Ka Nupepa Kuokoa, Volume V, Number 45, 10 November 1866 — He wahi Kaao no Ioane. [ARTICLE]

He wahi Kaao no Ioane.

UELU 3. | I ke la manawa o laua nei maloko o ka hale o ka wahine kamaaina. ninau aku la ka elemakule i ka wahine, i ka i ana 'ku, SinioJo, heaha na mea hou o keia kulanakauhale. A wahi hoi a ka wahine, he raea hou, o ke Kuini o keia Aupuni, he mai, o ke kolu keia o ka ! makahiki o ka noai ana, ua iapaauia iho ■ nei e na kahuna-lapaau aohe he ola iki. : A ua pilikia toa ke Kuini i keia mau la, ninaa hou aku la ka eiemakule ika wahine. Ina o ka mea e ola ai o ke Kuini, . heaha ka uku, t£ o ka hapalua o ke Aupuni ; a ine ka hapalua o ua Hale D«ila he umi," ! wahi a ka wahine. Ia manawa, ku ae , la laua nei e hele, mamua nae o ko laua ; nei hele aca y waīho mua aku la ka ele- | makule he wahi oielo e pili aoa oo laua j a me ka wahine kamaaina, a penei noa, | Siniolo. Aia maua e hele nei, aole anei | oe c ae mai e hoi hou mai maua iou nei ; • i ka wa poeleele. I aku la ka waliine, 1

P;isamne. e he!c olua, e hele nae me ka hoolohe mni i ke knni aku a ka Inle liilii, alaila, e hoomananolua i ka waoka ni «a ahiahi, a e hoomakoukau inua wau-i ko olua mau Bela moe. Ia mnnawa hele aku la laua nei i waho. A ma kahi niamnoloa 'ku, ninau aku la ka elemakule ia lonne, heaha kau hana i ike, he kon, i nku la ka ele i nkule, he hann maikni nn kn'u, he kokua i ke Aupuni, a me ke ola o ka lehulehu, aole nne oe e waiwni . koke ia hnnn. ninnu aku la hni o loane i kn elemakule, heahn hoi knu hnna i ike, he Kahunnlnpaau. I hou aku la o loane, e oln anei in oe ke Kuini o keia Aupnni la ? Ae : ina wau e lapnau i ke Kuini i hnnkahi minute, e ola koke no ia tnn ka imo ann o kuu makn. A i ka lua o ka minute, e ike oe e noho mai ana ke Kuini iluna o konn noho nlii, a mnhope nku, e niai hou ke Kuini, iua o ka mea e ola «i oia mni nnn, e lilo ke Aupuni iaia, n e helt* mai kekahi Knhunn hoomnloka, a e olelo auanei oin, he akamai i ka lapaau, a e • hanwi ia mni nann e hana. A iaia nae e hann ni. e make loa aunnei ke Kuini, a oua Knhuna ala, e hah ia nku ma ka , Amana e li ia oia, iaia nae e li ia nna, e : iho mai kn Haku mni ka lani mai, n nn- ! na e hoopakele mai kona make mninoino I ana, a ola ia, e hoopankiki ia kona nnau, ! aole ia e manoio ia lehova Sabanta. A ! lohe o lonne i kein mau olelo n kn elemn- ■ kule, i aku la, e hele hoi ha knun i kahi ! 0 ke Alii, i olelo aku ni oe nnu e lapaau | ke Kuini Monirela, a ola ia? alaila,eloaa ! ka knua Da!a. A e ni kaua a e inu hoi j me ka uhauhn, no ka mea, ua elemakule oe, aole palm e liuliu kou ni ana i ke da!a e make koke oi\ a nau e uhnuho nku ka knua lona me ka'u mau wahine hooknmakama. A lohe ka elemakule i kein mnu o!rlo a loane. hn fnf»a kahnh i lom in nn Lnn» nnnu, me ka i iho iloko ona, pela no c make mau ni ka pne hookuli. I aku la nne oia in loane, e hele knua i keia manawa. Ia Inua nei nne i liele aku ni, la- ! lau iho la un elemnkule nei i kekahi laau | e waihn onn nm ke nlanui, a honlilo iho ln i kookoo, a hele aku !a ma ke ano ka- ! hunalapaau. la laun nei nae muwnho o ka pa o kn Hnlealii, kuliihewn mni la nn koii kiai puka he mnu Kauka Inua nei, me ka ninau mai no hoi, 4k he mnu Kauka nae paha olua ?" <; Ae," wahi n I.>ne mn. A lohe na kon kini pukn no kem nlelo a lonne ma, hele wikiwiki nku In oia e ■ hnlnwni me ka Puuku Nui o ke Alii, a hni nku la, he mnu Kaukn mnwnho o ki | pn. la mannwa, hoounn ia mni la ke kon e kii aku i ua mau Kauka nei. j Kii ia mni la Inun nei, a alakai ia aku | la ma ka nimi hooluana o ke nlii, a mala- ! ila Inua nei i ninnninau pono ia mai ai, j ina pnhn he mau Knuka io laua, n he ole paha. I kela mannwa nne o laun nei e ninnninau in ann, leha ne !a na maka o ka elemakule mn keknhi aonoo ua nimi hr»o- | lunna nei, n ike nku la in i kekahi bnke j nui e kan mni ana malunao ka pnpakauknu da!a, a nonoi aku la e lawe ia mai imua ona. Lnwe ia mni In ua buke nei imun o ka elemakule. I nku la oia i ke Alii, ka Moi hoi nana ka wahine e mai mni ana, ka mea hoi i oleloia ke Kuini ! Monire!a. I aku la oia, "o keia buke ka ! mea i kapaia he Buke no ke Ola, nolaila, \ ina hahai rrai kekahi ia'u, aole oia e ! hele i ka pouli, aka, e loaa ia ia ka mala- j malama e ola ai. A oki mea e hoolohe j 1 ka'u mau olelo, a manaoio hoi, he oiaio \ e ola ia. Nolaila, ke ole aku oei au ia oe p ke Alii, e hookaawale ia kekahi hale nui a paa hoi, a e halihali ia aku maloko ! i hookahi kaa nanahu, a e kukulu malo- j ko i bakeke wai me ona tinipana, a e 1 hoomaemae ia o lokoo ka hale a me ka- | hi moe o ke Alii Wahine,ae kukulu hoi ; maloko i papakaukau loihi. A pau ia | ea, e hali aku i ke Alii Wahine maloko j olaila e hoomoe ai, a e hoi mai oe ma ka 1 Halealii nei a me na koa, owau wale no ! a me ia nei (loane) ko ka hale a mc ka ' mea i mai, a malea hora 12 o keia po, e i hoomaka no au e lapaau i ke Alii Wahi- | ne, a ma ke kakahiaka nui, e hele ae oe ! me na koa, a me na mea kani hoolealea | hoi no ke Alii Wahine. Aia a hiki ae '

•x\ aliil.i. e ihe <x\ he mun kn'u o h»>nla aku i ke Alu \Vahinr, a e hoihoi niai oe ia is niaioko o k* Hnl«:a!u m'i, a mi,v h<«po aku, aoJt» } io ,j nflf< i j'n " la mikou lioi i» nn f» n knunhraf»o. ka poe hoi e hi'liilu hi ann i ke K««ao o loane, e hoalu mni kakou, n o lIOOUI hoi, Aia n ikt* ao kakou i ko oln an?i o ka ni4i 0 ke Kuini Momreb, ahiila, e hoomaka kakou e heluhelu i ka mouh'luo kei.i elemakule, no ka mea, mnmtili o kana mun olelo e kaena nei imua o ke 'Ln. « ua kau e nku la p»»hn ka haliahn imua o mikou. me he mea I.» o kt knhi no jn ~ Mll K'inikolu, ka «noa hoi nmn i hoop,lnohao ia lonne ma ke kuahiv\i, »ka e.i, ua nknka no ma knnn imui olelo, e hke me kn kakou moi i ike ne nei mnluna. I ka |>au ann okn ka Hemakule uwiu olelo inuia o ke alu, ua einool? a maknukau na me.i i oleloia t* ua olt*:nakule ihm, A ma ka po nna iho. kani nn» ka Ik Ir luhi e like me ke knuoh i n ka walune ir\ • laua nei, a hoi aku la | uia m i r paun i , kn ninn nhinhi, la Inuiim i nne i hikiaku ni un kn h.ile. , haliai nku la lnua nei i ka laua mau mt« • i olelo hi iloko o ka llaleahi. ! I ka «a hoi i holiola mai ai o ka pouli | naki paa i ka ili o ku lioniia, kani ana nu | mea kani hoolealea no ka hnli ia nua o«» j o ke Alii Wahine iloko o ka Iwile i hoo- | mnknuknuia nmin. 1 un Alii Wahine ! nei mnlunn o kahi moe, komo ana laua | nei iloko o ka hale, n hoi nku la ka Moi | me na koi ukali pu, n tne na mea hooka- ! ni mea knni o ke Alii. j I ke Alii Wahiue nae mnlunn o ka moe, | hoopania nku la ka elemakule iu loane i iloko o keknhi riimi nui maloko o ua lia- | le nei, a hoopaa nku la me ke ti, a o ui\ elemakule nei hoi, noho iho la oia ma ka rumi o ke Alii Wahine e nolio nnn. I» lunm- IU.I mmoKO o k«« nimi ann o nolio ann, he makemakeloa oia e ike 'ku 1 k» lapanu nna a ua elemakule nei i ke Alii Waliine, nkn, aule nu«? hoi he ualn j e ike nku oi. A i mea nae hoi e ike oi, ! wehe ae la oia i kana walii pnhi-|»elu mni loko iie o kona pakeke, a wili aku la ma ka pnpa i pnku in mai ni un rumi i nei. A i ko in nei hoomau nnn i ka hnnn nnn pela, nia hoi un puka, n mn ii pukn keia i nnnn nku ai, nie kona hoomnu : no hoi i ka nnnn nnn a hikiwnle i ke ola l°a nnn o ka mai o ua Alii Wahine nei. I kela wa nae n lonne e nnnn ;iun i , ka eleuinkule, aia hoi, ike nku la keia i ' ka hnnn e hke me keia i olelo in mnlnio i iho nei. Ho a nku In ua elemnkule nei i ke nhi ; a n. a punohu nku la ka uwnhi ma kn pu- ! kn uwnhi,n neenee ne la ua elemakule i nei n ma kekahi nono o ua knpuahi nei, | n noho iho In iluna o ka noho, a huki ae ! la i kekahi wahi liuke uuku mai loko ae o konn pililakeke, ka mea hoi i olelo in ka "huke o ke ola. M Hoomou lon oia i kn nana nnn i un luike nei n hi- • ki i kona lapnnu ana i ke Alii \\ r ahine. j O lonne no hoi, Imomau aku la no oia i ka nana ann ma ka pukaana i hana mnalea ai. A ma kn hor,i 12 oua po nei, ku ne la ua elemakule nei iluna, n hoomakn i | kana hana lapaau. Kii aku la ua elema- ' kule nei i ke Kuini Monire!a,a hapai aku ; la n maluna o ke pakaukau, a waiho iho i la mahma olnila me ke olohelohe. A hoi pu aku la un elemakule nei i kekahi pahi ) o ka oihana kuke. a unuunu mai la i ka | pulima o kona palule iluna, a okioki iho ! l-i i ua Alii Wahine nei a liilii loa, a hoolei aku la i ka io me na iwi iloko o ke ahi, a hoolilo iho la i ke Alii Wahine i lehu iloko o ka make mainoino. | I ka wa nae a ua elemakule nei e hana j ana i ke Alii Wahine me ka maka o ka ! pahi, he mea makau loa ia no loane, a | iloko oia wa, ua like oia me ka pupule ! iloko o kona ruini, e hou hele ana oia i ; o • innei, me ka manao hoi e puka iwa- ! ho, a holo i pnkele i ka make ia kakahi- | akn ae, me ka manao aole e ola hou mai ! ana ke Kuini Monire!a. ; A maanei hoi e ike ai kakou i ke ola i hou ana o ua Alii Wahine nei, mamuli o | ka hann akam u a ua Kauka elemakule ! nei. A i ka pio ana n ke ahi, a lehu uo I hoi ke Kuini i hoolei ia ai kona io a me 1 kona iwi, a ia wa ike hou aku la o loaue

) K-i i;i kc K'iuka. Iloou'.uula mai I i "i i : K;> Ic!tij a ioku o. ka n kn i » ar h nnluna o ke pik.iukhu. a kukuli lii'i !. < !.» ,; .lo i houuo. j»Hpni la i niau !;iu i tna kofia uifuutiia, a ;»f» ia nu mwkn liunn, tt kuhikohi iholP k'»f»n iunu liM.a fiinluf!n o un puolo leliu li'-i i (iar»a i-i me h« aiia kei 18, a pule nk'i I.) 5 fMi» i, ''Ka Makun. ko Keiki, k;« (ihnni? Henwleh. Amene." ī« wa, .'«fn in-ii fu k;» ni'.-a i hoolilo ia i lehu, n holoImWo ?•.(? U maloko o U'i riirni nei, Q ola ae la uia e like rne kona wa rnam\iti. (Aole i pau )