Ka Nupepa Kuokoa, Volume VI, Number 1, 5 January 1867 — Page 1

Page PDF (1.62 MB)

This text was transcribed by:  Kaui Sai-dudoit
This work is dedicated to:  Irma Pualani Ching Sai

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

BUKE VI. HELU 1. HONOLULU, IANUARI 5, 1867. NAHELU A PAU 266.

KA NUPEPA KUOKOA,

HOOPUKA MAU IA MA HONOLULU

I kela Poaono keia Poaono.

$2.00

No na mahina, he Umikumamalua!

$1.00 no ka mahina eono,

ME KA HOOKAA MUA MAI.

-------------

          NA OLELO HOOLAHA—aole i oi mamua o 10 laina no ka hoopuka hookahi ana, $1.00; alua komo ana, he $1.50; hookahi malama, $2.00. E uku mua ia mai ke dala o na olelo hoolaha a pau e hoounaia ana mai e pai.

          KANIKAU—he hapalua dala ka uku no ka aoao hookahi o ka pepa leta, oia hoi 4 keneta no ka lalani hookahi—penei: he 25 lalani, $1.00; 50 lalani, $2.00; a pela'ku.

          NA UKU NO NA OLELO HOOLAHA—ka uku pepa, a me ka uku o ke Kanikau, e haawiia no ma ka lima o na Luna o ke Kuokoa, a i oleia, e hoouna mai ia Kauka Kulika.

          O NA UKU PEPA A PAU E HOOKAA MUA MAI NO—aole e kauia ka inoa o kekahi haole a kanaka maoli paha, ma ka inoa o ka poe lawe pepa ke ole e hookaa e mai mamua. E pono ke hiipoiia keia mau rula, no ka mea, he emi no ka auhau no keia nupepa.

          AIA KE KEENA O KA NUPEPA KUOKOA—ma ke kihi hema o ka Hale Hookipa Luina (Sailor's Home.) O na hora hana, ma ka eiwa o kakahiaka, a i ka ha o ke ahiahi.

          L. H. KULIKA. (Luna Hoopuka.)

KA "NUPEPA KUOKOA."

Is published in Honolulu

EVERY SATURDAY,

$2.00 per annum, or $1.00 per six

months, in advance.

          ADVERTISEMENTS not exceeding 10 lines, inserted once for $1.00; twice or $1.50; and $2.00 for one month; all advertisements must be paid for in advance.

          KANIKAUS will be charged 1.00 per page, or 4 cts. a line. PAYMENTS FOR ADVERTISEMENTS, Subscriptions or Kanikaus, may be paid to any of the Agents of the Kuokoa, or may be enclosed in a letter to the Publisher.

          ALL SUBSCRIPTIONS must be PREPAID. No names, either of foreigners or natives, will be inserted on the subscription list, until paid for. This rule must be strictly adhered to, on account of the low subscription price.

          THE OFFICE OF THE KUOKOA is in the South corner of the Sailors' Home. Office hours from 9 A.M. to 4 P.M.

          L.H. GULICK.

For the Publisher.

Volume I, II, and III of the KUOKOA, bound, for sale, $3.50 each.

Persons having complete sets of the above, can have them bound by paying $2.00 each.

 

HE MOKU HOLO MAU

No Lahaina, a me Makena.

O KE KUNU KALEPA PAA

maikai.

"KATE LEE."

O Founatain ke Kapena,

          E HOLO MAU LOA ANA, A HIKI MAI no hoi ma na Awa i olelo ia maluna. No na ukana a me ohua, e uma i ke Kapena ma ka moku, a i ole ia ia .

38-tf   C. BREWER & co. (BURUA MA)

 

No Hilo.

KA MOKU KUNA

"MELE HILO,"

O Sebastian ke Kapena.

            E HOLO MUA ANA KEIA MOKU I KE Awa maluna, no na ukana a me na ohua e ninau la

                                    HULIPAHU, (L.L. TORBERT.)

 

No Hana, Kaupo, a me Maliko.

KA MOKU KUNA

ʻ MANUOKAWAI, ʻ

O Merchant ke Kapena.

            E HOLO MAU ANA KEIA MOKU I NA Awa i laila maluna. No na ukana a me na ohua, e ninau ia

                        C. BREWER & CO. (BURUA MA)

 

Olelo Hoolaha

--A KA--

AHAHUI HOOHOLO MOKUAHI

--A--

MOKU MAOLI KULOKO

--O KO--

Hawaii Pae Aina.

KA MOKU KUNA MAIKAI

Alabani,

141 tona, a hele ana i Kawaihae, a me Kona, ma ka Poaono, a mamua ae paha, ia 10 o keia malama.

O KE KUNA KALEPA

O Neti Mela

E holo mau ana i Lahaina, a me Maalaea.

No na mea i koe, e ninau ia Kapena Mokina, a i oleia, ia

            JANION GREEN & CO.,

222-TF A.H.M.K.H.

Na Buke i Pai ia e ka Papa Hawaii

Eia na buke kuai, a me ke kumukuai.

Baibala nui no na Awai o na Halepule,                     $4.00

     "      Ohana, ano nui, me na kii,                              2.50

             a me na Moohana,                                          5.00

     "      Ohana uuku iho, me na Moohana, ili ulaula, 1.00

     "      Ohana, me na Moohana wale no,                   62 1/2

     "      Okoa,                                                              50

Kauoha Kahiko, i paiia i ka M. H. 1838,                    25

Kauoha Hou, me ka pepa lahilahi o waho,                 12 1/2

Kauoha Hou, hapa haole (Haw. Eng.)                        25

Haiao,                                                                          25

Hele Malihini Ana,                                                      25

Wehewehehala,                                                           25

Lira Hawaii,                                                                25

No ko ke Akua Ano,                                                   25

Lira Kamalii,                                                               25

Kumumua Hou,                                                          12 1/2

Moolelo Ekalesia,                                                        50

Hoike Palapala Hemolele,                                           25

Himeni Hawaii me na Leo Mele, 1834,                      25

Ninauhoike,                                                                 12 1/2

Ui Kamalii no na Kula Sabati                                                 12 1/2

Kumu Leomele                                                           12 1/2

Haawina Kamalii, Buke 1, a me 2,                             12 1/2

Haawina Kamalii, Buke elua i huiia,                           25

Eia na buke i haawi wale ia. Haawina Baibala. Ui.

Hoike Pope.

Palapala Liilii Helu                                                      4

      "          "      "                                                          6

      "          "      "                                                          6

      "          "      "                                                          11

      "          "      "                                                          16

Ka Davida Malo Kumumanao,

            Ka Moolelo o Batimea Puaaiki.

L. H. Kulika.

            Ka Moolelo o Batimea Puaaiki.

L. H. Kulika.

            Kakauolelo o ka Papa Hooko o ka Ahahui Euanelio o ko Hawaii Pae Aina.

Ka Nupepa Kuokoa.

Mele Kahiko.

Eia he weliweli nei he malu eehia ia oe,

O oe ana ia e Honopu e na hoa wili lau ala,

Hoa kaana pali o Kalalau,

Ka lalau mai ana he hoa lau lima,

He hoa o kani haa ilaila,

Powa wale kauko Puna e,

E aina nei e ke ʻ kua,

Kaia ela na lahua,

Ale ka luna Waialeale,

Nonohe na lehua makanoe,

Kokolo mai e hoa loha nei.

Aloha wale ka haanawali,

E haa nele ka makani,

Uli ka ili o Keokiuli,

I ka nahua e ka ipo lailai,

Pa hoanoano kilihaa ninia,

He lau ka ieie i ka malie,

He moe ino na Akua,

O Heeia ua pau mai la,

Ua kahuli haa i ka la,

Oni ku iluna Kalani he kane he wahine,

I honia kaukama nei,

O na kanaaina na ʻe,

Kai paweo ia e ka ua,

O ke kama akahi o Kahalahili,

Hili ka moena e Manoniula,

Koekoe wai ku henua,

Lau maewaewa kili hau leʻa i ka malie,

Malie ua lai o Awalau,

Lai ke kaha o Malauea nei,

He hookaha na akua,

He maka eehia i ka lehua,

Lei o ke ahi a Kawelo i na hakina pua awa,

Awa momokihana i ka nahele,

I ahai na e ka manu iluna,

Kupa i ke one lau ohia,--

Ka awa ʻka manu i ahai,--

Ua kupu iluna o ka lehua.

            (Aole i pau.)

KA MOOLELO O KAMEHAMEHA I.

NA S.M. KAMAKAU.

HELU 9.

            Nolaila ke kapu o ke aku a me ka opelu, ma ka oihana a Paao, a me kana mau mamo, a hiki ia Hewahewa ke kahuna o Kamehameha.

            O Puna ka aina o Hawaii i loaa mua ia Paao, aia ma Puna ka Haiau mua a Paao i kukulu ai i hale no kona akua, o Ahaula-ka inoa, ua kapaia o Ahaula, he luakini. Mai Puna mai o Paao ma, a pae ma Kohala, aia ma Puuepa. Kukulu iho o Paao i Haiau o Molokini ka inoa, ua kapaia he luakini na Paao.

            Ua manao wale ia o ke au o ke alii o Laaualii, ka manawa i hiki mai ai o Paao ma, ma Hawaii, no ka mea, mahope o Laaualii, ua noho alii o Pili i Moi no ke aupuni o Hawaii.

            Aia ma ka mookuauhau o hanalaanui, e ike no oukou ke nana malaila.

            [Ua oleloia, ua nele o Hawaii i ke alii ole, nolaila, i kii ia ʻ i ke alii i Kahiki. Pela ma na mookuauhau alii, he manawa loihi loa ke alii ole o Hawaii, a o na ʻ lii o Hawaii, he mau alii makaainana, a he makaainana wale no i kekahi manawa. Ua olelo ia no Maui aku na ʻ lii o Hawaii, a no o Oahu aku, a me Molokai. Oia ka manawa mawaena o Aikanaka, a hiki i ke au o Hanalaanui. Penei. O Aikanaka ke alii o Koali o Muolea i Hana. O Hema ke alii o Kauwiki i Hana. O Kahai ke ahi o Iao i Wailuku. O Wahieloa ke alii o Papauluana i Kipahulu. O Laka ke alii i hanau i Alae, i Kipahulu, a ma Koolaupoko o Oahu i noho alii ai, aia kona kahua hale o Haleula ma Waikane. O Luanuu, aia ma Waimea Kauai kahi i hanau ai, a i noho aupuni ai. O Kamea no Waikele no Ewa. O Pohukaina no Kahuku. O Pau oia hoi o Kapaunuikuaolohe, no Keaau i Waimea. O Hua no Lahaina, aole o Hua nana o Apahua ma Puako. O Hua keia a Kupuaimanaku, nana ka haiau o Luakona, e kokoke ana i Kapaulu. O Huanuiekalalailani, aia ma Kewalo no Honolulu. O Paumakua a Lonohoonewa, aia ma Kuaaohe no Kaneohe Koolaupoko, kahi i hanau ai, a i noho aupuni ai. O Haho, aia i ke kawa o Kuaikua ma ke kahawai o Kuaikua no Wahiawa O Palena, aia maluna o ka puu o Kauwiki, ma ke kahua o Hanauaiku, a ma Oahu i noho alii a make, aia o Kaluaopalena me kona pohaku ma Kahiki ma Oahu.

            O Hanalaanui me Hanalaaiki, he mau mahoe keia mau keiki na Hikawainui ka makuwahine, me Palena, ma Kahinihiniula ma Moekae a me Hamoa i hanau ai, a ua kapaia ka inoa o kekahi mokuaina o Maui, mamuli o ka inoa o keia mau keiki. O Lanakawai, aia kona wahi i hanau ai ma ke kawa o Kuaikua ma ke kahawai o Kuaikua, ma Wahiawa, aia kekahi pohaku palahalaha ke waiho nei no, kahi i noho ai o Mahuia, a hanau aku la, lana uluna o ka wai, a ua kapaia o Lanakawai ka inoa o ke keiki, aia ma na wanana a ka poe kaula e maopopo ai ka moolelo alii, aole au i hana pu aku no ka loihi loa.]

            He umikumamahiku hanauna ka hakahaka ana o Hawaii i ke alii ole, ua aneane he awalu haneri na makahiki ka hakahaka ana, aka, he poe alii no i noho i Hawaii, oia o Punaluu, o Hilea o Honomalino o Hikapoloa, a me kekahi poe alii e ae, aole i komo iloko o ke kuauhau a oukou i ike ai ma ka mookuauhau ma ka moolelo. Hawaii, a oia kumu no ka hui ana i ke alii i Kahiki, a pela paha i lilo ai o Pili i alii no Hawaii, a he alii o Pili no Kahiki mai, a ua lilo oia i kupuna no na ʻ lii a me na makaainana o Hawaii.

            O Kaumailiula ma kekahi poe i holo i Kahiki, aia ma ka moolelo a me ke kaao o Kalino, he moolelo loihi keia no Puapuaa ma Kailua. O Holualoa me Laaloa na makua, he umi ka ohana o Kalino ma. O Kalino o Lulukaina, o Ahewahewa, o Wawa, o Mumu. O na kaikuahine, o Mailelaulii, o Mailekaluhea, o Mailehaiwale, o Mailepakaha, o Kaulana.

            Ua hoao o Mailelaulii me Hikapoloa ke alii o Kohala e noho ana mauka o Puuwepa, a na laua mai o Kailiala, a na Kailiala me Waikuaaala. O Luukia, o Kaumailiula, o Kalehualihilihiloloa, Kukuikupuohiohi Hoowiliwili. Ua olelo ia o Luukia ka holo mua i Kahiki, a hoao me ke alii o Kahiki, me Olopana.

            A no ka olelo pinepine o Luukia i ke kanaka maikai o Kaumailiula, aole e loaa kona lua e like ai ma ka honua, ua nani kona kino maluna ua nohea na maka a onaona i huipu ia me pua laau like ole, mai ka poho o ke kapuai a ka lauoho o ke poo aohe hoa e like ai-a lohe o Kaupea ke kaikamahine a Olopana i ka olela a Luukia, makemake iho la o Kaupea e holo mai i Hawaii nei e ike maka i ka nani a me ka ui loa ole o Kaumailiula ka pua o kanaka maikai.

            Nolaila, holo mai la o Kaupea mai o Kuaihelani, a loaa o Kaumailiula ma Kailua Kona Hawaii, a ua oiaio na olelo a Luukia, a ua hoao o Kaumailiula me Kaupea, he wahine maikai no Kahiki. Ua hapai o Kaupea i ke keiki, aka, ua hoi hou no o Kaupea i Kahiki o Kuaihelani. A mahope aku o Kaumailiula me na kaikaina ka holo ana i Kahiki, e imi i ke kaikuahine ia Luukia, a me ka aina hoi o ka wahine o Kuaihelani a me ka ike ana i ka hanau o ke keiki. O ka la i hiki ai o Kaumailiula ma i Kuaihelani. He mau la kapu loa ia no Kuaihelani, aole e ola kekahi kanaka ke ae i ke kapu oia mau la, oia na la i ape ai ka waa o Kaumailiula ma i Kuaihelani.

            I ka wa i pae ai ka wa, ua aneane e ahiahi, o ka wa i a e nahunahu ana o Kaupea, a o na ʻ lii me Luukia, oia i ka hale kapu no ka hanau o ke keiki a ke alii. O ka pae ana o Kaumailiula ma, ua hoopaa koke ia i ka hale paa, a maloko o laila ka luahine Kaikapu. O keia luahine oia ka luahine nana i kunikuni ia Kaumailiula ma i ke ahi. Ma ka moolelo o Kaumailiula ma; ma ka pule a Kaulana ke kupunawahine i pakele ai i ka make, a o ke oli a Maliu me ka pule oia ko lakou mea i pakele ai i ka make, a ua hanau mai ke keiki a Kaupea me Kaumailiula, ua kapaia o Kamakaokeahi, oia kekahi kupuna alii o ko Hawaii nei, a malaila e loaa mai o Kahihiokalani. Ua olelo ia ke alanui o keia poe holo moana. Ma ka moolelo Kaula ma ka Komohana o Niihau ka holo ana i Kuaihelani.

            O PUPUHULUANA. Ua olelo ia no Kauai keia kanaka. I ka wa i pilikia ai o Hawaii nei i ka ai ole, a no ka lawe ana a Haumea i na mea ai a pau. Ma Kailua no Koolaupoko Oahu, na hookele nana i lawe i na aina ma ka Hikina a ka la. I ka hoi ana mai, mai ka aina mai o Makalii, ua pae lakou ma Kalae i Kau Hawaii. Ua loaa mai na lau ai me ke koko a Maeha, me Poopalu me Ieiea, na lawaia a Makalii, a me ka waa o Pupuhuluana, aia no ma Kalae na mea a pau.

            O KEANINI. Oia kekahi kanaka i holo mai i Hawaii nei. O na kaikunane o ka makuwahine ka i holo mua mai, mai Kuaihelani mai, o ko laua inoa Keaumiki me Keauka. O ka makuahine o Keaniani o Hawaii. He mai laua e imi i wahine Keanini. Ma ka mole mai laua o Kukalahale o Niihau, a ma Waipio ka Pali Hawaii i loaa ia ka wahine o Hainakolo, ma ko Keanini moolelo, ua hiki mai i Hawaii nei, me kona ohana, a ua holo pu o Hainakolo i Kuaihelani. ma ke Komohana o Niihau ka holo ana.

            Ua hanau o Hainakolo i ke keiki i Kahiki o Kuaihelani, o Leimakani ka inoa, a ua hoi mai laua i Hawaii nei, oia kekahi kupuna o ko Hawaii nei.

            O WAHANUI kekahi alii o Oahu i hola i Kahiki. O Wahanu ke alii, o Kilohi ke kilo o Moopuaiki ke kahuna a me na hookele moana. I ko lakou holo ana a pae ma Haleolono ma Molokai. I ka wanao holo aku la lakou ma ka pali o Kaholo ma Lanai, i ke ao ana, kaalo aela lakou ma ka lae o Kaunolu, a ma ka hikina hema iki aku o laila, o ka Lae o Apua ka inoa oia wahi a hiki i keia la. E noho ana kekahi kanaka o Kaneapua ka inoa. Kahea mai la ua kanakia nei, penei. "Koke he waa, no wai he waa?" no Wahanui. "O Wahanui ke alii o; o wai ke kahua?" O Moopuaiki. "O Moopuaiki ke kahuna o wai ke kilo?" O Kiloli. "He waa e holo ana i hea?" He waa e holo ana i Kahikiku i Kahikimoe, i Kahiki kapakapakaua a Kane, he waa e holo ana e keekeehi i ka houpo o Kane. "O kou houpo la hoi o ko ke kanaka, ka houpo la hoi o ke akua keehiia iho, a pau ola, a koe make, Pehea la hoi owau kekahi maluna o ka waa." Olelo mai o Kilohi ke kilo. "Ua piha loa ka waa, aole oe e hiki." I ka holo ana ma kekahi ma-ka-lae mai, loaa i ka ino, me ka makani, a me ka puahiohio, a ka huli ka waa, hoolana aku la, a komo i ka lulu o Kaunolu, a pae i Kaumalopau.

            Ma ka moolelo o keia kanaka o Kaneapua, no Kahiki mai no oia, ua hele pu mai me kona mau kaikuaana, a no ka wai ole, hoouna ia o Kaneapua, e pii i ka wai i uka o Miki, aia no ia wahi mauka o Lanai, aka, he kuko ua mau kaikuaana nei o Kaneapua, i ka aina momona o Kaneapua, oia ka aina i Kahalapiko nolaila, ua haalele ia o Kaneapua i Lanai, a ua moe i ko laila wahine, a ua lilo i kupuna no kekahi poe.

            Ua hana mau o Wahanui ma, a no ka make pinepine, ua hooili ia maluna o ka waa, ma kealaikahiki ma Kahoolawe ka holo ana i Kahiki. Ua olelo ia ma ka moolelo o Wahanui i holo ai i Kahiki, mai pilikia o Wahanui ma i ka moana a ua nalowale na aina, o Kaneapua ka hookele i loaa ai na aina o Kahiki, oia ka hookele akamai loa. Ua pau na hoku o ka lani a me ka lewa.

            Ua oleloia ua pau loa na aina moana ma ka Hema, a hiki ma na aina ma ke Komohana, a ua nui na mea kamahao a Wahanui i lawe mai ai mai Kahiki mai. O ka pilikua kekahi mau kanaka i lawe ia mai e Wahanui, oia ka ike mua ana i ke kino o keia mau kanaka. Ma ka mole mai o Niihau i hoi mai ai o Wahanui. Ma Kauai i kukini ai ka pilikua, a ua olelo ia i ke kanaka mama i ka holo.

            O MOIKEHA. Ma ka moolelo no Moikeha, ua olelo ia no Hawaii nei, a holo pio ma ka moana me kona kaikuaana me Olopana a ua kaua me Kumuhonua ma, a ua auhee i ka moana, a ua lawe pu ia ke keiki alii a Ahukai ma, a laua o Keakamilo, ke alii i hanau ma Kapaahu i Kukaniloko ma Wahiawa no Waialua oia hoi o Laa.

            Ma kekahi moolelo, no Kahiki no o Moikeha, o ke kumu i holo mai ai o Moikeha i Hawaii nei, o ka wehe ana o Moikeha i ka ipu aumakua, a kona kaikuaana, a Olopana, a no ka loaa ana o Moikeha me Luukia, o ka aha o luuanakoa i ka moana, nolaila, hoohalahala o Moikeha a holo i ka moana.

            Lawe pu mai la o Moikeha i kona mau kanaka. O Moaula, o Pahaa, o Laamaomao, o Moeke, o Kaunalewa, o Pokai, a me kekahi poe e ae i holo pu mai me Moikeha. Ma ka-lae i Kau kahi i pae mua mai ai, a ma Punaluu ma ka aoao Paliiuka noho iho o Moaula o ke kuapuu o ka wai o Kauila, o ka ono o ka wai o uka o Moaula o ka luau me ka maia o Moaula me Kopu, noho iho o Moaula.

            I Lahaina, noho o Pahaa me Panaewa o ka aoao o ka wai hu i ke pili, o na ahui maia o Waianae, o ka loloa o ka wauke o Paeohi, o ka au mai a na hono i ke kai, o Lele no ka ʻ u aloha, noho iho la laua i laila.

            Ma Haleolono ma Kaluakoi noho iho la o Laamaomao, o ka pua ii o Halekii o ke kaeleloli o Palaau, o ka ikioe o Hoolehua, o ka wai ono o Waiakane o Kaunuunupaakea o Haleolono, noho iho la o Laamaomao.

            O Poki me Moeke noho iho la laua ma Waianae, o ke aheahe o ke kaiaulu o ka wai ono o Eku, ka poi koikoi o Pahoa o ke aweawe o ka poi o Leohano me Kuaiwa, o ka momona o ka poi o Kamaile, o ke aku nahupu, o Waianae ka aina aloha a ka la.

            I ka holo ana o Moikeha i ka moana e haliu kua mai ana o Haupu me Kalalea e hele haaheo ana o Kalalea noho i ke kai, e hii ia mai ana e Nounou, i ke alo o Puna, o Wailua ke awa. Ma Waimahanalua i Kapaa Puna kahi i pae ai o Moikeha. Ke waiho la no kana mea paahana i ke one o Kapaa, i ke kalukalu o Kewa.

            I ka noho ana o Moikeha i Kapaa ma Kauai. O Punanuikaianaina, o Punakaiolohia, o Punaaikoae o lakou na alii o Kauai e noho ana ma Kapaa. O kekahi kaikamahine alii wahine maikai o Hooipoikamalanai oia hoi o Hinauulua, he alii papa no Puna e noho ana ma Waimahanalua, o ke akamai i ka hee-nalu o Makaiwa. Nolaila, lawe ae o Moikeha ia ia i wahine hoao-nana, a ua hoao paa ia laua.

            I ko laua noho pu ana he kane a he wahine, hanau mai la ka laua makahiapo, ua kapa aku o Moikeha i ka inoa o Hookamalii o ka ili o Olopana. Hanau mai la ke keiki alua, kapa aku la oia o Haulani-aiakea, i kapa i na maka o Olopana. Mahope, ua hanau mai ke kolu o na keiki, ua kapaia o Kila, ua kapaia ma o Luukia la ka wahine a Olopana.

            (Aole i pau.)

KA MAKANI INO.

I unuhiia mai ka mea i kakauia e Uilama Hoonaueueihe, "William Shakespeare."

            Mahope iho o ka pau ana o ka Perosipero hoopuka ana i kana mau huaolelo okalkala imua o Feredinana, a ia wa no o Feredinana i pane aku ai e like me ka pane ana a ka mea i hele wale a maa iloko o ke kaua, a no ka mea no hoi, he kanaka no i hoomakaukauia e u-a imua o na enemi a pau e kue mai ana ia ia; a o kona mau helehelena mai luna a lalo, he helehelena koa loa kona, a wiwo ole no hoi, i awili pu ia no hoi e ka hiehie i ka i ana, "Aole! Aole loa au e ae iki ana e hana ia mai au pela, a hiki wale i ko ʻ u ike ana he enemi ko ʻ u i oi ae ka ikaika mamua o ʻu a me kuu pahikaua, ka mea hoi aʻu e hilinai nui nei."

            Ia wa koke no i unuhi ae ai o Feredinana i kana pahikaua, a uhau mai ka ia Perosipero. Aka, mamua ae nae o ka w e iho mai ana o ka pahikaua iluna o Perosipero, ia wa no oia i wiliwili ae ai i kona kookoo mana me na huaolelo ano e loa; a me he imo ana la a ka maka, a o ka manawa koke iho la no ia i hiki ole ai ia Feredinana ke oni ae, aole no hoi he naue iki, aole hoi he hapai hou ae i kana pahikaua e hahau iho ia Perosipero, no ka mea, ua puliki ia kona ikaika e ka mana kilokilo o Perosipero, me ka hookupaa loa ia o kona kino maluna o na iniha a kona mau kapuai i ku ai.

            A o Miranda hoi, ike aku la oia i ka hana a kona makuakane, hina aku la kona poo iluna ona, a hapai ae la oia i keia mau huaolelo aloha me ke nao kaniuhu, i ka i anaʻe, "No ke aha la oe e hana ino nei me ke aloha ole? E kuu makuakane, e ae mai i na leo uwalo a kau hiapo, a e kahili ae i ka hana aku ia ia me ka hoonaikola mai ka mole ae o kou puuwai, a e haawi iho i kou aloha kona me ka menemene pu, o lilo auanei kau kaikamahine i uku papa nona, no ka mea, o keia wale no ka lua o na kanaka i ike ia e aʻu, ua aloha au ia ia e like me ka makamaka oiaio loa."

            Pane iho la hoi ka makuakane, "E noho malie loa oe, mai pane hou mai oe i hokahi huaolelo hou, o lilo auanei ia i mea e loli ae ai kuu inaina maluna ou e ke kaikamahine. Heaha! He moepuu paha ea! A he panihakahaka no ka mea e hooili mai ana i ka ino! Manao anei oe aole i oi ae ka nani o kekahi mau kanaka e ae mamua o ia nei; a i kou ike ana iho nei ia ia, hokuku koke no kou naau, no ko Kalibana like ole me ko ia nei mau helehelena? E ke kaikamahine naaupo, he nui wale na keiki opiopio i pakolu ia ko lakou nani mamua o keia kanaka; aia a ike oe ia lakou, e hoomanao ae oe i kaʻu e olelo aku nei ia oe, a o keia kanaka, ua like no ia me Kalibana, a heaha la kou mea i manao nui loa ai nona, me ka like pu ole o ko kaua mau manao?"

            Me keia mau huaolelo kalaea a Perosipero i haawi iho ai i na huaolelo kaau a kana kaikamahine. A mahope o ia manawa, pane mai la kana kaikamahine, i ka i ana ae, ʻUa hoemiia kuu aloha nona, aole oʻu makemake i kekahi kanaka i oi ae ka nani a me ka hiehie mamua o ko ia nei."

            A no keia mau huaolelo a Miranada, kahea koke ae la o Perosipero i ke keiki alii Feredinana, "E hele koke mai oe ano, aohe ou mana e hookuli ai oe iaʻu i keia wa."

            Pane aku la no hoi Feredinana me ka wiwo ole, "Aole io no, aka, aole i ike o Feredinana ma ke ano kilokilo, i lilo ai kona ikaika i mauu mae wale a o kana pahikau hoi i opala imua o ko kookoo mana e Peresipero. A hahai aku la ia mahope o ka elemakule Perosipero, me na manao e loli lua ana iloko o kona puuwai makamae, kahi hoi i hoomomoa ia e ko Miranda mau hiohiona nani, a loli e walo no na ka-ina wawae o ke keiki alii, ia e hoomau ana i ka hele mahope o Perosipero, no ka mea, aia no i hope kona manao ana i o Miranda la, a e nana ana oia i ua ui nei o ka mokupuni neoneo, iloko o ua minute a pau, a hiki wale i kona komo ana iloko o ke ana, kahi a Perosipero i hoopaa aku ai ia ia iloko o kekahi rumi pouli.

            O kona komo ana iloko o kahi paa, i iho la oia, "Ua kupee ia iho nei hoi koʻu mau ikaika a pau, a ua auana hoi koʻu manao, me he mea la aia i na aina moeuhane, aka, he mea ole iaʻu na kaula kupee a keia kanaka, a me ka nawaliwali i uhiia iho maluna o koʻu mau lala; ina mai keia rumi pouli aʻu e noho nei, e ike hookahi aku ai au i keia rumi pouli aʻu e noho nei, e ike hookahi aku ai au i keia kaikamahine o ka mokupuni neoneo, i kela la a me keia la."

            O Perisipero nae, aole no oia i hoomau loa i ka hoopaa ana ia Feredinana iloko o keia rumi pouli, no ka mea, lawe mai la no oia ia ia iwaho, a hoohana ae la ia ia me ka hooluhi nui. Kauoha no hoi oia i ke keiki alii e halihali i kekahi puu wahie nui, me ka hookikina pu ana, i mea e ike mai ai o Miranda i ka nui o ka hana a me ka luhi ana e hooili iho ai maluna o Feredinana, a hoomeamea ae la oia i kana kaikamahine, "E hoi ana ia iloko o kona rumi huli palapala * * *." Nihi malu mai la oia e hakilo ia laua.

            Ia Perosipero i hala aku ai, hoomaka iho la ia e hoohikiki i na pauku wahie nunui, a no ke kaumaha loa o ka pauku wahie, ua aneane oia e maule, a no ka mea no hoi, aole no i maa mau na keiki a na Moi i na hana luhi e like me keia.

            Ike ae la o Miranada i ka luhi loa o ke keiki alii, ua hookupouli ia oia e ke aloha menemene nona, auwe iho la oia me ka i ana, "Auwe!" Mai hoopapau nui oe i ka hana, no ka mea, aia kuu makuakane maloko o kona keena huli palapala, aohe ia e hele wawe mai a hala ua hora ekolu mai keia manawa aku, nolaila, ke nonoi aku nei au ia oe, e hoomaha iki iho oe no kekahi manawa."

            Pane mai hoi o Feredinana, "E ka Lede i aloha nui ia, aole wau i manao o hana pela, no ka mea, e pono au e hoopau mua i kaʻu hana mamua o koʻu manawa e hoomaha ai."

            Wahi no hoi a Miranada, i ka i anaʻe, "Ina no hoi paha oe e hoomaha iki iho loaa naʻu hoi e halihali ae i keia mau pauku wahie." O Feredinana hoi, aole oia i oluolu e kokua mai o Miranada ia ia ma ka hana pu ana me ia, aole no hoi oia i ae iki aku e hele mai e kokua pu mai i ka hapai pu ana i na pauku wahie nunui, aka, ua lalau pu mai no o Miranada i ka hana, a hookahi ka halihali pu ana i ka wahie. I ko Miranada manawa i kokua aku ai i ka hana pu ana me Feredinana, ua lilo iho la ia manawa i mea e hoopau wale ai i ka manawa, a i wa kamailio hoi no laua, nolaila, ua lohi loa ka halihali ana i na pauku wahie, aohe no hoi i la ua iki iho ka nui o ka whaie, no ka mea, ua lilo ka hapa nui o ka manawa mamuli o na huaolelo hoohie.

            Ia Perosipero nae e ku ana ma kahi nalowale mai ko laua mau maka mai, ua lohe oia i na mea a pau i kamailio ia mawaena o @@ e aka malu ana oia, no ka lilo ana o ka hana maewaewa na ke