Ka Nupepa Kuokoa, Volume V, Number 50, 15 December 1866 — Page 1

Page PDF (1.43 MB)

This text was transcribed by:  Elizabeth Parks
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

"KA NUPEPA KUOKOA," @@@@@@ MAU IA MA HONOLULU I kela Poaono keia Poaono. @2.00 no na mahina he UMIKUMAMALUA, @4.99 no na mahina eono.  ME KA HOOKAA MUA MAI.

 

@@@@@@@ HOOLAHA—aole i @@ @ @ mamua o 10 @@ina no ka hoo@@@@ @@@@@ @2.00.  E uku mua ia ina@ke dala o na olelo @@@@@@@@@@@@@@ e pai.

@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ no ka aoa@ @ hookahi o ka@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ahi--@@@@@@@ he @@@@@@@@@@@@2.00; a pe@a'ku.

@@@@@@@@@HOOLAHA--@@ @@@ @@@@, a me ka uku @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@lima o na Luna o ke @@@@@@@@@@@@@mai ia Kauka Ku@@ka.

@@@@@@@@@@MEA MAI NO—aole e kaula @@@@@@@@@@@kanaka maoli pala ma ka inoa o @@@@@@@@@@@ka e ma@ mamua.  E po@o @@@@@@@@@@@@@@@@ ka @@@@, he emi no ka auhau @@@@@@@@@@.

@@@@@@@@@@@@@           NUPEPA KUOKOA—ma ke ki@i hema o ka @@@@@@@@@@@@'s Home@@  O na hora hana, @@@@@@@@@@@, a i ka @@@ ke ahiahi.  L.H. KULIKA. (Luna Hoopuka.)

 

KA "NUPEPA KUOKOA." Is published in Honolulu EVERY SATURDAY.  $2.00 PER ANNUM, OR @2.00 per annum, or @1.00 per six months, in advance.

@@@@@@@@@@@@exceeding 10 lines, inserted once for @@00; @@@@@@@@@@@@@2.00 for one month; all advertisements @@@@@@ @@@@ for in advance.

@@@@@@@@@@charge @@@@@ per page, or @ cts. a line.

@@@@@@@@ @@@ Advertisements, Subscriptions or Kanikaus, @@@@@@@@@any of the Agents of the Kuokou, or may @@@@@@@@@ a letter to the Publisher.

@@@@@@@@@ must be PREPAID.  No names, either o @@@@@@@@ or @@@@@@ will be inserted on the subscription @@@@@@ paid for.   This rule must be strictly adhered to, @@@@@@@ of the low subscription price.

@@ @@@@@@ @@@ kKuokoa is@@ the South corner of the Sailors' @@@@@ Office hours from 9 A.M. to 4 P M.    L H. GULICK.  Publisher. 

@@@@@@@, @@. and III of the KUOKOA, bound, for sale, @@@ each.  @@@ @@@@ have complete sets of the above, can have @@@@ bound by paying @2.00 each.

 

HE MOKU HOLO MAU

No Lahaina, a me Makena.

O KE KUNA KALEPA PAA

ma kai

"Kate Lee."

O Fountain ke Kapena,

E HOLO MAU LOA ANA, A HIKI MAI @@@@@@@ Awai ele@ia maluna.  Nona ukana a me @@@@@ @@@@@@@ @@ hapena ma kanaku, a @ ole @@ ia.   C. BREWER, @@@ *@@@@@MA)

 

No Hilo

 

KA MOKU KUNA

"MELE HILO,"

O Sebastian ke Kapena.

E HOLO MAU ANA KEIA MOKU I KE @@@ maluna, no ua ukana a me @@@@@@@ niaau@@  HU@@@@@, (@ @ @@@@@@@)

 

No Hana, Kaupo, a me Maliko.

KA MOKU KUNA

'MANUOKAWAI,'

O Merchant ke Kapena.

E HOLO MAU ANA KEIA MOKU @ NA @@@@hana maluna.  No @@ uku@@ a me @@ @@ua, e @@@@.   C. BREWER @@@@@@ @@@ @@@

 

Olelo Hoolaha

A KA

AHAHUI  HOOHOLO MOKUAIII

A

MOKU MAOLI KULOKO

O KO

HAWAII PAE AINA.

KA MOKU KUNA MAIKAI

Alabani,

@@@@@ @@@@@ Kawaihae, a me Kona, ma ka @@@@ @@@@@@@ @@@@@ @@@ @@@@@@@@@@@@.

O KE KUNAKALEPA

O NETI MELA

@@@@@@ @@ Lahaina, a me M@@laen.   @@@@@@@@ @@@@@ hapena Mek@@@@, a i ole ia, ia @@@@@@ @@@@@ @@@@@.   @@@ A.H.M.K.H.

 

Na Buke i Pai ia e ka Papa Hawaii.

E@@ na buke kuai, a me ke kumukuni.

@@@@la nui no na Awai o na Halepule,                 $4 00

  " Ohana, ano nui, me na kii , a me na Moohana       2 50

                                                                                     5 00

  " Ohana nuku iho, me na Moohana, ili ulaula,                     1 00

  " Ohana, me na Moohana wale no,                            62-1/2

  " Okoa,                                                                       50

K@@@ha Kahiko, i paiia i ka M. H. l838                               25

K@@@ha Hou, me ka pepa lahilahi o waho,                         12-1/2

K@@@ha Hou, hapa haole (Haw. Eng.)                                25

@@@@_    _    _    _    _    _    _                     25

@@@ Malihini Ana, _    _    _    _    _               25

@@@wehehala, _    _    _    _    _    _    25

@@@ Hawaii  _    _    _   _   _   _   _   25

N@ ko ke Akua ano,  _    _    _    _   _                25

@@@@ Kamalii,     _    _    _   _   _  _             25

K@@umua Hou,   _    _    _    _   _        12-1/2

M@@lelo Ekalesia,  _    _    _    _   _      50

@@@@ Palapala Hemolelo,      _    _   _             25

@@@eni Hawaii me na Leo Mele, 1834 _    _   _              25

N@@uhoike       _  _   _  _    _   _        12-1/2

@@ Kamalii no na Kula Sabati    _    _   _  _        12-1/2

K@@@@ @@@mele                                                            12-1/2

Haawina Kamalii, Buke 1, a me 2,   _    _   _          12-1/2

Haawina Kamalii, Buke elua i huiia,    _                     25

            Eia na buke i haawi wale ia.

Haawina Baibula.

@

Hake Pope.

Palapala Liilii Hel     _   _     _    _   _     4     

 "    "   "      _    _   _    _   _                6

 "    "   "      _    _   _  _    _   _             7

 "    "   "       _    _   _  _    _   _          11

 "    "   "      _    _   _  _    _   _            16

Ka Davida Malo Kumumanao,

Ka Moolelo o Batim@a Puaaiki     L.H. Kulika.

Kakauolelo o ka Papa Hooko o ka Ahahui Euanelio o ko Hawaii Pae Aina.

 

Ka Nupepa Kuokoa.

 

Mele Kahiko.

Ole'a ka leo Kaoo kani Kuamauna,

Oo hulu mamo Kahooku,

I pala i ka uo Kauanahunalu,             [wa,

Manih'eu ka maka ke poo 'ka laau o PanaeIke akiakia e ka ua nihouiho kamaha lehua,

Na pola hinano'ka hala,

O ka'u ia e manao nei,

Minamina wale i ka helelei,

E pau mai paha aua nei

I ka okia e kahuakai hele,

O malio i kane hewa,

He ulu moe na ko Akua.

He hoolale Alii na malei,

E'a i Ih@hulauakea,

Ola na kua make ni ole,

Noho pololi o ke 'kua pololi,

Kau leo makani o kaapo,

O na wahine i Pulama nei,

Kaumaha ai kukahiaka,

Na Kalani Mehameha ka ai,

E mana e ola, e molia'ku ana e hee,

E ai aku oe ia Oahu,

Ia ku a ka hale o ko Akua,

I ka lai o Waikiki he hale puaniu, no ka la,

No ko Akua ko K@hauwahine,

Moho ia ne hoi ka lulu i knohipohaku,

O kauko o Wahiawa, o ka hau anu o Lihue,

O ke kahuli kaui leo le'a a ka pau,

Pupu kani kupololei i Kawaa,

Na ehu ia pua i ka wao he kanaka –

O ka lahui pua ia ehukaipo.--  (Aole i pau.)

 

Ka Moolelo o Kamehameha I.

Na S. M. Kamakau.

HELU 6

 

I ka pae ana o Kalaniopuu i Kiheipukoa ma Kealia-mai Kapaaha a hiki i Kiheipukoa ka piha i na koa o Hawaii.

I ka pae ana o Kalaniopuu i Kiheipukoa, mamua iho o ka aina awakea.  Ua lana ka manao o ka poe Alapa e inu i ka wai o Wailuku.  O na 'hi puka@a o ka poe Alapa o Inaia, o Kuaana, o Kanehailua, a me Keawehano, elua lau ka nui o ka poe Alapa, he poe hakahi welau ihe keia poe koa o Kalaniopuu, na like ka lakou mau ihe, e like me na pua iloko o ke kaula o ke kikoo o ke kakaka, i ka wa e kuu aku ai i ka pua, mai loko aku o ke kakaka, e inu aku noia i ke koko o ka mea i manao ia.

I ka nana a@a 'ku i keia poe koa, ua kahiko ia lakou i ka aahu hulu manu, ua like lakou me na wai hooluu o ke anuenue, i uhi ia maluna o lakou, he ula he olenalena, he uhuli, pela na waihooluu o ka ahuula i ke kula o Punamako, i ke kula o Kamaomao, o na papale mahiole iluna o ko lakou mau poo, na like me ka po mahina o hoaka, a me kukahi, na like me ka po i kau ia e ka ponaha iloko o k@ mahina.

O Kahekili, aia no ia i Kalanihale makai mai o Kihahale, a ma maluna aku o ke kahua o Kaulipoe i Pohakuokauhi, olelo mai o Kaleopuupuu in Kahekili, "ua komo ka ia i ka makaha, ua puni i ka nae."  Ua like ua poe Alapa nei o Kalaniopuu, me ka pouli nui maluna o lakou, ua hu aku la ma na punone o Kahului makai, ua puni o hope i na koa oki o Kahekili; i ke poouahi, a me ka @iuula.  Ua luku ia na Alapa ma na puuone ma ka Hikina Hema o Kalua, ua ahu-a-lalakukui, ua ahu ku iho la ka henna me ka make nui loa, a me ka luku Aiwaiwa me he ia ku la i puni i ka upena.

Ua kapaia keia luku nui loa ana, "Ahulau ka Piipii i Kakanilua."  O Keawehano ke alii aimoku ia ia o Hilo.  Ua loaa oia ia Kapolua, ua aneane e make loa, ua loaa ia ia, oia wale no ka heana i alakai ola ia imua o Kahekili; no na olelo mua a Kapol@@me Keawehano, aka, ua hala ka wa pono o na olelo mua, ua mainoino o Keawehano.  Elua wale no wahi koa i pakele, i nalowale paha ma ka pikoi o ka upena, o Manu Hopu ia ia o Wailua me Koolau, ma kulukula kahi i holo ai.  Ke olelo kaena la o Kalaniopuu i kai o Kiheipukoa, me ka @kena aku imua o na 'lii, me ka hoooioi aku imua o ka Moi wahine o Kalola, a me Kalanikauikeaouli Kiwalao.  "Ua mu aku la paha a'u Alapa i ka wai o Wailuku."  Ke manao la o Kalaniopuu, ke luku la na Alapa ia Kehekili ma, me na 'lii o Maui.  Ia Kalaniopuu e hoopuka ana i na olelo kaena ma kona waha, ku ana ua mau wahi koa nei imua o Kalaniopuu.  Eia ka olelo, e Kalani-e- "Ua pau loa makou, aole ahailono, o maua wale no koe, i hookoe @a mai nei paha maua i mau ahaiolelo.  O na 'iu o Inaina, o Kanehailua, o Kuaana, me Keawehano, o na Alapa ua pau loa i ka make."  I ka lohe ana o Kalaniopuu, ua make o Inaina, o Kanehailua, o Kuaana, me Keawehano, a me na Alapa, na koa ana i manao nui ai, a i hilinai nui loa ai i ko lakou akamai a me ke koa.  Ua like ka owaka ana o ka lakou mau @he, me na pololu, me ka uila, a o ke lelo o ka lakou mau laumeki, ua like no ia me ke a luna o ka mano he niuhi lawa aimoku, kalele ae la na lima o Kalaniopuu, me ke kaohi ae i ke olaelae, hopu ae i kekahi lima ma ka ihu, e huki iho i ke kumakena o ka make, ua komo mai ke anuanu i kona aoao me ka mokumokuahua i ka leleaoa o ka make maluna o kona mau ilio hae, he puhai nana, he puaa pukoa i keke na niho, ua pau i ke ale ia, e na koa laukani a Kahekili.

Huli ae la o Kalaniopuu i ka mano papohaku mai o na, lii o Hawaii, o Keawemauhili, ke Keawe iwililua iwililua iwililapuu iwilikekee i ke kapu, i haki mai kokiki o ka liko o ka I, me ka Mahi me ka Ahu ma na wawae o Keawemauhili, o Kalanimanookahoowaha, ka pua kokia o ka Luahine, o Keaweaheulu lua-apana o Palea, oia o Leapa o Imakakoloa ka puawa hiwa hinalo o Puna, o Nuuanu paahu, haehae poko o Naalehu, ka ahu makani o Kau, o Naeole, nunulu o Kohala i Wahilani, o Kanekoa hoi ka ua kipuupuu o Waimea, o Nanue Kaleiopu me Kamanawa he mau mahoe mahana kapu na Kekaulike, o Kekuhaupio ka moopuna na a Holoae ke kumu nana i ao i ke koa ia Kamehameha I, o na keiki alii a me na hoahanau o Kalaniopuu a me na punahele aikane a me na koa puali alii o Hawaii, a me na koa, ninau aku la o Kalaniopuu ia lakou.  Pehea ko oukou manao i ke kaua me Kahekili?

            Olelo mai la na 'lii a pau, me na keiki alii, a me na koa, "apopo kakou inu i ka wai o Wailuku, kuu aku ka nae i malu ka hekuawa,"  ua paipai ia mai o Kalniopuu e kona mau alii a me na koa e kaua huliamahi me Kahelkili ka Moi o Maui.

            Ua hoonohonoho iho la o Kalanioopuu i na mamaka kaua a me na pukaua alii o na poe, a me na hunapaa a me na h@na lewa, a me na hunalele o ke kaua, ua hoomakaukau ia no ka la hoouka nui, i kekahi la ae.

            O kahekilinuiahumanu, ke kaikaina o Kamehameha Nui, na keiki a Kalanikuihoikamoku Kekaulike, ka hooilina Moi o ke aupuni o Maui e noho alii ana ia manawa:  Ua makaukau o Kahekili i ke kaua, ua kokua mai o Kahahana ka Moi o Oahu me Molokai i na koa e kokua mamuli o Kahekili.  O ka la hoouka kaua nui oia mawaena o Waikapu me Wailuku, a e komo aku ma Kalua i Wailuku, pela ka manao o Kalniopuu, aka ua aia mai na koa a Kahekili i ka wanaao, ua hoopiha ia na puuone o Kamaomao.  O kekhahi o na koa o Kahekili, aia ma ka huli o Waikapu, ua kuhi ko Kalaniopuu mau koa kaua, oia ke kaua i Kakanilua, aka, ua loaa i na kaua okipu, ua lilo na ihe na pololu me na kuia lau meki i wai auau, ua lilo na mea make me he mau paka ua la o ka ua naulu e haluku ana i ka moana me he ua kualau la ke koiaweawe i ka ili o ke kai me he wai puilani e kulukulu ana i ka lipo aaukele.  Ua weliweli ka maka i ka nana aku, ua punia na koa o Kalaniopuu i ke pahuluhohe, ua luku aku na koa o Kahekili me ke kaiehu aku i ka lau o ka ilima me he puahiohio la.

Ua lili ke kula o Kamaomao me he loko la e pii ana ke kai i na makaha, ua lilo na koa o Kalaniopuu me he mau anae lu e loku ana me ka haluku i ka makaha o Ukoa, ua pii ke kai i ka papohaku, ua like na koa o Kahekili me ka ua lililehua o Piiholo i hapaia mai e ka ua ulalena ka wenaula i ka lau o ke koa o Lilikoi ka puaiki i ka lau o ke kukui o Haiku, ua hele a nenee i ka lau o ka ulei o Paholei, pela ka ahuula e nenee ana i ka lau o ka ilima.

Komo ke anuanu iloko o Kalaniopuu ua okukuu aela iluna o na waa me ke kumakena na make i ka auhuhu, i ka lawaianui o Kahek@h, ohi wahine ka ia o kula o ka uhini na pau i ka make i ka makawela, ua piliwale i ka pua o ka ma@u.

O ke koa kaulana o Hawaii ia la o Kekuhaupio, ua hoouka kaua mai oia i manao aku o Kalaniopuu ma a kau iluna o na waa.  Ua alo mai la o Kekuhaupio iloko o ke ehueha.

O kekahi koa o Kahekili o Oulu ka inoa, he koa kaulana, o ka maa kana mea make, ua like kana ala me he poka pahu la, mai loko aku o ka pu, me ka o ana o ka uila a me ke kani ana o ka hekili ka hiki wawe.

Olelo mai o Kekuhaupio, "Ma kahi i haule ai ka ala a Oulu malalo iho o na kapuai o Kekuhaupio, ua a ke ahi me ka wela ona wawae," nolaila komo ka haukee iloko o Kekuhaupio.  I ka lua o ka ala a Oulu kaumaha ae la oia ia Kukailimoku i ke koluy  o ka ala a Oulu, nonoi aku la o Kekuhaupio ia Ala ia Ouli.

"E. Oulue no'u ia ala," I ka lohe ano o Oulu i ke noi a Kekuhaupio kuupau aku ana o Oulu i ka maa ma kahi-na like ka lele ana me ka uila a o kona halulu ua like me ka hekili-a o kona nei, ua like me ke olai, ua maloo ka lau o ka iluna, ua oi aku ka lele ana mamua o na m@le elua.  Ua puni na 'lii o Hawaii me na koa, i ka hoopuni ia e na koa o Kahekili.

Olelo ae la o Kalaniopuu ia Kalola, ka Moi wahine.  "E Honokowai-lani Papapau kakou i ka make.  E p@i ae paha oe i ola no kakou i ko kaikunane ia Kahekili."  Olelo aku o Kalola ia Kalaniopuu,"aole e ola ia'u, he huakai make hoi ka kaua, i na hoi he huakai ka ka@a na ke aloha, he aloha mai no hoi ko uka.  Aole ia'u ke ola, aia ke ola i ke keiki a kakou, o ka Haku ia o kakou e ola'i, oia hoi o Kalnikauikeaouli  Kiwalao."

Olelo mai la o Kalaniopuu ia Kalola. "E make mai paha nanei kuu keiki ia Kahekili."  Olelo aku la o Kalola; "aole e make ia Kahekili, o na kanaka o ke keiki o na kaikaina no o Kahekili oia hoi o Kameeiamoku a me Kamanawa."

Nolaila, kahiko iho la o Kiwalao i ke kapa Alii me na kahu makuakane o Kameeiamoku me Kamanawa.  O ka ipu kuha ka ia Kameeiamoku, o ke kahili ka ia Kamanawa.

I ka@@unawa i hele mai ai o Kiwalao me ka hanohano Alii, a me ke kapu akua, uhi iho la ke anuenue, moe aku la na kaua o na aoooo elua i lalo o ka lepo, no ka mea ua hoaa ia mai ke ahi kapu o ka niaupio he kapu moe-a enaena i ke kua o na 'lii.

O na koa o Maui, ua pale laui mai la lakou i ke kapu Alii, e hoihoi mai ana i ke alii, i ka minamina i ka pau o ke kaua, aka, pii aku la o Kiwalao i Wailuku, no ka mea, aole i hele mai o Kahekili i ke kaua, aia, no oia ma Kalanihale ma Wailuku.  Ua houluulu ae o Kahekili i na elemakule i na luahine i na kamalii, aole o kana mai o na ka@@ka.  I ka hiki ana o na Mahoe me Kiwalao i ka ike pono ana i ka lehulehu o na kanaka, olelo iho la lakou.  Puni no hoi i ka ula limu-kala, e kuhi ana he ia ku.

I ka hiki ana o Kiwalao i Kalanihale, ma Wailuku, i ka lohe ana o Kahekili, ei ae ko keiki, huli ae la ko Kahekili alo iluna.

Komo aku la o Kiwalao a noho iho la ma ka umauma o Kahekili, a honi iho la laua me ka uwe ana.  A pau hoi ka laua uwe ana, kokolo aku la o Kameeiamoku a me Kamanawa, a honi ae la ma na lima o Kahekili.  Ua kapu hoi o Kiwalao aole e kamailio ia.

Olelo aku la o Kahekili ia Kamanawa a me Kameeiamoku, "Heaha la ka olua i lawe mai nei i ke Alii?  Ina e pilikia oukou, o olua no hoi paha ke pii mai, no ka mea, aole paha auanei au e ike aku, make e mai kuu Alii."

Pane aku la hoi na mahoe, (Kamanawa me Kameeiamoku) "Aole paha e make ke Alii, o maua ke make e ke noho ke Alii i kai, nolaila, ua hoounaia mai nei ke Alii i ke ola, E ola makou!  Ina e make ke Alii, o maua na moepuu, pela mai nei ke kaikuahine haku o maua."

Olelo aku la o Kahek@h. "Aohe make o uka nei! E ola ! E pau ke kaua!!"  Ninau mai la o Kahekili i na mahoe.  "Auhea ke kaikuahine o olua?" (Oia hoi o Kalola o Honokawailani)  Aia no i kai o Kiheipukoa, a nana no i hoouna mai nei i ke Ahi, wahi a Kamanawa ma.

Olelo aku la o Kahekili i na'lu o Maui a me na puali alii, a me na koa, a me na makaainana—Oka ia o Kanaha a me Mauoni, o ka ai o Nawaieha, e lawe i kai o Kiheipukoa.  O ka ike no ia o na Moi o na aoao elua me ke aloha, aka, he aloha hookamani nae ko Kalaniopau. (Aole i pau.)

 

Anoai o @a Aui !

I unuhiia mai lo'o m@i o na Kaao a Wiliama Hoonaueueihe (William Shakspeare.)

 

            Aole no no ko A@@@poli aloha maoli i ka wahine e ke kumu o kona hele pinepinepine ana, aka, no kona molowa i ka lili pinepine a ka wahine.  A ike iho la ka abese i ko Aderiana manao no kana kane, i mai la ia.  "A ua hoonaulu aku paha oe ia ia me keia manao ou?" "Pela no hoi" wahi a Aderiana.  "Ae."  wahi a ka apese, malia paha aohe no hoi he nui o kana hana ana pela?

            A no keia mau ninau hoomaoe loa a ka abese i kuupau loa mai ai o Aderiana i na ipu huna o kona naau, i ka i ana, "I ke aha ana hoi ka ole, no ka mea, o ka maua kamailio iho la no ia o kahi moe, aole au e ae aku ana e hookuu ia ia e hiamoe me ke kamailio ole aku no keia, a pela hoi ma ka papaaina, aohe au e hookuu aku ia ia e ai me ke kamailio ole aku, a ma o maua wale iho no, aohe no a'u mea e ae e kamailio aku ai, oia wale iho la no; a ina hoi ma kahi kanaka, no na mea wale no e pili ana ilaila ka'u mea e kamailio aku ai.  O ka'u mau kamailio a pau, he ino wale no, aka, he mea ino loa hoi nona ke aloha ana i ka wahine e mamua o'u."

            Ike lea iho la ka abese i ko Aderiana ano lili, i aku la ia, "No keia mau mea au i hana ai ke kumu i pupule ai ko kane, he laau make i oi aku o ka awahia ka wahine lili, mamua o na niho o ka ilio huhu, aoai ua keakea ia ko i ala hiamoe e kou hoohonehone wale aku, nohe mea kahaha, ua hoanoe ia ko i ala poo, a o kona mea ai hoi, ua hookanea ia e kou hoonauluulu wale ana; no ka mea, o ka pono ole o ka ai ka mea e hoopailua ai, a lilo maoli kela i mai piva nona.  Ke i nei hoi oe, ua hoopilikia ia kana mau kamailio lealea iwaena o ke anaina e kou hooke'uke'u ana, he mea keia e hoonaukiuki ai iwaena o ka manawa hauoli me na hoa, a lilo i mea nuha no i ala, a oluolu ole ka manao, nolaila, aohe kumu e ae i pupule ai ko kane, o ko lili wale no."

            O Ludiana hoi, oia ke kaikaina o Aderiana, hoapono aku la oia i ka abese, i ka i ana, "O ka ia nei hana wale iho la no ia, o ka hoonauluulu i ke kane, he noho malie loa ke kane, a o ia nei no ka hewa."  A lohe hoi o Aderiana no na huaolelo a kona kaikaina, pane koke ae la oia i ka i ana, "Pehea ke lohe mai oe i na hewa o kau kane, aole anei oe e pane aku no ia mau mea imua ona?"  Aka, o ka abese, hoomaopopo loa iho la ia, no ka wahine io no ka hewa, a pane aku la ia ia Aderiana, "Ua hoapono mai kelia no ka'u mau wehewehe ia oe."

            O Aderiana hoi, hilahila iho la ia no ke ano o kaua mau hana, a hoololi hou ae la ia ma ke kamailio ana, ma ke koi ana aku i kana kane e hookuu mai.  Hoole mai la ka abese, aole e komo kekahi mea hookahi maloko o ka pa, aole no hoi au e haawi aku i keia kanaka iloko o ka malama ana a keia wahine lili.  Ua manao no nae ka abese, nana ponoi no e hooluolu aku ia ia, noaila, hoi aku la oia iloko o ka hale, me ke kauoha ae, e pani ia na puka mahope o lakou.

            Ke aneane aku nei hoi e uhi mai ka malu po, a he nui na kuhihewa i hana ia ia la mamuli o ka like loa o ka nanaina o na hoahanau mahoe, a o ka pau ae la no hoi ia o ko Ekeona la o ka oluolu, a hele hookahi aku ia i ke ala hiki ole ke hoi hou mai, no ka mea, @@@ ka kekahi lihi o ka la i ka ili-kai, a@@ kona manawa ia @@@ake ai, ke ole e ukuia oia.

            O kahi @@ @ m@h@@a'@ o Eke@@@, @a koko@@ @@ @@@@@@@@@@@@@@@. I ka @@naw@@@@ h@@@ @ ka @@@@@@ @ k@@@@@ku ai,

o ka manawa @@@@ @ @@@@ @@ @@@ @@  @ @ a me ka mea e @@@@@@ ana e apo ia mai e na h@@@ kaka@@@@ o ka make.  Ua hele kino mai no ke @@@@ me ka manao paha e loaa ana kekahi mea nana e uku ae ia Ekeona, alaila, e hookuu koke mai no ia ia Ekeona.

            A mai keia huakai eehia e naue nei i ke ala e lawe ia aku ai kekahi e ka make, hooki koke ia mai la e na mapuna leo a Aderiana, e kahea ana i ke ahi e hooponopono i ka hihia mawaena ona a me ka abese; oia hoi ka nua ana o ka abese i kana kane mare ponoi, aole hoi he heokuu mai nana no @ malama.

            A oiai no hoi o Aderiana e hoopuka nei i kan@ mau huaolelo imua o ke alii, hoea mai ana kana Anetipoli ponei a me kana kauwa pu no me D@@@mio, no ka mea, ua hemo mai laua mai ko laua hoopaaia ana, a i hele mai laua imua o ke 'Lii e hoopii ai no kaua wahine, no ka uakinaki ana ia ia me ke kaula, a me ka hoopunipuni wale ana, ua ihia maluna ona ka mai pupule; a hahai pa aku la no hoi ia i ko laua pakele ana mai ka lima mai o ka poe nana laua e kini ana.

            He mea kupanaha loa no hoi keia ia Aderiana, i ka ike ana aku i ka mak@ o kana kane, a kaha loa iho la ia, no ka mea, ua paa kona manao, aia no kana kane iloko o ka hale o ka poe V@@gini kahi i noho ai.

            O Ekeona hoi, i ka ike ana aku i keia keiki ana,) ka Anetipoli o Epeso, kuhihewa loa no ia o kana keiki muli, ka Anetipoli hoi o Surakuse) hoopuka mai la ia i na huaolelo @@@@ makuakane, i ka i ana aku, "Ma ke ola o na lani, o ka'u keiki ponoi keia, ka mea i auwana hele mai o'u aku, e huli ai mahope o ka makuahine a me ka hoahanau."  A haule ia iho la na hauoli o ka manaolana hope loa, e pakele ana oia mai ka make e kakali mai la me ka eehia ma na h@@a o ka mea oki, no ku mea, eia kana keiki na makaukau e uku ia ia.  A hoomaku ae la o Ekeona e olelo aku ia Anetipoli me ke ano aloha makua i ke keiki.

            I ka manawa nae a Ekeona i olelo aku ai ia Anetopoli o Epeso, o ko i ala hoole mai la no ia, aole i ike iki i kona makuakane a me kona wahi i hele mai ai, no ka mea, aole io no i ike keia Anetipoli i kona makuakane, mai ko lakou wa hoi i hookaawaleia ae ni e na ale huhu o ka moana, oiai ia e nuku ana no.   A lohe o Ekeona no na huaolelo a kana keiki, a ia wa no hoi i hoopoluluhi hou ia iho ai kona manao e na hoomanao ana ae, ua kakauha io ke ka@aima maluna ona, (aole nae he ka@aima io i hana ia e kona mau lala, aka, he uku hoopai ino a ke kanawai hookekeue o Epeso) no ka mea, ua makehewa kona manaolana hope loa, e uku ia ae ana oia e ke keiki, a me kona hoikeike lea ana ae, oia ka makuakane o Anetipoli, ua lilo i mea ole, a ke polukuluku ia iho la o Ekeona a nawaliwali e na manao mokumokuahua.  O ka mua ka hoohewahewa ana o kana keiki ia ia, a o ka lua, na hilahila ia paha kana keiki ke hoikeike lea ae oia imua o ke "lii a me ka lehulehu, o kona makuakane keia e kaialope ia aku nei me ka maewaewa i ke alanui.  A o keia iho la ko Ekeona ano ia manawa.

            Iwaena o keia mau hewa hihipea i hana ia, puka mai la ka lede abese iwaho o ka pa, a me ia pu mai no hoi o Anetipoli o Surakuse, a me Doromio kane kauwa; a o ka wahine Aderiana hoi, kahaha loa iho la kona maau, no kona ike ana aku, elua kane a elua hoi na Doromio e ku ana imua o kona alo.

            O keia mau hewa ahoai i hanaia, ka mea hoi nana i hoopilikia wale ia lakou iho; --i ka Aderiana—ke kanaka hana gula—na Anetipoli—ka wahine hoohilaai o na Kiakaunu, a Anetipoli o Epeso i paina pu iho ai i ke awakea o ua la nei, a me ka lehulehu e ae hoi i kuhihewa wale ai iloko o ua la nei.  Ua hiki mai la ko lakou manawa e ike ai i ke kuhihewa a me na hihia i opea waleia iloko o na hodra i halu hope ae o ua la la, no ka mea, ike mai la ke 'Lii elua na Anetioli, a elua hoi na Doromio like loa, nolaila,