Ka Nupepa Kuokoa, Volume V, Number 44, 3 November 1866 — Page 2

Ka Nupepa Kuokoa.

I na Kumukula.

                ALOHA OUKOU E NA HOA KUMUKULA; Ke holo mama nei paha na haumana liilii a oukou ma ka heluhelu? Ke noho minamina loa nei makou na Kumu haole, i na Kamalii liilii e noho wale iloko o ko oukou mau kula, e hoomaunauna 'na i elua, a i ekolu mau makahiki, me ka ike ole i ka heluhelu.
                Ina nae oukou e hooikaika nei ia poe haumana liilii, a ua hoihoi ko lakou manao, e kahakaha i na kii ma na papa pohaku a lakou, me ke kakau pu i na inoa o ua mau kii la, aole e ole ko lakou hiki wawe ma ka heluhelu, a me ka loaa ana ke kakau lima nohoi ia lakou.
                Eia kekahi hemahema nui e ae, a'u i ike ai iloko o na Kula Hawaii. He hapa uuku loa o na Keiki Hawaii e ike nei i na moolelo a ka Baibala Hemolele. Ua hupo wale na haumana nuia me na haumana liilii i ka moolelo o ka ke Akua hana'na i ka Lani a me ka Honua, i ko ke Kai a Kahinalii, i na hana mana a Mose ma Aigupita, a me ko ka Iseraela puka'na mailaila'ku. He papa uuku loa na haumana e ike nei i ko Aberahama moolelo, i ko Iakoba, i ko Mose, i ko Samuela, i ko Saula, i ko Davida, i ko Solomona, a me ko na kanaka kaulana e ae ma ka Baibala. Ua komo maoli au iloko o kekahi mau kula ma Maui nei, a i ko'u niele ana i na haumana ma na moolelo Baibala, huikau wale ko lakou pane ana mai, a ua ekemu ole ka nui. Aole ma ia mea wale no a'u i ike ai. Penei kekahi. Ua hoakoakoa maua me kuu hoa i na haumana i oi aku ke akamai o Maui, Molokai, a me Hawaii, i mea e wae ai i na haumana kupono ke komo hou ma Lahainaluna nei. O ka poe akamai maoli ma na mea helu, ua lalau wale ke niele ia me na moolelo o ka Baibala.
                Pela hoi na haumana akamai o Oahu, i hoakoakoa ia imua o maua ma Honolulu. Ua like me ka uwila ko lakou hai mai i na haawina o ka Helunaau a me ka Huinahelu, aka, ua pohihihi wale ko lakou pane ana mai i na niele no ka Baibala. Ninau aku hoi au i kekahi mau haumana, Ehia na keikikane a Iakobo? Pane mai kekahi, "Ekolu." A o kekahi, "Eono." Ninau hou aku wau. Owai ka inoa o kekahi keiki? Ho-aa mai la lakou, a mahope, pane mai kekahi, "O Petero paha." Ninau hou au, He poe keikikane wale no nae paha ka Iakobo, aole nae paha ana kaikamahine? Pane mai hoi kekahi. "Ae, he kaikamahine no." Owai kona inoa? "O Maria" wahi a kekahi. Ua haohao nui loa maua i ka pohihihi e waiho la iloko o na haumana kula ma na moolelo o ka Baibala.
                Mai hoili aku oukou i keia hewa maluna o Aberhama, ke Kahukula nui, me ka olelo, "Ua hookapu oia i ka heluhelu ana i ka Baibala iloko o ko makou mau kula." Aole nona keia hewa, no oukou no, no ka mea, aole liuliu iho nei kona noho kahu ana, aka, o keia poe haumana ike ole i na mea iloko o ka Baibala, he poe haumana, ua kula lakou me oukou i elima, eono, a ehiku mau makahiki.
                He mea kupaianaha ko oukou waiho pu i ka mole o ka naauao ma ke ao kula ana, a no aku ma kekahi mau lala wale no. Ina ua kapu, i keia manawa, ka hoolilo ana o ka hora kula i ke ao aku i na mea o ka Baibala, aole nae he kapu ke ao aku ia mea mahope o ke kula. Aia a pau pono, kou mau hora kula, me na hana, heluhelu, helu naau, helu kakau, palapala aina, e hiki no ia oe ke olelo i na haumana. "Ua pau pono ko kakou kula i keia la. O ka poe makemake hoi, e hoi. Eia nae, makemake au e noho iho kakou, a heluhelu pu i ka moolelo o ka ke Akua hana'na i ka lani a me ka honua." A pau ia, i kekahi la e ae, e heluhelu pu oe me kou mau haumana i ka moolelo o Adamu a me Eva. Kaina me Abela, ko Noa ma, ko ke kaiakahinalii, a pela aku, aole mea nana e hoohalahala ia oe, ke huna oe pela.
                Ua iini ka manao o makou, na kumu o keia kula nui, e wae i na haumana makaukau loa ma na mea o ka Baibala i keia makahiki hou aku. Aloha oukou.
C.B. ANDREWS.

Ua ao hewaia.

                Ma ka Poano ae oia ka la 13 o Oct., ua halawai au me kekahi hoahanau ma Punaluu i Koolauloa, no ka Ekalesia oia ma Waimanalo, he hoahanau hoi no ka Ekalesia Katolika Roma, a o kana wahine hoi, he hoahanau no ka Ekalesia Euanelio.
                I ko'u kamailo ana me ua hoahanau Katolika la, no ke ano o ka hana ana a me na ao ana mai a kona Ekalesia, ua hai pololei mai no ia me ka i mai, he akua no no makou o Petero, o Maria, o Paulo, o Gabeliela, o Mikaela, o na Anela no a pau, a me na haipule no hoi a pau o ka wa kahiko, he mau akua lakou no makou.
                I aku'au, "ke pule nei oukou ia lakou, e like me ka pule ana i ke Akua?" "Ae," wahi ana. Ninau aku au, nawai i ao mai ia oukou pela? "Na ka makou mau kumu no; olelo mai no ke kumu, e hele e nana i kela kii a e pule; hele no makou e nana 'ku, alaila kukuli i iho.
                Hoomaopopo loa aku la au ia ia me ka ninau hou aku, penei, he oiaio loa no anei, ua hoomana maoli aku no oukou i na Anela, a i ua haipule o ka wa kahiko? "Ae," wahi ana. Ninau hou aku la no au, ke oia mau nei no anei ko lakou ao ana mai pela ia oukou, a i ka poe paha e komo hou aku ana? Ae mai la no oia, me ka i mai, "ua paa ia mea ma ko makou Ekalesia, aole e hiki ua hoololi, a oia ka mea a ka makou mau kumu e ao mai nei, aole i ke Akua wale no e pule ai, aka, ina Anela a ina haipule nohoi kekahi."
                Alaila, hoomaka iho la au e kuhikuhi aku iaia ma kekahi mau pauku o ka Baibala. e pili ana no ka pono ole ke hoomana ia 'ku na Abela a me na haipule, me kuu i aku ia ia, ua pono ole maoli keia ao ana mai a na kumu Katolika ia oe pela, oiai, ua hoike akaka mai ka Baibala, aole pono ke hoomanaia i kekahi mea e, aole hoi pono e puleia 'ku ke Akua ma ka inoa o kekahi Anela, a haipule paha, aka, ma ko Kristo inoa wale no. A ma keia kamailio ana a maua, ua ike au, ua paa no kona manao ma kela ao hewa ana, a mamuli auanei e haule i ka lua. no ka mea. he mau makapula ka mea nana i alakai ia ia. Aloha ino!
E.K. WAHINEHUHU.

Ka Nupepa Kuokoa.
HONOLULU. NOVEMABA 3, 1866.
E helu hapa-umi a pa-umi.

                Ke haalele nei na Aupuni i oi o ka naauao i na helu'na kahiko i mahele ole ia mai ke ano hapa-umi. Oia hoi o na ana kaupaona, ana loa, a me na ana piha maloo, a me na ana wai. E imi ana lakou i mau ana hou i mahele hapa-umi ia, i holo ka hana o ka houluulu ana, a hoonui ana, e like hoi me ke dala Amerika i mahele ia i dime a i keneta.
                Penei;—O ke ana loa i imi hou ia mai nei, oia hoi ke ana loa o Farani, he meta (metre) ka inoa. Ua aneane like me ka iwilei ka loihi. O ka hapaumi o keia ua kapaia he dekimeta, a o ka hapahaneri o ka meta he kenimeta ia. He mau hakina maikai keia ke houluulu, aohe luhi, e hoomanao i na kaulahao, a kapuai, a iniha, a me na roda, a iwilei, a anana.
                Pela no na ana kaupaona he karama (gramme.) he dekikarama, a he kenikarama, ma ia ano hapa-umi u hapa-haneri no.
                Ua hoopuka makou i keia i walea kakou i ka mahele ana i ke dala ma ia ano hookahi, oia o ke dime, a me na keneta. Ua hoowahawaha ia ke dime iwaena o kakou nei i keia manawa. Eia paha ke kumu o keia hoowahawaha i'ana. Mamua ua kapaia ke dime he hapawalu, a lawe ia ma ia ano hapawalu no. O ka hiolo mai no ia o na dime mai Amerika mai a nei nei, no ka mea, kuai ka haole i umi dime no ke dala hookahi ma Nu Ioka, a hiki maanei, ua like ia me umi hapawalu, oia hoi $1.25, a ua puka pono ia. Nolaila, ua nui loa na dime i hoopukapukaia pela maanei.
                Oiai e waiho nui ana keia mea o ka dime i ka lima o na kanaka ia wa ma ke ano hapawalu, ua kau kanawai ia e hoihoi ka waiwai (value) o ia apana dala a i dime, (10 keneta) wale no. O ke poho no paha ia o ka poe iaia na dimo e paa ana ma ka lima, a nolaila ua haalele loa ia ke dime a hiki i keia wa.
                O ka makou, e hapai hou i ka lawelawe ana i ke dime, aole ma ke ano hooi i kona waiwai, a kapa aku i hapawalu, aka ma ke ano dime ponoi no, oia hoi elima dime, hookahi ia hapalua dala. A e wehewehe iki kakou i nei mea, a mai hoowahawaha mai oukou, e na mea i oi o ka naauao, no ka makou kamailio ana ma keia mea me ka poe i maa ole.
                I keia wa na kuai ia ka alani, 5 alani no ka hapawalu, oia hoi he 20 no ka hapalua. Pehea la ma ke ano kuai dime? I 4 alani no ke dime, a oiai 5 dime ma ka hapalua dala, ua like no ia me 20 alani no ka hapalua, like me ke kuai hapawalu ana. Ina hoi 4 alani no ke dime. 2 ia alani no ka hapa-dime, pono ia no kahi keiki me ke kokoolua ona, pakahi na alani ia laua elua.
                Maloko o ka hapaha, elua dime a me ka hapa-dime hookahi, a ina ua makemake kekahi e kuai i 4 alani, haawi ka hapaha, a hoihoi mai ka mea kuai i ke dime hookahi me ka hapa-dime. Ua oi paha ka pono o ia mamua o ka hapawalu.
                A eia kekahi, o ke kuni ana i ke poo leta ke kuai iho, aohe hakina koe e like me ke kuai hapawalu ana.
                He nui wale na kela maanei no na o-kohola mai nei, ka lakou mea i maa keia o ke dime, a me ka hapa-dime. A oiai he mea kakaikahi wale no na hapawalu, a me na hapaumikumamaono (hapaumi) ma ka honua nei, e noi kakou i na kalepa o ke kaona nei e hoolaha mai i ke dime.
10 keneta - hookahi dime,
10 dime - - dala,
10 dala - - goldpiece.

NU HOU KULOKO.

 

                O ka nui o na moku okohola e ku nei ma ke awa ma ka makou helu ana inehinei ua hiki aku ka huina i ke 30.

                Ua holo aku kekahi poe haole maluna o ka mokuahi kaua Vana bila i ka makaikai ma ka Poalua a me ka Poakolu iho nei.

                He mau Piano hou ka makou i ike a ku ai maloko o ka Hale kuai o Melchers & Co. e kuaiia aku ana keia mau piano i ka poe e makemake mai.
                Ua hoi ka Moi Wahine Emalani maloko o ka pa o kona makuahine, oia hoi ka pa o Kauka Ruka. Eia oia malaila kahi i luana aia malaila no hoi kona hiolani ana.

                KE KAO-KUPE AWA. — Ke hana nei no hoi o Kaulu i kana hana o ka hao i ka lepo o ko kakou nei awa. Eia no nae oia ma kai o Ainahou kahi i hoomahinu ai.

                UA HOI AKU I KA LA WELA O KAUKAWELI. —Ma ka Poakahi iho nei, ua hoi aku na haumana a me kekahi kumu kula J. Kakina i ka la wela o Lahainaluna maluna o ke Kilauea. E hoomaka ana paha ke kula o Lahainaluna ma ka Poakolu.

                KA MAKE ANA O KA MEA KAKAU KAAO. — Ua hala aku la i ke ala huna a Kane ka mea kakau kaao o ka wa kahiko. S. N. Haleole ma ka la 22 o Okatoba, a aia oia ke hui la me ko laila poe kakau kaao. Ua haalele iho oia i kona ohana i hope nei, a ua kauo alope ia aku la e ka elele a ka make.

                KA HALE HOOPAA LAWEHALA. — E hooakea hou ia ae ana ke kulana o ka Hale hoopaa lawehala ma Honolulu nei. Eia kahi mea haohao loa ia makou he hale wai ka inoa i kanaka. Aole maopoopo ke kumu o ke kapa ia ana o ka hale e hoopaa ia ai na lawehala he hale wai ia. No ka huihui ana pa, ha mamua i ka hale wai kahiko ma ka uaponohea la. -
                PILIKINO. — Maluna o na ohua o ka mokuahi Kilauea i holo aku nei i ka Poakahi iho nei, ua ike aku makou i ka Lunahooponono o ka Nupepa Puka La, e noho ana maluna o ka oneki. I ka ninau ana aku nae hoi i kekahi poe, hai ia mai ana, i holo aku nei ka i Maui, a hala loa aku paha i Hawaii.

                KE HOOKALAKUPUA HOU MAI NEI NO. — Ua kupinai mai nei na lohe ma ko makou nei mau pepeiao e uwa ana, ua hooea hou ae ka wahine o ka lua me kona enaena nui, a eia oia ke hoohaunaele mai nei i ka loko ahi pele, ua hele a pii ka wena iluna. O kona aloha paha ia no Kalani i hele aku la e ike ia ia, a i ole ia, no ke aloha paha ia Kaleleonalani, no kona hoi ana mai.

                Mamuli o ka hai ana a kekahi mea kakau i ka nupepa o Kapalakiko ma ka la 22 o Sepa temaba mai Nu Ioka mai, ua ike iho makou ua emi loa ke kumukuai o ke galani aila pama (sperm) i ka $2.60 a o ka aila kohola i ka $1.15 a 1.20 no ke galani.

                I ka hoi ana mai nei a kekahi moku okohola mai Arita mai a mawaho ae o Molokai, ike i ke puhi mai a ke Kohola o ke alualu no ia a loaa ana elua a eha paha mau kohola, ua laweia mai nei no a ke puhiia nei. O ka inoa o keia okohola o Nile, Capt. Fish. o ka nui o na pahu aila mai Arita mai 800, loaa mai la hoi keia mau kohola me he mea la paha e tausani ana pahu aila.

                KA HALE HOOMAEMAE Ko.— I ka Poakahi iho nei, ua hoomaka hou ae na enekini o ka Hale Hoomaemae ko i ke kaa ana, a ke niniu mai nei na huila, a ke hana nei i kana hana o ka hoomaemae i ka malakeke i hele a uliuli. He mau la loihi ka waiho wale ana o keia hale aohe hana, a akahi no a hana hou.
                Ke ku nei eha mau hale kula hou ma ko makou apana nei. Hookahi ma Halawa, a ma Halehaku kekahi, ma Kuiaha, ma Hamakuapoko, aole nae i hoopau loa ia na hemahema o keia mau hale, aka, ke ku nei nae ke kii o na hale, a me ko lakou mau kino maikai i ka nana aku, nolaila, ua hoomakaukau mai nei ke Aupuni ia makou i na hale kula maikai, kupono hoi kahi e ao ia ai na keiki a kakou. T.K. HAEA."

                HE MAU BUKE HOU. — Ua loaa mai nei ia makou na Kauoha Hou hapahaole, oia hoi na Kauoha Hou olelo Enelani a me olelo Hawaii, i hui ia hoi ma ka buke hookahi, a nona hoi ke kumukuai he hapaha liilii wale no. Eia lakou a pau ke luana pu nei me makou ma ko makou nei keena hana. E wiki e wawe mai oukou, o pau e auanei. He tausani wale no paha ka nui o lakou, aka, ke manao nei nae makou, e lele liilii ana no paha ke lohe aku na kuaaina.

                KA MEA HANOHANO. — Ma ke ku ana mai o ke Kilauea i kela Poaono aku nei, ua hoi mai Ka Mea Hanohano G. M. Robikana, ka Hoa Lunakanawai Alua o ka Aha Kiekie o ko Hawaii nei Pae Aina. I ka mokupuni aku nei oia o Hawaii i ka malama i ka hookolokolo ma Waimea, mamuli o ka hoopii a Geo. H. Davisa kue i na Komisina o na Aina Moi. He hihia nui keia i hana ia mai nei ma Waimea, a o ka hooko ana i kekahi aoao a me kekahi aoao, aohe i akaka. E hala ana paha he mau la mamua o ka hai ia ana mai o ka olelo hooholo.

                UA UKU IA AKU. - Ua lono mai makou, ua uku aku ka Ilamuku Nui i ka makana i hookaawaleia ai no ka hopu ana i ke kino o Asi pake i pepehi ai ia Kuakuwa, i ka Poalua iho nei, a pela no hoi kahi nupepa puka la i hooiaio mai ai i ka Poakolu ae.

                KE MAU NEI NO KA IKE ALII ANA. - Ma ka Poalua iho nei, he kaoo kanaka nui ka i hele ae e ike i ka Moi wahine Kaleleonalani me na makana pakahi. O ka hapa nui o na kanaka no Manao a me Kamoiliili mai a me na hapa haole o ke kaona nei.

                NA Loio.—Ua hoi hou mai nei na loio o kakou, oia W.C. Ione a me R.H. Kanale. maluna mai o ke Kilauea i kela Poaono aku nei He malama a keu ae ke kaawale o ka noho ana aku nei ma ka mokupuni o Hawaii. Ua hoi pu mai nohoi kekahi loio Hawaii i holo pu aku nei, oia o J.W. Keawehunahala.
                KAHI HALE BELE O MANOA. — Ia makou e holoholo ana maluna o ka lio a hiki loa aku i ka uau Kahine o Manoa, ua ike iho makou i ka paa loa ana o ko laila wahi hale bele. Mamua iho nei he waiho wale iho no i ka la, a i keia mau la, he wahi hale ko ua wahi pele la. E aho ia aohe e ko-ou i na paka ua o ka ua Kuahine.

                I ka ai io pa-hu kekahi mau hoa o makou maluna o ke okohola Roscoc i ka aina awakea o ka Poakolu iho nei. Ua ko-u ka puu o laua i ka io pa-hu, wahi a laua, he io kohola kalaua i hoonuu ai, ua kuhihewa i ke kelekele he puaa. Ae, aole aku la no ia e nele, ko laila mea mau ka hoi ia. "Ko-u no nae ko maua puu, heaha la ia, he maona paha."

                MAKE EMOOLE: — Ua hiki mai i o makou ka palapala a "Daniela" o Honouliuli, Ewa, e hai mai ana i ka make o Haleole o ia wahi. I ke ahiahi ka mai ana a ia po no, make. I olelo ia e kanaka ua nohoia e ke akua, a i make ka i ke noi ia i ka lei hala, a pela aku. Auhea oukou e na kanaka o ia wahi ua oiaio no ka Daniela e hai mai nei, — Na ke Akua nui wale no ke ola a me ka make. He kamailio olalau no ko kekahi poe i ka wa e make ana, aole nae ia he hoailona akua, he lalau iho la no no ka mai, a no ka pau o ka ikaika a me ka mana o ka lolo e hoopololei ai i na huaolelo a ke kanaka.

                "HEIAU." — Ua lohe makou i keia huaolelo, ua hoopiliia i inoa no ka luakini o Kawaiahao. Aole na ka enemi, na kekahi hoaloha no i kapa aku pela ma ke akea. Eia nae ka makou; ua pili kela olelo i ka hoomanakii o ka wa kahiko, aole i hooliloia i inoa no na wahi hoano oiaio e keia hanauna e ola nei. O ka inoa luakini, oia ka i hooliloia no ka hoomana Kristiano, e leo kakou mau makua. Nolaila, e na hoa, mai kapa aku i ka hale o ke Akua he heiau.

                HAULE I KE KOWALI. — I kekahi la o kela pule aku nei, ua punihei kekahi kanaka i ka lele kowali, a i kona kau ana maluna o ke kowali a ku ia, aia hoi, ua hemo pu mai ka pahu kowali mai ka lepo mai a haule ana ke kanaka i ka lepo a me ka pahu. Ma Aiea, Ewa kahi i loohia ai o keia pilikia. O ke kanaka i hoopoino ia o Kamakea; ua hai kona wawae a maluna o ka lio ka hoihoi ia ana ma i Kalihi kona wahi noho mau. E ua ike aku la no he lala maloo kela, mai noho a pipili aku ka poe e lohe mai ana i keia olelo hoolana.

                KE KAPENA O KE KUOKOA.— Ua hoi mai nei ke Kapena o ke Kuokoa mai kana huakai i hele loihi aku nei i ka mokupuni o Keawe. Ua hele kaapuni ia mai na Kona aku a Kau, Puna, Hilo, Hamakua; a ma Waimea aku a hiki wale i Kohala, a ma Kawaihae kona kau ana mai maluna o ke Kilauea i kela pule aku nei. I hele aku nei oia e nana i ka hana a kekahi mau halawai makahiki oia mokupuni mamuli o kona ano Luna Nui. A o kekahi o kana mau mea i ike ai, ua hoolaha ia iho nei no ma ko kakou nei Kilohana.

                IPUHAO MAHU UA NALOWALE. — Ma na palapala a Kimo Pelekane i paiia mako kakou nei kulankauhale i ka la 30 iho nei o Okatoba, ua ike iho makou, ua lawe kona moku kiapa Maunaloa he ipuhao mahu elua anana ka loa, a i ka hiki ana mawaho o na kuaau o Heeia, ua hooleiia iloko o ke kai me kahoopaa ia i ke kaulahao. Ua nalowale mai nei ua ipuhao la, ua poho paha iloko o ke kai, ua lawe ia paha e ke au ka a me ke au lawe. He akahi haneri dala ka makana ke loaa ua ipuhao ia, a ina e loaa aku e waiho maikai ana no, he elua haneri dala ka makana, nolaila e na Pali Koolau ei aku kahana imi ia e Hawaii imi loa.

                HOOPAU MANAWA NO HOI KA PUHENHENE.— Ua hai ia mai ia makou ka lono ke lilo mai nei kekahi poe kanaka o ke kaena nei i ka puhenehene. O kahi a makou i lohe mai ai i ka huliamahi i ka puhenehene o Kikihale ma Honolulu nei. E na hoa o ka aina hookahi e waiho loa aku a kapae aku ia hana ma kulakula, oiai o ka hana no hoi ia a ko kakou mau kupuna aohe i loaa iki ia kakou ka pomaikai. E lilo ana ka paha i ka poe opiopio ke ao aku ia oukou e na makua e hookuli nei na poo. E hookanaka makua e Hawaii, no ka mea, o ke kanahakumamaono keia o kou noho ana i loko o ka malamalama a e hoi hou no anei oe i hope.

                KE KAAO O IOANE: — E kala mai paha ko makou poe heluhelu i ka hoalo ia ana o ua kaao nei a keia pule aku, i komo ai kekahi kanikau o na makamaka o kakou o Vitoria, a me Fota Vanecouva. Ke hooikaika nei o S.M. Kamakau, i kana hana o ka Moolelo o Kamehameha I. A pela no hoi e kala mai ai i ka ole o na nu hou o na aina e, no ka nui mai o na palapala o keia mau pule.

                MAI KA MALU O LELE MAI. — Ma kahi palapala i loaa mai i kekahi o makou i keia Poaono aku nei, ua ike iho makou, ua hoopau ia ka wili ana o na wili ko malaila i keia mau la, no ka lohe ia ana aku nei, ua poho ka Hui Chas. W. Brooks o Kapalakiko. No ia kumu, ua kuemi ka nana ana, a ke kakali nei o ka lohe hou ia. Ma kahi nupepa puka la, ua ike iho makou i ka olelo a na agena Walker. Allen &Co., o Honolulu nei, e hai akea ana, e mau no ko lakou lilo ana i mau agena no na mea a pau a hiki i ka wa e akaka lea mai ai ke poho ana. Kau ulu nui no hoi keia ma Lahaina, wahi a ka mea kakau mai.
                KA MELODIANA HOU O KAUMAKAPILI. — Ma ke ku ana mai nei o ka moku Arita iloko o na la he 150 mai Bosetona mai, ua hiki mai i ko makou nei pahu kani ka lono e uwalo ana, ua hiki mai ka melodiana hou o ka luakini o Kaumakapili. I ko makou ninau ana aku i ke kumu himeni, ua hooiaio mai kela, ua hiki io mai no, a e hoomakaukau ana ia halepule i wahi e kau ai i ua melodiana la. Mai kani koke no ka i ka la apopo, o ka makaukau pono ole o kahi e kau ia iho ai. Ke hoomau nei no ka piha ana o ko laila papahimeni i na keikikane a me na kaikamahine, a me he mea la, aole no paha e nele ana ko lakou haawi ae i mau mele ku i ka wa no ka hiki ana mai o ka lakou pila hou.

                LAU KANAKA KE KAONA NEI. — I keia mau po iho nei ko makou ike ana i ka haki nua o na kanaka ma ke Alanui Nuuanu, i ka hoomaopoopo ana aku i ko lakou mau hiohiona, ua ike ia aku o na keiki o na kai Anuanu o Arita a me Aukakina, ua hoi mai a lele uwaki ana mauka nei. Aole no e nalo ko kai keiki a aohe no hoi e nalo ko ke kaona keiki. O ke aho no o na keiki o ke kai o ke kau mai o na lei ma ka ai a ma ke poo, hoonuanua kela ke ike aku. I na nae oia mau mea e lilo wale la ilaila a e malama pono ia, aohe no la hoi paha e holo pinepine i ko anu, aole ka auanei, ka loaa ae la no o ka uhauha aku la noia. O ko kanaka mau no o ka hoomaeo.

                KA HELU ANA I NA HO RA:—Ke ninau nei kekahi ma ke kauwahi e aku o keia pepa:— O ke kani ana o ka hora 12, o ka hoomaka ana anei ia o ka hora 12. o ka pau ana paha? He mea maopopo loa o ka pau ana ia o ua hora la, a kani ka 12, o ka hoomaka koke no ia o ka hora akahi. No ka mea, ma ka helu ana o ka poe holo moku, a me ka poe nana hoku, o ke kupono ana o ka la iluna, i ko awakea, o ka hoomaka ana ia e helu aku i la hou, a i mau hora hou o ua la la, oia hoi ka hora akahi, alua a pela aku. Nolaila hoi, ua hewa hoi ka kanaka e olelo nei.— i ka hapalua o ka hora 4 e holo ai o Kilauea, oiai o ka hora elima ia e hele la. O ka hora eha ia a me ka hapalua, ke makemake e hoopololei ka olelo ana.

                NA AHUPUAA A ME NA AINA O HAAELLEA I KUAI KU DALA.—Ua hoolaha aku makou ma kela pepa aku nei, e kuai kudalaia ana kekahi mau Aina o Hon. Levi Haalelea i make, ma ka Poaono i hala aku nei, pela no i hooko ia ai. Eia na Aina i lilo: ka Aina o Hahakea, Lahaina, kokoke 650 na eka ua lilo ia Campbell & Turton no na dala $265; he wahi apuni mo Kuhua, Lahaina 30 1/100, eka paha ua lilo ia J. Ione no na dala $99; he wahi apana aina no ma Panaewa, Lahaina 2 eka paha, ua lilo ia J. Iune no na dala $204; he apana aina no maia wahi 12 3/100 eka ua lilo no ia J. Ione he $150. He aina aia i Hilo ua lilo ia E. Asegut he $160. O ke Ahupuaa o Puepa ma Kohala Hawaii ua lilo ia H. Karitianosana no na dala $340. O ke Ahupuaa o Honaunau ma Kona. Hawaii, ua oleloia ua kohoia e na hooilina.

                KULUAUMOE MA KA MOANA.—Ma ke kuluaumoe o ka po Poaono iho nei, i ka wa a na kukuna o ka mahina e haawi iho ana i kona malamalama a hiehie, aia hoi, ua hoeu ae ka Papa Himeni o Kawaiahao, maluna o na waapa, a ua holo aku i ka mokuahi kaua Vanderbilt e himeni ai, mamuli o ke alakai ana a ke Alakai Nui o ka Papa Himeni, nona no hoi kekahi mahalo. Ua mele lakou i ka lakou mau mele hoonaeiki. i kaulana ai lakou mamua iho nei. a o makou kekahi i ukali aku e hoolohelohe. I ka hoolohe io aku no, ua kani no a kani, ua halulu no hoi a halulu. O ka leo aledo hoi, o kona mau no o ka nahenahe, oia no oe i ka uwe honehone mai i ka poli o ke hoa. I mahalo wale ia ai no lakou, he oiaio maoli no, kai no paha he akena wale iho no na ka poe haanui, eia maoli no ka auanei he ku maoli no i ka ii. Mele ia aku na mele hoohaihai a oukou i ka moku nana i hoihoi mai nei i ko kakou Moi Wahine. O kahi mele panina loa nae hoi a lakou, "Ke maki nei, ke maki nei, ke maki nei makou," pulahede lua na waapa. O Emalaina ka inoa o ka waapa holo o ia po, no ka piha loa i ka alani.

                E hoi ana o Dr. Kilioe i Kapalakiko maluna o ka moku kiapa Smyrniote.

                I keia la, ua kauoha aku ka mea Hanohano, ke Kiaaina o oahu, Jno. O. Dominis i na'lii moku e kipa mai ma kona papaaina i hoomakaukau ai no ko lakou hanohano, ma Hamohamo Waikiki.

                AHAAINA. - Ua lohe mai makou he Ahaaina ma kahi o Pinehaka ma ka Poalua iho nei, aka no ko makou hiki ole ia wa, aole e hiki ia makou ke akena a haanui wale aku aohe i maopoopo ia makou he Ahaaina oioli a palala paha.
                NA MEA HOU O KE KAONA NEI. - Ma ka po Poalua iho nei, ua haawi ae ke Kuhina Waiwai, ka mea Hanohano C.C. Hailaki he ahaaina a he hulahula ma kona hale noho ma Kealoalo Nuuanu, no ka hanohano o na lii moku o ka mokuahi kaua Amerika Vanabila. Ua kono ia mai kekahi poe hanohano o ke kaona nei e komo pu maia hauoli a lealea ana me na lii manuwa. Malaila no hoi ka poe puhi ohe o ka moku kahi i hookani ai i ka lakou mau mea kani.

                UMIKUMAMALIMA MAKAHIKI ILOKO O KA BERITA MARE. - I ka Poakahi iho nei. Okatoba 29, oia ka ia i hiki aku ai ko kakou Kapena Rev. L.H. Kulika a me kana wahine L.L. Kulika i ka umikumamalima o na makahiki o ko laua noho pono ana iloko o ka berita mare. Ia la, ua haawi manawalea mai ko laua mau pilikana, makamaka a me ko laua mau hoalauna i kekahi mau kiaha aniani wae ia ma ke ano maikai wale no. Ua kapaia keia la mare e na haole, he Crystal Wedding, a heaha la ia kakou Hawaii? He pono paha e haawi kakou inoa no ia la, oia hoi keia, he la Mare Aniani. I keia makahiki, akolu mau ohana i malama i ko lakou mau la i mare ai, o Rev. S. C. Damona o Polelewa, ua hiki aku laua i ka iwakaluakumamalima makahiki iloko o ka mare ana, he haole iho no, a o keia hoi ke kolu. E hoomakaikai ia na ohana ekolu i malama pono i ke kanawai o ka mare ana.

                KA MAKE ANA O S.V. NAUMU. - Ua loaa mai ia makou kekahi palapala mai Kauai mai, ai ko makou kiei ana iho, ua ili mai maluna o makou ka ukana nui a kaumaha hoi i ka hai ana aku, ua make o S.V. Naumu, o Hanapepe, Kauai, ma ka la 21 o Okatoba iho nei. He puu ma ka a -i kona mai a i ka phu ana, ua holo ka maeele i kona nui kino, a o kona make no ia. He haiolelo oia no ka Apana o Hanapepe, a he Luna hoi no ko kakou nei Kilohana. Ua waiho iho oia i kona mau kini makamaka mahope nei, e noho iloko o ke kaumaha a me ka luuluu, aka, he hopena loaa no nae ia kakou kana wahi i hele aku la, aka, o ka luana ana ma keia ao, ua hoopau mai kela. He mea no nae ia na ko kakou mau hoomanao ana e halilia wale ai. He makamaka oia i aloha nui ia, a i ike ia no hoi he maikai. O ka lawe ia ana aku o kekahi o na makamaka i aloha nui ia, he mea no ia na ko kakou mau naau e nalu ai a e minanina ai.

                E LI IA ANA I KA AMANA O ASI PAKE. - MA ka Poalima o ka pule i hala aku nei, ua lawe hou ia ae o Asi pake i pepehi ai ia J. Kuakuwa, i ka Aha Kiekie i mua o ka Lunakanawai Kiekie E.H. Alani a me ka hoa Lunakanawai alua Robata G. Davis. I ka Poakahi aku, ua hoahewa na Jiure haole, a i ka manawa i hai ia ae la maluna, ua hai mai ka Lunakanawai Kiekie i ka olelo hooholo e make, a e hikii ia kona pua - i i ke kaula a kau maluna o ka amana mawaena o ka hora 9 a me ka 12 o ke awakea o ka Poalima, Dekemaba 14 e hiki mai ana, ahiki aku i kona make ana. Ua kauoha ia ka Ilamuku Nui, a o kona hope paha e malama iaia ma ka Hale Paahao ma Kawa a hiki i kona wa e kaulia ia ai, maloko no oia pa. I ka pau ana o ka hoahewa ia ana, ua noi aku o Asi i ka Hamuku nui e ae mai iaia e kakau aku i kona mau makua ma Kina, ua ae ia aku ia noi, a ua hoolilo ia na kekahi o na pake kalepa e kakau nona. Ka hopena o ka hewa he make no ia.

                APIKI NO HOI KA HANA A KAHI WAHINE. - I keaha la hoi? i keaha mai ka hoi kau. Iloko o kekahi la o kekahi pule mamua aku nei, ua hoi pu aku kekahi kanaka me kana wahine, a hiki i ke alu malalo mai o ka luakini o ka Moiliili; hala loa ke kane imua, haalele iho i ka wahine i ua wahi alu nei, o ka loaa mai la no ia o ua wahine nei, i kekahi keiki hapa iliuakea ma nae, mai, o ka uu ia ae la no ia o ua wahine nei, kau maluna o ka lio o ua keiki nei, hala i Honolulu, a o ka lio o ua wahine nei, hookuuia aku, hoi aku la ka lio a loaa aku ke kahu kane, ike mai la ke kane aole ka wahine, huli hele mai la ia, a ao ia po aole wahi mea a loaa iki. I ke kolu o ka pule o ka nalowale ana, loaa i ke kane, iloko e kekahi hale ma Ewa iho o ka halemai Moiwahine. I ko makou lohe mai ua hiki i ke kanakolu dala ka lilo o ua kane nei i ka poe hai mai, i ka lakou ike maka i kahi i noho ai, a lilo aku ana, he 10 dala, a i ka palapala hopu hoi, a hiki i ke kanakolu ka lilo. He nana wahine ae no hoi, aole e loaa ka lua, o keia wahine haalele ino i ke kane. Nolaila ia oukou e na makamaka wahine, mai hoohalike me keia wahine.