Ka Nupepa Kuokoa, Volume V, Number 52, 29 December 1866 — Page 3

Page PDF (1.54 MB)

This text was transcribed by:  T. Gambino
This work is dedicated to:  Queen Liliuokalani

 

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

 @@ @@@@@@ nei koka eha kai p@ @@@

 

@@@ Kauai---Ma ka Nei @@@ aku iho ua @@@ mak @@@@@@@@@@

 

 

@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@. Ke haohao makou i keia, i ka akahi akahi a hana @@@ nupuni Hawaii nei, o keia mea i @ole ia, a i hana ole ia hoi ma Amerika @@@ Beritania Nui. Me he mea la i ka ike @@ ko kakou noho aua, he aupuni Katoli@@ mea menemene i ike ia maloko o ka @@ o Roma maia po, o ka pau ana o @@@ komo mai o lalo o kekahi  kaikaina@@ @ ke ahi o ke kuikui ihoiho e ku poai @@ i na paepae o ka hale maluna, e ole @@@ ia me ka ikaika e kekahi kanaka e @@@ ina la o ka pii loa mai no ia o ka pau @@@ luna, a hokae aku a hokae mai ka @@@. Ua lohe ia ka pau ana i ke ahi o @@’alepule ma Amerika Hema, a make @a@ tausani kanaka ma ka la 25 o Deke@ba 1864, a mai like hoi keia halepule ma Hawaii ne meia. Auwe ka menemene ole! @@ika ka luna nui @ia po o luna.

 

@@AHINE APIKI. I kekahi la o na pule i @@ aku nei, ua hiki mai ka lono i ka ma@@ ma Honolulu nei, o kekahi keiki ua @@ ke okohola, a ua holo a ka moana o @@a, ua naha ka moku, a ua make ua ke@@ nona ka makuahine e hoaa nei mauka @@ Aole nae i hoomaopopo loa ua makua@@ nei ua make, aka, ua lele nae kona oili, @@upu ae kona manao e hele e ninau i @@i kahuna Hawaii. Ua hele koke aku @@i kekahi kahuna, hoopiopio, a nana hoi @hai mai i ka oiaio. @ kona hele ana nae hiki ma kahi o ua kahuna nei, i ea aku i ka hana, e pulehu ia mai ana ua kahu@@ i kapuahi. Ia manawa no, ninau mai kekahuna, “Haha kou wahi manao o hiki ana mai nei?” Hai koke aku la ua kuhine nei i ke kumu o kona hele ana @@nke me ina mea i kamailio ia maluna. @@ai la ua kahuna @@@@ua make io no @@ai, no ka mea, ua hiki mai nei oe i ka @@ kunu ia ana ka ia e a’u i kapuahi, a @ mea hale ole keia ia makou i kahuna, @@@@no no paha e puuiliili kaua.” Pa@@ kea na iliili ma kou puu, alaila, ua @@@ ao, a i oi hoi ma ko’u aoao, ke ola @@@. I ko laua @@ilona ana, ua keu ka @@@ ka puu o ka wahine. Hoike mai la @@ ke kahuna i ka ola@o o kana mau ha@@ make io ana o @@ keiki. I ke ku @@ai hoi ke kuna Milton Badger, @@ una ua keiki nei i manaoia’i ua ma@@ nui pu hou no me kona makuahine. @@ hui ana o ka makuahine i hooiaio i olelo lapuwale a ke kahuna m@ na maka @a keiki! He oiaio, ua naha ka moku, aole nae i laweia aku ke ol@ o ka mea ka puu iliili i hailonaia’i. E na kahu@@ Hawaii a pau, ua kupon@ anei ia hana @@puni oukou? E @@ makuahine @@aii, he mana anei ko ke kahuna Hawaii @@a ika ana i na mea i hana @@ ma kahi e? @@opau i ka nuaupo e Hawaii, o@hilahila @@i oukou i ke o aku a @ keiki. O ka @@ ka makuahine, o @alou, o ke kahu@@ o Kaluainanea.

 

MA @@ AHIAHI O KA POALUA i naue ae ae nei o kela pule ae nei, ua puukiuki ae kekahi poe he lehulehu ma Ulakoheo. no ka makaikai @@a i kekahi wahi lio nani mai Molokai mai, @@na na dala he $60.00 a ke kahu i manao @@@ la wa, ua kau ae kekahi. Iwa o ke Kao@@ nei maluna o ua lio nei, a holo hoola@@u ma ke Alanui Nuuanu, a hoohihi loa iho oia i ua ho nei. Hoi mai la nae oia a @@ka i kahi o ka puuluulu kanaka, a hai mai @ i ka make pono o na $60.00 ke lili i ua ho nei.  Holo hou no kela maluna o ua lio nei, aole i huliu aku, o ke ku ino iho la ne ia o ua lio nei, a haule iho la oia mamua o @a lio nei ; hoi mai la oia a hiki i kahi o ka @@ulu kanaka, a i mai la, “Aole ka i kupono @ $60.00.  Ka i noa he lio pono keia, eia @a he lio hana ino, aka, ina nae he $30.00, alaila, no’u ka lio.”

 

Na Palapala.

Ualana, Hora 2.55 o ka po,

Poakolu, Sep. 23, 1866.

IA OE E DR. L. H. KULIKA :

     Aloha nui mau loa hou kaua. Ua haalele aku makou ia Ebona ma ka la 14 o Augate.  A ua hiki makou ma Ualana nei ma ka la 7 o Sebatemaba.  Ua loihi loa makou ma ka moana, no ka uhai ana i kahi mokupuni aila niu.  Ua nui loa ke ao, a me ka makani awehe mai ma ka aina mai.  Ua kokoke ekolu pule  ka uhai ana aole nae i loaa iki.  Ua hoohuli ia ae ka moku ma ke ahiahi o ka Paolima oia ka la 31 o Augate, a holo pololei mai makou i Ualana nei.  A ma ka Poakolu oia ka la 5 o Sebatemaba, ike aku la makou i ka aina e waiho uliuli mai ana mamua o ka ihu o ka moku olioli  ae la makou a pau.  Aka aole makou i hiki ia la, no ka mea, ua lula ka makani a pela ae no i ka Poaha a i ka Poalima ae wehe kololio mai ana ka makani ma ka Hikioa mai, o ko makou ahai ia aku la no ia a komo iloko o ke Awa.  Lele kahauli, kupu ka olioli, no ka uliuli hua ole mai o na laau a me na mea kanu.

     A komo loa aku la makou iloko o na aina elua, ke hoholo nei na aina elua i waho.  Aia hoi ua uhi paapu mai la mamua o makou na auwaa o na hoahaaau, me ko lakou mau kahiko i hoomakaukau no ka holo i ka halawai ma ka luakini ma kahi o Mi Snow i noho mua ai.  A kuu iho la ka heleuma o ka moku.  A pili mai la na auwaa he nui a pii nui mai la na hoahanau a ike mai la ia maua me na keiki nui loa ko lakou olioli, aloha ae la makou me ka hauoli nui loa.  A hai mai la lakou i ka nui o lo lakou aloha ia maua i ko maua wa i haaiele ai ia lakou mamua i ka makahiki 1857 a mahope hoi hou mai maua ma ka makahiki 1859 a noho iki me lakou, nolaila, nui ko lakou hoomanao ia maua.  Pane hou mai la lakou, Penei.  Ke mahalo nui nei makou i ke Akua no kona hoouna ana mai ia oe i o makou ia oe ma ka makou pule i ke Akua.  A ma ia hope koke no pane mai la lakou e holo pu kakou iuka i ka halawai.  Pane aku la au, ia oukou no ka hana i keia la.  O ko lakou holo no ia a pau iuka.  A ma ka hola elima e hele aku ana i ke ahiahi loa lawe waapa ia makou iuka ma ka hale a na hoahanau i hana ai no Mi Snow, aole i ike o Mi Snow i keia hale.  He hale hou keia, ua nui, ua maikai, he lanai apuni.  Ua ikaika no na hoahanau o ke kukulu ana i hale no ko lakou makua hanai ola.  Eha hale e ku nei.  Elua hale nui, Elua hale liilii.  Ala maikai loa ka hana ma Ualana nei.  Ua holo imua na hana maikai.  Ua holo lanakila maikai ka pono ma keia aina.  Ma ka la Sabati i kaahope ae nei, ia’u ka hai olelo mua, no ka mea, ua haawi mai na luna o ka hana ma keia kihapai ia’u, a me elima hoahanau kokua ia’u.  Ua piha loa ka luakiui i na kanaka me na ‘lii.  Ua noho malie loa, aole kamumumu, aole hele i aho, aole mea keakea i ka hana ia la a po.  I ka halawai i ka po, i na hoahanau ka hai olelo.  Maikai na manao i puka mai, mai loko mai o ko lakou mau waha, ke mahalo nui nei lakou i ke Akua, no kona lokomaikai nui ia lakou, no kona hoohuli ana mai ia lakou ma muli o lesu Kristo.  A owau no hoi kahi i mahalo, no ka mea, he aina paakiki keia mamua, i ke puhi paka, a me ka inu awa, a me ka hula, a me na hana pegana e ae no he nui wale.  Aka, i keia manawa, ua hemo aku mai ka poe i huli mai ma ka pono.  Ua holo maikai ka ke Akua hana ma keia ama pouli mamua.

     Ke mahalo nui aku nei au i ke Akua, no kona malama maikai ana mai i ko’u k@@@ nana, oia hoi o Rev. B. G. Snow, ka mea nana i hoomanawanui keia po@@ai @@likua-akane.  Ua hemo aku lakou @@ waho ka mahoe mua o ka malamalama.  Ua oluolu loa na kanaka a me na ‘lii, a me ke alii nui, ua hoike mai oia ia’u i kona makemake i ka pono o ka Haku.  Aole ona makemake in a haole ino e noho ma kona aina nei.  Ua nui kona aloha ia Mi Sino (Mi Snow) a me na ‘lii a pau loa, a me na kanaka a pau loa, a me na hoahanau a pau loa.  Ke kani uhu nei lakou no ke kaawale ana o ko lakou makua mai o lakou aku.  Ua hoomanao mau lakou i ko lakou kumu nana i hoomalamalama ia lakou.  Ua holo no ka ke Akua hana ma Ualana nei me o Mi Tino la.  Ua ike na kanaka i ka heluhelu a me na mea hoonaauao e ae no he nui wale.  O ka himeni ka’u mea iini nui aka ai, nono-lo-lua-ole-mai-na kane, me na wahine, me na keiki.  Oluolu ko’u wahi manao.  Ma na aina a pau o Maikoisia nei.  Ke manao nei au, he oi aku o Ualana nei, i ka makaukau i ka himeni.  E hai ae oe i ko’u aloha nui ia Mi Sino, ke kakau ae hoi oe iaia.  Ua oluolu au e hai aku ia oe, no ka holu pono e kana mau hana maanei.  Ua holo pono loa.  ua makaukau loa na hoahanau e kipaku aku i ka mea i hewa mawaho o ka ekalesia.  Ua kapae ia iho nei kahi hoahanau inehinei he moekolohe kona hewa.  Ua nui na pahu aila a me na hoahanau i kuai iho nei me keia moku he lole a me ke dala ka ohi ana.  Ua makemake loa keia poe i ka lole a me ke dala.  Aole makemake ia o ka paka.  Ua hoaa na moku lawe paka i keia aina.

     Ua nui loa na hoahanau ma Kusaie nei.  Ua huli hou mai nei kahi poe ma ka pono he 81 ko lakou nui ke koi mai nei na luna ia’u e papetito ia lakou ke hiki ae i ka pule ahaaina, oia ka pule hope o keia malama.  Ua pane aku au aia a hiki mai o Mi Timo ma ka malama o Ianuari alaila nau e hookono ia lakou.  A ua ae mai na luna ia manao au.  I na hookomo ia keia poe alaila elua haneri me kanakolukumamakahi (231.)  No ka mea, hookahi haneri me kanalima mamua, he kanawalukumamakahi hoi keia. 

     Ua malama maikai mai keia Kapena ia inakou, a hiki ma keia aina, Ua pomaikai makou i keia wa, ua hiki mai i ka aina ai.  Ua oluolu loa ka mai o ka’u wahine i keia ma mau malama elua a me ka hapa, a i keia mau la e noho nei maua me na keiki oluolu loa makou, a ke ai nui loa nei makou i ka ulu, a me ka maia, a me ke kalo.  Ke kokua mai nei na hoahanau ina mea ai ia maua.  Ua nui loa ko lakou nei makemake ia maua e noho me lakou, aole hoi aku i Butaritari.  Pela lakou nei e pane mai nei, aia Ua i aku au aole ia’u ia wahi o ka noho pu me oukou, aia i na Misinere a pau o Maikonitia ia mea aole ia maua wale no me Mi Tino.  “No ka mea, ua hoouna mai o Mi Tino ia’u i keia wa e noho pu me oukou a hiki mai ka Haku Ao” hou ailaila maopopo.  Ua hele aku nei maua i keia ahiahi e ike i ke alii.  A ua halawai pu a ua kamailio pu.  A ua pane mai kela aole olua e hele hou aku, elike me mamua, e noho olua me makou.  Ua oluolu loa keia alii i na kanaka i ka huli ma ka pono, aole manao ino.

     Ua pilikia iki no makou i na mea o ke kino i keia hele malahini ana.  Aka, ua kokua mai keia Kapena ia makou i ka lole a me kahi mau mea e ae.  A o Mi Tino kahi i kokua mai a me Aea.  He pilikia nui loa keia o makou i na e pau ko makou mau mea i ka hao ia.  E lohe aku auanei oe ma ka waha aku o keia Kapena.  Ina mea nui a me na mea liilii o Maikonisi nei.  No ka make ana o na kanaka Hawaii.  Ua manao au, o Iosepa Tekeuea ke la keiki i noho ai me makou mamua ma Apaina, oia wale no ke kumu i make ai no ka mea oia no ka mea nana i paipai i ke alii no ka mea, he wahi Iuda kela kanaka.  Maalea loa kona wahi waha i ka malimali.  Ua lele no ua Iosepa Tekeuea nei i ka la i ku mai ai ka moku aia po iho.  Ua hele pololei kela a i ka hale o ke alii, a ua kamailio me ke alii no ka pu maikai ma keia moku a me ka waiwai nui ma keia moku.  Pela mai kahi mau kanaka elua ka hai mai ia makou, no Butaritari mai no ia mau kanaka ma ko makou moku kahi kanaka, a ma kahi moku okohola ke kahi kanaka.  Aia laua ma Ebona kahi i noho ai i keia wa.  Ina aole o Iosepa Tekeuea i ae mai maluna o keia moku, ina aole mea nana e pekapeka ke alii.  Pela mai ka hai mai a na kanaka ia makou ma Ebona.  He oiaio no ia, no ka mea; ua ike pono loa au i ke ano o kela keiki, he maalea, a he akamai i ka olelo malimali.

     Ma ko’u manao ana he mau lawehala lakou a ekolu.  O na mea nana i pepehi na kanaka, a me ka mea nana i paipai.  Ua like pu lakou aole makou i lohe iki mai no na mea makou ma Butaritari.  No ka mea, aole makou mailaila mai.  Ua nui ka ua o keia mau la.  Ua nui ke anu o keia mau po.  Ua nui ka ulu, a me ke kalo, ma ka moku.  Ua lilo mai kahi mau waa o Ebona a pae ma Ualana nei.  a ua hoi nui aku nei.  O Manini ke alii maluna oia mau waa.  Ua pae aku la paha aole paha?

     Ke mahuahua ae nei na keiki ma Ualana nei, a na hoahanau, pela ko’u ike, a me ko’u lohe mai i na hoahanau.  Ekolu luakini ma keia aina.  Hookahi luakini pohaku.  Mamuli kaapuni au i keia aina, alaila helu au i ka nui o na kanaka.  Ua lohe wale au ehiku haneri kanaka ma keia aina.  A ma Ebona Ewalu haneri a emi mai pela ko’u lohe.  Ma Apaiana eha tausani, a pela no ma Tarawa.  Aole kaua nui ma kela mau aina i keia mau makahiki i hala ae nei.

     E hai ae oe i ko’u aloha nui i na kahuna pule a pau loa, mai Hawaii a Niihau, a me na hoahanau a pau loa a me na mea no a pau loa ma ko Hawaii pae aina.

Owau no kou pokii.

J.W. Kanoa.

 

KUPANAHA!

WAHI MEA KUPANAHA LOA AOHE

I ike ia mamua ina Honolulu nei eia ma ka

HALEKUAI o C.F. PULUKA.

262-tf          Alanui Papu.

 

Ka make ana o Sepa Kapohaku.

E Ka Nupepa Kuokoa E: Aloha Oe :

            Ma ka Poalima, la 24 o Dekemaba, hora 1 a me na minute 25, ua ki@ mai na lima menemene ole ka make, a lawe aku la hoi ia S. Kapohaku.  He kauwa kahiko oia na ke Akua mai ka pae ana mai o na Misionari ma Hawaii nei, a ua komo no i ka ekalesia ia wa iho, oia hoi ka wa o Rev. R. Limaikaika e noho ana ma Wailuku.  O ke 42 keia o na makahiki o kona noho ana iloko o ka ekalesia, a “make aku la oia i ka make ana o ka poe pono.” wahi a ka Baibala. 

            He kanaka kupaa keia i ka pono me ka manaoio maoli, a he hoahanau hooikaika malalo iho o Rev. J.P. Gerina, mahope iho o ka make ana o Rev. D. Malo i ka makahiki 1853, a lilo iho la ia S. Kapohaku kona mau kihapai luakini ma Lihue i Kalepolepo nei, a me Haleakala i Keokea, ma Kula, malalo aku no nae o Rev. J.P. Gerina.  A malalo no o keia mau Kahunapule oia i noho iho nei a make wale, me kona kuokoa ole ae ma keia mau apana holookoa, no ka mea, ua kupono no oia ke poniia i kahu no keia mau apana, oiai he kanaka ikaika no ia, a he akamai no hoi ma ka haiolelo ana.  Ua ike iki aku au ia Rev. T. Pohano o Hilo i Poniia mai nei i kahunapule, he ano elemakule iki kona, a he ikaika okoa no o S. Kapohaku.  He kanaka ikaika no hoi keia ma ka paipai lulu dala ana ma na ahaaina no ke ola o ke Kahu, a me ke kokua mahina hou.  Ua hoomakaukau iho nei no hoi oia me na hoahanau o Kalepolepo nei i wahi ahaaina i mea e loaa mai ai ke dala i hiki ai hoi ke hana hou ia ka nahaha o na puka aniani o ko makou luakini.  Ua manao ia e paina ana ma ka pule hope o Dekemaba, eia ka e make ana kela i keia wahi kau mai iho nei.

            O keia kanaka kupa kahiko kekahi i lilo i makua no keia aina makamaka ole : a nana no hoi i hookipa ia’u ma keia hale a’u e noho nei, a me ko’u ohana pu, a me na keiki kula a’u.  He hoahanau oluolu keia, he hookipa, he aloha, he ahonui a pela aku.  Ua alakai no hoi oia i kana mau keiki mamuli o ka pono, a lilo lakou i mau ekalesia oiaio no Kristo, aka, mahope iho, haalele ua mau keiki nei i kana mau olelo ao, a hahai aku la mamuli o na hoomana e, a me ka hele auwana ana i ke okohola, a o kana kaikamahine hoi, ma Honolulu no kahi i noho ai, a ua hoi mai nei, a ke waiho nei oia i ka mai eha nui o ke kino, aka, na ike nae i ko ka makuakane iho ana i ka aoao mau o ka honua.  O kana wahine mua nae nana keia poe keiki, ua make i ka A.D. 1862 paha, a ua mare hou oia i ka wahine, a ua oluolu maikai ko laua noho ana, e hapai like ana i na hana pono a pau.

            Aole no i nui na la o kona mai ana, o ka naue’ku la no ia, a ke noho makua ole nei makou ma na mea o ka uhane.  Ina paha he Ekalesia keia no ka Ahahui Misionari o Hawaii nei, ina la ua koho hou makou i kumu hou na makou ma ka la 16 o Ianuari ae nei e hiki mai ana ma Lahaina.  Ua hoolewaia oia ma ka la Sabati, oia hoi ka la 16 o keia mahina ma ka luakini, me ka uwe honehone mai o ka leo o ka hele.  Ia Rev. J.P. Gerina ka pule. Me ke aloha ia oukou a pau.

 

He Leo Kahea.

            I o’u hoa o ka iu o ka la, a me ke aheahe malie a ka makani olu mai ka moana ae, pela kuu hikilele ana mai na minute poina a ka manao ole, a akahi kuu puiwa.

            Nolaila auhea oukou e o’u hoa puni lawa Nupepa, e noho ana i ke kau mea o ka puanuanu ma na kapakai o Puna i Hawaii, a pulelo wale aku ma ka ili kai o Kaulakahi i Niihau.  Aloha puanainea kakou.

            Ke nui haahaa aku nei au ia oukou e o’u hoa lawe Nupepa o ka A.D. 1866 e nana aku ana i ka waiho akea mai i kana mau hana iloko o kona mau la i aui ae nei, a ua maopopo no ia kakou kona mikioi a me ka makaala launaole i ka @anai ana mai ia kakou i na Mea Hou o kela ano a me keia ano, a oiai no hoi e hoomaka ana ka puka ana o ka helu mua o ka Buke 6 o ka A.D. 1867 ma ka Poaono mua o Ianuri la 5.

            Nolaila aohe mea e ae a’u e kauleo aku ai, hookahi wale no oia hoi keia.  E lawe nui loa kakou i ka Nupepa Kuokoa o ka A.D. 1867 e hiki mai ana.  E wiki!  E wiki!! Ke hamma nei ka puka no ka poe e makemake ana e komo mai iloko o keia Puali, a e hoomanao pu iho no hoi i kona wahi ola oiai he mau la poniuniu keia, o ka hookaa mua ae no ka pono, a e pono ia oe ke hoike mua ae i ko inoa i ka Luna lawe pepa o ka Apana au e noho la.  No ia mea la e na hoa, e lawe nui kakou i keia milimili hou.

     Aloha auanei.          C.P. Kaehuaea.

     Waiohole Koolaupoko, Dek. 15, 1866.

 

MAKE.

     Mak@@@ @@@@@ @@ Honolulu, mareia o Paulo

Ma@@@@@@@@ poka @@@@@@ L. Kimika.

@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ wa Honolulu, Mareia e

Rev. L@@@@@@@@@@@@@@@@@@ me M@@ana.

Kikai@@@@@@ Nov. 2 mareia e Rev.Z. Poli. o Kikaha me Ka@@@@ Alapai, @@@@@ Koolaupoko @@@.

Liaia Niho - Mary Kiha @@. 19, mareia e Rev. Z. Poli o

Liaia Niho, me Mary Kiha, @@@ Awa lana.

 

HANAU.

     Dek. 19, ma Pawaa hanau o Kahunaaina w, na Piko me Kekipi.

     Okat. ma Haiku Maui, hanau o B. Wiliama k, na Wiliama me Vitoria.

     Oct. 15, ma Maliko Maui, hanau o Maihoki w, na Kiko ma Kalua.

     Nov. 4, ma Kulaha, hanau o Kalehua w, na Hooala me Hanakahi.

     Nov. 12, ma Haiku hanau o Bakekepa w, na Moemoana ma Kamaka.

     Nov. 29, ma Kuiaha hanau o Naale k, na Mahoe me Kaauweaina.

     Dek. 10, ma Kaupakului, hanau o S. Kamaka, na Kamaka me Pai@i

 

Na Luna O Ka Nupepa Kuokoa

no ka M.H. 1867.

 

No Hawaii Hanina

     Laupahoehoe.          Hanaloa

     Hakalau.                  Rev. T. Pohane.

     Kaupakuea.             Gilbert Walter Esq.

     

     Onomea.                 S.L. Austin Esq.

                                    Rev. Pahio Kaapa.

 

     Pahoehoe.              Hanai.

 

     Waiakoa Hilo.        Rev. D.B. Laimana.

                                    Rev. T. Keana.

                                    Kaoka C.H. Wetemore.

 

     Puna.                      Makuakane.

                                    Kama.

                                    L. Kaina Esq.

                                    Barenaba.

 

     Kapahiuka, Kau,    Rev. J. Kauhane.

     Waiohinu, Kau.      W. Toma Matin Esq.

 

No Hawaii Komohana.

     Kapalilua, Kona.     Rev. S.W. Papaula.

     Kaawaloa Kona.      Rev. J.D. Parisa.

     Helani, Kona A.,     Rev. J.W. Kupakee.

     Kailua, Kona A.,     Rev. G.W. Pilipa.

 

     Kekaha,                   Rev. G.P. Kaonohimaka.

                                     N. Simeona.

No Hawaii Akau.

     Kohala Akau,          Rev. E. Bona

     Kohala, K.,              Rev. S.C. Luhiau.

     Kohala Hema,          Rev. A. Pali.

     Waimea,                   Rev. L. Laiana.

     Hamakua K.,            Rev. S. Kukahekahe.

          “       Hikina,        S. Kamelamela.

          “        Waena,       P. Kaaekuahiwi.

No Maui.

     Lahaina,                    Rev. D. Baluwina.

     Lahainaluna              Rev. S.E. Bihopa.

     Wailuku,                   W.P. Kahale Esq.

     Kalepolepo,              D.H.L. Hakuole.

     Honuaula,                 Rev. H. Manase.

     Kaupo,                      Rev. P.W. Kaawa.

     Kipahulu,                  Rev. D. Puhi.

     Hana,                       

     Keanae,                     Rev. S. Kamakahiki.

     Makawao,                 Rev. J.P. Gerina.

     Haiku,                       P. Nui

     Kaanapali,                J.D. Kanehoa.

No Molokai.

     Kaluaaha,                 Rev. A.O. Forebe.

     Halawa,                    Rev. S.W. Nueku.

No Lanai.

                                       Rev. N. Pali.

No Kauai.

     Waioli,                      Rev. E. Ioane.

     Anahola,                    Rev. E. Helekunihi.

     Koloa,                        Rev. J.W. Kamika.

     Lihue,                         Paulo Isenberg Esq.

     Waimea,                     J. Kauai Esq.

     Hanapepe,

     Niihau,                        Rev. D.S. Kupahu.

No Oahu.

     Wailupe,                      S.N. Holokahi.

     Waimanalo                  Rev. S. Waiwaiole,

                                          me Kane.

     Kaneohe,                      Rev. B.W. Paleka.

                                          D. Lena

     Waikane,                      Rev. Z. Poli.

     Punaluu,                       Kaaimanu.

     Hauula,                         G.B. Ukeke.

    

     Waialua,                        Rev. J.S. Emekona.

                                           Rev. M. Kuaea.

     Mokuleia,                      S.N. Emekona

 

     Waianae,                       Rev. A. Kaoliko.

                                           Kalino.

 

     Ewa,                              Rev. J. Bakanele.

                                           Kaeku.

 

MAKE.

Nov. 30, ma Waikaua, make o Kaina k.

Dek. 17, ma Waikaua, make o Ka@e w.

Dek. 20, ma Waiohole, make o S. Kauii k.

Dek. 1, ma Uhu, Waimea, Hawaii, make o Kealo w.

Dek. 2, ma Amikea, Waimea, Hawaii, make o Laakapa k.

Oct. 22, ma Kuiaha, make o Kauii k.

Nov. 11, ma Pauwela, make o Kealakai k.

Nov. 27, ma Kuiaha, make o Laa w.

Dek. 6, ma Kuiaha, make o Keapalamauau k.

 

Ilio Nalowale

MAKALA 25 O KEUA MALAMA,

ua nalowale kekahi wahi iko wahine eleele pepeiao muumuu, me ke apa k@@aw i ki ia a paa pu me kalaka. A mak@e k@@a i kekahi mea, e hoihoi mai ma ko’u Haleku a ma ke k@@ Alanui Papu a me Alanui Alii, e uku ia no ma ka uku kupono  J. O’NEELE.

     265-1t

 

I KA POE PUNI KAHILI.

I NA IO PONOI O HAAII NEI, KA POE

e i ini ana i na mea nani, ua luna mai nei ma ko’u hale kuai m Monikahaae mauka penei o Haleakala. ua kahili hala laa nani, mai na Aina lepo maua mai.  Nolaila, wikiwiki e mai oukou i loaa na kahili maikai no ia papaaina a mak@@ o ka

Hapa Nuia.                                                                J. FISHER (PIKA)

     Monikahaae, Honolulu, Oahu, Dek. 28, 1865                         266-1t

 

OLELO HOOLAHA.

E IKE AUANEI NA KANAKA A PAU loa,

ke papa aku nei makou, o na mea @@@@@@ maialo iho, mai hele hewa koa ai @@ @ ma@@a o ka aina kuai o mak@u ma W@@@, K@@@@ @@@@, Hawaii. O ka mea kue i keia olelo papa, e uku no ma dala. aole mai iho malalo a maluna ke o na dala elima. O ma h@@@ @@@ @ @ ua hoi ka lio, bipi, heki, a pela aku, e uku no i ea $1.00 no ke poo.  E lilo keia i kanawai pua a mau loa aku.

                                                                                                           P. PALEA.

                                                                                                           LUKEHIWA,

                                                                                                           PAHIA,

                                                                                                           NOEO.

Waiea, Kona Hema, Hawaii, Dek. 27, 1865                                                  265-4t

 

HALEKUAI HOU!  HALEKUAI HOU!

OWAU O KO OUKOU MAKAMAKA

aloha, ua wehe ke nei au i ka puka.  HANAKAMALAMA, hale pohaku o Kaoanaana ma, e ka nei ma Kawaihae kai, i hale kuai lole ua kakou.  A ke kahea leo nui aku nei au, ia oukou e na makamaka, na wahine maka palupalu, a me na keiki puni nana, na likeokeo hoi o Mareia, a ma na @eonimana o na kapa kahakai o Kona.

     E naue mai oukou ma ko’u hale kuai nei, e awe, e nana, e kilohi, e halo, e halaloe kuai no ma a’u, i na lole o Kela ano, Keia ano, me ka oluolu loa.  Ua lawe mai au i na koloea h@@hehelo i ke one o Kawaihae, a me na @@@ka ume naau, na w@liula anapanapa, na mea no a ka maka e anei a@.  Mai hele loa ma ke one, e kipa mai no ma ka hale nei.

     E na keiki o Namakua, Waipio, Kohala, Kona, a me na wahi e ae, e hele nui mai oukou ma ko’u hale kuai nei, mai hele ma na hale kuai e aku, e wiki oukou, i pau ko oukou kuhihewa.

Owau no me ke aloha.                                                                              AMAU PAKE.

     Kawaihae kai, Hawaii, Dec. 15 th , 1866                                                   203 1t

 

OLELO HOOLAHA.

E IKE AUA NEI NA KANAKA A PAU MA

keia, ma hookohu ia mai ka mea nana ka iaia malalo e Hon. R.A. Lyman, kekahi o na lunakawai hooponopono waiwai o ka mea make, i Luna hooponopono no i ka waiwai o J.W. Kalili i make aku nei, nolaila, ke kahea la’ku nei na mea a pau a ka mea i make i aie aku ai, a me ka poe hoi i aie mai i ka mea make, e hele mai kakou imua o ka mea nana ka inoa malalo nei, iloko o na la he 30 mai keia la’ku.  Ina i hele ole mai kekahi maloko o ka manawa i hai ia’e la maluna, a pau ia manawa, aole kuleana iki e koi mai ai.  E luna no au ma Haena,

Keaan, Puna.                                                                               S.W. WAHINE.

                                                                                             Luna hooponopono Waiwai.

     Dekemaba 5, 1866                                                                                                264-2t

 

Kauka Lapaau

A.C. S@@@@@M

K@@@@A.

A IA NO KONA HALE KAUKA MA KOna hale noho a @@CH HALE ma Alanui Papu. Honolulu. 256 6m

 

KAUKA LAPAAU.

o

Dr. Kennedy (Kenede) kona inoa.

AIA NO KONA HALE KAUKA MA

@@@@ @@@@@ @@@@

HALE @@@NI.

Lole Hou o @@@@@@@@eia ano

ma ke k@@@@@@@@ keia wa@@

Ma K@@@@@@

C.F. PULUKA.

262-@@                                                                  Alanui Papu.

 

HOOLEWA.

Ia OUKOU E NA MAKAMAKA A ME KA p@@aloha e mai @ @@@@@@@@@@@

Mrs. KAUAII

wahine a pu@@@@ @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ me ka wa@@@@@@ me ka @@@@@@@@@@@@@@ Kapena @@@ka h@@ @@@@@@@@.                                                                        P@@@

                                                                                                                 2@@ @@

 

ALAPIA ELEELE MAIKAI LOA

Ma ka Halekuai o

C.F. Puluka.

     262-tf.                                                                                Alanui Papu.

 

Olelo Hoolaha

A KA LUNAAUHAU.

KE HAIIA AKU NE@ IKA POE HOOKUA

Au’au o ka Ap@@@ @@@@ M@@@@ Oahu, ua w@ke @@ ka mea @@@@@@@@@ K@@@@@ “AIENUI” make Alanui Ma@@@ @@@@@@@@@ ka HALE HANA HAO @@@@@@@@@@@@@@@@@@@ ai me ka Pauku 503 @@@ K@@@wai Ki@@@.  A @@@@, o ka poe a pau i ka @k@ AUILAU. @@@@@@@@@@@@@@@ mai i@ p@@@ @@@@.

     E kamama @@@@ ka @@@@@@ i kela a me keia POAKA@@@. POAKOLU, a me ka @@@@ @@ ka @@@ 9 kakal@@@@@ ka hora 4 o ke @@@@.          G@@ H @@@E

      262 @@                                                                                              @@@@@, Honolulu

 

I KA POE

MAHI PULUPULU!

E KUAI NO AU UKA

PULUPULU SI AILANA

I kela manawa keia manawa

A PAU MAKA UKU MAKEPONO LOA.

E lawe mai ma kau Keena Pulupulu ma

HONOLULU NEI.

                                                                                        H.M. WINI

Honolulu, Nov. 10, 1856                                                           25@ 2M

 

J.W. KEAWEHUNAHALA.

Loio!   Loio!!

O KA Poe Makemake I Loio E Ko@@@@ @@@@ @@@@@@ @@@@ @ Ka@a@ai @@@@ @ na Ah@ H@@@@@@@@@ A@@@@@@ @ k@@k@k@@ka mea hopa ka mea e kau au@a ma @@@@@@@@@@@@@@@@ ma kona Hale no @@@i.

 

Kikihale.

Ma uka o kah@@@ KA@A@ @@@@ @@@@@ e @ ma n@maka Hale H@@@@@@@@@@@@

     Honolulu, Feb. 9 18@@                                                      21@ @@

 

HANAKAAONAANOAPAU.

     Ua Makaukau au ma Ko’u HALE@@@@ KAA ma AINA HOU, e hana i na kaa o na @@@@ pau No K@@@@@ @@a @ak@hakio keia ano keia ano, a me na mea @@@@@@@@@@@@@@.  Nel@@@, @@ @@@@@ na makamaka mea K@@@@ @@@@@@ knaka.

                                                                                        WILLIAM AULD (UILAMA)

     Honolulu, Sept. 20, 1866                                                  281 @@

 

Halekuai Mea ai! Halekuai Mea ai!

KI LAU! KI LAU!

Ma Ka Hale Unihiepa ma Alanui Papu.

UA HOOMAIKAI IHO NEI KA mea nona ka moa maialo n@ @k@ Kulana o kona HALEKUAI MEA AI, @@ hoi, no ka hookipa ana mai i na ka@@aka ma @@@ ka@pa @@, a o kona i @@ nui, o ka hoolako mau i na mea @@@@ @@ @@ pau e makemake ia ana

OIA HOI KEIA MALALO IHO

AILA,

   PALAOA,

     PALENA,

        KOPAA,

          PALENA LIILII,

            LAIKI,

              PIA

KOLU HOOLUU LOLE,

        KAMANO,

                UWIKI KUKUI,

                       MEA ONO,

                              KULINA,

                                     BALE,

ILI PALAOA AI A KA LIO, &c.

Elua ana mau Kokauolelo i makaukau no ka kuai aku me na makamaka, mai ka hora 5 o ke kakahiaka a hiki i ka hora 7 o ke ahiahi.

Mr. KAKA@@A D. CARTWRIGHT)

Honolulu                                                                                           244 6m

 

E HAALELE ANA KA

Moku Ahi

“KILAUEA”

Ia Honolulu i kela Poakahi keia

Poakahi.

Ma ka Hora 4 ½  ponoi, (a hiki i

I ka wae hai ia ku ai) A e holo ana i

KONA, HAWAII,

A me na  Awa ku moku malalo iho nei

     LAHAINA,

            KALEPOLEPO,

                   KAWAIHAE,

                           KAILUA,

                                   KEALAKEKUA.

Ma ka hoi ana mai, e haalelo ana ia

KEALAKEKUA & KAILUA, ma ka Poakolu.

KAWAIHAE,                        “   “ po Poaha.

KALEPOLEPO,             ma kakahiaka Poalima.

LAHAINA,                     “ ka po Poalima.

WALKER, ALLEN, & Co.

     238-tf                                                                         NA EGINI.