Ka Nupepa Kuokoa, Volume VI, Number 2, 12 January 1867 — KA MAKANI INO. [ARTICLE]

KA MAKANI INO.

I uni'hin mai ka mea i kakauia e hhima Heenaueueihe. ,4 Wiiliam SAnktsjxzr?"

4, No ka mea, i ko laua manawa e . uwana wale ana i o a ianei me ka make i ka pololi, a me ka luhi hoi o ka auwana ana i ke kai, waiho k«»kc aku la au i na mea ai e hooluolu »i i ko lnua kin«>, o nn mea ai ono loi no hoi a pau ; a oiai laua e hookomo ana i na mea ai, hnano e iho la wau ia'u iho. rna ka hoohalike ana n»e kekahi der<igo;n ai-kanakn, a ku inamao' loa mai no au mai o laua mai. A i ko laua wa i ike lihi mni ai ia'u, hoio man>n i loa aku la hiua e i«o« hewn nna i o innei; i wahi e loaa ai paha kekahi ana, a i ole | ia, kekahi puha lanu jwiha e pee iho ai. " A ia laua n» hoi e |>ee ana, h« ohna- ; lulu aku In nu i kuu ieo me k:i i ana, he mau mea hana lokoiuo laua ia Perosipe-' j ro a me kana kaikamaliine, no ko laua i hookifke ia nna ia ia mni kona Okana 1 : ! Aina mai, a hnalele ia ia a me kr»na knii knmahine e mnke iloko o ke kni, a no ia , hana ino aua a olua, i ili mai ai keia poino maluii;! o olua a me ka moku h<>lookoa a pau. j <4 I ka wa no hoi i !<»he ni ke alii o Na- , pele a me Anelouio ia :i»au olt>lo a'u, ua i puiwa koke laua, a Imomnnao ne la i na ' mea a laua i hana ai ia olua. A i ko'u | ike nna i ko laua ano, ua uhiia laua e ka ' eehia a me ka minamina no ka 1110 nui a j laua i haua mai ai ia oe a me kau kaika- | mahine, a o k<> k«ua uulii ana no ia hei wa, he miiii oiaio loa no; aka, owau hoi, i he kino uliane ko'u, aole nae e hiki ia'u | ke kala aku i ko lauu hewa, no ka mea, ! aole iii'u ka haua ino ia ana mai, a iun ma o'u In ka hanaino ia ana inai, a e lan ko'u lohe ana ia mihi o Inua, ekala koke no au i ko laua hewa." Pane aku la o Poresipero, "Ina paha o oe ka mea i inanao mua e kala mua i ko laua hewa, pehea la hoi au ka mea kino kanaka e like me laua, aole anei e hij ki ia ; u in mea ? Molaila ea,e lawe koke i mai oe ia laua iauei e kuu Ariela mui-

kai, ke oluolu nae oe." Aole no i līuliu iho, liiki niai la ka Moi Anetonio, u me Goitezilo pu i haliai inai 1 mahope o Ariela, oiai lak<»u e hoopihoii hoiia ana e na leo mele o Ariela i ka lej \va ; a ma kalū i o mai ai ka leo mele o j Anela, mnlaila lakou i uhaimaiai, a hiki i wale i ko Lkou ku aua imua o Perosipe•jro. i» O keia Gonezalo, oii no ke Gonezalo •j i hoouka ui;ilu ni i na mea ai a ine na | mea e ae e pono ai ka holo ann, a ine na .' buke pu hoi a Perosipero iluna o ka waai! pa ; i ko laua in.iiiawa i kumakaiaia'i e ij Anetomo mn, me ko laua manao e poho - ana o Perosipcr«» ma iloko o ke kai, * * i Ua aweawe iln» no ke kaumaha a mu : | ka eehia maluna o lakou, a ua hoopouli ; ia ko lakon mau noonoo kannka, nolaila i ■ i hiki ole ai ia lakou ke ike niaopopo ia i Perosipero, uolaila hoi, hoikemua mai ia 11 o Perosipero ia ia iho ia Goneznlo maii; kai, ma ke kapa ana mai ia ia. oia no ka

i [Hiukalahnln i pakele ai konn oln mui ka | »! make i ku pololi a me ke anu o ka mon-l 1 ; ana. Alaiin. ike ae lo ke ahi a ine kona ?! kaikaina, o Porusipero uo kn keia a lakou - e noho pu nei, ka mea hoi u laua i hoo» ; i! kumakaia ai iioko o ke kni. 1 Me na upe a me na waimaka o Ane-| 1 ! tonio i lele mni ai e apo, a e hooiianhaa 1 ! loa ona ia ia iho, me ka mihi io ana i ko-! 3 I e ! na hewa, i mea e lona inai ai ke kala ia| e kona kaikuaana. A o ke alii hoi, me ii i ia manao mihi honkahi oia i hoahewa loa 1 ; iho ai, i kona awili pu ana mni me Ane-1 11 1 tonio e hookuke ia Perosipero, a e hoo-! ; make hoi ia ia i kn pololi n me na nmno I | huhu o ka moaua. Kala aku uo hoi o a I Perosipero i ko Inua hewa, a i aku la i i-| ke alii oNapele, "He \rahi makana ka'u -1 ia oe e ke «lii, aia maloko o keia hale. v A wehe ae laoia i ka'puka o ua hale la, ; a ike ia aku la ke keiki alii Feredinana, ii e u paani ana me ke kaikamahine Mira* I nada, ka ui opio hoi o ka mokupuni neo--111 neo. J j Aohe mea hiki ke hooemi iho i ka olia j oli o ka makua a me ke keiki iloko o ko | laua hui ano e ana, no ka inea, ke mnnao u j nei kekahi un make, a |>ela im hoi keka- | hi, ke manao nei no hoi ua make kekahi. ®j Kahaha! heaha keia mau mea kino o | luaole ? Eia no ka hoi he poe kanaka no maluna o*keia mokupuni neoneo, a i i- hea la ko lakou wahi i noho ai, a akahi no i- o ike ia 1 lle mea kupanaha maoli keia! E hoooaanao ae kakou, iloko o keia ma-

nawa ko Mtmnida »kc lehuk'hu ana • na kane i ku hke ole ko ! ikoti mau helehe!cua kekahi nte kekahi a nolaila ke kumu o kona kahaha ana.,)" "E ka makua. nuii he« mai nti keia poe, a e hele ana lakou » hea ? 9 A i ua manawa nei a Miranada i \\o&puka ai i keia mau huaoklo, i>«»»a loa mai la ka Moi o N*pcie »a ui« o iKe oia i ka hiehie mae «*le « ua Mimnaila nei, ua hiki ole iaia ke hoopuka ae i huoolelo mahalo kupono nona, no ka meo, ua oi e aku ko ia nri nani mauui* o na nnni a pnu ana i ike hi ilokoo na Aina e, nn mokuuuni a me na mokuaim o »e a pau. A ua liko no hoi ke kuhihewa o ka ninkuakaue me ko ke keiki i ka i ike inua ai oia ia Mirann«1n, no ka moa, ninnu a«ela oia la Ferec)inana, "Owai kci;\ kaikamahine opiopio ? Me he inea U oia iiei ka wnhine akoa uana i h<H»k«>o i ka knkou pili, a h«>ohui hou mai nei ia , kakou ma keia wohi Pane inai la hui o Fcrcdinnna mc ka akanka pu mai. no ka Iike lon o ko ka inukunknne kuhihewa mc kona ; ''Aole, ; he kanaka no oia e like mc ko* ka- ! kou nno, n e like me k«) knkou mnke ann, Ipela no kona, nka, ma kn bcrita mau loa o ke Akua iwaena o kntv.>ka e \M\iho nei» e lilo nna oii ihmi, un iho uei nu ia i in nn'u mnu loa n hiki i ka wa n ka ane- . I;» o ka mnke e hookanwale mai ni, oini inole au i nonoi n kuka pu lioi i keia m«i nno o'u ine oe e kuu m.'ikuuknne, no ka j mea, ke maiiao loa nei uu, nole kaua e : halnwai kino hou ana, n u«>luili» ko'u mea j i knknli oie ai, a liooknulua iki ilio ai hoi | ko'u mnnno ae, a ae pu la hoi me oe, a, iaole no hoi au i mnnao ke ola nei no <ic. 1 O kt?ia kmkamahine opiopio, uia no ke kai!vainahine n l'crosi|>cro ke aiii (du- | ke) kaui.ina o Milana u'u i lolie wale ai uo i kona mahalo nui ia, noln hoi i ike , makn >» hiki wale i keia wn, akahi no au n ike in ia, n mn in nnlo loan ni iu'n ko | ola nluii ann ma keio ao, a e lilo ana ptj ha 14 i mau opua e oni koolu;» nei no

, ka men, ua hoolilo iho kela ia in iho i makunknne nlua no'u um kn huowi nnn uioi i keio knikun;atiinc opiopio na'u o o knun kamnkahi hoi." ; Pane oku !h hoi ka Moi, "A, owou pu aunnei keknhi uinkunknne ono. O! na- | ni wule ka lun olu o na poniuikni i ili mni j mahope iho o ko knkou loua nnn i nn pii likia. Kc nonoi nku ik i oii i ko hoo- | maikni ia mai o'ti mai ka'u kaikamahine mai, e knla mni hoi oia i kn'u mau huaolelo pono ole imun onn." Mahope iho o ia mauuua, poue mai la o Perosipero i kn Moi n me konn knikn- ; iiih, "O na popilikia a pnu i liala, e lioopoiua knkou ia mau men, a mni h'wma- ! nao hou olua e hoiuoino mnnno ni." A mn ia .munawn mni a liiki wnle i ka wa a kn mnke i hookaawale {wknhi nku ai ia : lakou, mai wnena ae o ko lakou noho pu nnn me ka oluolu, nole he paonioni, aole | hoi he mau kue i liana hou in iho ma ia . hope mai. A pau kann olelo ana, puili paa hoo

nku In oia i kona kaikainn ine n« apo puinehaua io a ke aloha kaikunann i ke knikaina, a hooiaio aku la ia imtia on i, me ka poloai pu ann ae i ka inoa o ke Akun ola, nona ka inoa e hoouaui mnu loa ia, ia ao nku a ia ao aku. Ua kala nku oia i kona hewa ma ka inoa o na leni; a hai pu aku no hoi oia i kona kaikaina, ua pono iio kona hookuke nna ia ia mai kona aupuni mai, no ka mea, ua ike no oia pela i wanana mua ia mai ai nona, ' E kipaku ia aku no ia mai kona aupuni aku, a mahope iho o kona kipakuia ar»a, e lilo kana kaiknmahine i Moi Wahineno Napele, a o knnn mau inoopuna hoi na hooilina o ka nolio alii o Napele. A ua hooko ia keia wanana i keia inanana, ma ka halawai hou ana mui nei o kakou mai luna o keia mokupuui auoano. K lilo ana kuu kaiknmahine i wahine na k« Hooilina Moi o Napele, no ka mea, ua ; hilo ia oia iloko o na kaula kaakolu a ke : aloha ; aohe mea hiki ke hookoo ae mai |ka nakinaki ana i hoopaa ai me Miraim« da» no ka mei, ua ikaika ia " Me keia mau huaolelo o Pero6Īpcro i hooluolu aku ai i kona kbikaina, a moku- , inokuahua loa iho la na mnnao o ke kaikaina i kona lohe ai a i keia mau huaolelo, a hilahila 100 iho la ia i konn hanaino kumu ole ano i kona kaikoaaoa. A pe- | la oia i kulou iho ai rne ka uwe haaloui l° u noi- A o Gonezalo oluolu, puili «e »hi ia i kono mau lima, a nonoi ae la i ke | «honili o ka lani, e hooua mai i ka po*

! maikai malunn ona opiopio a!u elua, e'j iioomakiiukuu ia ana no Ka h<«<»islo i puuvra> hm>kahi e like mc ia i olelo īa mai : fct |)fincr. j <'Elua puuwai, j Hookahi no nae pana ana." ] Ha« aVu la o Perosipero im«a o lakou.; "Aia k« moku ma ke awa kahiikuai! me ka maluhia, aole loa kekahi kaula o kona mau i«a i moku!i>oku f aole no hoi i makna la ae kekahi kapuai hookahi o ko-' ii» mau pap», a ua akoakoa ae na laina 1 a pau liuna ona ; a noinila, owau auanei n nie kuu kaikamahine pu kekahi e ukali po aku muhope oka huakai a ke alii,' mn ke kakahiaka nui oka la apnpo;" ! Olelo hou aku la n«» oia ia lakou, Es noho iho onkou e hooluolu* i ko ouk<m | iiihu opu me na mea ai hooluolu kino i' l.iko ia u, na inta ai hoi a ko'u home ti hooiako .'ii im na wa a me na kau i iiala : ae nei. E hke me ka nui ona hooiio i liaia a*; nei in'u inaiuna o keia niokupii- i ni, oia hoi he uinihumamaiua, peia ka 1»»- ; ilii o ko kakou kaawaie ana. a f eia ka e j hoiawai hou ana kakou, noiaila, e ai ka-! kou, a e inu iioi me ka hauoii." i Lalan iho ia hkou i nn n»ea ai, akn,! nnunua ae o ka aiapolio ana i nn mana il<>ko »» ko iakou mnu waha. he puie hoo-' maikai hou ka Gon» zilo i hanui ae i ke ahouui <» ka l;im, e hiilaniia kona inoa, a < e mahoio una ia i:i no knna liuoliui ano ei ana inai ia lakou malunn okeia mokupuni lu'onoe». A pau kana kalokalo ana, ni iho la iako», a hiki w;ile i ka pilia ann. ! He nif?n kah'iha lua i k«> lakou mnuno kn ni nnn i na mea ai a Perosipero, no ka I ouo maoli, kuhinia, a kupono ka innona ' ana o ko iakou mau r»pu, nole inoiuo n ai mnhope, noie lioi manawahua, no ka me;i, ua ho«>hialaai maoli liikou ma ka ai aua, no k.i nui o ka poioli, oiui ua hakn-! huka k<» lakou mau opw no ke komo wa-1 lti mea paina oie. Ano ku maknu no; hoi paha keknhi no na hana hooweiiweli i a Ari*-la, nolaila i ane piliaiku maoli ai iakou. - | O keknhi rnea npiki no in in lakou, Oj ko likou weiiweli ke nmin nku ia Kali- I b.«nn ke knene nnna e Inwelnwe mai nnn | ka Inkou innu mea ai, no kn mea, akaiii! ix) lakou a ike i ka men i oi nku kn pu-| puka mamua <• ua mea a p >u, aoie no hoi ! iakon i manno, o kekahi keiki knnnku ia ; i puka mai mai lokomai o kekuhi wahine! kannka. ; Mahope iho o ko lakou f>.iina ann i ke j nhiaiii o na ia nei, i hahai aku ai o Pero-; si|ioro i kn mooleio o ko Inua liolo aua i ka moaua, a me ko laua pae ana iluna o ua mokupuni nei. Mamua ne hoi o ko Peresipero haaieie i ana i ka mokupuni neoneo kauaka oie,i kona liookuu ana ia Ariela e hele e like ' me kona makemake ; i ka !oa a me ka i Inula o ka nina, a i ole ia, i ke ao lipoli-1 f)o ia o ioko nkii. E iike hoi mo na manu nhiu malalo o na o-pu Inau o ka wai» | lipoiipo, <? ai ana i ua hua ouo o ua laau, ! n e lioni hoomnu nna hoi i na pua aaia ! mokihnnu. Knhen aku ia ia ia Ariela, "Ke Imoknu aku nei au ia oe e kuu Anela, kuu hon pili hoi, e helo oe e like me kou inakemake ihn, a nole lioi oe e hookauwa liou ia.' 1 Pane m.ii o Ariela, "Alolia oo iii<! ka mahalo e kuu liaku aloha, nka, ke nonoi aku nei nu ia oe, owau pu keknhi e ukali aku me oe, a me kou moku hoi e iioi nku ni i ka home, na'u no e hookoaniani nku i ka mnkani Moae mahope oi, ka moku, a hiki wule i kou pae ana i ka ninn me ka mnluhin n mamun ae o ka wa au e h mwi mai ni i ke alol.n liope l»»n no'»i kau kauwa oiaio. A i knu wne| lanakila ni, nnni wnie kuu olii>li. ,> Maa- j nei o Ariela i mele ae ai i kekahi mele j leu loa penei: j lv Mu knhi ana naloaioli i inakikiai, j Mnlnila nunno\ au o mukiki ai, ' { Malulo ilio lioi o nu iihilihi puu, j 0 aa puu Nanu-liii ko'u wahi o moe ai, j Maluiln au o iiioluni ai, : 1 ka wji n na puw.» o kou-keu ana, : F. 1010 pu hoi auanoi au j Ma k»; kua o na opaupea, ; Mal)(»[H> iho o im la kikiki o ko kau, i Nani wal<? kuu olioli ! ' Olioli, olioli, Hauoli uu, | In'u e uoho iho ai nialalo o na j»ua, | K luluu īuai la maluna o na la!n. M i I Knnu iho In o Perosipero i nn bukea i me ke kookoo kilokilo onn. no kn mea,J ua hoolioioin iwaenn o kn Moi n me konn kaiknina Anelonio. e hoopau oin i ko-j nn linnn «nn i na men kilokilo. Peln i iioi \ nku ni o Perftsipero i kona aupuni, e la- j we hou ni i kona nupuni n me kona wni-; wai muialo iho o nn hoopom pono nna n ■ konn mau iimn ponoi amo kona leo. A j e ike nku hoi i kn ia mare i hoohuiia'i! kann kniknmahine me Feredinnna. I koj iakou hiki nuH aku i Napele, ua haawii koke ne ka Moi i mau ahnninn olioli no nn In he nui. A noho oluolu pu iho la j hikou n hiki wnle i ka wn u ka mea hoo-J knnwale hoalauna i kii mni ai ia lakou. Oniula. !

Ma Ke Kaitoha.—Kc kauoha ia nku nei' hoi na hnn a |vii! o Kn Punli Kinni Ahi He- , iu 4, e Jtele nui ne i ka halawai ma ko lakou I Hiile Knn wai im Koopuaua i ka po Ponono| oia kn iH) o kn ln 12 o keia malama. Mn iu ; po c koho hou la ni na Luna hou no ia Puali. A o hann ia ana hoi ma ia po kekahi! hnna nui no ke kaa wai hou e hiki mai anai mn keia nuiu ia iho. O na hoa a mau hon j i hiki ole ma» i ka halawai o ia po, e hoo-j kuuia hikou mai loko aku o ka Puali Kinai| Ahi.n e weheia kolakou mau inoj» e waiho ; una iloko o ka Papn Inoa ma ka lima o ka j Luna Auhau, a e pili hou no ia lakou na Auhnu pili Aupuni. E akonkoa ae i ka hora 7 o ia po. £ wiki!! O hala kn pua milimili a ke aloha, ipo ka ehu kai a ke Koolau. W. Pikehasa Wood Puuku. J. K. Kaunaha30, Kakauolelo. i

jKa Lcna ! .iaopoxopoxo. - - L H. ; Hope Lr.\* Hoorosopoxo, \ £ Ca * 5 1 i PoE Haiū MA.NaO >0 IB KCOKOA. ;C.J.Laiana. (Lyons,) S. M. Kamakau, | Kev. M. Kuaea, Ker. C. B. Aneiu, <G. W. Kanuha. (Andrews.) \ (Uniuia.) D. Malo, i Ker. L. Laiana(Lyoos} (Lok"oino.j