Ka Nupepa Kuokoa, Volume VI, Number 1, 5 January 1867 — KA MAKANI INO. [ARTICLE]

KA MAKANI INO.

I unuhiia mai ka mea i kakauia e Uilama Hooīiaueueihe, •» William Shaīies}K'are" Mnhope iho o ka pau ann o kn Perosipem hoo[)uka ann i kana mau huaokh» okalaknla imua o Feredinnnu, a ia wa no ! o Feredinuna i pane aku ai e like n»c ka | pane ana a ka mea i heie wule a maa iloj ko o ke knua, a no ka inen np hoi, l»e I knnnka no i hoomakuukauia e u-n iniua | o na enemi a pau e kue mai anu ia ia ; u 0 kona mau helehelena inai luna a lalo, he helehelena koa )oa kona, & wiwo ole | no iioi, i uwili pu ia no hoi e ka hiehie i ; ka i ana, ,; Aole! Aole loa au e ae iki ! ana e hana ia mni au pela, a hiki wale i ! ko'u ike nna he enemi ko'u i oi ae ka ! iknika maiuua o'u a me kuu pahikaun, ka j mea hoi u'u e hilinai nui nei." Iu wa koke no i unuhi ae ai o Feredirana i knnn pahiknua, a iilmu mai 1o in Perosipero. Aka, mamua ne nae o ka | wa e iho mni ana o ka pahikaua iluna e i Perosipero, ia wa i wiiiwili ae ai i | kona kookoo mana me na huaoielo ane j e loa; a me he imo ana la a ka maka, o j o ka innnawii koke iho la 110 ia i hiki <>k i ai ia Feredinana ke oni ae, a<»le no ho | lie nnue iki, aole hoi he hupai hou ae | kana pahikaua e hahau ih<» la Perosipero I no ka inea, ua puliki ia kona ikaika < | ka mana kilokilo o Perosipero, nie kt ! hookupaa loa ia o kona kino malu.na ( | na iniha a kona mau kapuai i ku ai. j A o Miranada hoi, ike aku la oia i ki i hana a kuna makuakane, hiua aku la ku ■ na poo ilnoa ona, a hapai ae la oia i keii I inau huaolelo aloha me ke anb kauiuhu j i ka i ana f e, "No ke aha la oe e imni ino nei me ke aloha ole i E kuu inakua kane, e ae mai i na leo uwalo a kau hia po, a e kahili ae i ka hana aku ia ia m< ka hoooaikola mai ka mole ae o kou wai s a e haawi iho i kou mc ka meoemene po, o lilo^" 11 *I®*1®* kai« kamahine i uku no ka. inea, ī o keia wale p*-** ' ua ° M i ike | ia e aV' ** a,oba iU *• ia c ,ike P® i oiaio loe." r Pane ike k hoi ka makuakane, "E nobo malie loi oe, mai pane bou ouu oe 1 hookahi huaolelo hou, o .'ilo auanei m i (Bca e bli ae ai kuu inaioa malana ou e k* kaikamahine. Heaha! Ue moepuu f*ha ea! A he panihakahaka oo ka mea e hooili niai ana i ka ino! Manao anei oe aoie i ka naa» o kekahi n>au l|ae te mamila 0 ia nei; a i kou ike ana iho nei ia hokoku koke no kou naau, no ko Kalihana like ole me ko ia nei mau heiehelena ? E ke kaikainahioe naaupo, he nui wale na keiki opiopio i |«kolu ia ko lakou nani maiiiua o keia

kanaka; aia a ike oe »n Inhou. e lioomnnao ae oe i ka'u e olelo alTii i»ci ia o<», a 0 keia kanaka. ua like no ia o»e Kaltbann, a heaha la kou mea i manao n»a i<M ai nona, ine ka like f»u ole o ko k«ua mau manēo?'' Mc keia mau huaolelo kalaea a P«rosij>oro i h««rt i iho ai i na huaolelo kaau a kana kaikamahine. A n>a)iopo o n tnanaura,pane mai la kana kaikamahine, 1 ka i ana ae t 1 Ua hnemim kuu nloha non», aole o*u makemake i kekalu kanaka i oi ae ka nani a mr kn liieliie inamua o ko i* nei." ; Ano keia mau n M»r inatirt, Ikahea koke ae ia o Peros»pero i ke keiki aiii Fere<linana, U K hele koke mai oe !ano, aohe ou mann e hoi»ko!*ai «»e m'h i keia v*a." Pane aku la no hoi o F< r(Hlinana ino ka wiwo ole, *'Aole io no, aka, aole i ike 0 Fercdinana ina ke ano kilokilo» i lilo ai kona iknika t niauu tnae wnle, a o ka- , nn pahiknu hoi i opnla imun o ko kookoo imann e lVmsi|>ero. A halmi aku 1a ia )maho)>eoka eleinukule l l erosipcro, me Ina mnmio e loli lua ana iloko o kona • I puuwni makamae. kaln hoi i hoomomoa |ia e ko Miranadi mau hiohiona nnni, a (loli e wnlo no na ka-ina wnwae o ke kc« | iki alii, ia e hoomnu nim i ka lu le innhope o Per«>Bi|)ero, no ka mea, nia no i ho* pe kona mnnao aun i o Mirnnnda la, « e nnna ana oia i ua ui nei o ka mokupuni neoneo, iloko o ua minute a pnu, n hiki wale i kona komo nna iloko o ke ona, knhi n Perosipero i hoopaa oku ni io ia iloko o kekahi rumi (>ouli. O kona komo ana iloko o kahi paa, i iho la oia, ( 'Ua kupee ia iho nei hoi ko'u mnii ikaikn a pau, a ua aunnn lioi ko'n manao, me he mea la aia i na nina moeuhnne, aka, lie men ole in'u na kauln kupee a kein kanaka, a me kn nawaliwuli i uiiiia iho mnluna o ko'u mnu lala ; ina mni kein rumi |Hiuli a r u e nolio nei, e ike. hooknhi aku ai au i ke.in kaikamahine o ka mokupuni neoneo, i kela la a me kc« ia ln. M O PoroBipcro nae, aole 110 oia i hoo* mau loa i ku hoopaa ana ia Fcrediiiana iloko o keia nimi pouli, no ka mea, Inwe mai la no oia ia ia iwnho, a lioolinna ue la ia ia me ka hooluhi nui. Knuoha no hoi oin i ke keiki alii e haiihali i kekahi puu waliie nui, me ka hookikioa pu aua, i mea e ike mni ai o MirQnnd;i i ka nui o ka hina a ine kn luhi nna e iionili iho al mulunn o Fereduiana, a hoomenmea ne lii oiu i knna kaikaumhine, <l E lioi aua la iloko o kona nimi hali palapnla * * • I Niln malu mai la oia e hakilo ia laua. | I i P<jroBipcro i hala aku ni, hoomaka iho la ia e hoohikiki i na pauku wahie nnnui, a no ke kaumnhu lo;t o ka pauku wnhie, ua aneane oin e mnule, a no ka rnCn no hoi t aolo no i mnn mnu na keiki a na Moi i na hana luhi e like me keia. Ike ae la o Miranada i ka lulii loa o ke keiki alu, ua hooku|Kmlt ia oia o ke aloha menemeue nonn, auwe iho la «ia me ka i ana, "Auwe! Mai hoopiipau «lui oe i ka Imnn, no ka mea, aia kuu makuakane mnloko o kona keena huli palapala, aohe ia e hele wawu mai a hala ua hora iekolu mai keia manawa aku, nolnila, ke 'lnonoi aku uei au ia oe, e hooihlhl iki }iho oe no kekahi manawa. 71 | Paue mai hoi o Fcrcdinana, <l E ka • Lede i aloha nui i«, aole wau i mnnao o | hana peln, nn ka mea, o pono «u e hooi pau mua i ka'u haiia mai»ua o ko'u ma* I I nawa e hoomaha a»*'* % I Wohi iio -AOi a MtranadB, ika i ana'e, j 4t lna i>* paha oe e, hooinaha iki īho |>ra na'u hoi e halihali ne i keia «nau |pauku wahie." O Feredinaim hoi,aole ioia i oluolu e kokua mai o Miranada ia j ia ma ka haoa pu ana me ia, aole no hoi ioia iae iki aku e hele mai e kokua pu -n»ai i ka hapai pu aaa i na pauku wahie nunui, aka, ua lalau pu mai no u Mtra* nada i ka hana, a hookahi ka halihali pu ana ika wahie. Iko Miranada manawa i kokua aku ai i ka hana pu ana me F«j redioana, ua lilo iho la ia manawa i mea e buo|iau wale ai i ka manawa, « ī wa kamailio hoi no laua t nolaila, ua lohi loa ka haliliali ana i na oauku walue, aohe no hoi i la ua iki iho ka oui oka wuhie, 1 no ka nx», ua hlo ka hapa nui o ka ma. nawa mamuli o na huaoielo hoohie.

(• Perofipcro nae e ku ana ma kahi nalowale mai ko l .ua iihumaka mar, ua lohe oia i u pau i kamailio iu ma. waena e aka malu ana oia, no ka lilo ek hana unewaewa na ke

* foha e l"ku ana iloko o V»a puuwai ka l'.ihh eiua. fn |yoi nae e hoonanea kainaillo ana, n»f)flu aku la o Fcredinana, '-Owai kou in»a llai mai ia hoi ke kaikamahine i kona iuoa me ka i pu tna», na kue ia konn.hai ana i kona inoa ponoi ifio, mannili o ke kauoha a kona makuaka«ic, 110 kn ir»t»a, aole i makemake kona m.ikuakane e l«>he >«i koiei mo». A lohe o IVn'Bi;it'ro no na huaolelo a k;iu;i kaikainaiuni', mino iki iho la na iil») o kou:i papal'ma no kn nkoaka, 110 ka iiH'.'i, nkuhi no oia a ike ua haki kana oielo knuoh«, n u»e na kamiwni ana i ni i nn Mirana{Ja nei. nka, aole no n;ic e hiki i:i ia ke huliu koke oku i kaun kaikamahhie, rro kona hialele ana i na ol<-lo |mf>;i ;ir»n, no ka mea, mamuli o ka um r »n kilokilo i hmn ia in, i haule koke ia ;ii kana kaikamahine iloko o n:i npona pumeiiaiia n ke aioha me Fviredinaua, u pela h«»i o Feredinaua ia Miranuda, noīniln, hoolohe loa uku (a ia i na olelo loiln n Feredmnnn me ka oluolu. A iwatna o k«fia iuau olelo ia Miranada, ua hm pu nku oi;t i ka nui o kona aluha ia n inamua o na wahine e ae a pau ana i ike in innniua. A lohe hoi o M>mnuda i knnamau oleI > innhnlo, ('Fercdinann) a me ka oi kela au» ne o kona nani imuu oua wehine a pnu o ke 110 nei, i pane niui ni in, "Aole ;iii i hoomnnuo iki i nn helehelenn o kok.ihi w;ihinc hookuhi, nole no hoi i oi nku ii.i knne i ike ia e a'u mamua ou a uk: kuu ninknnknne. Ona nani eae no hoi n pnu, nole nu i ike in,nka,e inanaoio m:ii oe i ku'u <• hai nkii nei, aoie i makumnhu i kekuhi mea e ae Hoku o kein tio holookoa n pau e lilo i hon pn-nn pu me n'u, nkn, o oe hookahi wale no. Aole lon no hoi nu e mnkemake iki i na hiohionn o keknhi mea e ne' nkn, o kou hooknhi wnle iho no. Aka nae, ke hopohopo mni la 011 i kuu kamailio ioiii ioa me «><•, n uu honlele au i na olelo ao a kuu makunkone." A lohe hoi o Perosipero i keia mau olelo, uknnku mnlu ilio ln oin rne ka luliluli nnn o koua poo, n me he mea la nne puhn e olelo inni aua me ne la, (, Uu holo pono keiu e like me kuu inanno no ka mi'a, mnmuli e lilo ann kuu kaikamahine i Moi Wahiue no Nnpele." A iiinhope iho, hoolohe mnlie nku In o lVrosipero i iia olelo loihi n ke keiki alii, 110 kn men, un mun un keiki ahi i kn puuiia nua i na mumnln olelo ine ke kuoo mmkui o kn leo e hku me ku men imui iwnenu o ku uoho unn o un nlo uiii n pau e kumnilio in ni. A iwnenn nne o knnn knmnilo nnn, i hni nku ni oiu iu Mirana(ln, oia iho no ku hooilinn Moi o ke knhiuuu o Nnpele, n e iilo una hoi o Mininiulu i Moi Wuhiue. "A ! lie nnuupo nu ke uwe iho i kn men n'u e hnuoli nei, no ku mea, e paue nku au ia oo e pono ni me nn huaolelo hemolele ame ka hewa oie hoi. Owau

iiu knu wahine, inu oc e innre anu ine n*u o pono ni." A inuliope ilio no o ko Fcro(linnna lioem iikiii iinu mni i kn iMinninda mnu liuaolelo ia i,i, aia hoi. iko ia uku lu lioi o iYrosipcro e mnalo ae anu iinliu o laua, akn, (iiuknu iho )n nne o Mimnmla. A iio ko iMirunndu ano makuu, pane mnj !a 0 rorosipero, »*Mai nmkau oe e kuu kaiK.ij;)n])W)u, no ku ineu r ua lolie uu i kau in;»u huaolulo inui ku muu a i ka liope ; a »> «e hoi e Feretliitann, uu hoohann uku am:i nu iu oe tne ku lulii nui ? Ae e liaauna au iu oe i uku nmkamue no kou luhi unu, m i kuu haawi ana aku i kuu kakai--innliine nau. O kuu inau hoopilikia una u pau ia oe, he innu mea hoao wnle no ia na'u ia oe, i mea hoi e ike ia ai kou alolui io, nkrt, aole no oe i luli ae mai ke kulana mua au i ku ai. A o ka'u inaknn« nne ia oe, e lawe oe ia, ka mea a'u i kuai ilio ai me na kulu liou o ko'u lae pouoi, a mai akaaka inulu iho nne liui oe kē hai ue uu, aohe kona Ukt mu ka ili o ka honua, u o koua kulana i keia mau la, uia oin innluna loa ne o na nani a pau i mahulo uui ia. M . A i hou mai |u ia in luuu, e noho pu iho no laua e kumailio e iike tne ka meu hiki ia laua, a hiki i konu hoi hou aua inui i o luua la, no kalhea, ua kono ia inui niii e kekahi wahi huna ana, e liele uku o hooponopono, n e ike hoi i na hana i hana ia. A iolu; o Mirunada i nn olelo a kona makuukane, hoomoopnpo iho la ia« aole 110 he inanao huliu ko ku mnkmiknne no konakueana i na knuohn aim i haaui iti ia ia nana e malama. la i'eh.iiipelo i hanlele iho ai ia laua, kahea ae la oW i ka uhane Arielu. Aole 110 i eino, hiki mu'» nnn keln me ka hoilu.i 1 nu inea*a pau ann »»^ n a aku ni i ke nlii o Napele. a me ke hoi o Per<sipero, a i mai la, v linaiele ne j au i ko kaiknina a me ke alii o Nop>u» t uu aueaue e pau kn ike a me ka lohe, no ka makau i*na mea kamaliae a'u i hoike aku nei imua o laua" (Aoh i pau ) Ma Kr KauoWA.—Ke kauoha ia »ku lwi na hoa * pau o Kn Puali Kimi Abi H* }<i l, f hele nui m i U imlaw«i iua leo lakou Kaa wai wa Kaupuaua i U poPoaone ka po q ka 12 o ke»a malama. Ma ia e koho hou ia ai na Luna hou no ia Pua li A e hana la ana hoi ma ia po kekahi hana nui no ke kaa wai hou e hiki liiai am «V,i keia mau !a iho. O na hoa a mau ho* i hiki ole mai i ka halawai o ia po, e hoo kuuia fakbu mai loko a\tu oka Puali Kmai Ahi, a e wehe ia oe ko lakou mau inoa i waiho ana iloko o ka Papa laoa ma ka iiiM o ka Luna Auhau, a e pili hou no » laleoi np iAul«iti pili Aopuni< E akoakoa ae i ki hora 7 o ia po. B wiki hala ka pui inilimiU Ake aioha, i wkai a k< Koolau. W. Pineiu»**X J. K. KAUH**~ >a i v^uolelo

;Ka Lr\A Hooroxoro?to, . - UH. Kclisa. Na HOF£ LU.NA HOOHMIOPONO, | J* I PoB/HAKt7 Ma>AO ao SE KL&KOĀ. e. J. Laiaoa, (Lyoos.) S. M. Knmakau, i lier. Ji. Kuaea, Kev. C. H. Aneiu, ;G. W. Kanuha, (Aodre».vs.) } (Oniula,) D. Mak^. I Kev. L.Lniana(Lyons) , (Lokomo.) I