e iwaenakonu o ka haiki poo ke kau,
Ua naue iho nei ka olua i ke ala hoi ole mai,
O ka'u ia e minamina nei - e,
Mohola maikai ka pua o ka latamati.
Pohinahina i ke kula o Mila palena.
Mehe pola-lupe la ka auna manu,
Ke kaiawe i ka lewa'lani.
Kupinai wawalo a ku la i ka lani - e.
Ua'nu Nonaiki hoi ka manu i ka mehana o Kalaponi.
I pumehana ua auna mauna punua a kaua
Ke hai la i kona inoa he kaka,
He manu kolohe ka keia,
He aki kolohe i ka pua o ka rose,
O a'u pua rose a'u e kanikau nei
O kuu wahine mai ka la holoholo hau o ka hooilo,
E koi aku ana ka moe i lei no ke aloha
O ke aloha pau ole o a'u kaikamahine i nalo a ku la,
Auhea'ae o - e; Hoi mai kau - a,
O mai na Uhane noua neia kanikau - la - e.
Anoano paha'u ia oe e Kepookulou ke hoi ma – i?
A - e; E Wahinealii e hoolana ia,
Noho no i Vitoria ke ala me ka wai rusini.
Noho haaheo ka wailiula me ke silika,
I kuiia heleia ka huakai lio ma uka o Apalana upland,
Awala kini ka nahele o Hilasa - i;
Awala lua ka aika me ka nahele,
Awalu iluna o manua Tolome,
Malalo ae ma na lae makani o Sana Iuana,
E hoomaha nui ana paha i Cila Hila,
Lawe na makani, lalawe ka nahelehele.
Ko'i ana i ka loa o Nanaimo,
Ono ka puu o ka uhane.
Ke iho ae la e inu i ka wai a ka hau,
Olu ka puu o ka uhane i ka wai a ka aika,
He wai na ke anu e halihali ne - i,
I kio halana i ka pua o ka mauu,
Holu ke oho o ka lau Cila,
Akahi no kuu la lakii ko aloha - e.
O ku - u me aloha ua lilo aku nei,
Auwe kuu minamina - e; E - o,
O mai ka uhane nona neia kanikau - la - e.
Anoano paha'u ia oe e Nuumehealani ke hoi ma - i?
A - e;. E Mary L. Moeahiilani e hoolanaia,
He aloha ia olua na hoa ako pua nahelehele,
He pua nahele na'u i haku a paa ua lawa - e.
I huli ae au ma ka paia aole ka olua,
Owau ia e kanikau nei ia olua,
He aloha ia olua na hoa pili o ke aumoe,
He hiamoe ku'u ua lea i ka po nei,
Hoeu ia mai au e ke aloha ala ko'u hiamoe,
O a'u kaikamahine i ka pili makamaka,
Hoa kuka haihai olelo o ke awakea.
He pua rose ke aloha no a'u kaikamahine.
He lei kahiko ke aloha na'u e noho ne - i,
O a'u kaikamahine, aloha ua lilo e,
Auwe kuu minamina - e; E - o;
O mai na uhane nona ae ia kanikau - la - e.
Anoano paha'u ia oe e William ke hoi ma - i?
A - e; E Mary Kaaiopiopio e hoolana ia.
Uwe kanikau ae nei o Miss Esther Joleibois,
Aloha ino no kuu makuahine hanai,
O Kukilakila ka nahele o Cila Hila i ke anu,
Holo ka mehana i ke kula o Bikina Hila,
He kula hooluana ia na ka uhane.
E aha nui ana la? E awala kiaha olotamu nui ana paha.
Awala lua mai ke kiaha barani me ke kiaha uwaikiki,
Awala kini mai ke kiaha uwaina,
Iho mai la hoi ka poe o lu - na.
E lululima ana ke aloha me ka makemake,
E lululima 'ku ana ke aloha
Me na pua memele o Vitoria,
E kui-lima aku ana ke aloha me Calovapaina,
Huikau aku iloko o ka nahele,
He nahele aloha ia na ko laila kini,
Holu ke oho o ka pua latamati.
Ka nae pua a ala o ka ailana,
Kani ka aka a ka uhane i ka nahele.
Malalo ae o Ikuaimoho. E aha nui ana la?
E hoomaha nui ana paha i ke taona,
Lawe na moku manuwa,
Lawe na mokuahi, lalawe na huila,
Lawelawe ku na lima o ke aloha,
Aloha 'ku o ka maka noe aloha o kuu makuahine,
Halia-li-a wale mai ana no ke aloha io'u ne - i.
Aloha 'ku au o ka nani o Saniki Akau.
I huia pu ia mai e a'u me ka laula o Canakini.
He papa holo ia na ka uha - ne,
O ku - u mea aloha ua lilo e.
Auwe kuu minamina - e; E - o.
O mai ka uhane nona keia kanikau - la - e.
Anoano paha'u ia oe e William ke hoi ma - i?
A - e; E Moeahiialani e hoolana ia,
Kanikau iho nei o Miss Kiti (Kittty Joleibois).
Aloha wale kuu makuahine hanai.
O me he opua melemele hiki ahiahi la,
Ke aloha e kau nei, ka uhi poele i kuu maka,
He malihini paha ka'u o ka hale,
Ke hanini nei kuu waimaka.
He waimaka uwe pa - ha - e?
E uwe aku ana no au ia oe.
I ka lele ae a ke ao o Kuina pala.
Ke halihali ia ae la e ka makani Nonaiki.
He makani e wehe aku ana i ka lau o ke buruti,
E hooholu nape ana i ka lau o ke Cila.
E hea ku ana e mahu ma - i.
O ku ike wale aku i ka nani o Bikina Hila,
I ka papa lohi o Vitaria i ka malie.
He la lili-u, he la poloea na ke aloha.
Aloha 'ku au o na wai mahele lua o Lanale,
I ke anu i ka mehana kahi aoao,
Na Cariboo ka nau a ke a - nu,
Noke hala ole ia uka o Fotiele,
Huki mai Pota Hope i ke 'hu a ke anu,
Hoonu-anu-a ia uka o Potakeleiki.
I ka hooiho lua ia e na mokuahi,
he ahi ka ka ke aloha, he wela ka ka ka makemake.
Eia no au mamuli o ko kauoha e malama nei,
I pili aloha ia e a'u ka luna o Bikina Hila,
Me he pela uwea la ia e holu nape nei,
I ka hooluli'a kahela ia e na huila o ka mokuahi,
Ahi mai nei loko i ka mea nui o ke aloha,
O ka maka'loha o kuu makuahine - e,
O ku - u me aloha ua lilo e,
Auwe kuu minamina - e; E - o,
O mai ka uhane nona neia kanikau - la - e.

Anoano paha'u ia oe e William ke hoi ma – i?
A - e; E Mary Kaaiopiopio e hoolana 'ia.
Uwe kanikau mai o Miss Iane (Jane Goudie.)
Aloha wale kuu makuahine han-i.
O nani kuu hoohihi ia Bikina Hila.
Aohe a'u mea nani ole o Vitoria ne - i,
Me he ipo la na'u ka luna o Cila Hila,
O ka alawa iki a mauna Tolome.
E awihi ana ia Hiladai, i hoa pili no ka uhane,
Me he umauma no ka manu nene la,
Ka laika hauki e au nei i ke kai,
Ka nenee lua i ka maka - ni.
Me he mahina hiki aloalo la ka uhane i kuu maka.
Ke nana'ku i ka nani o ia pua.
Ua hai mahele wale i ke kakaia e ke anu,
A nopa ka laau o Keomolewa e waiho nei,
Holu nopa i ka hooluliluliia e ka maka - ni,
He maemae okoa no ka luna o Apalana,
Ke nana iho ia lalo o Cadabolabe,
Ua lipolipo wale i ka ua ia e ka ua,
Nolunolu ka ihu o Painarabali i ka makani.
Ua ka kahelahela wale i ke anu e noho nei.
O ke kokolo mai a ka noe aloha i ka nahele,
Ua hoi no e pili me ka uha - ne.
O ka uhane anoano aloha o kuu makuahine,
Ua hele wale a make i ke anu.
Hoi a'e la no a noho i ka pumehana o ka hale,
Lana kuu manao e hopu iaia,
O ku - u mea aloha ua lilo e,
Auwe kuu minamina - e; E - o.
O mai ka uhane nona neia kanikau - la - e.

Anoano paha'u ia oe e William ke hoi ma - i?
A - e; E Kaaiopiopio e hoolana ia,
Kanikau a'e nei o Miss Mere (Mary Goudie.)
Aloha ino no kuu makuahine hanai.
O anoano ka mauna Pohaku i ka hau hulu manu,
Ano aloha i ka lai o Vitoria,
Ano me he Vanecouva Ailana i ke anu e noho nei,
Anoano aloha aku la ka luna o Bikina Hila,
I ano aloha i ka hooluana ia e ka uha - ne,
I pii'a ka huakai lio mauka o Ikuaimoho,
E aha nui ana la? E awala kiaha bia nui ana paha
E huli e hoi kakou ua po paha e —
Kani ka aka ka heno a ka uhane i ke kulu au - moe,
I ka hoohu hoona ia e ka makani,
Ono ka puu o ka uhane ke iho ae la e inu wai hau,
He wai na ke anu o halihali nei,
I kio halana i ka pua o ka rose,
E kapalili ana i ka pua o ka melekule,
Olu ka puu o ka unane i ka wai a ka aika,
He wai nahu pu ia na ka uhane.
O ka uhane hali-ali-a aloha o kuu makuahine,
O kuu pua rose onaona aala e honi nei,
Ua ulupe wale i ka ua ia e ka ua.
A popohe ka maka o ka nahe - le.
Hele a 'ka uhane he loa o Sanisi Hema,
E huli e hoi kakou ua'o paha - e?
E pulale ana i hala ke kula o Filisini,
Ua luhe wale i ka hooluhea ia e ke anu,
Anu ka hale ua hele oe ka makua,
O ku - u mea aloha ua lilo e,
Auwe kuu minamina - e; E - o,
O mai ka uhane nona neia kanikau - la - e.
Anoano paha'u ia oe e William ke hoi ma - i?
A - e; E Mary L. Kaaiopiopio o hoolana ia,
Uwe helu mai o Miss Kahalekai Keawe,
Aloha ino no kuu kaikuaana,
O nani Keomolewa waiho malie me ka maika,
Oni ana Fota Vanecouva i ka lai,
O ka piina loa ana o Potalana,
A luna ka uhane o ke kuahiwi, ku nana i ho - pe,
Holo ana ka Lamea holo i ka malie.
Aheahe ka makani Caualiki, aheahe ka Wala Wala,
Aheahe no i ka lau o ke buruti.
Holu no i ka lau o ke paina,
E hea 'ku ana e maliu ma - i.
O ka, ike wale aku i ka nani o Ikiele,
I ka papa-lohi o Milapalena.
Alaila kuu a ka luhi ka maloeloe o ka uhane.
A Iama Hila inu a ka uhane i ka wai a ke aloha,
Hele a ka uhane he loa ke kula o Kilamuka,
Aohe loa o Merereva e hele ia nei e a'u.
Ka piina kiekie o ke kuahiwi o Kalapoia,
Ka ihona ma kela huli o Morere - e.
A Morere ike a ka uhane i ka nani o ka laau.
Oia nahele no mai Kalapoia a Apuakoae - e,
Pua wale mai ana no ke aloha o kuu kaikuaana,
O ku - u me'aloha ua lilo e.
Auwe kuu minamina - e; E - o.
O mai ka uhane nona neia kanikau - la - e.
Anoano paha'u ia oe e Keawekolohe ke hoi ma - i?
A - e; E kaialiilii e hoolana ia,
Uwe kanikau mai o Miss Luisa Kuheleloa,
Aloha wale no hoi kuu kaikuaana.
O ka la hiki ae no ma kuahiwi.
A napoo ae no ma kela kuahiwi,
Kuhi ka malihini he uka o kai, a he kai o uka,
Aole ka he ho'ehaa na ka mauna Pohaku.
Ino mai Keomolewa powewehi i ka ua noe.
Anu ka hele mauna o ka la hooilo o Fota Holo,
Alaalake ka manu ai uwapito.
E ai hoene ana i ka pua o ka rose.
Polokeloke ka moe me he aha'la la i wehea iho nei,
Malamalama ke ala e hiki ai i Halepauma - e,
Pau - ma; pauma wale ana 'u i ko aloha.
Hoaa wale ana 'u, lilo au i ka nahele auakua o Sasea,
O ke aka 'nuanu ka'u e ike nei i ka maalo ana'e,
O ka maeele kai loaa mai i o'u lima,
Auwe kuu li -e; Ua li a - u,
Ua li au i ke anu eha a - ha; Eha e - he,
Eha i ke anu ka uka o Wala Wala,
I walaia mai hoi au e ko aloha -a,
O ku - u me'aloha ua lilo e,
Auwe kuu minamina - e.
E - o; O mai ka uhane nona neia kanikau - la - e.