Ka Nupepa Kuokoa, Volume V, Number 51, 22 December 1866 — Page 4

Page PDF (1.46 MB)

This text was transcribed by:  Healani Huch
This work is dedicated to:  Gabriel Maila Kalaluhi

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

Ka Nupepa Kuokoa

Maha e no na Luhi

[Leo: Rest for the Weary]

Ua kakau hou ia.

1.  Ma na hale ma ka nani,

                        Aia kahi maha mau.

            Aia pu ka malu lani.

                        Me ka maha e no no'u

Cho.--Maha e no na luhi,

                        Maha e no na luhi,

                        Maha e no na luhi,

                                    Maha e no nou.

                        Mao ae o loredane,

                        Ma na puu ao Edena.

                        Ma na kula pua nani,

                                    Kahi maha nou.

2.  Hele e Iesu e hana

                        I mau puni maikai no,

            No na keiki, na haumana,

                        Kahi e maha'i lakou.

Cho.--Maha e no na luhi, a pela'ku.

3.  Oli e kolaila leo,

                        Aohe leo o, uwe,

            Pau ka luhi, mau ke mele,

                        Mele no ka maha e.

Cho.--Maha e no na luhi, a pela'ku.

4.  Mele pu, na hoaluhi,

                        Mele i ka pii ana'e

            Mele hoi ke o na leo.

                        "Eia ae ia maha e."

Cho.--Maha e no na luhi, a pela'ku.

5.  Mele e ke wehe ia'la

                        Ko ia hale pani ao,

            Komo mele  lanakila

                        Ma ia maha oia mau.

Cho.--Maha e no na luhi,

                        Maha e no na luhi,

                        Maha e no na luhi,

                                    Maha e no nou;

                        Mao ae o loredane,

                        Ma na puu ao Edena,

                        Ma na kula pua nani,

                                    Kahi maha nou.

                                                                                    Hawaii.

                        [Translation.]

Precious Rest for the Weary.

1.  In the mansions up in glory,

                        Eternal rest there'll be,

            There's the peace that is all heavenly,

                        And the precious rest for me.

Cho.--Precious rest for the weary,

                        Precious rest for the weary,

                        Precious rest for the weary,

                                    Precious rest for thee;

                        On the other side of Jordan,

                        On the bright hills of Eden,

                        On the fields with flowers blooming,

                                    There's the rest for thee.

2.  Jesus's gone before to furnish

                        Pleasant rooms for every guest,

            For the children, and disciples,

                        Where they all together rest.

Cho.--Precious rest for the weary, &c.

3.  Yonder voices are all joyful,

                        There no notes of wailing burst,

            No more weary, always singing,

                        Singing for the precious rest.

Cho.--Precious rest for the weary, &c.

4.  Sing together, weary comrades,

                        Sing ascending upward far,

            Sing when voices are proclaiming,

                        "Lo! that precious rest is near."

Cho.--Precious rest for the weary, &c.

5.  Sing ye louder, lo! there's opening

                        Yonder mansion's beauteous door

            Enter singing all triumphant,

                        There you'll rest for evermore.

Cho.--Precious rest for the weary,

                        Precious rest for the weary,

                        Precious rest for the weary,

                                    Precious rest for thee;

                        On the other side of Jordan,

                        On the bright hills of Eden,

                        On the fields with flowers blooming,

                                    There's the rest for thee.

                                                                                    Hawaii.

                        "Hele mai ka Poe Luhi,"

            Wahi a ka Mea i luhi mau i na hewa o kanaka, a o kamalii, Kupanaha! O ka Mea i hookulou ia malalo iho o ka luhi, me he mauna la ke kaumaha, a oi loa aku, oia ka!  ka i kahea mai i ka poe luhi, e hele aku i ona la, a nana e hoomaha mai.  Ae, pela io no.  Mahea e huli ai i loaa ua poe luhi nei a Iesu i kahea mai la?  Aia la ihea lakou e kolo nei, e kulou nei, e noho nei, e pee nei, e hele, holo, moe nei, e hana, uwe make nei?  Aia paha iloko o na loa pouli o ka honua, e eli ana, e huli ana, e ohi ana i na huna lepo dala gula, i ke kepau, piula, keleawe, lanahu, i na waiwai e ae olalo, aole olalo, kahi o Milu, e launa aku ana paha ilaila.  E imi ana i ke aha?  I ka waiwai paha, i ke ola paha.  Ua pilikia ka makua, ke keiki, ke kane, ka wahine.  Mahea e pau ai ka pilikia?  Malaila paha.  A lua ole ka luhi, ea, me ka loaa, me ka loaa ole paha; a loaa, lilo koke aku paha, no ka mea he mea paa ole ia.  Ilaila hoi kahi poe makamaka Hawaii, a hoi mai paha e ka uwe ino no ka luhi wale i ka imi ana me ka loaa hapa, loaa ole paha. Eia maluna me o ka honua, a o ka moana paha, kekahi poe e eli ana, e mahiai ana, e kapu ana i ke kepe, alani, polupolu, raiki, papapa, kulina, haiia, i na mala ko he nui wale, a me na mea e ae, he lehulehu, pau ole i ka helu ia.  A e hanai ana kekahi i na holoholona, na lio, pipi, hipa, kao, moa, pelehu.  A o kekahi poe hoi, e kukulu ana i na hale o kela ano keia ano, hale noho, hale kuai, me ka hoopiha ana i na waiwai he nui ke ano, me ke kuai aku, kuai mai, a po ka la, a po ka ia, a pau ka makahiki, me ka maha ole.

            Aia, ke holo la kekahi poe ma ke kai, ma ka moana Pakipika, Atelanika, Iniana, Anu Hema, Anu Akau, e poai ana, ka, i ka honua, e lawaia ana, e o kohola ana, e kalepa ana, e kiai manuwa ana, e kinai ana paha i na haunaele, i ka aihue kanaka ana.

            Aia kekahi poe iloko o na hale kula o keia ano keia ano, e ao ana, e imi ana i ka naauao; na kumu me na haumana.  E aha ana keia mau poe a pau? e imi ana no i ka waiwai paha, i ke ola pana o ke kino.  A luhi ea, luhi loa, luhi maha ole no.  Nani ka luhi, me ka loaa paha--loaa ole paha; he loaa no i kekahi a nui; a paa iki paha, lilo a poho paha, pau i ke ahi, pau i ke kai, pau i ka makani, pau i ka aihueia--pau i ke poko, pau i ka mai ino, --Auwe! make hewa e ka luhi.

            He loaa hapa nae i kekahi, me ka hoohalahala no ka uuku, he loaa ole ka i kekahi, me ona mau kulu waimaka no ka loaa ole.  Luhi ka! me ke kahe ana o ka hou, i ke ao, i ka po, i ka aina, i ka moana, i ke anu, ka ua, ka ino, ka eha a mai make; a--aha?  Pii'i ka lapa manu ole.  Lokoino, e, ka honua, na lua dala, na moana, haawi uuku, haawi ole, hoopau wale hooluhi hewa, hoomaha ole.

            Alia oe e hoomainoino i ka honua, na lua dala, na moana, ua lalau a kuhihewa oe.  Aole no lakou mai ka leo, "E ka poe luhi, e hele mai oukou i o'u nei, a na'u no oukou e hoomaha aku".  No Iesu mai ia leo. E hele aku kakou i ona la, a nana no e hoomaha mai.

            Aole nae i pau ua luhi nei.  Makena lakou.  Hookahi nae poe i koe a'u e ike nei--oia ka poe e imi ana i ka maha, i ke ola no ka uhane.  Mahea, a ma ke aha, ka imi ana?  Ma na oihana hoomana o kela ano keia ano, ma ke kulou ana a pule i na kii, ia Maria, ia Mahomeda, a i ke Akua nui paha, ma ke kolo ana ma kahi ino, aa, ma ka hele huakai ana i na wahi loa a loihi loa, ma na mohai, na pule, na makana hooilihune, ma ka hele huakai ana i na wahi loa a loihi loa, ma na mohai, na pule, na makan hooilihune, ma na hookeai pinepine, ma ka malama ana i na la kapu he nui wale, a ma na hana e ae he nui wale, e pili ana i na aoao hoomana.  A luhi ea! ae, nani ka luhi.  A loaa ke aha? ka maha? ke ola?  Oia ka lakou e imi nei a po ka la a pau ka makahiki, me ka hoohaule ole i kahi hana, i kekahi kapu, i kekahi pule, me ka hoolei ole aku i kekahi hapa o ka ukana kaumaha a ko lakou mau kahuna i kau ai maluna iho o lakou.

            A o ka maha e o na luhi--aole i kokoke mai me he mea loaa la paha, i kekahi, he maha hoopunipuni nae, he oiaio ole. A--ala mai ka lokoino, ka hoino i na ekalesia, i na kahuna, i ka Pope, ia Mahomeda, ia Maria, ia Petero, i na oihana hoomana he nui wale, no ka haawi ole mai i ka malu, i ka maha, i ke ola.  Alia oe e hoino ia lakou.  Aole o lakou mana e haawi ai i ka maha, ka malu, ke ola, ua kahea paha lakou ia oukou, e hele aku i o lakou la, me ka olelo ana 'eia iloko o makou ka malu, ke ola, kii mai, kii mai, wikiwiki i loaa'.  He kahea lalau, hoopunipuni.  Hookahi wale no mea hiki ke kahea me ka oiaio, me ka mana, o Iesu ia, a ke kahea mai la oia me ke aloha nui, "E hele mai i o'u nei, e ka poe luhi a na'u e hoomaha aku."  Aia la mahea ua maha nei?

            Ma o ae o loredane,

            Ma na puu o Edena,

            Ma na kula pua nani,

                        Kuhi maha nou,

            Ka lani ia ea!               Hawaii.

Mai Ahulau.

            E ka Nupepa Kuokoa e;  Aloha oe:--Ka o-o manu leo lea o Kaupea, e walea ana i ka ono o ka wai panalehua, o Panaewa.

            Ka la 21 iho nei o Novemaba, ua hele mai ua wahi malihini nei, a keei ana, ma ko makou mau ipuka Hale, me kana mau huhui paipu, a hookau ana ma ko makou mau kino, eia na waiwai oloko, i huaiia mai, e ua wahi malihini nei, oia hoi o Mai Ahulau; ka waiwai i haawi ia mai ma ko makou mau Poo; o ka nalulu, ka waiwai hoi o ka ili i haawi mai o ke anu, o ka waiwai hoi o ka ihu o ka hupe, paakiki ka hanu, o ka wela kekahi, a nolaila, he wahi malihini waiwai loa keia, he hoolako pono i na kanaka o Hamakua nei, a pela no paha ma na wahi e ae, o keia mau pae moku, mai ka Hikina a ka la i Haehae; a ka welona a ka la i Lehua; ma o aku o Niihau.

            Eia no kekahi mai kahiko, ke mau nei no ma Hamakua nei, i keia manawa, o ka uala, o ka maia, o ke ki, i hana ia i loko o ka Ipuhao, a lilo i kulu a pela aku a nui loa na mai kahiko, e mau nei ma Hamakua nei, ina loaa mai ua kanaka i luia mau mai, alaila loaa koko iho la ka olelo @ kapakahi manuia ai, pela ka lohe pono aku, eia na olelo yes, yes, no, no.  A ke mau olelo e ae no kekahi, ina ma ka olelo Pakuhiwa, penei kekahi e hoopuka mai ai ma kona mau lehelehe, ke ai iho ka ula,--ma ke ano mele ka hana ana--eia no ia malalo nei.

            O wawau-a,

            O hihimanu-a,

            O mamalaiahoa -a

            O na mamu-a,

            A e inu wau-a.

            Ia manawa inu wala ki ae i kahi kiaha poepoe, i na i ole ke kiaha, he wahi puna ohe uuku, hookahi kapuai ka loa, oia kahi mea e hooholo ai, iloko o ka umeke, hoopailua ole, ka poe e loaa ana i keia mau mai ino, i kunewa aku nei i ke au ia naaupo, me maka ino.

            Oia ae la no e oka kaua maanei no ka mea ua luhi ka maka sila i ka hookulukulu ana i ka wai o ka inika.

            Aloha no oukou a pau loa e na keiki hoonohohua o ka Hale-pai.  Ke hoi nei au e inu i ka wai huihui o Waihalulu.

S.K. Kanekoa.

Hamakua, Hawaii Dekemaba 4th, 1866.

No ka Hebedoma Mua o ka Makahiki

1867.

            Ua hoololo ka Ahahui Euanelio o ka Pae Aina o Hawaii nei, e malama ia ka hebedoma mua o ka makahiki hou i hebedoma haipule; a e heluia'na ia hebedoma mai ka Sabati mua a i ka Sabati elua o Ianuari, oia hoi, mai ka la 6 a i ka la 13.--

            E malamaia'na keia hebedoma e na haipule he nui wale ma ka honua a puni.  Aole keia he kanawai i hanaia e hai, i kanawai paa no na ekalesia a pau.  Aia no na kela ekalesia keia ekalesia e malama, a e malama ole, e like me kana manao iho.  Aka, ke hoapono nei makou i ka hooholo ana o ka Ekalesia o Hawaii nei, e malama i keia hana maikai  A ke manao lana nei makou, e hoomanao nui ana na haipule o keia Pae Aina i keia hebedoma.

            Mai na misionari ma Kina mai ka manao mua e malama i na la mua o ka makahiki ma ka haipule ana.  Mai a lakou mai ka manao a i na haipule ma Europa, a me Enelani, a ma Amerika hoi, a hiki loa mai ia kakou nei.  Ka hiku paha keia o na makahiki i malama ia keia hana maikai.  A he nui wale na wahi i hoopomaikai ia ma ka malama ana.  A o kakou nei ma Hawaii nei, ua ike no kakou i na hua maikai, no ko kakou malama ana, i na makahiki i hala.

            E na kahu Ekalesia, mai Hawaii a Niihau, mai hoopoina oukou i keia haipule nui ana.  E lokahi kakou ma keia nonoi ana i ke Akua no kana hana iloko o ka makahiki hou.  Malie paha, ma ia nonoi ana, e loaa ia mai ka ua nui a kakou e kale nei. O ka makahiki 1867, oia paha ka makahiki e hoala nui ia ka ke Akua hana ma Hawaii nei, iwaena o na kanaka maoli a me na haole.

            Eia na Kumu manao i hoolahaia e ko Enelani mau Haipule Euanelio, no kela la keia la o ka hebedoma mua.

            Sabati, Ianuari 6.  I mau Haiao no ka launa ana mai o ka Haku o Iesu me kona Ekalesia Holookoa.

            Poakahi, Ian. 7.  Ka hoomaikai aku, a me ka mihi ana no na hewa.

            Poalua, Ian. 8.  E nonoi aka, i ke Akua, no na Lahui Kanaka, no na 'Lii a me na Luna Aupuni a pau; a no ka mahuahua ana o ka pono a me ka maluhia, a i malamaia ka la Sabati, ma ka honua a pau.

            Poakolu, Ian. 9.  Nonoi no ka holo ana o ka hana Kuwaho iwaena a me na aina lahui Pegana a pau.

            Poaha, Ian. 10.  Nonoi, no na mea a pau i pilikia i na kaua nui ma Europa iloko o keia manawa pokole iho nei; a no na Kauwa Kuaina i hookuuia ma Amerika, a no na mea a pau i hoomaauia no ka pono o Iesu.

            Poalima, Ian. 11.  Nonoi no na Ohana Kristiano a pau, a no na Kula la, Kulabanai, a me na Kulanui a pau, ma na wahi a pau.

            Poaono, Ian. 12.  Nonoi, no ka Ekalesia Oiaio Holookoa, a no na Kahunapule a pau, a no ka mahuahua ana o ka hemolele a me ke kupaa ana, a me ke aloha, iwaena o na hoahanau a pau loa.

            Sabati. Ian. 13.  I mau Haiao, no ka hookuikahi ana o na aoao Kristiano oiaio a pau, a no ka pono o ka manao aloha ana o na haipule a pau kekahi i kekahi, pae ka hapai pu ana i na hana e pono ai ke Aupuni o ke Akua.

Ka la 11 o Dec. ma ka Malu Ulu.

E ka Nupepa Kuokoa e; Aloha oe:--

            E oluolu paha oe e hookomo iho i keia mau wahi hua e kau ae la maluna, ma kahi kaawale o kou poli, a nau ia e lawe hele aku ma na kai ewalu o kakou nei.  La 11 o Dec.  O keia la i hoike ia, oia no ka la i hanau ai ko kakou Moi Ilihia Aliiolani Kapuaiwa Kamehameha V, he mea nui no ia, ka malama ia ana ma ua Malu ulu nei mai ke kakahiaka nui mai a hiki wale i ke kapoo ana o ka la.  Maia la ua maikai na hana i hana ia e na hui, aole haunaele, ua malu maoli no.  I ka nana iho a me ke kilohi aku ua oi aku keia mamua o ka la 28 o Nov. i hala, he elua wale no hui i hoomakaukau no ua la nei, i ka ike aku a na maka @ maoli no.

            Ma po o ka Poakahi a ao ae Poalua, ua ulele aku ka poe puhi Ohe ma uka o Lahainaluna, he mea ole ihala ka poaia pono ole o ka po, a ma ke ao ana ae, i ke kakahiaka nui, uleu aku ana ka poe kaua lio i Kaukaweli, he mea hou no keia, aole iloko o na la nui o ke Aupuni i hala aku la, aka, i keia wa wale iho nei no, ka oluolu o ke Kapena o ke kula nui i na mea kanikani i hiki aku io na la, maia paha ua noonoo kela, o ka la hanau keia o ka Moi.

            Hui Laikealoha.  I ka nana iho i na keiki o keia hui uleu maoli, aole nae makou i ike aku i na mea ai, ma ka lohe wale mai aole i paina, aka, o ko lakou malama ana i ua la nei, ma ke ano hooholo lio, a me kekahi mau mea e ae.

            Hui Aloha.  O kekahi keia o na hui i hoolakolako no na mea ai a me na mea e ae, i ka ai ana, ua nui na haole i hele mai o ua kulanakauhale nei e ai.  O ko lakou mau aahu pili kino, o ke ano mau he keokeo, i ka nana iho, uleu maoli. He mea hou noia, ka malama ia ana o ka la hanau o ka Moi.  Me ke aloha i ke Kapena o ke Kuokoa, a me na keiki uleu hua o ke keena pai.

W. Hohonokaua.

Ae kai o Lahaina. Dec. 14, 1866.

Na mea hou o Lele nei.

           

            Ma ka la 10 o Dekemaba, M.H. 1866, ma ka hora 8 kakahiaka, ua hookaawale ae ka Ekalasia Hoole Pope ma Lahaina nei, i la hoi e pule ai i ke Akua no ka la hanau o ka Moi Kamehameha V., e hoomau ia kona ola a me kona noho alii ana maluna o keia lahui, a maluna hoi o ke Aupuni holookoa.  Akoako nui mai na hoahanau a pau ma ka luakini o Wainee, mamuli o ke alakai ana a ko lakou Kahu Rev. D. Balauwina.

            Ma ka la 11 hoi, oia ka la i hanau ai ko kakou Moi Aloha Kamehameha V., ua hoeu like mai na kupa o ua lai ulu nei e hoomanao ana no ua la hanau nei, e like me ka mea i hana mau ia i na makahiki i hala.

            Ke Kauka Bechtinger.  Ua kuihe loa ka poe mai o keia kulanakauhale no keia Kauka e noho nei, no ka pii ino loa o ke kumukuai o kana laau, a ua kaumaha loa ka poe mai no ka hana like ole i ka pono o na aoao elua.  Ke kapa ia nei nae kona inoa o "Heleuluulu."

            No na Paahao o ka Papu.  Ke malama nei na lawehala he mau halawai haipule elua ma ke kakahiaka a me ke ahiahi o na la a pau.  O.S.W. Kuhelemai ka mea nana i hoala i keia hana maikai a ka Haku.  Mamuli nae o ka makemake o ka Luna Wiliki.  He hana nae keia i makemake ole ia e na Paahao, aka, ua oluolu nae au ma ka ike ana iku e hanaia'na na hana a ka Haku.  E na haipule o ka Haku, e nonoi nui kakou i ke Akua, e hookaakaa ae i na maka o ko lakou nei mau naau, i ike pono ai lakou i ke ano o ka lakou mau mea i hana ai.

G.W.P. Kukahi.

Dekemabe 14, 1866.

Kuhihewa.

            E ka Nupepa Kuokoa, nau e ahai mama aku i keia mau manao i mua o ka poe heluhelu Nupepa e like me kou lawe haaheo ana ae i na manao kuhihewa o W.K. Poniuniu ma ka Helu 42 Buke V, a o ia ka'u e pane aku nei  ma ia mau manao i hoolaha ia ma ke akea penei.

            I make anei o Wiliiam i ka anaana ia e Wailiilii?  Eia ka'u malaila, aole, aole, loa no.  Ua haanui loa oe, a ua paulele loa kou manao iluna o ke kanaka ka mea mana ole, ma ia mau hale hookahi no, ua make o Napela ka mua o ua William nei, ma ia wahi no ua make o Mahoe ka makuahine o ua W.K. Poniuniu nei.

            Auhea oe e ka mea e paa loa ana i ke kihihewa, o keia poe a ekolu i make, na Wailiilii no anei i anaana, aole anei o ka naaupo o ka Hawaii, ua ike iho no he fiva ka mai, ua paa na maka i ka lena, kii no na makua i elua mau kahuna Hawaii namunamu wahahee ia e laua la a loihi loa ka fiva o ka make no ia.

            He mea ole anei ia oe na lima menemene ole o ka make?  Ke hele nei na Lii ka poe waiwai, na makaamana me na mea omo ma ia alanui hookahi, na Wailiilii anei i anaana ka nui o na kanaka e make hiki wawe mai nei mao a maanei o ka honua?  Aole, aole loa no.

            O keia kanaka o Wailiilii he kanaka i aloha nui ia, a he makamaka hookipa aloha i na malihini ke kipa ma kona hale, a ua hookipa oluolu oia i ko kakou Moi Kamehameha V ma kona mau hale maikai, a ke noho hanohano nei oia i waena o keia mokupuni o Molokai.

            Auhea oe e W. Kahookaumaha, ka mea ia hoolaha i keia manao lapuwale o Fatuhiva, e mau hou no anei kou manao?  Kahaha ko makou manao i kou noho ana i Wailuku i ke Kula Kahunapule, a e lilo ae paha oe i kumu ao aku i ka lehulehu ma ke kuhihewa, ko makou manao na hoahanau o Molokai nei e hoihoi mai ia oe mai ia Kula Kahunapule mai.  Me kealoha i na hoa hoonoho hua kepau o ka Hale Pai.

J. S. Kanoholoa.

Kamalo, Molokai, Nov. 30, 1866.

He mele kaikau no

D. Napela.

He kanikau aloha ke a nou e Napelu, @na,

Kuu kaikunane mai na ale huahua e ka inoa.

Kuu kaikunane mau ka ai haaheo la e Hone--

Kuu hoa pili o ka la ikiiki e Makena, lulu,

Pau kokaua hele pu ana.     [Kaikuahine,

Ua haalele mai hoi oe ia'u i kou hoa pili he

            Aloha kuu kaikunane.

He kanikau aloha keia nou e Napela.

Kuu kaikunane mai ka ai uahi ole e ka haole.

Pau kou lohe ana i kou leo.

Kuu kaikunane mai ka malu ulu o Lele,

Mai ka makani kuehu lepo la e Maalaea,

Ua haalele mai hoi oe i kakaua lei mae ole

            Aloha kuu kaikunane.                                     [he keiki,

He kanikau aloha keia nou e Napela,

Auwe kuu kane e,

Kuu hoa pili he kane e,

Kuu kane mai na ale e ka moana,

Kuu kane mai keahe a ka makani,

Kuu hoa pili he kane e,

            Auwe kuu kane e.

He kanikau aloha keia nou e Napela,

Kuu kane mai ka po lolea e ka Hooilo,

Kuu kane mai ka piha kanaka e Honolulu,

Kuu kane mai ka makani paio lua la e ka

Kuu kane mai ka nuku la e Mamala, [aina,

Kuu kane mai ka makani la he Maaa,

            Auwe kuu kane.

He kanikau aloha keia nou e Napela,

Kuu kane mai ka makani puahiohio o Papa-

Kuu hoa pili o ka la kikiki o Makena,  [wai,

I olu kaua i ka makani he Moae,

Hele kuu kane i keala hoi ole mai,

Ua haalele mai hoi oe i ko kaua luhi he keiki,

            Auwe kuu kane e.

He kanikau aloha keia nou e Napela,

Pau kou lohe ana i ka leo o ko kaua mau

Ua hele hoi oe i ke ala hoi ole mai,  [pokii,

Pau hoi kou ike ana i ka helehelena o ka moku,    [hana,

Pau hoi ka lawelawe ana a kou mau luna i ka

Kuu kane mai ka la ikiiki o luna o ka moku,

Komo aku kaua i ka olu o ka anini,

            Auwe kuu kane e,

He kanikau aloha keia nou e Napela,

Kuu lipine wai gula,

Ke imi nei wau ia oe aole oe i loaa,

Honi ae nei wau he ala rose,

I manao no wau o oe ia,

A ia ka oe i ka liu la,

            Auwe kuu kane e.

He kanikau aloha keia nou e Napela,

Makemake aku wau e ike i ko kino,

Kuu lei mae ole la he kane,

Kuu mea kau nui a ike maka,

A ike kaua pomaikai,

Aloha i ka leo i ka pane ana,

            Auwe kuu kane e.

                        Na maua {Mrs. A. Fountain,

                                                              Kaneihelani.

            Manawai, Molokai, Dec. 13, 1866.

Na Mea Hou ma Haiku.

            E ka Luna Hooponopono o ke Kuokoa e; Aloha oe:--No kela mau hua e kau ae la ma ke poo o keia kukulu manao oia hoi, ka mea hou ma Haiku Min.  I ka Poaha, la 22 aku nei o Novemaba au ike ai.

            Eia ka mua--Ka mea mua i halawai mai me ko'u mau kii onohi maka, o kekahi Papa i hooukaia i ke ko a piha pono oluna, ua hiki aku kona loa i ka eono aoana a keu.

            Ka lua--Ia'u i komo iho ai maloko o kahi o na nau, ike iho la au he kanaka e ku ana maluna o ke kaulahao i hoopaaia ai me ua papa nei, a me ka nau, i mea nana e ume mai i kela mea kaumaha o ka papa lawe ko, na ke ko no e hele a komo iloko o na Nau, aohe e like me na Wili e ae, na ua lima kanaka e hookomo okoa aku iloko, nolaila i ae oukou he muumuu ka lima he muumuu ka ka hoo okoa aku no iloko me ke ko, nolaila, ma keia Wili i kahi e kahi o ka pilikia, i kahi e ke kanaka e ku ai, aohe e loaa i ka pilikia, pau ae kuu nana ana malaila, komo mai la au ma ka lumi o ka Wiliki, malaila na huila nui elua, nana e hookaa i na nau, a me na hao paahana e hana ana, a o kekahi hoi e ume ana iluna.  Eia ka he Pauma ia, pau ka nana ana malaila a puka aku la au mai loko aku.

            Ke kolu--Ia'u i haalele iho ai i keia keena me ka nani, a puka aku la au ma ka puka e ike au i kahi a moe ana na ipuhao, mahu elua, me kahi o ka hoaiiona mahu.  Ninau aku la au.  Pehea ka nui o ka mahu e hiki ai ke hana?  Hai ia mai la he kanahiku a hiki i ke kanawalu, o ka mea mau nae o ka oi mamua o ke kanahiku.  Haalele au ma ia wahi no ka mea, o ke kuaaina iho la no ia.

            Ka ha--Iho aku la au malalo, ike iho la au eha mau ipuhao e waiho like ana ma kuu manao wale ua hiki paha na galani o ka ipuhao hookahi i ka elima haneri a oi, malaila e hoomaemae ai a pau ka lepo o ke ko, alaila, hookuu nou aku he mau ipuhao hou elua, ilaila e baila ai a moa, aole nae e moa loa, hookuu hou ilalo o ka ipuhao keleawe, ilaila e hoomoa ai a moa loa, alaila hookuu iloko o na holowaa hao, a malalo aku olaila kahi o ka mikini ko paa, a ma ke komohana o ka ipuhao hoomoa, malaila kahi e hoomoa ai o ka malakee, he holowaa loihi, a iloko he mau hao loloa liilii eia he mahu ko loko.  Nolaila, ma keia kapuahi hookai, ua lawa pono na mea a pau i hoakaka ia ae la maluna.  Nolaila wau e hai akea nei i ka poe aohe i ike, e like me a'u nei, malia paha he nauki ko na wahi e ae o keia mau mokupuni, ina no he nauki, e pono ke koele wawae a ike maka i pau kuhihewa i ka Haiku Mall.

            Me ke Aloa.    J.H.K. Malihinihele.

            Halerose Wailuku M.  Nov. 30, 1,866.

LAAU LAPAAU

aia ma ka@@@

KAKELA MA KUKE

Ma Honolulu.

J.T. GOWER,--Makawao, Maui.

J.D. HAVENKOST.--Wailuku, Maui.

C.H. WHITMORE.--Hilo, Hawaii.

J.W. SMITH.--Koloa, Kauai.

            HE LAAU KAHIKO, A HE MAOPOPO

NO HOI.

Laau hoopau Naio me na K@@

A DR. JAYNE

HE NUI NA PILIKIA O LA M@@@

@@@@@@@@@@@ @@@@@@@@@@@ @@@@@@@@@@@

@@@@@@@@@@@ @@@@@@@@@@@ @@@@@@@@@@@

            @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ @@@@@@@@@@@ @@@@@@@@

            Penei@@@@@@@@@@@@@@@ @@@@@@@@@@@@@ @@@@@@ @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@

@@@@@@@@@@@@@@ @@@@@@@@@@@@@@

@@@@@@@@@@@@@@ @@@@@@@@@@@@@@

@@@@@@@@@@@@@@

            E @@@ mau ua o ka ai ana, aole @@@@@@@@

            Laau hoopaa Hi a Dr. Jayne

JAYNE'S CARMINATIVE BALSAM

            He laau maik@@ @ a oluolu @@@@@

Wela a ka @@@@@@@@@@@@@@@@@

@@@@@@@@. N@@u me ka @@@@@@@@@@@@@@@@@

@@@@@@ mai.

            @@@@@@@@@@@@@@@@@@

            @@@@@@@@@@@@@@@@

@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@

hiki ia @@@@@; @@aa ka pono.

            @@@ ke keiki@@@@ na malama @@@@@@@@@@@@@@@@

@@  @@palua p@@@ @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@

@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@wa'u o ka makahiki,@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@

            A @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ me ka laua,@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ @@@@@@@@@@@@@@@@@

            I akaka @@@ @@@.  @@@@@@@@@ @@@@@@@@@@@

@@@@@

            I na @@@@@ ka mea mai, maopopo @@@@@@@@@@@@@@@@ a i ka@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ pinepine, a oluolu hoi ka loko, a waiho @@@@@@@ ma ka opu.

            Aohe a makou n@@@ nui aku ai i ka @@@@@@@@ po o ke kamoha aku ia lakou e HOAO PONO i na

                                    Laau Kunu a Kauka Jayne,

hoike aku ai i ke ola o @ a mea a pau  @@@@@@@@@@@@@@@@

laau. Ua @@@@@ hiki ana no @@@@@@@@@@@@@@@@@@@

KUNU, NAHU, a me ke ANU

a me na mai e ae no hoi @@ nui wale: a o @@@@@@@@@@@@@@ i ola mau na @@@@ i ola ole i na laau @ @@.  E a@@@@@@@@@@@@ o ka @@@@@@@@@.

HE KUHU KOKO ANEI KOU? HE KUNU ANEI KOU? HE EHA ANEI KOU KANIA I? HE KUNU UM@@ ANEI KOU ma ka NA

AOLE ANEI OU MAI KUNU?  AOLE ANEI OU MAI NAENAE?  AOLE ANEI OU EHA MA KA @@@@@ AOLE ANEI OU KUNI KALEA?  AOLE ANEI OU HU MA KA  iwia@@@

           

            A ina ua loaa @@@@ia mau mai, alaila e @@@@@@@@@@@@ LAAU KUNU A Kauka Jayne.

NA MAI HOOPAILUA.

Mai o ko Ake

Mai Nalulu a me ka mai Dyspepsia

            (O k@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ a@)

            He pono ka ai koke i ka laau a Hua@@@@@@@ a K @@@@@@@ he laau oluolu, a @@@@@@@@@. A@@@@@@@@@@@@@@ kamak@@@@@ laau hoo@@@, @@@@@@@@@@@@@ mau laau la. A @@@@@@@@@@@@@@@ kahi manawa ua @@@@@@@@@@@@

Huaale Ola a Dr. Jayne

                        Me ka hiki ke @@@oia'ku i ka maikai, a na a i @@@@@ maopopo @@@ i ka oi o ka ola o k@@a laau mam@@@@@@@ a me ka maikai no hoi o ka inu ana, a @@@@@@@@@@@@@ A @@@@@@@@ ana ia la @@@@@@@@@@@ ma ka ai ana a me ka @@@@.  Aohe @@@@@@@@ @@@@@@@@@@@@@@@@@@ a ma ka holoi pau i ka ma @@@@@@@.

DISIPEPESIA.

            (Oia ka ma@@@@ ole o ka ai i kekahi manawa, @@@@@@@ wahi pono ole ia hoi o ka m@@ iloko o ka paa@@@@@@@@

            O kela Huaaale Hoola a Kauka Jyne, he m@@@@@@@@@@ @@@ikaika ana ia mau oihana o ko @@@@@@@@@@@@ oihi loa ka mai ana, alaila, e hiki@@@@@@@@@@@

Huaale me ka Laau Hoomaemae Koko

a hoopau NAIO  me na @@@@,

A Kauka JAYNE,

like me ka mea i kuhikui na @@@@@@@@@@@@

NO NA MAI MA KE@@@@@@@ MAI LENA, MAI MA KA @PU HANAWAI, NA MAI WELA, KAHAALUU, KA MAI O KA HA, KOKO INO, MAI NAL@@@ PAA O KA LEPO, M@ KUNA, MAI WAHINE, ame ka MAI HOOPA@

            Ua maopopo loa ke OLA o kela mau H@@@@@@@@ wale no i kou i ka lehulehu o ka @@@@ pono ia mau @@@@@@ maikai no hoi na laau a Kauka Jayne, no @@@@@

PUHA, ALAALA, KAOKAO, PUUPUU, PEHU, KUNAKUNA

Hanene, Lolo, na mai wahine, a me na me e a@, no ke KOKO a inoino @@ kana

LAAU HOOMAEMAE KOKO

                                                                                                                        214 ly