Ka Nupepa Kuokoa, Volume V, Number 46, 17 November 1866 — Page 2

Page PDF (1.54 MB)

This text was transcribed by:  Sandra Kekahuna
This work is dedicated to:  Rory R. Kekahuna

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII

 

maikai hou kona kino i hele a pau pauoho i ka inu i ke kai.

     Ia wae kiai ana kahi kela i ke kaikamahine : aole io no i eha loa. Haalele @ oia i ua kaikamahine nei, na ka hope @ e kiai, a hele wikiwiki aku la iloko o ke keena-hope kahi e waiho nawaliwali ana o ke kapena.

     "Kuu kaikamahine." wahi a ua kapena nei me ke au ana o na maka ma o a moa nei o ka lumi.

"Auwe! Aohe a'u kaikamahine."

Ua pepehi mau iaia a make,

O kuu kaikamahine? Kuu milimili?

Hooluolu aku la ke kauka ma ka olelo ana;

"Ke ola nei no oia. Ke ola nei no, a ma oe e noho malie e oluolu koke no ua milimili la au." "Ae," wahi a ua kapena nei, no ka hikilele, a pane hou ae la no.

"Aole, aole, he hoopunipuni wale no na'u."

"Ua make maoli no kuu kaikamahine."

"Aole, o'u hoopunipuni ia oe," wahi a ke kauka, "ke ola nei no oia, a i na oe e oluolu ka'u nei e noho malie ; alaila e lawe mai no au iaia imua ou." Noho aku la ke kauka ia wa, a hoea mai la me ke kaikamahine. Ua wahi ia ka eha, a he kihei huluhlu kai uhi ia ma ka poohiwi i nalo ai kahi i manaonao mai na maka mai o ka makuakane.

     Hookanaho iki ae la ke kaikamahine me ka haalulu, no ka mea ua komo mai iloko o kona mau pepeiao na hopuna olelo pihoihoi a ka makuakane. Nana ae la ua kapena nei, a ike oe la i kana kaikamahine, ala mai la a kahea ae la, "E kuu kaikamahine! Kuu milimili makamae! E aloha nui loa ia, a e hoonani mau loa ia hoi ke Akua ; no kona hoopakele ana ia oe." Hohola ae la kona mau lima, a apo ae la i ke kaikamahine ; a hookulu iho la i na kulu o ke aloha. Aole i lohe leo ia no kekahi mau wa, o ka hanene wale no a ka makua me ke kaikamahine. Maha iho la na mea a pau, aohe leo pane, o haunaele aua nei ka maluhia anoano. A liuliu wale, ea ae la na maka o ua kapena nei, e nana ana iloko o ke keena ; a ike aku la ia Toma ka mea ana i hoino nui loa ai, kahea mai la e hele aku  Hopu mai la ua kapena nei i ko Toma lima, a pane ae la. "E Toma, e kala mai oe ia'u no ka ino a'u i hana ai mawaena o kaua." Alaila, hapai ae la i ka lima o ke kaikamahine, a kau iho la ma ka poho o ko Toma lima, a pane ae la "E Toma, e lawe ia ia nau,

E hoomaikai mai ke Akua ia olua."

     Hoomama ia mai la ka manao o ke kapena, a hoopiha ia no hoi oia e ke aloha. O Toma hoi, hoopihoihoi ia mai la kona ma nao, a hui pu hoi me ka olioli a me ke aloha. Puiki mai la oia i ka wahine ma kona umauma ; ka mea nona ka puuwai i molaki kahiho ia nawa. He oiaio, ua kahe mai ka auwai o ke aloha mai ka puuwai mai o ua kapena lokoino nei. Ua haule aku na hua o ka homo mai ona aku, a, ua hopu ae ia i ka hua o ke aloha, a me ka lokomaikai.

     Pela io no, aia a hiki mai ka pilikia, alaila komo mai ka manao maikai, komo mai ka noonoo pono ana ; a moakaka mai a ka mea pono e hiki ai ke hana. I ka wa mai o ke kanaka, a aneane oia e haalele i keia noho ana komo mai no ka manao aloha, a me ka mihi. I ka wa o ka Mesia i ke ao nei, ua nui ka poe i hoino aku iaia ; aka, i ka hiki ana mai o ka pilikia, hoomanao ae la lakou, nohe hoola e ae ; aka, o ua Hoola wale la no.

E hoino ia ana ka hoalauna,

E ka hoa lokoino wale,

A kokua mai hoi kela,

E hoomaikai aku ana nei keia,

E milu ana ke kanana hewa,

Iloko o kona pilikia ana,

E a ana ka mea i nele,

No kona hoonee ia ana.

 

Pakele mai poino

 

E KA NUPEPA KUOKOA E ; ALOHA OE:-

     E aho nui oe i ka hookomo iho ma kahi kaawale o kou kino i keia wahi mea iki. Ma ka la 31 o Octob. ku mai la na moku kuna ma Waianae, o Halawa & Owana, ma ka la 1 o Nov. hooiliia na moku i ka ipu hahaole, Owana, komo ia moku, elua kaukani ipu a iu ae, ka maia, he mau pahu ia, holo aku ia mahope o ka aina-awakea, o Halawa hoi, komo no ia i ka ipu hookahi kausani a oi ae he mau maia, ma ka hora 3 o ke ahiahi kana holo ana, o ka Poalimu ka la a laua i u holo ai, a po ia la a ao ae ka Poaono, ma ke ahiahi ana iho hoea mai ana keia wahi moku mawaho  ae o ka lae o Kaneiakailio, ikeia aku la o Halawa no, haohao makou ke kau hapa o na pea, eia ka ua loaa i ka pilikia. O kahi keiki o noho ana ma Poka-ikai hele aku e nanau i ke Kapena i ke kumu o ka hoi hou ana mai, haiia mai la ua pilikia ka i ka makani, ua nahaehae na pea, mawaho aku ka o Puuloa kahi o lakou i loaa ai i keia pilikia. O Owana hoi ua ike ka lakou iaia maluna o ke awa o Kalihi, ma ka pea wale no ka ikeia ana, aohi ikea o ke kino o ka moku, no ka nui loa o ka makani. O na sela hoi o keia moku ua pau i ka mai o ke Kapena wale no koe, hana aku la ke Kapena i kona akamai e luu pu aku iloko o ke kai ka moku, o ka hoi mai la no ia i Waianae, a malie ka makani holo aku nei ma keia la a'u euleu nei. Oia kahi mea hou, ina-u ia.  Aloha Oukou,  G. W. KELIIKINOLUA.  Palepoo Waianae.

 

KA NUPEPA KUOKOA.

HONOLULU, NOVEMABA 17, 1866.

 

Heaha Hoi keia!

     I keia pule iho nei, ua manao ka Moi Wahine Kanemake o Kalama e hoolilo ia Aeto (W. C. Jones) i Hope nona, i mea hooponopono i kona waiwai a me kona mau aina. O ka mea e noho Kuhina Waiwai nei o Hailaki, oia kona hope mamua iho nei e like me ko kakou ike pono. Ua hoomakaukau ia ka palapala hookohu e hoolilo ana ia W. C. Jones i hope no Kalama a ua kakau inoa ia. Eia nae, i ka wa i lawe ia keia pepa i ka hale Aupuni e kope ma na Buke Aupuni ike aku la ke kakauolelo iaia ke kope ana, oia hoi o Widemana, a hoike aku la ia Hailaki. Ike aku la ua o Hailaki i ka pau ana o kana oihana, o ka malama i na aina o Kalama, kii koke aku ia ia W. C. Jones e hoopii ia ia, a hooia o Jones iloko o ka halepaahao me ka hooponopono.

     Aole no he hookiekie a koe o keia hana ana. Aole no i kopeia keia palapala, hana e o Hailaki. Heaha kana me ua palapala la? Iaia ka ia wahi! Kainoa he mea hiki i ko kakou mau alii e hoolilo i ka mea a lakou e makemake ai i hope no lakou. O Hailaki wale no ke kanaka ma Hawaii nei i hiki e malama i na aina o na alii? A ina no ua hewa ua o Jones, heaha ko Hailaki mea i ua mau palapala la? He keu keia o ka hookiekie.

     A eia i hookolokolo aku ka hana i ka Poakolu iho nei, emi mai ana o Hailaki i hope, a hoopau aku la i kona hoopii. I ka ike paha i ka hewa ona. A o ka hoopii mai koe o ka Aeto, no ka hoopaa kumu ole iaia  iloko o ka halepaahao.

     Ko kakou mau hope alii, heaha ko lakou ano? O Aigupita anei keia aina o Tureke paha, ke hoopaa wale ia nei kanaka ma ka halepaahao, me ka hookolokolo ole ia me ke kumuole?

 

No na kula ma Kohala.

     He nui ko makou nahalo i na makua mea keiki ma Kohala, Hawaii, no ko lakou wiwo ole ma ka hoole ana i na hana hawawa a na luna kula ma ko lakou apana. Aole ma ka waha wale no ko lakou hoohalahala ana, aole he makani wale no ko lakou hoole ana. A ua loaa ka uku no ko lakou noonoo nui ana  a me ko lakou ikaika.

     Ua hoole lakou, aole makemake i ka hookaawale ana i na kaikamahine, a kaawale aku na keiki kane, ma na kula okoa. Ua ike lakou i ka pilikia o keia hana hawawa ana. A nolaila ua mau ko lakou hoole, aole makemake a hiki aku o Aberahama malaila i keia mau pule iho nei, a hoopii aku lakou e hui hou na kaikamahine a me na keiki kane e like me mamua, a ua ae ia mai. Lanakila na makua!

     Hoole hou na makua o kekahi kula, aole lakou makemake i ke kumu inu waa, a ko lohe, i hoonoho ia e ke kahu kula. Nolaila i ka hiki ana o Aberahama ilaila, hoopii lakou, e hoopau ia kela kumu, a e hoonoho ia kekahi kumu a lakou i koho ai. Ae hou ia ko lakou makemake, Lanakila hou!

     No ka waiho wale ana o kekahi kula, me ke kumu ole, ua hoomaka na makua i kula ma ko lakou manao iho, elua paha mahina mamua. A i ka hiki ana o ka Luna kula Nui malaila, hoopii lakou, na ke Aupuni e uku i ke kumu a lakou i hoolimalima ai ; a ua ae mai o Aberahama. Lanakila hou no.

     I keia manawa, ke hele nei o E. Bona mawaena o na kula o kona apana, e like me na makahiki mamua, a ke hoike nei i na kula. He hana pono keia ; no ka mea, aole he kumu e papaniia'i na ipuka o na hale kula, e komo ole ai na makua a me na kahunapule, e ike i ka holo a me ka holo ole paha o na keiki ma ka naauao.

     E na makua a me na Kahu Ekalesia mai o a o o ka aina! Mai palaka oukou ma keia mea, o ka hooponopono ana i na kula. Aole he mana o ke Aupuni e kue ai i ko oukou manao paa. Ina ua pono ole kekahi mea o na kula, e hoomau oukou i ko oukou hoopii ana, a e hoomaka iho no oukou i na hana a oukou i ike ai he pono no ka oukou mau keiki, a e lanakila ana no oukou, e like me ko Kohala!

 

     MOO NUI.-Ua ike hou ia mai nei kekahi moo nui o ke kai, e ka moku Formica, i ka holo ana mai nei ianei. He 6 anana ka loihi.

 

No ke Kalepa.

     No keia mea o ke Kalepa i olelo nuiia ai mamua aku nei no ke poho. I ka wehewehe ana o ke Kuokou i ke poho o nei mea he Kalepa ua make loa i ke kapakeu kekahi poe Hawaii e manao ana e hooala i keia hana nui, me ke pahemahema mai, i ke Kilohana Pookela o ka Lahui Hawaiii, me ka olelo mai aole e poho. Aka aole no i pio ka manao ana o ko kakou nupepa i ke poho o ka poe Hui Kalepa a hiki mai i ka Poakahi i hina hope ae nei o keia pule, ua lohe ia he kupinai ma ke Kulanakauhale o Honolulu no ke poho o ka Hui Kalepa o Alani ma, he $600,000. ka aie  Ma ia la no hoi ka halawai ana o ka poe mea dala i aie ia aku ai, e hooponopono i ko lakou mau dala. Ia wa ua hoike ae o Alani ma i ka nui o ka aie, oia hoi ka huina i haiia ae nei ; a o na dala loaa $700,00. ma ke koho wale ana i ke kumukuai o kela waiwai, keia waiwai, a ina paha e kudala ia ia mau waiwai, aole paha e hiki ana i ka huina o ka loaa i hoikeia.

     Ea, auhea oukou e ka poe i kapakeu mai ai i ke Kuokoa? Aole anei keia he poho? He poho nui loa keia. A pehea la uanei oukou e ka poe hui Kalepa Hawaii e paele ai i ke poho? I ka nana aku e poho ana no, no ka mea ua poho ae nei, ka poe i maa, a i nei hoi keia mea he dala, oia hoi ka poe Hui Kalepa i poho.

 

Ka Make ana o ka Mea Hanohano

COL. CAESAR KAPAAKEA KALUAIKAU KAMAKAEHUKAI KAHANU KEOLA.

 

     He mea kaumaha, ehaeha a mokukokuahua no ka naau, ka hai ana aku imua o ka lehulehu o Oahu o Kakuhihewa Kauai o Mano Maui o Kama, a me Hawaii o Keawe, i ke kailiku hou ana aku nei o ka make, i kekahi o na makua alii o ko Hawaii pae aina, oia hoi o Hon. C. Kapaakea, ma ke kokoke ana aku i ka hora 1l o ka la 13 o Novemba. A ke kau nei ka ukana luuluu a ke aloha maluna o kana alii wahine oia o Hon. Keohokalole a me kana mau keiki alii eha, a me ke aupuni holookoa no a pau. Hanau oia ma Maui, i ka M. H. 1816 mai ia wa a hiki i ka make ana, he 49 makahiki a keu. A ua lohe mai no hoi makou, e hoihoiia ana kona kino kupapau i ka pali kapu o Keoua i Kaawaloa, Kona, Hawaii, mahope iho o ka pau ana o kona hoolewa.

 

NU HOU KULOKO

     No KA HALEWAI.-Ua hoomaemae hou ia ka halewai, no ka nui ana mai nei paha o ka nana e noho o loko.

 

     O ka mea maa i ka hana pololei, oia ke kupono e lilo i mea lawelawe no ke Aupuni, a no kekahi poe e ae no hoi.

 

     LAUKANAKA LUA NA HALE MAHOE.-Iloko o keia mau la, ua ike ia ka nui o na holokahiki ma na Hale Mahoe, e kiai ana i ka ohi o ke ka-ki i ka mea i moepoo ai i ke kai anu o Alika a me Aukaki. A ke kepa nei no hoi kekahi poe no ka holo aku ma ke kai piliama o Kaleponi a hala loa aku i ka laina.

 

     LELE ILOKO O KE KAI.-Ma ke awakea o ka Poakolu i hala ae nei, ua holo mai kahi haole maluna o ka waapa, mai kahi moku mai a kokoke e pae i uka nei, o ka lele wale noia o ua haole nei iloko o ke kai, a pakele mai poholo loa, i ke kokuaia ana e kahi mau keiki Hawaii.

 

     UA HOOHUHA.-Ma ka la 10 o Nov. nei, ua mareia o Kapena Kerene (L.Crane) o luna o Emalaina me kekahi wahine haole, o Miss Emma A. Still ka inoa na Rev. E. Kowina (Corwin) o Kaukeano i mare. A e noho iki ana laua ma Kau, Hawaii, a e lilo mai ana o Mr. Hele o Kau i kapena no Emalaina i keia hoi ana mai.

 

     EIA NO UA HOU PAHI.-Ma ka auina la o ka Poakolu i hala ae nei, ua hoopaapaa kekahi o-ia a me ke kapena o luna o kahi moku okohola. Iloko o ia wa, ua hou koke mai ke kapena poe i ka pahi i ua o-ia nei, a ku ma ka papalina, a ua hoopaa ia ua mea hou pahi la. He keu mai nei hoi keia @ na la hou pahi, i ka ono paha i ka io kanaka.

 

     HIMENI LAHUI HAWAII.-Ua haku iho nei kekahi pua alii wahine o kakou, oia o Lidia Kamakaeha Dominis he mele hou, a nana no i haku i na hua mele i kupono no ia mele. Ua hooholo ia aku nei ka olelo i ko kakou Moi i alohaia Kapuaiwa ia ia e noho ana malalo o kona hoine i hoopulu mau ia i na paka ua o ka ua Kanilehua ma Hilo. Ua loaa mai nei ka palapala i ua pua alii nei, e ae ana e hoolilo ia ua mele la a me na olelo i haku ia eia i mele no ka lahui Hawaii a puni mai ka hikina a ka la a ke komohana. O ka inoa o ua mele la i kapaia ai, he Mele Aupuni Lahui Hawaii, nolaila, e ko makou poe heluhelu, ina e haawiia mai ke kope oia mele ia makou, alaila e hoopuka no makou me ka olioli a me ka mahalo aku i ka mea haku mele.

     HE MAU HAWAII E PONIIA ANA.-I keia pule e poniia ai a hoolilo ia i Kahunapule o D. Puhi ma Kipahulu a me P. W. Kaawa no Kaupo. Ua kauohaia o Rev.W. P. Alekanedero. H. Manase. S. Kamakaniki a me a me Kauko Kulika e hele e poni ia laua, aka, no ko Kauka pilikia, ua noho iho nei oia.

 

     NA HOKU LELE.-I ka po Poalua iho nei ua ike ia ma ka lani na hoku e lele ana ma ka lewa imua o kekahi mau hoku e imoimo mai ana. O ka inoa o keia mau hoku lele i na kanaka, he akua lele, aka, aole no he pololei loa o ia.

 

     KILO HOKU.-Ma ka po o ka la 12 a me ka la 13, o Nov. nei, ua akoakoa ae kekahi mau Lala o ke kulanui o Punahou e nana aku i na ahi kao o ka lewa. I ko lakou nana ana ua ikeia.

 Mai ka hora 10 a hiki i ka 11, he 22 hokulele

   "     "          11        "          12      44       "

   "     "          12        "            1      47       "

   "     "            1        "            2      63       "

   "     "            2        "            3    141       "

     O ka huina o na hokulele iloko o ma hora e 5, he 317.

 

     UA HOOPANEE IA.-Ua hoopanee ia ka ohi auhau ana o ka apana o Ewa a me Waianae, a ka pule hope o keia mahina, no ka pilikia i loohia mai maluna o na kanaka no ka mai, a ua manao ia o ka wa paha ia e loaa mai ai ka oluolu o na mea a pau, nolaila, e hoomao kela mea keia mea i kona Auhau no ka hiki aku o ka Luna Auhau.

 

     KIA HOOMANAO.-Ua hiki mai nei ke Kia Hoomanao o  Mr.Ingraham, ke kumu kula ma o iho o Mililani i ka wa mamua, a ua kukulu ia ma kona luakupapau ma Maemae. Mai Amerika mai nei no keia pohaku, a na na keiki kula no nae i hoonaauao ia ai e ua kumu la i uku iho nei mamua i ua Kia Hoomanao la. He hana maikai  no ia.

 

     AHAAINA MA  KAHI O KA MEKIA KALE H. KAUKA.-Ma ka po Poakahi iho nei, ua poloai aku ka Mekia Kale H.Kauka i na alii manuwa e kipa mai ma kona home Rosebank ma Nuuanu. Malaila kekahi mau alii a maka hanohano o ke Kaona nei kahi i luana pu ai me na 'lii no ka po hanohano. Ua hoomau ia ka olioli ana a hiki wale aku i na hora hope o ke kulu aumoe.

 

     MAKE.-Ua make o Kepaku, i ka la 21, o Sept. 1866. He Piwa a me ka umii kona mai i make ai.

     No Kau, Hawaii, kona wahi i hanau ai, malia ke ola mai la no kona mau kini, a, maanei lakou  e ike ai.     Oct. 7, 1866.     I. KAPU.

 

     HOI PAHA AUANEI E LIKE ME KA MANAWA MUA.-Ua lono wale mai makou, o na Kula Aupuni ma Kawaihae, malalo o D. Manuia, ua ae ia aku lakou e Aberahama e pule e like me ka mea i maa i ka manawa mamua,a e hoopau i ka pule hii maka poli e kailewa ai. Ke makemake nei makou e lohe pono loa mai, alaila he hoopuka nui a akea no ka makou.

 

     HE KEU KA IKAIKA O KA PAPA NIHO.-Ma ka po o ka Poakolu i hala ae nei, ua hoomakaukauia he pakaukau me na omole, a me na kiaha maluna, iloko o kahi hale haole o Honolulu nei. I ke komo ana mai, o ke kapena o luna o ka mokuahi manuwa o Vanabila iloko, o ke nahu mai la no ia o ua haole nei i ke kae o ke pakaukau a hapai hele me na mea oluna me ka hio ole o ke pakaukau; me ka paa ole ia e na lima.

 

NA DALA NO KA OGANA NUI O KAWAIAHAO.

     -Ma ka pepa Maile Quarterlu o Okatoba iho nei makou i ike ai, ua hikiaku ka huina o na dala i hookupuia no ka Ogana nui o Kawaiahao i ka $1500. Ke makemake ia nei e hookupu aku a hiki i ka $3000 i pau pono ai na hemaheme a pau e pili ana i keia mea nui, nolaila, o ka poe a pau e makemake ana e kokua aloha no keia Ogana, ke hamama nei ka puka no lakou e hookomo mai ai e like me ko lakou aloha.

 

     KE KAHUKULA NUI.-Ua loaa mai ia makou kekahi leta mai a J.W. Kalaiohoreba, o Kawaihae-uka, i kakauia i ka la 29 o Oct., nona hoi ke poo "Ke Kahukula Nui." A pe nei hoi i palapala ia. "Ua hiki mai ke Kahukula Nui ma ko makou apana nei, a ua hana no hoi oia i kana hana i ka mai ai na wawae mai ke one mai o Kakuhihewa, a Hawaii nei o Keawe. A ua huiia mai na kula elima. Ma Kawaihae-kai kahi i hoike ia ai. Ua maikai no. E aloha auanei."

 

     HE AHAAINA MA KA MALU OLU O HALAANIANI.-Ma ka po Poalua iho nei, ua haawi ae ka Mekia W.L.Moehonua, he paina no ka hanohano o na'lii o ka manuwa Vanabila. Ua kono ia mai ka poe o ka Papa Himeni o Kawaiahao e ka Mekia, e hele aku ma ia ahiahi e luana pu ai me na'lii moku a me kekahi poe maka hanohano o ke Kaona nei i poloai ia aku e hele mai. Ua kono ia a ua hookikina nui loa ia ka poe himeni e mele i na mele a lakou i kuupau ai malalo aku o na aoao o ka Vanabila i kekahi po mamua aku nei. Ua hooko ia ka lakou koi ma ke kuu ana i na mele ilalo loa i ka leo nahenahe oia no oe i ka leo o ka pupukanioe e kani hoene ana i ke kuluaumoe. Ua kahiko ia o Halaaniani i na ulu wehiwehi o ka nahele, a me he mea la i ka ike aku o "Ainapo." Ua hoomau ia ka luana ana a hala kekahi mau hora o ka po.

 

     KOKUA HANAI KUMU.-O ke kokua Hanai Kumu o ka Ekalesia o Helani no ka hapaha makahiki mai Iulai a Sepatemba, M.H. 1866.    874.12.   J.W.K.

 

     HOOPAAIA.-Ma ka Poakahi iho nei, ua loaa aku kekahi mau kaikamahine elua e auwana wale ana makai o na uwapo, a i ka maopoopo ana he mau kaikamahine auwana wale, ua lawe ia aku ma ka hale hoopaa.

 

     NO KOHALA AKAU:-Ua kokua mai kekahi poe o Kohala Akau, i ka moku Hoku Ao hou e hiki mai ana, he $35.00. Nui no ko makou mahalo i keia kokua ana, a ma la hoi pela like mai o Hawaii nei a puni alaila ua pomaikai loa, no ka mea, ua heahuia ia mau dala i kahi e pau ole ai i ka mu a me ka popo.

 

     HANAU MAI HE KAIKAMAHINE.-Ma ka ua Kanilehua o Hilo. Nov. 3, hanau mai la ka wahine mare a Hon. Rupe A. Laimana, i kana hanau mua he kaikamahine. Pela no ka hikiwawe o ka hooulu ana mai o na keiki i malama pono ia mai e na makua mai na wa hihi mai.

 

     HALAWAI PULE O KAWAIAHAO.-Ma ka Sabati i hala ae nei, ua hoihoi'a aku ka pule ahiahi ma ke keena halawai Poakolu o Kawaiahao, no ka hapa loa o ka poe hele pule, no ka loohia ana mai i keia pilikia e kau nei oia hoi ka mai hou. He hu wale no ia na loko o ka luakini i ka poe kunu.

 

     HE MAKE UA OLA HOU.-Ua pomaikai au i ka loaa ana ia'u, o ke ola o ko'u, makuakane -Ua maule oia a ua hoopaa ia ke kapa Kupapau, me ka manao ia e hana i ka pahu Kupapau. Ua ola hou mai, a oia kahi ola i loaa iau, i ke ahiahi Sabati. A ke ola nei no.     E Helekunihi.

 

     PANIA PAAIA NA MANOWAI O UKA.-O kahi hale aina o Jaffer ma, makai iho o ka Hale Luina (Sailor's Home.) ua pani'a na puka, aole ai'a o loko. I ka Poakahi i hala ae nei ka paa ana o ua wahi hale nei. I ko makou lohe mai, no ke poho ka mea i pani'a ai.

 

     KA MAI AHULAU.-Ua lono mai makoa mai a kauka G.P. Judd mai, ua hiki aku ka mai ahulau i loaa iho nei ia kakou ma Lahaina ma Maui, a me Kawaihae ma Hawaii. O ke kumu paha o ka loaa ana o kakou i keia mai, ua nui loa ka pa ana o ka la i keia mua iho nei, a i keia loaa ana iho nei i keia makani huihui loaa ai kakou.

 

     EHEU NO HOI KE DALA.-Ma ka Poakahi i hala ae nei, ua ohi ke kaki (discharge) o kekahi poe holokahiki; he mau haneri ka kekahi, a malalo o ka haneri ka kekahi. I ka hoi ana mai i uka nei, i hookahi no po me ka la hookahi, ua lele aku na dala mai ke kahu aku, he keu ka lele o ke dala. O na dala no ia e loaa ai ke kuonoono o ka noho ana,ina e malama ponoia ke dala. O ua poe la i puehu na wahi dala, ua kepa hou no e holo i ke okohola.

 

     HOOKUPU DALA MA KOHALA.-Ua hiki mai io makou nei ka lohe, ua hookupu na haole o Kohala, a ua hiki aku ka huina o na dala i ka $800. O ka manao o ka hookupui'ana oia mau dala i mea e kukulu ai i Halepule no na Haole a pau e noho la ma ia Kaona. I ko makou lono ana i keia, ua hauoli makou, a ua olioli hoi i ka hooikaika ana o na haole e kukulu i Halepule no lakou. Ke lana nei ka manao e kokua hou ia ae'ana he mau Halepule hou ma na wahi a pau a na haole i muimuia ai. Eia ma Wailuku kekahi hale e kapili ia nei no na haole haipule oia wahi. Malia paha o ku hou ae ma Kauai, oiai he mau haole he nui wale e noho la ma ko laila mau mahiko.

 

     LOHE OLE IA NO HOI KA MAI.-Aia ma Hamakualoa nei kahi e hoonanea nei na lima menemene ole o keia mea he make, nolaila, o ka make a me ka nalo ka makou mau mea e lohe aku ai, aka o ka mai ana, aohe e lohe ia aku. Kai noa o ka pilikia wale ia, eia no ka hoi keia pilikia o ka make a ka ai, i kapaia he wi. Nolaila, he ma-u no ka pilikia o kuaaina nei, aole hoi ka pilikia iho iloko o na Kulanakauhale o Houoiulu a me Lahaina, he komo mau kahi ai, kahi ia a kahi mea eke, e aho la hoi ia, oluolu pono kahi kino palupalu a kama ole. Ua pau. Aloha no.   W.B. Inoaole.  Hale-haku, Hamakualoa, M. Oct. 29.

 

     O KA WAIWAI I LOAA HEWA. AOHE E POMAIKAI.-Iloko o kahi mau la mamua aku nei, e noho ana kekahi kanaka o Kanoho kona inoa, me Chung Hoon, ma Aienui. Iloko o kona mau la e noho pu ana, ua haohaoia kekahi mau dala no ka nalowale ana, pela no ka nalowale ana a hiki ka huina i ke $75.00, me ka maopopo ole o ka mea i lilo ai. Kupu ka manao o Chung Hoon, e hoihoi i Amauulu, ma Hilo, e hana ai a pau kona manawa i kepaia ai; i ka holo ana o ua o Kanoho, maluna o ka moku i Hawaii, hahai aku la oia i ke kuene o ka moku i kahi ana i huna ai i ke dala. Ia lohe ana o ke kuene, haiia eia, hele ia e imi ma kahi i kuhikuhiia ma kahi kokoke e pili ana i ka hale o Chung Hoon, loaa he $12.25; a ukuia ka mea i hai aku e $5. Ea! aole pomaikai iki o ka mea nana i huna, ua poino loa, no ka mea, ua manaoia, e hoopaiia oia ma ka hana wale a hala kahi manawa.

     KANIKELA AMERIKA HOU.-Ua koho @@ ke Aupuni Amerika i Kanikela ho@ @@@@ o Generala M. L. Kamaka, ma ke la ma @ Okatoba i hala ae nei, e noho mai ma k@@ o Kolowela. (A. Caldwell) ke Ka@@@@ o noho nei ma Honolulu nei.

 

     LOAA AKU UA MAKE.-I ke kakahiaka o ka Poakolu i naue ae nei, ua loaa kekahi @ @@@ e waiho make ana ma kona wahi moe n@ @ na o ka moku okohola President. A ua kanuia oia mauka Maemae.

 

     HOUIA I KA PAHI.-Ma ka Poakela i keia ae nei, ua hakaka kekahi mau haole Puk@@@ a hou ia kekani haole i ka pahi @ k@@@ @@@ paio a ku ma ka a@@ a me ka opu. W@@w@@ ole no hoi ka poe e hou mai nei i ka p@@@ me he mea ka ole la i ke kino. O k@ @@@ i hou ia, aia ma ka Halemai Ameri@@ @@ ka mea nana i hou, aia ma Kawa.

 

     UA PAU I KE AHI.-Ma ka nupepa a H. M. Wini, ua ike iho makou i ka pau ana @@@ hale o Reinhart ma Kaiwiki, Hilo, Hawaii, ma ka po o ka la 2 o Novemaba nei .Ua manao waleia na kekahi poe malaka keia @ aka aohe nae maopopo.

 

     KAPENA HOU KO KILAUEA.-No ka @@@@ ana o ke kapena o ke Kilauea i ke @@@@ nolaila, ua holo aku nei o Kapena R@@@@@@ D. C. Murray maluna o Kilauea no @@@ holo ana, a ina e maha ae kahi kapena kahiko, hoi ae no ia ma kona wahe. O H. W. Beckley ke kupakako i holo aku nei.

 

     J. H. MINAMINA.-Owai la keia mea @ o kela inoa maluna ae. Heaha la kona mea i huna ai i ka moa ponoi. He kanaka p@@@ keia e ola ana, a he kanaka paha i he@e @ aku i ke au a ka hewahewa. Ke pana mai nei ia W.  K. Poniuniu no ka hoolaha ana ia Wailiilii kahuna anaana o Molokai. He makemake no makou e hoopuka i kau @@@@ kole ke hai pololei mai oe i kou moa, oiai ua hoopuka inoa oe i kekahi mau kanaka.

 

     ADIMARALA H. K.THATCHER.-Ma ke Kilauea i holo aku nei i ka Poakahi, ua a@k@ ia makou ke hoomanao i ka holo ana aka nei o ka Adimarala maluna ona. O k@@ wahine, a me kaikamahine kekahi i holopu aku nei meia. Ua uhai ia ka huakai a ka Adimarala e Generala McCook. I holo aku nei lakou i Ulupalakua, a malaila e waiho aku ai i kana wahine a me ke kaikamahine. E hoi mai ana no ia maluna o Kilauea i keia kakahiaka pela ka lono.

 

     HOOKE LUA KA HOI.-Ma ka ainawakea o ka Poalua i hala ae nei, ua ike aku makou i kekahi poe kanaka hana o kakou nei, e hooke ana iloko o kekahi o na hale aina, me ka ninau ana i ka poe haku hale "aole pono" hoole mai la ka haku hale, me ka i ana he mea ai haole wale no, a he hapawalu no hoi no ka ai ana. Ia wa ua hooke koke mai na kanaka me ka hauwalaau; a o ka poe ha@ hoi e ai ana ua pioo loa lakou no ka waiwai loa o kanaka. No ia pioloke ua kiia ka puk@ a pela i pau ai ka hooke ana o na kanaka.

 

     PII INO KUMUKUAI O KA POI.-I ka Poaono aku nei i hala, ua pii ino loa mai ke kumukuai o ka poi ma Honolulu nei.  O kahi umeke panamai hapa iho nei mamua ua pinana loa anei i ka hapaloa. O ka umeke aohe ona heluna mamua, ua kau ia ae i hapaha. I ka Poakahi iho nei, ua hoi i kahi e loaa ai ka ai, a ua lilo ka ai mamua ka haole i ai e hoohala ae ai i ka maka ponuinui oia la.

 

     NA HAOLE PAI KII O KAKOU.-I ka pule aku nei i hala, ua ike iho makou i ka hoi ana mai o na haole pii  kii o kakou, a ke hoomaka hou nei i ka laua wahi upena o hono i mimiki ia mai e na ia he nui. I ka mokupuni aku nei o Hawaii kekahi a i ke mokupi aku nei hoi o Maui kekahi. A ke aku la e ole ka peha o ka laua mau hohio i na kii o na wahi kaulana a me na wahi pana o ia mau mokupuni. I ke awakea @@ @@@ o ka Poalua a me na la mai mahope ike aku la makou i na keiki ili keokeo o ke kai e kulu ana iloko oia mau hale pai kii.

 

     KAHUNA LAPAAU HOOPUNIPUNI.-Ma ka J. W. Heleloaiwaiaaha, o Onomea, Hilo, Hawaii palapala ia makou, ua ike ia iho ka hana apiki a kekahi Kahuna lapaau Hawaii o Kaanaana kona inoa. Penei ka ua Kahuna nei hana, i ka wa i kii ia aku ai ua Kahuna nei a hele mai a kahi o ka mai. O ka ninau mua a ua kahuna nei, aohe oukou awa? Pane mai la ka mai he awa no. Eia ka ua kahuna nei, kii ia aku ia awa; a naunau ia no hoi a ke kanoa a oia kana olelo: Ina e ku ka huahua o ka @ ma kekahi aoao, alaila ua make i ke k@@ hanau kama, a i ku hoi ka huahua ma @ aoao, alaila, ua make i ke eepa. I ka hana ana, olelo ua kahuna la, ua make ia nei i@ kane eepa. Kauoha aku la i ka mai o hu@ i puaa i ko, a i na e loaa i ka la hookah@ ola no ka mai ia la. Mai ka la i hanaia a@ a ka la'i make ai ka mai, aohe i loaa ik@ kahi maha. Ike e no nae ke kahuna i k@ onawaliwali loa, hiu ae no kela hoi ana Hamakua. Ka loaa iho la ka ia o ka hoopunipuni ana, a he puni ka holo. E hoolo ihi aku no anei kakou i ka hoopunipuni an@ a na Kahuna lapaau Hawaii? Auhea k@ kakou luameki e ae e like me keia e kul@ nei i lalo.