Ka Nupepa Kuokoa, Volume VI, Number 4, 26 January 1867 — Auhea ka Hoomana oiaio? Kamakamailio wale. [ARTICLE]

Auhea ka Hoomana oiaio? Kamakamailio wale.

. Mr.N. Au Ok(*z me Mr. N. Kuo'oa :— i Alr. N. Au Okoa.—Aloha oe e Kunkoa. ! Pehea kou ola ? ' Mr. N. Kuokon.— Aloha. Hc maikni no ! ko'u oln. Iloaha mai nri kau o nei knknhi* ak;i nui? Au Okoa.—Heaha mai ka hoi kau. lT,t '■ noho ae nei hoi a—o ka haulo nku koe, akahi no n kono mai ka innnno iloko o'u, e ! helo inai e ninau nku in 00, owai Iu o na hoomana i hiki inai i Hawuii no», kn Hoomana oiaio ? | Kuokoa.—Ao, e nke ntia oe o ike i kn I Hoomana oiaio ? Au Okoa.—Pela hoi KVu mnnao, p nko aa e iko i ka Hoomnna oiaio, aluila inalaila : ko'u hele ana. Kha mau llooiwana kaulun.i % «na Hawaii nei. O ka Hoomani n Hiimmu ma i lawe mai ai, o ka Hoomana a Lui ma • ma Kom* ne nei, o ka Morcmona no hoi n me ka Hihopa. lloko o uei inau Hoomana eha, aohe i maopopo ia'u ka mea oi.lio. O ka Bihopa |v\ha, o ka Morctnoni pahn, o ke ; aha h ? | Kuokou.—Aohe no hoi i maopopo ia'u la; ; aka e noonoo pu mai knun, a o ka mea no a ka-;a i ike ai he pono, malnila no kaua. Un • komo pinepme au ma Kawaiahan i na la Sa* II >:»ti a pau, a ua ike au i ke ano o kn hooma» iin ana mahila. He himene hoolen ana n<> inahila, a he haioieio no hoi nn ke Kahunaj pule na Pareka; n nana aku la au i ke nno j o ka hana ana, he mama wnle no, me ka ; maikai. Ua komo no nu ma ka hale pule ; Koma ae nei, a ua ike au i keano o ka hoo--1 inana ana malnih. Un hoonani ia o loko i ; na kii, a he kuahu nui maikai ke ku mni !ana. Nnna pono loa nku la wau i na mea |a pau i hana ia maloko o ia hnle pule. Ku | inai h he Kahunapule elemakule me ke ka- ! pa kinohmohi; nana aku no iioi, maikai la- | una ole. Heluhelu inai la i ka huke, aohe ; nae i loaa ka inoa o ia buke ia'u. O i heluj helu no la, he mea puiwa ia o'u i ki uwa | ana ae o kanaka oloko. Kia ka pela iho la I no e hana ai ia hooinana. O ka hooho like ae no paha ia mai o a o o ka hale, nana 'ku, |hamuinu launa ole, oia no ka puulu nalo | meli ia. Aohe hoi i liuliu, i nana aku kuu |hnna, e kukuli mai ana kanaka oloko. Ike |aku la hoi au i ko lakou h kukuli ana, o ! ko'u kukuii iho la no hoi ia ; nnna aku no ! hoi i ua kukuli ana, aole no hot i kanamai o | ka loihi. Ike aku la au i ka huli o ke alo o I kahi poe » ka pain, ma kihi a na kii e k*u ; inai ana, a nana aku la au e namunamu nna. Manao wale iho no au, e iilo ana paha nuaoei ua mau kii h i mau mea oia ma nei ha- • na a lakou ; eia nae, manao wau, ina wau e j hana ole e like n»e lakou, nlaila paha hewa | ka hkou hana, a lilo ole na kii e kau mai |ana i mau puaa, manu, ilio, a kanaka paha. | No ia men, neenee aku la au a kokoke me | kekahi elemakule, a kukuli pu maun, e huli 1 ana na alo i ka paia, ma kahi a na kii e kau \ mai ana. Hoonamunamu wale iho la no au ; a noonoo hou wau, ua hewa paha ka lakou ' hana ia'u, no ka inea, aole au i holoi i ko'u | lima i ke pa wai holoi e waiho ana ma ka ; puka. O ko'u ku hou ae la no ia a hele aku | la e holoi, a holoi pu ae h au i kuu lae i pan j ae ka hou. I nana ibo kuu hana, ua pau tu ! ka lepo o kuu mau lima. Olelo iho h wau, • l Ae, pono ua hana nei a makou. e lilo io ana no keia mau kii i mau mea ola ; ina nae | boi e lilo ae ana kekahi i wahi keko, o ka'u ; la hoi ia.** Ke noke nei no makuu i ka na* ! munamu, a noonoo hou wau, ua hewa paha ! ka*u namunamu ana, no ka mea, e noi ana | no au i ke keko na'u penei: ! " E kahi keko, keko, keko keiki, | Iho mai, iho«nai i o'u nei. B iho, e iho e kahi keko keiki, | I wahi luilimili na'u nei." [ Nohila, makau wale iho k no au, ni>ho

mah'e iki iho la, aka, un !ohe mai fcahi * maWuie iko » nau'iunamu ana. Ku-e mai !a nao kel i i?»*u me ka pnne ana. 4 O ko Maria maheie |>uic keia." Ia wa no, naniuna* mu hou wau. "E Mnria, i w«hi keko ke.ki ka'o, e hcoku»i mai oc." Noonoo hou wau. ua hewa ka u namunam'i nna, oiai aohe a'u kauU apuupuu ma ka lima n līke n»s kn laW°u h. O ku'i whe ae la no ia i knu wahi kaula \vufi, ,a o ka'u kaula npuupuu ii e paa ai ma ka iiima. a noke aku ia no wau i ka namanamu ana. H*»r>a inai iakou la. pahee launa o'e, ,?.ka, ke noke nei no hoi wau. "keko, keko. Ueko.'' Ike au ika hapai ana ae o kahi eiemakuie i kana kaula apuupuu n piii i ka pepeiao. o ko'u ha|v»i «e ia no hoi ia i ka'u kauia apuupuu. (kaula- wali) a hoopili ae !a au ina kuu pepeiao, a hoomaha :ki iho !a \ka namunamu ana. I hoolohe iho auanei kuu hnna, e kahea ana no kuu wahi wati, ••Ke-ko, ke-ko. ke-ko." Manaa iho la wau, e loaa io ana ka'u wahi keieo keiki ; oiai ua kokua pu mai ka'u wahi wati i ke noi ana i keko. I kuu wa e hoolono ana i ke kahea.a kuu wahi wati, lohe aku ia wau i ka hoopuka ana ae a kalii elemakule i ke Keikihipa i kai» i t » ai rna ke ken. 1 liwa no a puka ka hua hipa ia ia Jn, o ko'u noke hou aku la no ia i ka namunnmu : u 0 ka'u rio ke keko, Keko, keko, keko. Na ia nei ka hipa, Keko. keko, keko keiki." O i noke wale ftu i ke noi i ke keko—a, aohe uq hoi a loaa iki ; hele mai la o'u mou wahi Kuli a ruaecle, i ku ua mea o ka loihi oko kukuli ana. Hooluno aku la a<J, aohe r»ui 100 oka hainumu, a manao ae la au, ua loaa paha ka lakou » pau ni ko lakou i'minunamu nna ; akn, noke no nae au i ka namunamu, a no ka pau loa o loko i ka noho maJie, o ko'u noho malie nb ia. Kūe aku Ja wau i kahi elemakule me ka piine aku, ~Loaa ote hoi ka kaua." Kuhi paha kela e olelo aku nna wau, "e hoi kaua ko i ala kue mai la no ia, me ka pnne hoohuhu mai, "mamuli." Manno hoi au ika i ala olelo ana mai mamuli, aia la a pau ka pule hnawi ia inni, ke olioli wale la nu, eia kaaunnei aohe. O kuu hawanawana pinepine aku ia i ua wahi elemakule nei, huhu launa ole keIn. Olelo iho la wau, •• Ina e hookuu ia mai kuu wahi keko, ike oe i ko hoomaka'uka'u ia e a'u." Aohe no hoi i liuliu iho, oka pau no ia o ka pulo, a puka aku la makou. Mikieaku la no wau i ke pa wai hoioi, o lepo e aunnei. Hele mai la kekahi a holoi 1 na iima, a holoi hoi kekahi i kona lae, e papalua ue ana au i o'u mau lima a elua, a lioloi maoli au i ko'u mau maka. Nana aku i ka huhu o kanaku, e holo iho ana au. Au Okoa.—Aole nae pnha oe i hele hou aku i kekahi Sabati ? Kuokoa,—Aole, aka, hele au i ka hnle Uihopa ; i komo aku kuu hana, maikai no hoi o loko; maikai no hoi ke kuahu, me kamnlii haule iluua o ua kuahu la knhi i kuku īnii ai, Manao iho la au e bapetizoia ana īa j poe kamalii. o ko'u komo aku la no ia a no-j ho iho hi. Aloha wale aku no nu ike kuku , mai a ua poe keiki iiilii la iluna o ke kuahu. : ina paha nn kekahi poe keiki la la ea, uwe. mai, aka, aohe nae o lakou la uwe, ku ma- j lie mai no, lle wahi kaikamahine kekuhi, j me knhi kihei no. 0 i noho no ko'u a liu-j liu, puka mai ana un Uihopi la me ke kapa j kinohinohi, a kuhi aku la au he nlii no luna . mai o ka* manuwa, eia ka o ua Uihopa la ; Nanaaku no hoi i kahi kanaka, hakalia lau- j na ole ; huli aku la ke alo ī ke kuahu, a ku-, kuli iho la. Nui hiunn ole no hoi ka ieo i| ka hooho mai i kekahi mau Jalani i kakau-i ia ; a hooho ae h\ no hoi ke anaip.a. Eia iho ia ko'u manao, e uwe mai ana la kamnlii e ku mai ana no ka puiwa i ka hoopuoho ia j aku. Menemene wale aku no au ika haule : mai, aohe nao. Eia ka nuanei ua hoopipili; ia na wawae a paa loa ; aia no paha a polo-; li, lawe ia aku ka ai. Hookahi a'u mea ma- j kemake o ka Okana, nuna aku, halulu launa \ ole no hoi. Nawai ole hoohihi no hoi o ka-| hi poe, no ke kani maoli no o kela pila. I j kn'u naua aku, ina e hemo kela kamaliie: kuku ana iluna o ke kuahu, e kalohe ia ana j ua Okaiui la. Noho lakou la a po, kii e hoo-i kani ; o ka mea lealea iho a kamalii he pila,! nanea loa iakou la i ke kani, pau inai na ki! i ka haihai. i

Au Okoa—E hai mai no oe i kau hoomana i iko ai he oiaio, i pnu koke ne ko'u Lia ana no ia mea, i hikt mai ka la Sabati, hele aku 1 ka pule. Kuokoa. —Ae, e hoolohe pono mai no oe. Aole au e hoiuo una i kekuhi mnu hoonmna, aka, he mahalo no in lukou. Aole au e H\o nku mahope o ka nani a me ka hanohano o iia kahiko o na kahuna pule ; a o ka'u hooīnana ia e olelo ni, he hoomana oiaio. Aok no hoi au e ae e kiei aku ma na pnia kii a manao ae o ko'u hoomana la e hele ai, i ike niau ai i na kii, a hoihoi na mal.n ; aole loa. Aole no au e ne i mau kapuai e alakai nUu ia'u iloko o ka hale e ku nna ke kuahu 1110 na mea hoonani, nuanei ka'u hele ana ma ka makem&ke wale no e ike i na mea i hoonani ia ; aka, uia ka hale pule n'u i ike ai he maikni, «nalaila no «tu. E hookuku ae kauu i na hoomana, i ike ia ai ka tnea nut a me ka uuku 0 ka hana. A ke olelo aku nei au ia oe, aole au e lawe i ka mea nui 0 ka hana, he iuhi. Aia ma ka halepule 0 Roma a me ka Bihopa, he kukuli, eha na kuli; a ma Knwaiahao a me kekahi mau halepuie e ae o ia ano hoomana, uohe kukuli ana, aohe knpa kohu alii manuwn, ano hoikeike, hookano, i makemake \a aku ai. Aia nne ia mau ano ma Koma a me ka Eihopa. A ke hai aku nei au ia oe, he innu) hoomnna oiaio no, a oiaio ole noa pau. lloko nae onei mau hoomana, hookahi a*u e olelo ae, he maina

; trrt-e r o ka hana ana ; oia no ka hyc>cpana e hana h nei ma K«w*»s!hso .4 rr e kek-ihi mau ha!er»ote e ae. Eia no {;oi k^k'ihi; o \i\ hoomana h. oia no k.ii i.;; mua rr-ii i waii r,ei ; a o ka h no hoi ia i komo aj. hai ui'll aku n?i wau ;he fr.au hooJT.ant oKro ro a oi.iio oh : aka hoi. o ka u.ea tjo i hiki mai ai. oin no ka u ; makehewa no hoi piii i k»? korr.o ana aku ma kekahi nv?u hoo.mna e. r.o ka mea, aele ae la no boi he oiaio. E.a no hei: * o ba hoomana ia nana i hoopau na knpu !apuwase o H;twaii nei; pau na k'.i l?. ju,a noho maikni ka aina me ka nnluhia. I aha no In |j.>i ka ialiu ana aku. eia iho n-> ka hoo:r,3i}a mua i hiki inai, ka mea a Kaahurunnii i o!e!o ai, ' Eia ke Akua, eia ka Hoo-' ;mana." Makehewa no ka hoi ka ia la hoof»u ana ina kii laau. Makehewa wale no ; ka hoi ka ia la komo ana ia hoomana. me ka . manao oia hoomana hookohi no ka kona , mau makaainana e komo ni. Ike iho la no la hoi kaua he mau hoomnni oiaio ole no a pau, noho iho no la hoi ma ka mea nm.i, i hele like ai ma ka noiio hookuhi. Heie uo ' ka makuahine alii mamua. hele pu aku no ;na makaninana. Ake haiaku nei nu ia oe, | īna ia he hoomana oiaio -le, iea la nole no e i pau nn k*pu o Hawnii nei. Ina ao!e ke | Akua me lakou i ke kokua pu ana mai, ina no la aole e loaa ka noho muluhia ana ma , j Hawaii nei. He oiaio he hoomana ia i ko- | kua īa e ke Akua ; aole au e olelo, he hoo- < | mana oiaio ole. Nau e Kaahumanu i paa ke Akua, j ! Na makou nae e kiola nei; | Muuao oe i hookahi uo ala e hele ni, ■ Eia nae ke manamaua nei. *■ Lokoino.- )