Ka Nupepa Kuokoa, Volume V, Number 49, 8 December 1866 — Page 4
Ka Nupepa Kuokoa.
Ka Nupepa Kuokoa.
Kuu home ao.
(LEO: HEAVEN IS MY HOME.)
1. He malihini au.
Auwana no.
Ma kela ao ma o
Kuu home ao;
Panee na home nei,
Mae wale ae na lei,
Paa nae, maluna e,
Kuu home ao.
2. Kaa ma kuu home nei
Na nalu po,
Laelae, a malu e
Kuu home ao;
Pokole, a e pau
Na ino o ke ao.
Ane loaa mai ia'u
Kuu home ao.
3. A pau kuu home po,
Ka auwana o'u,
Pii koke au i o,
Kuu home ao;
Ma ko Ziona puu,
Ku au a halelu,
Ilaila, me Iesu.
Kuu home ao.
HAWAII.
(TRANSLATION OF THE ABOVE.)
My Bright Home.
1. A stranger I am here,
On earth I roam;
In yonder world a far
Is my bright home;
Glide swift these earthly crowns,
Fixed, far above earth's bounds,
Is my bright home.
2. Here o'er my earthly home
Dark billows roll,
Clear and forever calm
Is my bright home;
Brief and will soon be o'er
Earth's storm that o'er me lower,
E'en now I'm near the shore
Of my bright home.
3. When this drear home shall end
No more I'll roam,
Swiftly shall I ascend
To my bright home;
There fixed on Zion's hill,
My soul with songs shall swell,
And I with Jesus dwell
In my bright home.
HAWAII.
Mahea kou home?
He olelo hou paha, "home," aole i paneia mamua. Kou hale, kou wahi noho, oia na hua kahiko. I neia manawa, ua kamaaina loa keia olelo, "home."
A ke ninau ia aku nei, mahea kou home ? He home anei kou? Heaha hoi kona ano?
He mau mea, he kane, he wahine, akahi paha olua a mareia. He home anei ko olua ? Eia la mahea ? Me na makua paha, me na kupuna, me na hoahanau, na makamaka o ke kino paha, ma ka hale hookahi pu me lakou, ma ka rumi hookahi, ma kekahi kihi paha o ia rumi. Pilikia, hookeke ea, a ala mai ka hoopaapaa, ke kue, ka nuku aku, nuku mai, a kui aku kui mai. Naauao ka ninini, hana e oia i punana kaawale, huikau ole me ko hai, a hanau mai na hua, a kikoia a puka mai na keiki, ua kuonoono.
E hoohalike olua e na mea i mare iho nei, i home kuokoa ko olua, i kaawale, a hoopilikia ole ia, a hookeke ole ia, a nuku ole ia e na makua, na kupuna, na makamaka. A ina o olua wale ma ka hale ponoi o olua, e mau ka noho pu, ka pono, ka mea ia e pono ai ka home. A pehea ? Ke mau nei anei ko olua noho pu ? Eia paha maanei ke kane, aia ka wahine ma kahi e; a maanei ka wahine, a ma kahi e ke kane. Aole loihi ka noho pu ana, loaa koke paha ka hoowahawaha kekahi o kekahi, emi a pau ke aloha, kau ka manao ma ke kane e, ka wahine e paha, a ku kekahi a hele aku. A hoopii pa kekahi aoao i ka lunakanawai e hoihoi ia ka aoao haalele. A hoihoi ia mai paha, a hui hou no ka manawa pokole, me ka pono ole no nae; a mahope kaawale hou olua, a loohia kekahi e ka hewa, a hoopii kekahi e oki, a okiia paha. Ka pono anei keia o ko olua home? U'oki ea, ke kue-e ana, e noholike a lokahi, me ke aloha aku, aloha mai, i maikai ko olua home.
He mau makua kekahi, he keiki, he mau keiki paha ka olua, me na ohua paha kekahi. Mahea ko oukou home? Ma ka hale maikai anei a lako i na rumi kaawale, no na keiki kane a me na kaikamahine, me na wahi moo kiekie maluna ae o ka lepo a me na wahi moena kawau, me na noho, na papa kaukau, me na baibala, na himeni, na buke, na nupepa? Ua paa anei ko oukou home i ka pa me na mala maikai ? A ke hui pu nei anei na makua, na keiki, na ohua, ma ka ai ana a me ka pule ohana ana? Ke ai kaawale nei paha, o kekahi ma kekahi manawa, a o kekahi ma kekahi manawa. A i ka wa pule, aia paha kekahi iwaho, eia paha kahi iloko, e pule ana kekahi, e ai ana kekahi, e moe ana kekahi, e walaau ana kekahi. A noho pono kekahi makua, a noho pono ole kekahi, a pono ole paha laua elua, a piha ka hale i ka hewa, i ka lealea i ka pepa ana, i ka hula ana, i ka ona ana, i ke aha la. Ke ano anei ia o kekahi mau home Aole oia he home, he babela, he haunaele. U'oki ea, o ua makua, e hoomaemae, e hoomaikai, e hoolako i ko oukou mau hale i home io lakou no oukou.
Aka ea, aole malalo nei na home maikai o kakou ; aia no maluna ma ka lani na home paa a maikai loa ; malaila e kau ai ka manao, a e imi e ka makaukau e noho ma ia home ao. HAWAII.
Hauoli ka manao.
Heaha keia mea au e hauoli ai ? Eia iho malalo kaua e ike ai. I ka hele makaikai ana o keia wahi malihini hele ma ka puali hikina o Maui, a hiki ma Kaupo, aole nae malaila ka mea a ko'u puuwai e lele hauoli ai; a pela aku no ma Kipahulu, aole no malaila kahi a kuu manao i hauoli ai; aka, lawe loa aku la no ka ihu o ko'u wahi lio a hiki ma Hana, aole no i loaa malaila ; a hiki loa aku la au ma Keanae, kipa aku la ma kahi o Rev. S. Kamakahiki, a, aia hoi malaila ka mea a kuu manao e hauoli nei. Ma ke ahiahi mua a'u i kipa ai malaila, aole i hauoli kuu manao, no ka mea, aole i hoikeia mai ka mea e hauoli ai a e lana ai hoi ka manao. A ma ke ahiahi ae o ka Poakolu, oia ka la 21 o keia malama, kipa hou aku la au malaila, a hoomakaukau ia mai la ka ai a me na mea a pau i kupono no ka ai ana, a ai iho la makou. Iloko nae o ia wa a makou e ai ana, olelo aku la o Rev. S. Kamakahiki i kahi keiki uuku, i hiki aku ka huina o kona mau makahiki i ka ehiku. "He aie kau, no ka mea, aole oe i heluhelu i ka Baibala i ke ahiahi i nehinei." Olelo hou aku la oia i ua wahi keiki nei e heluhelu i kekahi mau mokuna o ka Baibala. O ka hoi aku la no ia o ua wahi keiki nei a luna o ka papakaukau. Kuhikuhi aku la o Mr. S. Kamakahiki i ka mokuna e heluhelu ai, a o ka heluhelu mai la no ia o na wahi keiki nei. Holo launa ole no hoi i ka heluhelu ana mai. Aole hoi o ia wale no, o ka pololei kekahi o ka heluhelu ana. A pau ka heluhelu ana, heluhelu mai la o Mr. S. Kamakahiki i ka himeni, a puana ae la o Malaea Kamakahiki, a na ua wahi keiki uuku nei wale no i himeni aku o ia wale no. Kani no hoi ka leo o keia wahi keiki uuku i ka himeni. Ua ano like me ka leo o na O-o kani-kua-mauna o Halona, a me ka Iiwi ai pua lehua o ka nahele. Na ke akamai o keia keiki i ka heluhelu a me ke akamai i ka himeni i koi mai i ko'u puuwai e hauoli no ka hana maikai i loaa i keia keiki. Heaha la ke kumu o ka holo o ke akamai o keia wahi keiki ? I kuu manao, no ka ikaika no o na makua i ke ao ana. Nolaila, he mahalo nui ko'u i na makua hanai o keia mau keiki, mamuli o ke alakai pono ia o keia keiki ma ka ike iloko o ka ke Akua olelo. Ke paipai aku nei au i na makua mea keiki, e hooikaika ma ke ao ana i ka ike a me ka naauao i ka oukou mau keiki.
Oia ka mea e lana ai ka manao. A nau ia e ke "Kilohana Pookela o ka Lahui Hawaii" e hoolaha aku iwaena ke akea.
W. K. PONIUNiU.
Wailuku, Nov. 28, 1864.
Nui mai nei ka pepehi kanaka.
I waena o keia Lahui o kakou nei, ua nui loa ka pepehi kanaka.
1. Pepehi maoli ia e ka poe naau lokoino, aloha ole; weliweli ole; ohumu; make-e, kuko ino i ko hai waiwai, a me ko hai pono iho, huna; aihue; weliweli ole i na maka o ka mea Mana loa maluna ma ka lani.
2. Pepehi kahi poe ia lakou iho; o-i-ka pahi, kaawe, inu i na laau make, huhu i ke Akua i ka mea nona mai ka uhane ola iloko o kanaka.
3. Pepehi ka poe ma ka naau paakiki. lilo ma ka hana ino i ke kino, palaualelo, hoolohe ole i na olelo ao, lilo mamuli o ka hana hewa, loaa mai na mai ino, kaokao, pala, he puni ka hooluhi i na wahi makua palupalu, a me na wahi kupuna.
4. Pepehi kanaka kahi poe ma ka lapaau hoopunipuni ana, ma ka hoomanama ana i na akua makani, akua hoounauna, ma Kohala Akau kahi poe kahuna oia ano, o Mok, o He-k, o Ke-k; he poe akua makani, hoounauna ko lakou nei, he poe lili, a kuhalahala, he poe pepehi kanaka keia, he poe mana i ke kokua a ke Diaboro, Satana hoi i na e kalua puaa me ka awa. He poe kalua puaa pinepine loa, a me ka inu awa mau i mea e mana'i ka lakou hana; o ka mea i manao ino ia, hoouna aku i ke akua e mai, oia hoi ka mea e kapaia ai he akua makani; aka, he poe kaulana no i ka lapaau, kii ia kahi kahuna; e hele ae oe e lapaau; eia ke kahuna, i puaa, i puawa, i moa, i ilio, i umi dala, he poo pepehi kanaka lakou, i na no ka makua ka manao ino ana, poino pu na keiki, a me ka wahine, a pau loa ka ohana.
5. O ka pepehi kanaka, o ka manao ino, a ka powa, ka ohumu, ka hookaha, ka hoohalahala, ke kuko ino, ka puni waiwai, ka manao nui i ko hai pono iho, he poe pepehi kanaka lakou.
Na lakou e luku nei i keia Lahui a emi loa, he poe aloha ole, he enemi na kahuna no keia Lahui, pehea ka pono ? E ala oe e ko Aupuni, e pulumi i ka poe pepehi kanaka, na kahuna lapaau makani, akua hapunauna: e ala, e alakai, e loaa ana, e hoomanamana ana, e inu awa ana, e lapaau ana, me ka loaa ole o ko lakou laitini lapaau, e ala oe, o pau loa a ua nei ka Lahui, Iakoba 1: 1, 2. E aloha auanei. L. MANUia.
Ua kulu ka hale no ka Palaualelo
E KA NUPEPA KUOKOA E : ALOHA OE: -
E oluolu oe, e ka lani Hooponopono, e hoouna aku i keia wahi apana ili alani, ma waena o na makani eha, a me na kai e walu, malama o loaa aku o'u mau hoa e ka pili manu mai ana i ka nahele ohia o Panaewa, e kaha mai ana i ka nalu o makaiwa, e pukukui mai ana i ke anu o Waialeale, e kilohi ana i ka hono o na moku, e aumeume mai ana me ke ahe lau makani, e hooipo ana me Lilinoe, e auau mai ana i na halana wai lana malie, e hookapeke ana i ka iniki mahole a ke kehau' e hoawihi ana i ka naele o Alakai, e haa nokenoke ia ana e ka ua poai hala o Kahaluu' a me o'u mau hoa, e kaha nei i na ale o ka moana, a e okuu mai ana iluna o na puu, a e kiei mai ana ma awaawa, e noho ana ma ka eheu o na makani, e paa ana i ke kaula kaohi o ka lealea, e kau pale ana i ke poo wai o Akaka, e hookuukuu ana i ke aho loa o ka moana kai lipolipo, e hawele ana i na muku o Kona i ka ino, e hikikii lua ana i ke anu a ke kehau, A i halawai ae me lakou, e hai aku oe. "Ua kulu ka hale no ka Palaualelo."
E lohe oe ! E lohe oe !! Ia'u i niki ai ma ka apana kaulana o Wailuku, ku iho la au ma ke alanui, e iho ana i Kahului, a e pii ana i Iao, nana aku la au i ka waiho ana o ka aina, ua maikai na mea ulu, ua maikai like na hale, a o ka luakini o Wailuku, oia ka hale inoino hookahi e ku la malaila, ua nahaha kaupaku, a e lanakila no ka ua ke hiki i ka manawa ua, a ke kuhi nei au i ka hamama o luna o ua luakini la, he puka nahi no ka hale wiliko, a he lio kua puka paha, a he puka liu paha, a he puka makani paha, a he puka hoomaha paha. Ina ua hana ia no ia puka pela, alaila e kala mai, ke kuhihewa ole au, no kuu ike o ka apana oi ia o Maui, ma ka loaa, ma ka nui o na kanaka, ma ka momona o ka aina, malaila no ke kula kahuna pule, malaila no ka Luna Kanawai maikai, a kaulana, no ka makee ina hana pono malaila, nona hoahanau i piha ka aina i ka momona, aka ke waiho wale nei na luakini. Nana aku la au i ka wili ko a Bele, maikai ke kapili ana, mikioi, aulii nohoi, a o ka luakini hoi, ke waiho hamama nei, Nolaila, e nana ae kakou i ke kupanaha o na hoahanau o ka malu kuawa o Wailuku. No kuu manao e aho ka hana oi uuku waiho auanei a nui loa ae, he puni ke kahea, e kokua mai. I na ua pelapela ka hale, a ua popopo na laau, ua helelei ke pili, aole e nele kona olepe ia e ka makani, alaila, o ka palaualelo ke kumu i hina ai. I na ua kaulana ka aina, ua waiwai ka noho ana, ua kiekie ka inoa, a o ka hale o ke Akua ua ino, ua puha, ua apulu, ua Oopa hinauea, ua punawelewele, ua kohu puu opala, a puu one, puu lepo paha alaila ua maopopo no ka palaualelo ua kulu no ka hale.
No kuu nana ana, ua maikai na hale o ka malihini, oia ka Pihopa, ka Pope, a o ko kakou aoao hoi ko ke kamaaina, ke waiho wale nei ke kuhikuhi kalaikii nei, me ka manao paha, na ka apana o Honolulu e kokua mai, a me na apana e ae paha. Nolaila e liuliu oe e Wailuku, e hoomakaukau e ako i kou hale pukapuka, e hoomaikai koke e hookanaka ae, o like oe me ka palapala, o oe ke ao aku ia hai aole oe e leha ae i kela hakahaka e kau ae la, me ke aloha. NA NINIikAWAI. Lahaina.
No ke kula kaikamahine ma Wailuku.
E KA LUNA HOOpONOPONO O KE KUOKOA E ALOHA ; OE: — Akahi nona a halawai mai ma keia kulanakauhale i oleloia o Wailuku hou, a me na kihapai i kanuia i na pua o kela ano keia ano, Nolaila, ke waiho aku nei au ma ka lima o ka Luna hooponopono a me na keiki paahana o kona home; nana e huki ae i keia baluna i ike mai ai na maka o kela mea keia mea o ko'u one hanau.
No ka nui o ko u lahui ; nolaila ko'u pane ana i keia kumu manao i kumu e loaa ai ka lahui hou ma keia kau e hiki mai ana. Ia'u nae i hiki mai ai ma keia hale kula i oleloia maluna, e ao ana no ke kumu o keia kula oia Mr. H. L. Haole, a ua mahuahua no na kaikamahine ua hiki aku i ke kanaha a keu aku, a nolaila no hoi au i noho iho ai e nana ana i ko lakou eleu ma na mea helu, a kakaulima, a me na mea humuhumu a lakou i hanaai ma na la i hala ae. Ma na mea paahana a lakou i hoomaawanuiai, eleu no ko lakou hana ana i na palule, lole wawae, a kapa apana, a pela aku, a no ko'u ike ana i ko lakou eleu ma keia mau hana a'u i ike maka ai, a he kumu no keia e pii ai keia lahui ke malama a hoolohe i na rula o ke kula a me ke kumuao. Ma ka hoike kula o na kaikamahine o Wailuku ma ka malama o Iune i hala ae a malaila no hoi au i makaikai ai i na hana oia kula, a ua ku no i ka mahalo, he mahuahua na kaikamahine e hele auana ana ma keia kulanakauhale i kupono no i ka imi i na mea e pii ai keia lahui, a ke ike nei au, e hele ana lakou i ka hana ma na hale Wili-ko, no ka mea, makemake lakou i ka mea loaa koke iloko o ka minute hookahi a pau ae, aole e like me ka mea noiau ma na mea hoonaauao.
O ke aha ia na kumu e pu ai o ka lahui Hawaii? O ke aha la ka mea e lanakilaai keia lahui maluna o na aupuni e ae. Nolaila, e o'u mau hoa, kaikamahine, e hoomanawanui ma ka hana kupono, e imi i ka noiau e makau i na kanawai o ke Akua a me kaaina, i lilo oe i kumu hoolaha i kou lahui, a me ka hanohano i kou noho ana ke malama kupono oe i na kanawai o kou mea nana i hana.
HE WI HULIAMAHI.
He nui ka leo e kani nei. Pololi ! e make ana!! a pela wale aku. He aha la ke kumu i pololi ai, a make ? Ma na kau i hala aku, aole i ike ia keia wi wela e like me keia wa a kakou e hoomanawanui nei, a ke ike mai nei kakou i ka pilikia a ke hana io mai nei na ili keokeo i ka hana i ka lakou hana o ka mahiko; Nolaila e hoonaauao ia oe iho o kipa hewa ke aloha i ka ilio.
E hooikaika kela mea keia mea i ka hana i home maikai nona iho me kona ohana. Me ke aloha. J. WELL.
No ka la 28 o Nov. ma Lele.
Na hana a ka Ahahui Lai Kealoha. I ka hora 1 o ka la i hai ia maluna, ua ki ia ekolu pu kuniahi i ka hora e 6 o kakahiaka, he elima pu, pela i ka hora 12 1/2, oia hoi ka wa e paina ai na lala o ua Ahahui a la, o na lala o keia Ahahui, oia no na keiki uapo o ua lai nei. O ko lakou aahu, he palaka manuwa, a he ano manuwa no ko lakou ano ia la, i ka hoomaka ana e ai, o ko lakou wa no ia i haukawewe ai, a komo ole kahi ai i kekahi poe, a hoi wale aku kekahi poe. A ua lilo i hola noia i mea lealea no lakou ia wa. O ka Puuku o ua Ahahui la, ua nono hua iki, a ua hanohano no ko lakou Luna nui i kona ka hiko.
"Na hana a ka "Ahahui Aloha. O keia Ahahui ka Ahahui malu ma ka hua kai, a ma kaai ana a ua naue mai kekahi o na haole o keia kulanakauhale, e ai pu me lakou, me ko lakou Kahuna pule oia o Rev. Balauina, me kona ohana, i ka po iho hoi, he hula haole, ua nui no ka poe i naue ae, ua lai no ka poe hula, mahope iho, hiki mai ana ke keiki hoopiipii, oia hoi ko Kauka hou e noho mai nei, no ka pii loa o kana laau ka mea i ka pa ia ai keia inoa. I kona hiki ana mai, ua hoike mai no oia i kona ike i ka hula, a nui no na leo i ka akaaka, o kona hoa hula o kekahi no o na ono o ua lai nei. Hora 11, hookuuia no na mea a pau.
Ka Ahahui Anuenue. He papaaina no ka lakou, i ko lakou hale nani no.
Ka Ahahui Kalepa. Ua moe ma ka papa.
Ka Ahahui Hoonani. Ua hoomaha iki no ka pilikia o na hoa o keia Ahahui ; o ka Luna Nui wale no kai ike ia aku me ka Luna Nui o ka "Ahahui Aloha" e hele pu ae ana me ia huakai nani i ka nana aku.
Oia iho la na mea o ia la ma Lele nei. Me ka mahalo i ka Luna Hooponopono o ka Nupepa Kuokoa. J. A. KAOHAIULA.
Lahaina, Nov. 30, 1866.
Mai ia Z. Hapuku mai.
ATUONA, HIVAOA,
Nov. 25, 1865.
REV. L. H. KULIKA ALOHA OE: - No ka hiki ana mai o ka waapa o na haole e kuai i na mea ai i ko maua kahawai nei, nolaila ke kau aku nei au i keia wahi leta Aloha ia oe, a me na kumu a pau e noho ana mai Hawaii, a Kauai, a me na Ekeresia o ke Akua.
No ko maua noho ana ma keia kahawai no keia mau makahiki eha me ka hapa i waena o keia lahui, ua lana mai no kahi manao no ka malama oluolu ana mai o ke Akua, i ka noho ana me keia lahui naaupo, he nui na hana ino i na kamaaina i keia mau mahina, he kaua, a me ka inu i ka rama, a he pepehi malu i kanaka.
O ka ke Akua hana ma keia kahawai, he mau haumana uuku no i launa oluolu mai ma na halawi Sabati a me na la kula. Aka e noho kali ana no ka mahiai i ka hua ohaha o ka honua.
O ka halawai ana me ko makou mau hoi ma Atuona nei i ka malama o Iune 10, 1865. Ua hiki mai o J. W. Kaiwi me H. Napaeaina me ke kaikamahine ma Atuona nei. A i ka la 13 o Iune, ua hiki mai o J. Kekela, me A. Kaukau i lawe mai e hana i ko laua moku, ekolu Sabati ko makou noho pu ana a hoi aku lakou. A i ka malama o Nov. 3,1865 ua halawai oluolu makou me S. Kauwealoha me J. Kekela mai Uapau mai laua. Pau ko makou pule Sabati, a holo aku laua ma Puamau o S. Kauwealoha ka mea e holo aku i Fakuhiva e halawai me A. Kaukau me J. W. Kaiwi, nolaila ke ola oluolu nei no makou ko poe ma Hivaoa nei me ka oluolu pomaikai no mai ke Akua mai, nolaila ke kau aloha aku nei ka'u wahine ia oe ma ka inoa o ko kakou Haku o Iesu Kristo, a mau aku. Amene. NA Z. HAPUKU.
KA HOLOKAHIKI ME KE KANAKA KEPA. - I ka Poakahi iho nei, ua papa leo ae ka holokahiki me kekahi kanaka kepa. E hoihoi ana ka mea nana i kepa i ka holokahiki i luna o ka moku, no keaha iho la hoi, na hae kahi kapa komo o ka holokahiki, a o ka hoomaka mai la no ia o ka holokahiki e piena, a ia wa koke no o ka lele mai la no ia o na puupuu a ke keiki o ka aina nei a hele huhu aku la maluna o ke keiki aukai, e ole e uwao ia pau koke ai ka walawalaau
He inoa no Kamakai,
Kamalei a makou.
A ka luna au i Halaulani,
Noho nani ka ohu i Kalamea,
Ke hea mai nei Wailea.
Hookohu Makapuu i ke kai.
Ki pu i ka lae o Kaiwi.
Alo ana Manana i ke kai,
Akahi hoi au a ike,
I ka waipuilani i ka moana,
Ua ike ia aku no oe.
E ke kupa noiau o o nei,
Paa mai ka ua i Makalii,
O ka iki kuikele iho ia,
Nana e omau paa iho.
Haina ka inoa o ke kama,
O Rautesila no he inoa.
D. N. OPUNUI.
A ka luna au i Ahiki,
Ua hiki ua lai ka manao,
Kahiko i ka ohu nui kino,
E ake ana no Pakui,
O ka ike i ka ua Kiowao,
Ua ao ae nei no loko,
Ua kau i ka Aha Kaulike,
Ua like no a like,
Me ka pua i ka iuiu.
Iuiu mai nei na manu,
Noho nani mai ia i ka nahele.
I a hele wale oe a paihi,
Ua ku ka liki i Nuuanu,
E hoi ka olu i Haleola,
Haina ka inoa o ke kama,
O Kamakai no he inoa.
A. H. KAOHIE.
A ka uka au i Ohea,
Hikikii ka opua i ke kai,
Akahi hoi au a ike,
I ka mea koiele he manao,
He manao kai hiki ia nei,
He haupu he halia ilaila,
Ilaila aku no hoi au,
A lohe i ka nu hou,
He olelo kai hiki mai,
A he leta no Pelekane,
E ake ana no Rusia,
O ka hui lanakila me Farani,
Ke huli hoi nei ka manao,
A ike i ke one hanau;
E hana oe a mikioi,
I ku ko apa ianei,
Ilima ka inoa o ke kama,
Iosepa Kamakai he inoa.
J. W. LAKI. Waimanalo, Koolaupoko. Dek. 5, 1866.
Na mea hou o Kauahaao o Waiohinu.
Ma ka Poakolu, oia ka la 11 o Novemaba, hookolokoloia ka haole o Capt H. Hamblin, i ke ahi, a ua hookolokoloia e W. T. Martin. Ka L. K. apana. A ua hoomoeia a ka Poalima 16. A i ka hookolokolo ana ma ia la, a ike ka L. K. aohe hiki ia ia ke hookuu a ke hoopai, waihoia a na ka Lunakanawai Kaapuni e noonoo i keia hihia.
NUI LOA KA MAI (FIVA). -- Iloko o keia mau la, Poalima a me ka Poaono, ahulau na kane a me na wahine, o keia apana i keia mai, he anu a me ka wela, a hookahi mea nana i hoopakele ae i keia pilikia, o kekahi haole Lokomaikai aloha hoi oia o C.N. Spencer, no kona makana wale mai i na laau me ka uku ole ia. A ua lilo keia haole, he hoaaloha no na kamaaina o keia wahi.
NA MEA KAULANA o KEIA AINA. - Aia mauka o keia Aina kekahi wai, oia hoi ka wai a Pikoiakaalala i pana ai, oia hoi o Waiakapuna, a me ka wai o Kahoalii, aia ma ua wahi nei, he wahi ua. Aia a aui ae ka la, alaila ike ia aku ka pohina a me ka ua liilii ma ke kumu o keia wai, oia hoi Kauahaao o Waiohinu a noloko o keia wahi ua a me ke kumuwai. Ua kahe mahuahua mai ka wai, a hiki i kahi i hakuia i ke mele.
Kuu Haku mai ka wai nauke poo
E komo poo ana ka wai o Kau,
Kuu Haku mai Kauahao,
Ke lele ae la mauka o Auaulele,
Lele ka makani lele pu no me ko aloha.
Aia no ia wahi ma Waiohinu, ina oukou e hele, e ike no oukou, me ka ninau iho, "aia la i hea ka wai nauke poo ?" A e kuhikuhi ia mai no auanei oe.
AINA MAIKAI O KA NOHO ANA. - He oluolu no ka noho ana, he ano awaawa nae keia wahi, he maikai ka ulu ana o ke kalo, ka uala, ko, maia. Aohe no he wela nui o ka la, he makani oluolu mai ka hikina mai, a i kekahi wa hoi mai ka moana mai. C. J. KUAHAULI.
Waiohinu Lau, Nov. 19, 1866.
Ahaaina Mare i mahalo nuiia.
E KA NUPEPA KUOKOA E; ALOHA OE: - E oluolu oe e hookowa ae i kau wahi puka no'u e komo aku ai ma kahi kaawale o ko kakou mau kolamu. No kela mau wahi hua e kau ae la maluna. Ahaaina Mare i mahalo nuiia. Ma ka la 28 o Novemaba nei, oia ka la i kuokoa ai ke Aupuni Hawaii; ua mare ia o Kahauanu, k. me Keoho, w. na Rev. D. Balauwina laua i hoohui. A ma ia la no i haawi ae ai laua i kekahi Ahaaina olioli me ka poe i naue aku malaila. A owau kekahi i olioli pu ma ia ahaaina ana, a i ko'u ai ana me ka lehulehu a pau, ua lawa, ua inu hoi a kena i ka wai a kanaulu, i na mea i hoomakaukau ia, a no ia mea ua kupu mai ka maino mahalo. Eia malalo iho na mea i hoomakaukauia i ka ike aku.
NA MEA AI. Ekolu puaa, a me na pahu poi elua, a me kahi mau mea i kupono i ka ahaaina. A i ka ai ana, ua maikai, me he mea la ua launa mai ka Uhane o ke Akua me ka poe e ai ana, no ka mea, aohe mea i poino.
NA KAHIKO KINO. I ka makou nana aku i ka aahu kino o na mea nona ia ahaaina, he keokeo ko ka wahine, he eleele ko ke kane, pela no hoi ko laua mau makamaka pili kino.
Ua pau me ke aloha i ka Lunahooponopono
o ke Kuokoa. J. W. HOHONOKAUA. Lahaina, Nov. 29, 1866.
LAAU LAPAAU!
AIA MA KAHI O
KAKELA ME KUKE
Ma Honolulu.
J. T. GOWER. - Makawao, Maui.
J. D. HAVEKOST.- Wailuku, Maui
C. H. WETMORE. - Hilo, Hawaii.
J. W. SMITH. - Koloa, Kauai.
HE LAAU KAHIKO, A HE MAOPOPO NO HOI.
Laau hoopau Naio me na Koe, A DR. JAYNE.
HE NUI NA PILIKIA O KAMALII I KA Nalo a me ke Koe, a pela hoi na kanaka makua. O ka hope oia mau mea kolo, oia ka lolo. Oia mau mea kolo hope oia ka lolo, a o ka make hoi i kekahi manawa, a nolaila mai io mai e ae kekahi, e eke me ka lepo paa, ulaula, pehu, ule ulepa me na mai e ae.
O ka Laau no keia e pau ai ua mau mea ino nei.
Eia hoi kekahi. O ka laau ku pono keia i ka oe pilikia i la wela o ka houpo i ka ono ole i ka ai; i ka nawaliwali o ke kino, i ka mai pehu, i ka nalulu hoopailua: i ka pono ole o ka mai wahine,a me na mea like.
Penei no e lau ai i ka Laau hoopau Naio me na Koe:
Ina no kamalii, e hanai aku i hookahi hapakolu o ka punaki, i ka manawa hookahi no ke keiki malalo iho o ka makahiki hookahi. Mai ka makahiki hookahi a hiki i na makahiki ekolu, elua hapakolu o ka puna ka pono. Mailaila'e a i na makahiki eono, hookahi no puna okoa ka pono, a mailaila aku a i ka wa kanaka makua, e hanai i elua, a i ekolu paha puna i ka wa hookahi. I ka wa e inu ai, e hui i ka laau me ka pa ha o ka wai maoli. Oia hoi, ina hookahi ka puna laau, alaila, e huila me na puna wai maoli eha; a pela no e inu ai ma ke kakahiaka, awakea a me ke ahiahi. Aka, i nui ka pilikia, alaila, pono no elima inu ana i ka la, penei; kakahiaka, kiekie ka la, awakea, auwi ka la, ahiahi.
E inu mamua o ka ai ana, aole kokoke mahope iho.
Laau hoopaa Hi a Dr. Jayne,
JAYNE'S CARMINATIVE BALSAM.
He laau maikai a oluolu hoi keia no ka Hi. ka Nahu, Nalulu, Wela o ka Houpo, Haoa, Hoopailua wai e, Luai, Luai moku, ono olo i ka ai. Nahu me ka uwe no hoi o na keiki uuku, a me na mai like he nui.
Emo ole ka oluolu o ua mau mai nei i keia laau.
Penei e inu ai, i ka inu ana hookahi. Ina he keiki akahi paha ona malama, a ehia paha, he umikumamalua paha kulu a hiki i ka iwakalua ka pono.
Ina he keiki mai na malama eono a hiki i na malama ewalu, he hapalua puna ki ka pono. Mai ka makahiki hookahi a hiki i elua, e inu no ia i puna ki okoa. Mai ka hiku a i ka walu o ka makahiki, elua puna ka pono, a no kanaka makua, he puna nui ka e inu ia i ka manawa hookahi.
A inu ea, e hui me ka wai maoli uuku, (a like a like ka wai me ka laau,) a pela e imua ae ai. Ekolu, eha elima paha inu ana i ka la hookahi, e like me ka nui o ka pilikia.
I akaka nae. Ina he nui ka wela, a ma ua komo kekahi ai pono ole iloko o ka opu, e aho e moni e mamua i mau Hu'ale Ola, a i ole, e inu i wahi paakai, a i wahi aila paha, i hemo e Ola, a lele, e inu i waha paakai, a i wahi aila paha, i hemo e ka mea ino oloko, alaila e inu i keia Laau hoopaa hi.
Ina e luai ka mea mai, mahope o ka inu ana i ka Laau a pau a i ka luaiia, e hanai hou aku no e like me mamua a pela no a pinepine, a oluolu hoi ko loko, a waiho malie no hoi ka laau ma ka opu.
Aohe a makou mea e noi aku ai i ka lehulehu, hookahi wale no o ke kauoha aku ia lakou e HOAO PONO i na
Laau Kunu a Kauka Jayne,
hoike aku ai i ke ola o na mea a pau i hoakakaia no kana mua aau. Ua hoola, a e hiki ana no ke hoola i ka mai
KUNU, NAHU, a me ke ANU,
a me na mai e ae no hoi he nui wale: a o na mai HOKII no i ola nui, na mai i ola ole i na laau e ae. E aho e hoao oukou o ka poe i mai ia.
HE KUHA KOKO ANEI KOU?
HE KUNU ANEI KOU?
HE EHA ANEI KOU KANIA-I?
HE KUNU UMII ANEI KOU me ka NAE?
AOLE ANEI OU MAI KUNU?
AOLE ANEI OU MAI NAENAE?
AOLE ANEI OU EHA MA KA umauma?
AOLE ANEI OU KUNU KALEA?
AOLE ANEI OU HU MA KA iwiaoao?
A ina ua loaa ia oe ia mau mai, alaila, e ike oe i ke ola i ka LAAU KUNU a Kauka Jayne.
NA MAI HOOPAILUA.
Mai o ke Ake!
Mai Nalulu a me ka mai Dyspepsia.
(O ka nawaliwali o ka puu hoowali ai, iloko o ko kakou mau waihona ai.)
He pono ke ai koke i ka laau a Huaale Ola a Kauka Jayne, he laau oluolu, a he ola no hoi. Aohe no he mai i nele ke makemake i na laau hoonaha; a mai nui no hoi ka poe e ola ana, me ka oluolu no hoi, ina e hoomaopopoia, a e inu ia no hoi ua mau laau la. Aole no e oluolu pono kekahi mea, oiai e inoino ana oloko o kona kino; a ua ulu nui ae no hoi ka mai, a i kekahi manawa aa make no, a ina e malama pono ia a e inu hoi i na Huaale Naha, alaila, oia no. No ka hooiaio ia ana mai o keia mau mea, nolaila, ke hoolaha ia aku nei ka
Huaale Ola a Dr. Jayne.
Me ka hiki ke hooia'ku i ka maikai, a na ka hoao ana i hoike maopopo mai i ka oi o ke ola o keia laau mamua o na laau e ae, a me ka maikai no hoi o ka inu ana, a me ke ola maoli no hoi. A ina no e inu ana ia laau, aole no he mau mea i hookapuia, oia ka ai ana a me ka inu ana. Aole e ino ke waiho loihi, no ka mea, ua hanaia no a maikai loa. A ina e inu ia ua hikiwawe loa ka hehee iloko o ka pou waiho ai. Ma ka inu ana ma ka haawina liilii, he maikai loa no ka naha ana, a he oluolu no hoi, a me ka holoi pau i ke ino oloko o ka opu.
DISIPEPESIA.
(Oia ka mai ono ole o ka ai i kekahi manawa, a me ka hoowali pono ole ia hoi o ka ai iloko o ka puu moni ai.)
O keia Huaale Hoola a Kauka Jayne, he maikai loa no ka hooikaika ana ia mau oihana o ko kakou mau kino. Ina ua oihi loa ka mai ana, alaila, e hikiwawe ke oia ke inu puia ka
Huaale me ka Laau Hoomaemae Koko
a hoopau NAIO me na KOE,
A Kauka JAYNE,
like me ka mea i kuhikuhiia mawaho o ka wahi o ka laau.
NO NA MAI MA KE AKE,
MAI LENA,
MAI MA KA OPU HANAWAI,
NA MAI WELA,
KA HAALULU,
KA MAI O KA ILI,
KOKO INO,
MAI NALULU,
PAA O KA LEPO,
MAI KUNA,
MAI WAHINE,
ame ka MAI HOOPAILUA.
Ua maopopo loa ke OLA o keia mau HUAALE. A o ka mea wale no i koe i ka lehulehu o ka hoao pono ia mau hua. A he maikai no hoi na laau o Kauka Jayne, no ka hoola ana i na mai
PUHA,
ALAALA,
KAOKAO,
PUUPUU,
PEHU,
KUNAKUNA,
Hanene, Lolo,
na mai wahine, a me na mai e ae, no ke KOKO a inoino ma kana
LAAU HOOMAEMAE KOKO.
214-1y.