Ka Nupepa Kuokoa, Volume VI, Number 2, 12 January 1867 — Page 3

Page PDF (1.68 MB)

KE KUOKOA, HONOLULU, IANUA RI 12, 1867.

En glish Column.

FOREI GN NEWS.

The Mo rning Star.

The new brig Morning Star sailed from Boston for Honolulu on the 12th of November. Secretary Clark writes: "A large company of deeply interested spectators was in attendance. As the good craft swept out into the stream, with every sail spread, the setting sun came out and lit it up in one splendid blaze of glory, as if responding to the prayers and good wishes just expressed in its behalt. Another touching scene in the closing exercises was the singing of the stanza "Shall we whose souls are lighted," by Mr. and Mrs. Bingham, as they passed out of hearing, to which the Father replied in Hawaiian, "waft, waft, ye winds, His story."

Con gressional Proceedings.

De c. 3. Congress Met.

In the House, Mr. Elliot, of Massachusetts, introduced a bill to repeal the thirteenth section o f the Amnesty Act, and the rules being suspended, the bill passed—yeas. 111; nays, 39.

WA SHINGTON, Dec 4.—In the House, Mr. Wentworth offerred the following resolution:

Resolved: In response to that portion of the President's message that relates to those communities which claimed to be Confederate States of America, that his House finds in the many acts of disloyalty which have transpired in those communities, since its last adjournment, as well as in the recent elections in loyal States, additional seasons for insisting on the adoption of the pending

Con stitutional Amendment, before it will consider the propriety of giving them Congressional representation.

Mr. An cona moved to lay the resolution table. Lost — yeas, 32; nays, 119.

The resolu tion was then adopted without division.

Kasson, of Iowa, offerred a resolution, on which he demanded the previous question, calling upon the Judiciary Committee to consider the propriety of making it the duty of the President to proclaim martial law in those districts of the lately rebellious States whe re murders or other outrages have been committed upon citizens, and where the local authorities have failed or refused to act and punish offenders. Agreed to.

Dec. 7.—The Senate Committee on the District of Columbia have agreed to report a bill giving university suffrage in the district and allowing the District to elect a delegate to Congress.

De c 10. — A resolution was adopted calling on the President to furnish the names of all persons engaged in the rebellion who have been pardoned since April, 1865.

Dec. 11.—The House has passed, by 132 to 31, the Judiciary Committee bill, providing that the Clerk of the House shall not place on the rolls of the House the names of any members from States lately in rebellion until until their governments shall have been recognized by Congress.

A bill, providinig that no State shall be entitled to representation in the Electoral College till it is represented in Congress, was reported and made the special order for Thursday.

Europe.

Surratt has been captured in Egypt. The correspondence relative to the capture of John H. Surratt has been communicated to the House. Surratt says he participated in a plot for the abduction of Lincoln, but was at St. Alban's, Vermont, when he heard of the assassination. At Rome, he admited his share in the conspiracy, and said Jeff. Davis was cognizant of the scheme.

By the Atlantic Cable, we receive news that the evacuation of Rome by the French was virtually completed Dec. 13.

Vera Cru z advices to December 2d say Maximilian has been induced by the liberal offers of the Church party and the merchants to continue in Mexico, and endeavor to defend the Imperial crown. He is said to have received twenty-five million dollars from the Church, with a promise of as much more. The war news from various parts of the country, however, indicates that he will need something besides besides money to maintain an Empire in Mexico.

The Atlantic Cable gives us intelligence of an in crease of the Fenian troubles in Ireland. The British Government has ordered another regiment across the channel.

NU HOU KUWAHO.

Ia makou e kakau ana, aole i ku mai ka mokuahi Kolo rado, eia nae ke komo mai nei ka moku kiapa Alena (Ethan Allen) me ka nu hou a hiki i ka la 15 o Dekemaba.

Surata.

Ua hopuia kekahi o na mea nana i pepehi ia Peresidena Linekona oia o Surata; ma Aigupita kahi ana i noho koa ai a ike ia a hoomaopopoia e kekahi hoahele ona, a haiia i ke Kanikele Amerika. O ka moolelo o konu hopuia ana, aole i loaa mai ia makou, eia nae ka mea i maopopo, e lawe ia ana ma Ame rika ma kekahi moku Aupuni, a e hookolokolo ia ana malaila. I keia makahiki iho nei ua komo kela iloko o ka puali koa o ka Pope ma Italia. Ua manao ia oia paha ke poo o ka poe i hui e pepehi ia Linekona, a ua hiki paha iaia ke hai mai, no ke komo ana a me komo ole ana o Iepa Davisa iloko o kela hui kohu ano diabolo e hooki i ke ola o kela kanaka pono.

Roma.

I ka la 13 o Dekeamba, ua haalele loa na koa Farani ia Roma, a ua huki ia ilalo ka hoe Farani e kuuwelu ana maluna o ka pakaua o Sana Anekelo. Ua nui loa ka pioloke o ka manao o ka Pope, e manao ana e hele i Kivita Vikia he kulanakauhale liilii ma ke kahakai, ilaila e noho ai he mau la. Ua manao ke Alii wahine o Farani oia o Eugenia e hele e launa pu me ka Pope ma Roma. O kekahi mau mea hanohano Enelani, ua hele i Roma e hooluolu i ka manao o ka Pope, aole nae i maha kona noho ona.

Enelani.

Ma kekahi o na lua eli lanahu pohaku ua ili mai ka poino nui maluna o na paahana. He lua hohonu loa. 270 kapuai ka iho pololei ana ilalo, a ua loihi loa aku no hoi ka eli pao ia ana malalo ma ia hohonu. No ka piha o loko i ka ea ino, ua pahu ua ea la i kekahi kukui, me he pauda la, a ua aneane 400 ka poe i make. Weliweli ua make, a o ka mea i ehaeha loa ai ka manao, o ka uwe nui ana o na wahine a me na keiki a me na pili kino o ka poe i make. A oiai e eli ana kekahi poe e loaa i na kupapau, poha hou ana ua ea ino nei, a papapau hou i ka make kanaka.

Ka Ahaolelo o Amerika.

Ua hooholoia ke kanawai e haawi ana i ke koho balota i na ili-eleele ma ke kulanakauhale o Wasinetona a me ka okana e pili ana (District of Columbia.) Ua hookomo ia mai he kanawai no ka koho balota o na wahine, aka he mea hoohenehene wale no keia a ua hoole loaia.

Ua a'e kekahi Kene rala Amerika maluna o ka palena o Mekiko, a ua hoonoho i kona puali koa ma ke kulanakauhale o Makamora, no Mekiko ua wahi la. Aka ua ho-ahewa mai kona poo, oia o Kenela Kerimana. Ua hoi o Kenela Kerimana a i Nu Olina.

Ua ae like o Farani a me Amerika i keia manawa no na hana ma Mekiko. Mamua iho nei ua aneane lilo keia ninau i kumu pilikia iwaena o laua. I keia manawa nae, ua ae o Farani e hana no o Amerika ma Mekiko e like me kona makemake, eia wale no nae, e hookaa i na aie Farani e koe ana malaila, a e ae mai i na Farani e komo mai a lilo i poe noho aina a mahiai ma kekahi lihi o ua aina la. A e hookaawaleia aku na koa Farani a pau.

O ka moolelo no Makimiliana i haiia mai, ua hauhili loa. Hai ia mai ua holo i Farani— A hai hou ia mai ua ae kela e noho, a na ka aoao kahuna-pule Ka tolika o Mekiko e uku iaia i na dala he 50,000,000. a o na kalepa kekahi. A e ae no kela e noho ma ke ano alihi kaua, a hiki i ka wa e pau ai kona ola. Auhea i ike ia aku o ka pono o kela aina lalau o Mekiko.

Ke olelo mai nei na kahuna lapaau, e make ana paha o Kalelo ta, ka Emepera wahine. Ua huhu loa o Makimiliana ia Napoliona no ka mea ua wahahee mai kela iaia e kokua mau ana iaia a eia ua haalele loa iaia i ka poino.

Na Feniana.

Ua maopopo ole ka li ia ana a me ka hookuuia ana paha o na Feniana i hopuia a hookolokoloia mamua iho nei ma Kanada. Ua nui nae ka pioloke o ko Beritania. Ke hoouna nui ia nei na puali koa i Irelani mai Enelani aku, ke noke nei no ka poe Irelani ma Amerika Huipuia i keia hana Feniana, e hoolalelale a hooeueu kekahi i kekahi. O ka pono paha e ili mai ana no loko o keia hiaa o lakou o ka hooluolu mai o ke Aupuni o Enelani i kekahi mau mea hookaumaha o lakou ma Irelani.

Ua oleloia ua akoakoa na kanaka 200,000 ma kekahi halawai imi pono o ka lehulehu ma Enelani.

Rusia.

Ua hana ke Aupuni o Rusia i kona mau uwaea telega rapa, mai Pitabuga aku a holo loa i ka Hikina ma ka aoao Akau o Asia oia hoi o Kiberia. A o ka hiki aku paha koe i Pekina ma Kina. Ua hiki ua uwaea la i Kiala, a mai laila a Pekina, ua hiki ke kanaka me ka lio i na la he 12. Nani ka puni o ka honua i na hana akamai.

 

Na Palapala.

AHA HUI PAIO O HONOLULU.

Ua halawai iho nei keia Aha i ka po o ka Poaha i hala aku nei, oia hoi ka la 3 o Ianuari, 1867, me ka hapai ana i ke kumupaio i waiho ia ai imua o ia Aha, oia hoi keia, " E hiki anei ke hooulu hou i keia lahuikanaka ma keia hope aku, aole anei ?" Ma ka hoopaapaa ana, ua ike ia ka mea e ulu ai keia lahui, oia hoi keia, " E malama pono i ke kino, a me ka ohana." I ka nana aku, he oiaio maoli keia, i na e malama pono ia na kino a me na ohuna, alaila e ulu hou no keia lahui, aole mea e kaulua ai ka ulu ana o keia lahui. Ma ia po no, ua waiho hou ia he kumupaio hou no keia Aha, i mea e hana ai keia Aha i ka po o ka Poaha e hiki mai ana oia hoi ka la 17 o Ianuari, a penei ua kumupaio la. "O ka ilihune anei kekahi kumu o ka emi ana o keia lahui, aole anei." O ka nui o na lala o keia Aha he 28, a ke waiho hamama nei ka puka no ka poe e makemake ana e komo mai iloko o keia Aha Hui. I mea hoi e maopopo ai i ka lehulehu ke kumu i hapai ia ai keia Aha, nolaila, ke waiho ia aku nei, ka wehewehe ana, a me ke kumukanawai o keia Aha Hui, oia hoi keia:

WEHEWEHE ANA.

No ka mea, he mea pono i na kanaka a pau ke makaukau ma ka noonoo ana i na mea i pili i ka noho ana o ka lehulehu a me ka pono o ke Aupuni, a he mea pono hoi ke makaukau lakou ma ka hoopuka ana i ko lakou mau manao ma ke akea. A oiai ua ike ia, o ka hui ana o kahi poe e ao ia lakou iho, a e hoowalea ai ma ia hana, he mea ia e makaukau ai lakou ma ka noonoo a me ka hoopuka pono ana i na mea I noonoo ia ma na huaolelo; nolaila, ke hohohui nei makou ia makou iho iloko o keia Aha Paio. A i mea e pono ai, ke kukulu nei makou i keia Kumukanawai me na Rulahana a me na Rula hoomalu.

KUMUKANAWAI.

PAUKU 1. E kapaia keia hui KA AHAHUI PAIO O HONOLULU.

PAUKU II. Ua kukulu ia keia Aha i mea e akamai ai kona poe lala ma ka noonoo ana, ke kamailio ana, ka paio ana, ka haiolelo ana, ke kakau manao ana a me na rula a pau i pili i na ahaolelo hana e lawelawe ana iwaena o kanaka.

Aole nae e ae ia ka hoopaapaa ana o na kumumanao pili hoomana imua o keia Aha.

PAUKU III. O na lala o keia Aha, oia na kupa wale no o ka aina, i loaa aku na makahiki he 18 a oi ae, a i ae ia e elua hapakolu o na lala a pau ma ka o lima ana ma kekahi halawai mau o ka Aha.

PAUKU IV. O na Luna o keia Aha, he Lunahoomalu, Hope Lunahoomalu, Kakau olelo, a me ka Puuku, a e koho ia lakou ma ka balota ana.

PAUKI V. O ka hana a ka Lunahoomalu oia ka hoomalu ana i na halawai o ka Aha. Iaia ka hooponopono ana i na haawina hana o na halawai. Nana no hoi e kahea i na halawai ku i ka wa o ka Aha. Nana no e koho i na komite, ke hookolo ole ia ma ke ano e ae.

PAUKU VI. Ka hana a ka Hope Lunahoomalu, oia ka hooko ana i na hana apau a ka Lunahoomalu; oiai e hiki ole mai ana ia Luna i kekahi halawai o ka Aha.

PAUKU VII. O ka hana a ke Kakauolelo, oia ke kakau ana a me ka malama maikai ana i na moolelo o na halawai a pau o ka Aha. A e malama oia i papa inoa o na lala a pau o ka Aha.

PAUKU VIII. O ka hana a ka Puuku, oia ka malama ana i na dala apau o ka Aha, me ka malama pololei ana i ka helu o na loaa me na lilo a pau. A e hoike oia i kana hana i kela hapaha i keia hapaha makahiki, a me na wa a ka Aha e kauoha ai. Aole hoi e hiki iaia ke uku aku i kekahi dala, no loko ae o ka waihona ke loaa ole mai iaia ke kikoo a ka Lunahoomalu; aole no hoi e lawe ia kekahi dala no loko ae o ka waihona me ka hooholo ole ia e ka Aha.

PAUKU IX. E koho ia na Luna o keia Aha ma ka halawai hope o kela hapalua a me keia hapalua makahiki. A o ka mea nona na balota i oi mamua o ka hapalua o na balota a pau, oia ka mea i kohoia.

PAUKU X. E hiki no ke hoololi ia keia Kumukanawai e ka elua hapakolu o na lala a pau i hiki mai ma kekahi halawai mau o o ka Aha. Aka e hoakaka ia ma ke kakaulima ana, ka mea, a mau mea hoololi a pakui paha ma ka halawai mau, mamua iho o ka wa e hooholoia ai.

 

Hoike Kula o Makawao.

Ma ka la 19 o Dek. A. D. 1866. nei, ua hoike na kula kamalii o ka apana o Makawao mai Huelo a hiki i Keokea ma. O na haumana kula Ohana a Rev. J. P. Kelina, na haumana kula Sabati, a me na haumana kula apana.

NA MAKAIKAI KAULANA.

Malaila o Rev. L. H. Kulika Rev. Lolina Anaru, a me na haole e ae oia apana a me ko Wailuku. Malaila pu no hoi na kanaka hanohano o ka Aina; oia o P. Nui, ka Lunakanawai Apana o Makawao, J. Keohokaua ka Luna Auhau. A malaila pu no hoi me na haumana o ke Kula Kahunapule a Rev. W. P. Alexandero, a me ka poe e ae he nui wale.

NA HANA I HANAIA.

Nui no na hana ma ua la la. O ka hana mua nae, oia ka hele huakai ana o na haumana kula a pau, na haumana kula apana, kula Sabati, kula ohana. Ua kahikoia ka huakai i na wai hooluu eha. O na haumana kula apana, he kahiko keokeo ia, o na haumana kula Sabati iho, he ula weoweo, a mahope iho o lakou, na haumana kula ohana, ua kahikoia he kahiko uliuli, a mahope aku o lakou, he ula loa, he ula wena hoi ia.

A hiki ka huakai ma ke alo o ka luakini, kulike mai la ua mau haumana kula apana la, a me ko ke kula ohana, a himeni mai la i kekahi mele i paanaau ia lakou, me na leo maikai, a he oluolu ka pepeiao i ka lohe ana.

A pau ka himeni ana, ku mai la o Rev. J. S. Green, a hoomaikai i ke Akua.

A pau ka haiolelo a Kauka Kulika, a me kekahi poe e ae, ua komo nui aku makou iloko o ka luakini.

Ua kahikoia ka luakini i na lau nahelehele i hoopuluia e ka ua Ukiu. Ua kakauia ma ka paia o ka luakini, ma kekahi kala, me na lau wawae-iole. "Ua mau ka ea o ka Aina i ka pono." O ka Hae Hawaii a me ka Hae Ame rika hoi kekahi e kau ana ma ka paia.

Kai no hoi o ka nani wale ia. I nana aku ka hana mauka, e ku ana he papa kaukau loihi, ua hele wale a luluu i na nai i hanaia me na lima o na kaikamahine o ke kula ohana o Makawao. He nani na lihilihi, he nani okoa no hoi ko na kakini, ko na papale, ko kela ano keia ano, a ua akamai maoli no ka hana ana.

A i nana ae hoi kuu hana makai, e ku ana no hoi ua papa-kaukau loihi, ua hele wale a ohuohu i na mea ono o kela ano keia ano. A ma ka aoao maloko mai o keia mau papa kaukau, e ku mai ana kekahi mau pua nani o Edena Hikina, a na lakou no e haawi mai i ka mea i ka puuwai e hakoi ai, ke haawi aku hoi i kau makana ia lakou.

A pau ka paina nui ana, a luana wale iho hoi a liuliu iki iho, kani honehone mai la ka leo o ua mau kaikamahine la o ke kula ohana o Makawao. Ma ka olelo haole ke mele ana mai. Maikai maoli no, a pau ke mele ana me ka leo, me na lima wale mai no hoi ke mele ana mai. Uina la ! Heaha la ia! Olu no hoi ua lima. Like no hoi ke kuhi ana, lalau ole. I luna, ilalo, i o, i anei. Nani maoli no!

LUNA AUHAU.

He aloha i ka M. H. 1856 i hala.

E KA NUPEPA KUOKOA E; ALOHA OE :— Me kou mau kahu hanai a me na paahana o kou keena hooluolu. Ua loa mai ia'u he mau kumu hana e launa pu ai kaua ma kou kaena hoonanea, o na la kikiki wela o ka makalii o ua kaona nei i hele a piha opala ke kulanakauhale o Honolulu. Eia noia. O ke ano a me keia mea he mau la 365 iloko o ka makahiki h ookahi, ua like noia me na ao lewa uliuli panopano ma lalo ae o ka lani, e uhi paapu ana i ka lewa holookoa, me he mau punohu la. A i ka wa a ka naulu, a me ka makani wehe opilani e paio ana i ka lewa, a kau liilii ae 'la na ao mao a maanei, a poha wale iho la no, a mahope nalowale. Pela no na la 365 iloko o kela A. D. me keia A. D.

No ka mea i ke au o ka A. D. 1866 i hala aku la, ua aloha au ia makahiki me he aloha ana la o ka makua i kana keiki hanau kahi. Pela no hoi ko'u aloha ana i ka A. D. 1866. aka, o kana mau hana nae, ua awahia a mulea, aole nae au i manao, he kumu nui ia e ino ai ua makahiki la i pau aku nei. Aka, no na mea e noho ana, e pee ana malalo o ka malu o kona mau eheu oiai, (oia hoi ka poe uhane ola,) no lakou ka hewa, a me ke ino iloko oia mau makahiki i hala, no ka mea, he like ole ke ano o ke kanaka e ola nei malua o keia ili honua me na la 365 iloko o ka makahiki ke pawalu ia, a ke pa kanawalu walu ia hoi ka nui.

No ka mea, o ua makahiki la i hala, he makahiki maikai hemolele loa ia, a me kana mau hana kupanaha, a me kona oluolu maikai maoli, ua like ka makahiki me ka hoa aloha ponoi, ua olelo mai no ia me kona leo oluolu i na keiki a kanaka. Aka hoi, ua pale ae na keiki a ke Diabolo i kona ao ana mai, a ua hele ae ma ke alanui laula o ka make. Nolaila, o na wa, a me na au i hala, he mea nalowale ole ia, a he kia hoomanao hoi iloko o ko kakou mau naau pakahi a pau, me ko kakou haawi aku i ka mahalo, a me ke aloha i ke Akua, ka mea nana kakou i ae lokomaikai mai, e komo poo kakou me ke ola makamae iloko o keia makahiki hou e ku nei. Aka, aole kakou i ike i na au ma mua aku nei iloko o na la pohihihi o keia A. D. 1867.

Oiai hoi, aole i ike ke kanaka i kona wa, no ka mea, he wa i waiho ia mai mawaena o kanaka, o kela aina, me keia aina. Aka, o ka nani, a me ka mai kihilina o keia A. D. aole i akaka loa, no ka mea, eia no kakou i ka nuku kahi i kau ai, a i ku ai hoi, nolaila, he mea make hewa ke aloha makahiki hou, no ka mea, aole oe i ike pono e ke kanaka ui opiopio, a me ka wahine ui helehelena nani, i kou noho ana i keia mau ki aku, e ahonui ana paha o 1867 ia oe, e ole ana paha, nolaila, he make hewa ke mele aloha makahiki hou, wahi a'u aloha makahii pau, a ma ia mea he pono ia kakou e heluhelu i keia.

No ka mea hoi, o kakou a pau la e noho ola mai nei mai Hawaii a Niihau ea, huli mai a nana a alawa aku i ka hoa pili o kakou (1866.) Ka mea nana kakou i malama maikai mai me he makua la. Nolaila, aole paha e pono nui e paulele kakou i keia makahiki, no ka mea aole i ike ia kona ano a me ka maikai o kona naau, e like me ko ia la i aui aku la. Nolaila, he mea pono paha i kou Luna hoopuka ke ae mai, e waiho aku au i kope o ke mele o ke aloha no ka makahiki i hala aku la. Aloha!

W. B. KAUANONOULA.

Haliimaile, Honolulu, Ianuali 7, 1767.

 

No ka Ahaolelo Makahiki o Puna me Hilo Makahiki. 1866.

Ua hoomaka ka Ahaolelo-makahiki o na hoahanau o Puna a me Hilo i ka La 25, o Dec Mak. 1866. Poalua hora. 12 o ke wakea A ua akoakoa mai no kekahi mau hoahanau no Puna 8, no Hilo 24. Elua la o ka Ahaololo ana.

Ua noho o Rev. T Coan i Luna Hoomalu a ua Koho ia o H. B. Nalimu i Kakau olelo. A ua noonoo keia Aha i kekahi mau kumumanao i hoike ia.

1. O Ka haipule i hapalua hora a, he mea nui ia, elike me Ka Iesu olelo, Aole loa he mea iki e hiki ia oukou ke hana ke ole au.

2. O na Kula Aupuni. Ua noonoo keia Aha i Ka hemahema o na Kula Aupuni i ike ia i keia manawa, Eia malalo iho kekahi amu hemhema i ike ia,

(1. O ka like pu loa o ka uku o kela Kumu keia Kumu, me ka like pu ole o ka hana,

(2. O ka lilo loa ana o ka mana koho Kumu Kula, a me Ka mana hoopau aku o ke Kumu Kula, i Ke Kahu Kula, Nui wale no,

(3. O ke koho ana o ke Kahu Kula Nui i kekahi mau Kumu kupono ole, e ao aku i na keiki ma na hale Kula,

(4. O ka hoonoho ana o ke Kahu Kula Nui, i na Kumu Kakorita ma Kahi nui o na keiki hoole pope, i ua Kumu la,

(5. O ka hookaawale ana i na keiki kane a me na Kaikamahine, ma Kahi kuponp ole e hookaawale aku.

(6. O ka waiho wale ia o kekahi mau Kula, me ka hoike ole ia a puni Ka makahiki

(7. O ka hooike, ole ma keakea o ke kahu Kula Nui i na Kula me Ka lohe ole o na makua mea keiki, a me ka poe makemake hoi.

3. No Ke Alaula, a me ke Kuokoa. Hooholo ia, e hooikaika nui na luna, a me na hoahanau i lawe nui ia keia mau Pepa maikai, ma na apana a pau o Puna a me Hilo.

4. No Ke Kula Sabati. Hooholo ia, Ke ae like nei Keia Aha, a me na hoahanau a pau ma Kela apana Keia apana, e Paipai i na Keiki, a me na makua no ke Kula Sabati a e Koho hoi i Kahu Kula Sabati no lakou iho, ia ia pu me na hoahanau, i holo pono Ka hana ma na Kula Sabati.

5. O Ka huli Baibala. Hoohoolo ia, o Ka Baibala he La no ia, i ole Ka ia, Pouli loa kakou, pela no i ole Ka Baibala, naupo loa kakou. Ke makemake nei keia Aha e hoolako ia na hale a pau mai Hilo, a hiki i Puna, i keia Ipukukui Nui e malamala ai oia ka Baibala.

6. O Ka pule hoomau. Hooholo ia, i hoomau na Ekalesia o Puna, a me Hilo, no Ka pule hoomau ma ka pule mua o Ianuari. La 6. Kahoomaka ana, ewalu la ka nui, a me ka Poaha hope o Febuari, i la hoomanao no na Kula,

7. Mahinahou. Hooholo ia e hooikaika na hoahanu a pau, i mau ka Mahinahou o Hilo a me Puna.

8. O Ka malama ana i Ka la Sabati Hoolo ia. Aole e pono i na mea a pu Ke hele wale i ka la Sabati E pono no i na mea a pau e hoomaopopo io, i Ko Iehova Kanawai 4. eono la wale iho no o Ke Kanaka, o ka hiku o ka la no ke Akua ia, a nona wale iho no, aole e pono iki i ke Kanaka ke lawe i kona la hookahi.

9. No Ke ola o na Kahuna, Hawaii. Hooholoia. Na kela Ekalesia keia Ekale sia e Kokua i Kolakou Kahu iho, a me Ka poe i loaa ka Palapala hai olelo. E koho ia i mau Luna hanaikahuna no keia mak. 1867. Na kela apana keia apana e koho i ko lakou Kumu hanaikahuna iho, a ua koho no keia Aha ia Rev. T. Toana e kokua pu no ia hana.

10. Ua hoike na kahuna a me na hai olelo i ke ano o kanoho ana o na hoahanau a me ke ano o ka hana a ka Haku ma kela a ma keia Kihapai o Hilo me Puna. Ua maikai ma kau wahi a ua mahele ia ma ke Kupaa ana o na koa o Iehova, a no ka hua o na mahiai a ua uwe hoi ka Aha no ka nawaliwali o ka hana a no ka hupa hua ma kauwahi.

11. Puunae Kala Mahina Hou. O ka nui o na kala kokua Mk. Hou o Hilo a me Puna no ka M. H. 1866. $1289 60. a penei ka puunaue ana.

1 Papa Hawaii no na aina e $1000 00

2 " " no Nuleke 220 00

3 No na pilikia ma Kile me Pe ru 269 60

Ina ua huiia ke kokua a pau o Kile me Pe ru a me na Luakini, Mahina Hou, ia mea aku ia mea aku ua 4000. kala a oi aku.

Ua maikai ka launa ana ke kokua ana a me ka hai pule ana o keia Aha hui hoahanau o Hilo me Puna, Ua lilo keia hui makahiki ana i mea e lokahi ai ka manao a mau ai ke aloha a e ikaika ai ka hana.

P. Hilo.

 

MARE.

Ian. 2. ma Halawa Molokai, mare o Kanemo me Ilikaalani. Na Rev. S. W. Nueku laua i mare.

Dek. 3, ma Halehhku, Hamakualoa, mare o Nailima me Hai. na Rev J. P. Gerina laua i mare.

KAMAKA—WAO KILA— Dek. 11, ma Waimanalo, mareia e

Rev. S. Waiwaiole. No Waimanalo laua.

 

HANAU.

No v. 28, ma Ahaino, Molokai, hanau o Alaapapa w, a me Hoomana w, he mau mahoe laua.

No v. 26, ma Waihee Maui, hanau o Kaumuki k, na Kauhako me Neau.

Dek. 27, ma Nakapalepo, Lahaina, hanau o Alapai w, na J . Kahiona me Kahiki

Sep. 2, ma Hamakualoa, hanau o Paukoa.

No v. 27, ma Hamakualoa, hanau o Keaonaulu k.

Dek. 16, ma Halehaku, Hamakualoa hanau o Beniamina.

Dek. 28, ma Makiki hanau o Piilani w, a me John k, he mau mahoe laua, na Kawahalama me Naholoaa.

 

MAKE.

Dek. 23, ma Halehaku Maui make o Kaka k.

Oka t. 12, ma ia wahi no make o Kukue k.

No v. 6, malaila no make o Kalanui.

Ian. 1, ma ia wahi no make o Naihe k.

Dek. ma Hookamakea Molokai make o Kaleialoha k.

Dek. 15, ma Waialua Molokai make o Konohiki w.

Ian. 2, ma ia wahi no make o Hauhia k.

Dek. 14, ma Kamaliu Kona Akau, make o Kahiona k.

Dek. 26, ma Manoa make o Kikau k.

Dek. 28, ma ia wahi no make o Wahineakoki w.

Dek. 29, malaila no make o Huluhulu k.

Ian. 2. malaila no make o Liwai

Dek. 27. ma Makiki make o Alika k.

Nov 25, ma Palawai Lana i make o A. Kauhi k.

Dek. 27, ma Niupaipai Honolulu make o Mikala w.

Dek. 22, ma Peleula Honolulu make o Mauae w.

Dek. 29, ma Niuhelewai Honolulu make o Nakakaeha k.

Dek. 31, ma Kakaiki make o Kalima w.

Ian. 1, ma ka Halepupule make o Niihau k.

Ian 1, malaila no make o Kaila k.

Dek. 29, ma Kalihi-kai make o Mahoe w.

Dek. 27, malaila no make o Kaiewe k.

Dek. 16, ma Kamoiliili make o Makahakina k.

Dek. 23, malaila no make o Keamolio k.

Dek. 24, ma Paakea make o Kaaiakawaha w.

 

HE MOKU KUNA HOLO

---O—

ANE (ANNIE)

O William Babcock ke Kapena E hole mau ana i Kona, a ma ka Poakahi ae nei, la 14 o Ianuari   e holo ai ke malie, i

KAILUA,

KEAUHOU,

KEALAKEKUA,

A hiki loa ma Kaalualu i Kau. No na ukana a me na ohua, e ninau i ke Kapena.

267-1 t*

OLELO HOOLAHA

---A KA---

PAPA OLA.

E HELE ANA KA LUNA O KA PAPA OLA e makaikai i kela wahi mahiko o na palena o ke kulanakauhale o Honolulu nei, iloko o keia malama o Ianuari 1867; penei: Apana 1, iwaena o ka la 14 a hiki i ka la 18 Apana 2, iwaena o ka la 18 a me ka 23. Apana 2, iwaena o ka la 23 a me ka 27. Apana 4, iwaena o ka la 27 a me ke 31. Aia ka Apana 1 mauka o Alanui Moi, ma ka aoao Hikina o Alanui Papu. Apana 2, mauka o Alanui Moi, ma ka aoao Akau Komohana o Alanui Papu. Apana 3, makai o Alanui Moi, ma ka Akau Komohana o Alanui Papu. Apana 4, makai o Alanui Moi, ma ka aoao Hema Hikina o Alanui Papu.

JOHN BROWN (BARAUNU,) Luna o ka Papa Ola. Honolulu, Ianuari 12, 1867. 267-3t

 

OLELO HOOLAHA.

NO KA MEA, UA HOONOHO IA MAI KA mea nona ka inoa malalo, e ka Mea Hanohano G. M. Robertson, kekahi o na Lunakanawai o ka Aha Kiekie, I Luna Hooponopono ma ka waiwai o KEAUIKALIMA i make aku nei, no Kapalaamea, Kona Akau, i Hawaii. Nolaila, ke kauoha ia aku nei, o ka poe a pau i aie i ka mea i make, a me ka poe ana i aie ai, e hoike mai lakou mawaena o na la he 30 mai keia la aku imua o D. Kahanu, a i ole ia, i kona hope ia

J. Komoikehuehu. D. KAHANU.

Luna Hooponopono Waiwai. Honolulu, Ianuari 12, 1867. 267-3t*

 

OLELO HOOLAHA.

E IKE AUANEI NA NA MEA A PAU KE nana mai, owau e Mrs. Kaoiwi, ka wahine mare a Kaopua i hana ia i ka berita paa o nei mea he mare, me ka hemo ole, o ka make oia ka mea e hemo ai. Ua ike iho nei au i ka Olelo Hoolaha a kuu kane a Mr. Kaopua, i kukala leo nui ae nei i ke akea, e olelo ana, "ua haalele ka wau ia ia" Ke hole aku nei au, aole, he wahahee nana. Aole na'u ka haalele nana no, ua haalelele ino mai oia ia'u iloko o na makahiki eha. Ua koi aku au ia ia e hoi mai e pili, aohe wahi mea a malia ia mai ka uwalo aku. Eia au malalo o na haole e noho nei e imi i wahi ole no'u. E pii ana ke kai i ke kaikamahine o ka malu ulu o Lele, ma ka aie ana i na Halekuai. Me ke aloha no i

kuu kane. M rs. KAOIWI.

Waihee, Dek. 26 , 1866. 267-1t*

HOOLEWA KUPAPAU.

E HOOLEWAIA ANA KA WAHINE A

PELEULI o

LUIKA KAUAHI

I ka la Sabati ae nei, Ianuari 13, ma ka hora 2 o ka auina la ke malie, a ina aohe male alaila hoopanee no. 267-1t*

 

HALE PAI KII!

AIA KO'U HALE PAI KII MA

MONIKAHAAE,

Mawaena o ka HALEKUAI BIPI a me ka HALEKUAI MEA AI o S. SAVIDGE ma ke Alanui Papu. He emi loa ke kumukuai o na KII. H. L. KEIKI (CHASE)

267-1 y Mea Pai Kii.

 

KAUKA LAPAAU.

---O —

Dr. Kennedy (Kene de) kona inoa.

AIA NO KONA HALE KAUKA MA ke Alanui Papu, makai iho o ke Alanui Hotele. Honolulu. 245-1y

 

Kauka Lapaau,

—O—

A. C. BUFFUM, kona inoa.

AIA NO KONA HALE KAUKA MA KONA hale noho ALDRICH HALE ma Alanui Papu, Honolulu. 236 6m

 

MOKU KUNA WAWIKI!!

E HOLO MAU ANA KEIA WAHI moku i Molokai i keia pule keia pule mai Honolulu aku nei. A ina, he ukana hooili ka kekahi a e holo ohua ana paha, alaila, e ninau no i ke Kapena oia o KAHALEMAKE.

 

NO HONOIPU me NAOHAKU.

Ka Moku Kuna

"KOHALA"

O HOWARD ke Kapena.

E holo mau ana keia moku ma na Awa i oleloia maluna, no na ukana a me na ohua. E ninau i ke Kapena, a i ole ia, ia

6m KAKELA me KUKE.

 

OLELO HOOLAHA.

E IKE AUANEI KANAKA APAU loa, ke papa aku nei makou, o na mea nona na inoa malalo iho, mai hele hewa kekahi kanaka a mau kanaka maluna o ka aina kuai o makou ma Waiea, Kona Hema, Hawaii. O ka mea kue i kona olelo papa, e uku no ina dala, aole emi iho malalo a maluna ae o na dala elima. O na holoholona hoi, oia hoi ka lio, bipi, hoki, a pela aku, e uku no i ke $1.00 no ke poo. E lilo keia i kanawai paa a mau loa aku.

P. PALEA,

LUKEHIWA,

PAHIA,

NOEO.

Waiea, Kona Hema, Hawaii, Dek. 27, 1866. 265-4t*

OLELO HOOLAHA.

O KA HUI MAWAENA O APAI A ME Kilauea na puke nana i malama iho nei i ka Hale Aina Pa na huina o Alanui Nuuanu a me Hotele ma Honolulu nei, ua hoopau ia ma ka la 15 o Dekemaba iho nei, mamuli o ka ae like ana. O na bila aie a pau, e lawe aku imua o Apai no ka ka hookaa ana. APAI(Pacyer) KILAUEA. Honolulu, Dek. 28, 1866. 266-3t*

 

KUPANAHA!

WAHI MEA KUPANAHA LOA AOHE

i ike ia mamua ma Honolulu nei, eia ma ka HALEKUAI o C. F. PULUKA.

262- tf Alanui Papu.

 

Lole Hou o Kela ano keia ano

ma ke kumukuai kupono i keia wa

MA KA HALEKUAI O

C. F. PULUKA.

262-tf. Alanui Papu.

 

ALAPIA ELEELE MAIKAI LOA Ma ka Halekuai o

C. F. Puluka.

262 tf. Alanui Papu.

 

I KA POE

MAHI PULUPULU!

E KUAI NO AU I KA

PULUPULU SI AILANA

I kela manawa keia manawa

A PAU MA KA UKU MAKEPONO LOA. E lawe mai ma kuu Keena Pulupulu ma

HONOLULU NEI.

H. M. WINI.

Honolulu, Nov. 10, 1866. 265-2m

 

J. W. KEAWEHUNAHALA.

Loio ! Loio !!

O KA POE MAKEMAKE I LOIO E KOKUA ma ka hoopii ana, a pale ana ma ke Kanawai imua o o na Aha Hookolokolo o keia Aupuni, e kii koke i ka mea nona ka inoa e kau ae la maluna; a e loaa no oia ma kona Hale no ho i

Kikihale,

ma uka o kahi o J. KAHAI Esqr., a i ole ia, e loaa no ma ka Hale Hookolokolo i Honolulu, Oahu. Honolulu, Feb. 9, 1866. 219-1y

 

HANA KAA O NA ANO A PAU.

UA MAKAUKAU AU MA KO'U HALE hana KAA ma AINA HOU, e hana i na kaa o na ano a pau,—Na Kaa i pau i ka hakihaki o kela ano keia ano, a me na mea no a pau e pili ana ia Oihana. Nolaila, ia oukou e na makamaka mea Kaa, e ikeia kakou hookanaka. WILLIAM AULD (UILAMA) Honolulu, Sept. 20, 1866. 251-3m

 

Halekuai Mea ai! Halekuai Mea ai!

Ma ka Hale Unihiepa ma Alanui Papu.

UA HOOMAIKAI IHO NEI KA mea nona ka inoa malalo nei i ke Kulana o kona HALEKUAI MEA AI, oia hoi, no ka hookipa ana mai i na kanaka maoli e kalepa ana, a o kona iini nui, o ka hoolako mau i na mea maikai loa a pau e makemake ia ana OIA HOI KEIA MALALO IHO:

AILA,

PALAOA, PALENA, KOPAA,

PALENA LIILII, LAIKI,

PIA

KOLU HOOLUU LOLE, KAMANO,

UWIKI KUKUI, MEA ONO, KULINA,

BALE, ILI PALAOA AI A KA LIO, &c.

Elua ana mau Kakauolelo i makaukau no ke kuai aku me na makamaka, mai ka hora 5 o ke kakahiaka a hiki i ka hora 7 o ke ahiahi. M R. KAKAI (A. D. CARTWRIGHT.) Honolulu. 243-6m