Ka Nupepa Kuokoa, Volume VI, Number 7, 16 February 1867 — Page 3

Page PDF (1.65 MB)

This text was transcribed by:  Lynn Mangel
This work is dedicated to:  MacKenzie and Kendall Mangel

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

KE KUOKOA, HONOLULU, FEBRUARI 16, 1867

 

palaualolo, he noho m ka hale paahao ma Kawa me ka hana olea a halu elua makakiki ina ka uku mai i $25. no ke koina.

 

            Aoho no i pau loa ia pule, i ka po Poahuia no a ao ae Poaono, komo ia no ka Hale Hookolokolo e ke kolohe, a hamo wale iho la no mawano @ ka pahu hao o hoi wale aku la me kona nele.  Nana no hoi ke komo ana aku me ka iko aku no he paa i ke koa.  E loaa aku nae i ka alau haalele i ka la.  Nolaila ke kolokolo e aku nei makou i ka poe e kuko ana na manao e hana ma ia mea uko ole, e hooki, a e hoi mai, mai kona auwana ana.  Noho a la ka ikaika e hele i ka aihue.

Maui.

 

            UA HAAWI WALE AKU NA PAPA HAWAII i na mai lepera o Molokai, mamuli o ke noi ana mai a Rev. A. O. Porepe, i na nupepa Kuokoa Alaula a me kekahi mau buke i kupono ia lakou.

 

            MAKE HIEIWAWE MA LAHAINA - Ma ka poalima aku nei i hana.  Feberuari 8. ua make emoole loa kekahi haole ina Lahaina, Maui.  I ke kakahiaka nui komo aku la oia ma kekahi hale hoai@u kope, a mahope iho puka aku la i waho, a hoi hou mai he manawa pokoie, a noho ma kekahi koki emoole a hina aku la oia i hilo a lele loa ae la kona hanu.  Ua moku paha ke aa koko o kona a-i ke kumu ia o ko kona make koke ana.

 

            NA MAI LEPERA MA MOLOKAI. - O ka nui o @a mai lepera i hoouna ia ina Kalaupapa i Molokai mai ka la 6 mai o Februari 1867 a hiki i ka la 1 o Okatoba oia makahiki no, he 1 12.  Ua make aku mailoko aku o keia p@ he 27 o lakou, oia hoi he 22 kane a he 5 wahine.  Ua lako mau lakou i ka ai a me na mea aahu, wahi a ka luna nana.  Eia hoi ke noho wale aku la no malalo o na mai lepera he 31 poe i loaa ole i ka lepera, i hele aku e nana a e malama i na makamaka o lakou iho, he poe kane, wahine a keiki lakou.

 

            KA HANA AKAMAI A KE KANAKE. - Ma Lahaina, ua leohia kekah wahine i kakahi mai ino, a ua ai ia kona ihu a ua pii ka hauna a me ka ma@a.  Ua hoowahawaha kona ohana ia ia, a aohe wahi mea a lihi launa aku.  Ua ike pono ka Lunahooponopono o ke Kuokoa i keia wahine mai.  Ua lapaau ia iho nei ua wahine la e kauka Bikiniga, a ua oia loa, a na launa hou aku ka poe i hookae mua mai ai ia ia.

 

            Kauai.

 

            PII KE KAI O KA PUPULE. - Ma ka Poalua, la 15, o Ianuari i hala ae nei, pii ke kai o Maili he pupule oia ia Kekini no Hanalei uka; A penei no ia:  Huhu no o Kekini, ia Malili kane, ka mea loohia i ka uhane daimonio, ia ia e kaleo ana i ka ai, aole e ai o Maili k, aia hoi, ua pii ke kai o ka pupule, o ke oki no ia ia Kekini i ke koilipi, naha e ke poo; manaouao ke nana aku, pela hoi i maheu ai ke alina a ke koilipi, ua e 2 iniha kahi i komo i ke poo.  A i keia la a'u e kakau nei, ua loihi ko Kekini lolii ana i ke kau o ka eha, ua oni ae ka palaualelo, e like me ka mea mau i ka eha.

 

            Nolaila, e ou poe makamaka aloha, e noonao mua i ka hoolauna ana me ka mea daimonio, i pilikia ole, o hele uluulu auanei ke ahi mo ka momoku; aohe nao ai i ka papaa, @ liko me Kekini nei.                                                                                     JNO. A. NIHO.

 

Hawaii.

 

            KA LUAKINI O NAPOOPOO - Ma ka la 3 o Feberuari iho nei, ua hoolaa ia ka luakini ma Napoopoo, Kona Hema, Hawaii, a ua kapaia ka inoa o ua luakini la, o "Lanakila."  Ua piha loa ua luakini la i na kanaka a pau i hele mai e makaikai, a ua koe aku kekahi poe mawaho.

 

            NA ELELE O KOHALA. - Ua holo aku i Hamakua Hawaii, na elele o ka Aha Euenelio o  Hawaii Hikina e hana no na mea i hooholaia e ia Aha no kekahi mea e pili ana i ka noho ana o na ekalesia o Hamakua.  O na elele o Kohala i hele aku, o Rev. E. Bona,. Rev. S. D. Luhiau a me kekahi luna e iho

 

Hunahuna Huikan.

 

            MAI A REV. J. KEKELA MAI - Ua loaa mai ia makou he palapala nana i kakauia ma ka la 17, o Okatoba, 1866.  Ke ola maikai la no lakou a pau.  I keia pule ae e hoolaha no makou i kana palapala.

 

            HE PAHI-KAUA MALUNA O KA LAKAWANA. - Eia maluna o keia manuwa, he Pahi-kaua Gula maikai loa, makana wale ia mai i ke kaikuaana o keia Ranai e noho Kapena mai nei, oia hoi na ka Mekia Generala J. F. Ranai o ka Akau i make ai ma ke kahua kaua o Getebuga, Peniselavenia.  Ua hoomakaukau ia keia makana maikai e na puali koa ana i noho alii ai, a i lilo hoi nana i ao i kekahi manawa ma ke kulanakauhale o Piledelepia.  Ua kau ia maluna o ua pahi-kaua la na huaolelo haole o i ana, "He makana ia Mekia Generala J. F. Ranai na na koa o na mahele koa Nui kupaa o Peniselavania, Helu 3-5, 7 a me 8, he hoailona no ko lakou aloha a me ka mahalo."  Aohe i haawiia keia maka, na i ke akea, make e ua Generala la.  Ua ike iki no ia mamua iho o kona make loa ana.  Ua ili mai ua makana la maluna o ka ohana o ke koa i make no ke aloha i ka aina.

 

            HE NUPEPA HAPA HAOLE A PAKE. - Manua ae o ka holo ana aku o ka mokuahi Colorado i Kina i ka la 1 iho nei o Ianuari, ua paiia ma Kapalakiko, he nupepa haole a hapa pake.  Ua hoouna ia aku i Kina ua nupepa la.  Ua manaoia, e pai pinepine ia ana ua nupela mamua ae o @a holo ana a pau o ka mokuahi oka Ahahui Hooholo mokuahi o ka Pakipika.

 

            O ka huina o na 'lii a me na kanaka o ka mokuehi Amerika Lakawana e ku mai nei, he elua haneri umikumuamaiwa.

 

Ka halawai ana o ka Ahahui Euanelio

O na Ekalesia o ka Mokupui o Oahu.

 

Ua halawai iko nei keia Aha i ka la 7, 8, 9, & 11 o Feberuari 1867, maloko o  ka hale pule ma Kaumakapili.  O @ Luna o ka Aha: Rev. A. Kaoliko, Luna Hoomaiu; S. N. Hoiokahiki, Kakauolelo.  Eia na Lala i hiki mai:

 

                        EKALESIA                                                    KAHU                                                            ELELE

            Kawaiahau,                                         Rev. H. H. Pak@ka.                           Manuela.

            Kaumakapili,                                       Rev. L. Kamika.                                              Kalauao.

            Ewa,                                                    Rev. J. Bikanele.                                             Kauana.

            Waianae.                                                         Rev. A. Ka@lik@,                                         Naoho.

            Waial@a,                                                        Rev. M. Kua@a,                                             Ili.

            Ha@ela,                                                          E. Kekoa (haiolelo)                                         Ukeke.

            Waikane,                                                         Rev. Z. P@li,                                                  Ka@loa.

            Ean@he,                                                         Rev. B. W. Pal@ka,                           Hewahewa.

            Waimanalo,                                         Rev. S. Waiwaiole,                                         Kawaihalau                                         Waiiupe,                                                          S. N. Holokanhiki,                                          Kalua.

           

            Rev. J. S. Emersona a me Rev. O. H. Kulika, no Waialua, Rev. L. H. Kulika, P. Kapohaku a me P. Naone, no Honolulu.

 

            NA HOA KUKA I AEIA E KA AHA.

 

            Hon. J. @, ka Mea Hanohano P. Kanoa, a me W. L. Holokahiki.

 

                        NA KOMIEE.

 

            Komite imi hana - L. H. Kulika, O. H. Kulika, G. B. Ukeke.

 

            Komite no a@ hala@ai pule - H. H. Pareka, L. Kamika, J. @.

 

            Komite imi haa@@vina - M. Kuaea, L. H. Kulika, Z. Poli.

 

            Komite hoolaha mooolelo - L. H. Kulika, S. N. Holokahiki.

 

            Heluhelu mai na Elele i na kumumanao o na Ekalesia.  E hoomaka ana ma Kawaiahao, a e pau ana ma Wailupe.  Ua hooholoia e hookomo ma ka nupepa Kuokoa ua kumumanao o O. H. Kulika a me Z. Poli.

 

            Hooholoia.  Ke paipai nei keia Aha i na Kahu Ekalesia, e nana iho ma ko lakou mau kihapai i na wahi i hoohemahemaia e na Kula Aupuni, a e paipai aku i na makua a me na ekalesia e hoala aku i na kula.                                                                                  POALIMA. Feb. 8.

 

            1. Heluheluia ka palapala noi o Kahana, e hookaawaleia i Ekalesia okoa, a me ke noi e Hookahuna ia E. Kekoa i Kah@ no lakou.

            2. Ka palapala noi a ka Ekalesia o Wailupe, e hookahuna ia S. N. Holokahiki i Kahu no lakou. 3. Ka palapala noi a ka Apana o Moanalua a me Kalihi i Ekalesia kuokoa, a me ke noi pu mai ia P. Kapohaku i Kahu no lakou.  4. Ka palapala noi a ka Ekalesia o Waianae ia Rev. A. Kaoliko, e noho hou oia me lakou.

 

            Hooholoia.  Ke koho aku nei keia Aha ia Rev. M. Kuaea, Rev. Z. Poli, Rev. L. H. Kulika i mau Komite e kaahele i ke kihapai o Hauula, a e hoakoakoa i na hoahanau, a e paipai aku ia lakou e hui lokahi lakou a e kahea aku i Kahu no lakou, e paipai ia lakou e hookaa i ko lakou aie e noho nei i ka lakou haiolelo ia E. Kekoa.  A i keia manawa aku, na ua lala o keia Komite e hele pinepine aku ilaila, a e malama i na Ahaaina a ka Haku me lakou i kela hapaha keia hapaha makahiki.

 

            Hooholoia.  Ke ae aku nei keia Aha, e noho hou aku o Rev. A. Kaoliko i kahu no ka Ekalesia o Waianae.

 

            Hooholoia.  Ke apono aku nei kei Aha i ka hookumu ana i Ekalesia hou ma Moanalua a me Kalihi.

 

            Hooholoia.  E lilo o L. Kamika, H. H. Pareka a me L. H. Kulika i mau Komite e hookaawale i ko Moanalua a me Kalihi i Ekalesia kaokoa, a na lakou no e hookahuna i kekahi malaila, ma i akaka ia lakou ka pono o ia.

 

            Hooholoia.  Ke paipai nei keia Aha i na Kahu Ekalesia o Oahu nei, e makaikai aku lakou i na kula o ko lakou mau Apana i kela manawa keia manawa.                   Poaono, Feb. 9.

 

            Hapai ia ka niele ana ia S. N. Holokahiki a me Manuela.

 

            Hooholoia.  Ke ae aku nei keia Aha i ka palapala noi a ko Wailupe, e hookahuna ia S. N. Holokahiki.  A o ke Komite nana e hooko ia hana, o Rev. A. Kaoliko, Rev. Z. Poli a me Rev. S. Waiwaiole.

 

            Hooholoia.  Ke a e aku nei keia Aha i ka haawi ana ia Manuela i Palapala Haiolelo.

                                                                                                                                                            Poakahi, Feb. 11.

 

            Hapaiia ka hana ma ka hoike ana i na kihapai.  E hoomaka ana ma Kawaiahao, a e pau ana ma Wailupe.

 

            Kohoia o Rev. H. H. Pareka a @e Rev. L. H. Kulika e malama i ka Ekalesia o Kaneohe, ma e waiho o Rev. B. W. Pareka i kana hana, e hoomaha no ka nawaliwali,

 

            Kohoia hoi o H. H. Paleka me L. H. Kulika e malama i ka ekalesia o Ewa, a e kokua ia lakou i ka imi ana i kahu hou, aia a waiho o Rev. J. Bikanele i kana hana malaila.

 

            Hooholoia.  Ke koho aku nei keia Aha ia Ioela Kauwe, Nalaau, Lono a me Pii, i mau Elele no ka Halawai Makahiki ika malama o Iune e hiki mai ana.  O Rev. H. H. Pareka i mea kakau Mooolelo.

 

            Hooholoia.  E lilo o Rev. O. H. Kulika a me Rev. H. H. Pareka, i mau Komite hooponopono pu me na Kahu Ekalesia Hawaii, i na Buke Mooolelo Ekalesia iloko o keia manawa koke aku, a e lawe mai na Kahu Ekalesia i ka lakou mau Buke Ekalesia i keia halawai aku, i nana ia e keia Aha.

 

            Hooholoia.  E lilo o Mose Kuaea, Z. Poli a me L. H. Kulika i mau Komite e hoonoho a hookahuna paha ia E. Kekoa, ma Hauula, a me kekahi hapa paha o ia ekalesia, e like me ka lakou i ike ai he pono, aia a akaka lea ka manao o na hoahanau; a na keia Komite e noonoo no ka nele o ka apana o Hauula a me Kahuku, a e hana aku i na mea a lakou i ike ai he pono.

 

            NA HAAWINA HOU.

 

            1.         He pono anei i na Kahunapule Euanelio ke bapetizo i ka poe i bapetizoia e na hoomana Anekristo ke huli mai lakou?                                    REV. H. H. PAREKA.

 

            2.         He pono anei e bapetizoia na keiki a ka poe mawaho o ka Ekalesia?

                                                                                                REV. B. W. PAREKA.

 

            3.         He pono anei i kekahi Ekalesia e hookoiao i na hoahanau o @a Ekalesia e e noho mau ana iloko o kona kihapai me ka maopopo o kona ano haipule, mahope iho o ka hoole ana i ko lakou Ekalesia i noho mua ai?

                                                                                                REV. O H. KULINA.

 

            4.         Owai na mea kuleana i ka hookomo ana i kekahi i ka Ekalesia a me ke kapae ana , a oki ana i kekahi mai ka Ekalesia aku?

                                                                                                REV. L. KAMIKA.

 

            5.         Heaha na kumu e pono ai ka Ekalesia ke hookaa ole i ko lakou aie i ko lakou Kahunapule?                                                             S. N. HOLOKAHINI.

 

            6.         He pono anei i ke Kahuna pule e haalele i kona kihapai no kona lohe ua hoowahawahaia oia e kekahi poe?                 Rev. Z. POLI.

 

            7.         He pono anei i kekahi Kahu makua ke kono aku i kekahi Kahunapule Hawaii e lawelawe pu me ia m a kona kihapai?  REV. M. KUAEA.

 

            8.         He pono anei i ke Kahunapule ke hapai i ke ao ana i kula kamalii maloko o kona kinhapai ke haaleleia e ke Aupuni, a ke kupono ole i ka makemake o na makua?

                                                                                                REV. S. WAIWAIOLE.

 

            9.         He pono anei ke kau palena ia ka manawa o ka noho ana o na Kahunapule Hawaii ma na kihapai?                                                             REV. A. KAOLIKO.

 

            10.       He pono anei i na wahine a na Kahunapule, e hele pu mai i na halawai o keia Aha e lawelawe pu ai lakou, a kuka ma na nea e pono ai na wahine o ko lakou kihapai?

                                                                                                E. KEKOA.

 

            Hooholoia.  E malama na Ekalesia iloko o keia Ahahui i ka Poaha hope o Feberuari, i la haipule nonoi i ke Akua no na kula a pau loa.

 

            Hooholoia.  Aia a hoopaneeia keia halawai, e hoopaneeia a halawai hou ma Waialua, i ka la 10 o Sepatemaba, I ka hora 10 o ke kakahiaka.

 

            He hapaha hora mahope iho o ka hookuu ana i lilo nia ka pule i ke Akua no kona hookuu aloha ana i keia Aha.

 

            Hoopaneeia ka halawai.                                  S. N. HOLOKAHIKI,           Kakauolelo.

 

No ke Kuokoa.

 

            E KA LUNAHOOPONOPONO E; Aloha oe : - Ua olioli nui au i ka heluhelu ana i kau nupepa i hoopukaia i kela a me keia pule.  Ua maikai na moolelo, a me kekahi mau olelo ao e ae a ka poe noeau i ke kakau manao ana.

            He wahi mea uuku wale no nae ka'u i manao ai e hooponopono, ina nae e kulike ana kou manao me ko'u, a me ko ka mea kakau moolelo o KAMEHAMEHA I.,  I kuu manao ana, e hoolilo ae ke poo o ua moolelo la, a penei ke poo a'u i manao ai :  KA MOOLELO O KE AU IA KAMEHAMEHA I.,  O ke kumu o kuu manao ana pela, aole pili keia mau mea e hoopuka ia nei, i ka moolelo o Kamehameha I wale no ; i na mea e pili ana i na alii e ae kekahi, ia Kalaniopuu, a i na mea e ae he nui wale.  Nolaila kuu kanalua i kela poo.

            A ina paha e mau ana no kela poo, alaila, aole pili na wehewehe olalo iho i ua poo, la.

            He mea pono nae ia kakou ke nana pu mai i keia manao, ina paha he pono, a ina paha he pono ole.  Na ka poe heluhelu e hai mai i ko lakou manao no keia mea.  O ka manao nae keia, o keia mea heluhelu.

            A no ka mea no hoi, e waiho aku ana paha na hope o keia mau nupepa ma keia hope aku, a loaa aku i ka poe opiopio, a e nana a uanei kakou, a o lakou paha, a paa hewa ia lakou.  No ka hiki mua ana mai o na haole ma Hawaii nei, o ka mooolelo ia o Kamehameha, I.

            Aka, he kaola nui nae paha keia iloko o ko'u maka iho ea?  He oiaio no paha ia, aka, makemake nae au i pololei loa ae ke poo a me ka wehewehe ana.  Ina o ka Mooolelo o Kamehameha I., a me na mea i pili pono ia ia - A ina e pau ia, alaila, o ka mooolelo o kekahi alii e ae ; a pela aku ana he alii - A ma paha e pau ka mooolelo o na'lii, alaila, "No ka hiki mua ana mai o na haole i Hawaii nei."

            Aka, he maikai na olelo haokaka e hoopukaia nei, a o kela wale no ke kina i kuu manao ana.

            He olioli nui nae ko'u i na mea i hoopukaia ma kau nupepa, he ole loa hoi o Emadai ma - Mai hoohalike aku me ia haukae, a lauwili hoi - I ka mooolelo no, paa ka aoao mua, a he moolelo iho no, paa hou no ua mau Kolamu - Uuku na wahi mea hou, a me na manao o kekahi poe.

            Me ka Lunahooponopono a me na hope a me ka poe noiau i ke kakau manao ke aloha a me ka mahalo.                                                                             LUNA AUHAU.

 

Lele i ka pali a make loa!

 

            E KA NUPEPA KUOKOA E : ALOHA OE : - Ua paipai ia mai au e ke aloha nui e hoike aku imua o ko maua mau hoa o ka ua kanilehua o Upeloa, a o lakou la aku hoi kekahi, i ike mai lakou la o kela mau hua e kau ae nei Maluna, Lele i ka pali.  O J. W. Halaiku, ua lele i kapali kahakai o Hakalau, o kahi i lele ai o Lemupai@upaha.  Penei ke ano, ma ka Poaha o Ianuari umi 1867, kona hoomaka ana e iho i kalawaia paeaea ma kahi i hai ia maluna kona wahi i manao ai e lawaia, aole nae i loaa ka i-a ana i manao ai e loaa mai, lele e a make loa.

            O Halaiku nei, penei kona ano, he keiki opiopio noia nona na makahiki iwakaluakumamawalu akeu aku, o keia keiki no hoi he lala no ka Ekalesia o Hakalau, oia no hoi ka luna paipai i ke ola o ke hahunapule.

            A he keiki n@ hoi iloko o ke kula nui ma Hilo, a ua pau kona kula ana, a hoi mai a mare wahine nana i kuonoono, a ua lilo no i kumu kula, a ma keia mau mahina iho nei lilo i makai, a ma ka Poaha hoi au e hai nei, lilo i lawaia a make aku nei.  Auhea oukou e o'u mau makamaka ma ke kino, e nana mai oukou ia J. W. Halaiku ko'u pokii aloha. - Nolaila, e noonoo iho ka poe lawaia, e hele ana ma na pali.  O wau no me ke aloha.                                   S. B. KAHAPEE.

 

           

KA HOIKE ANA O KA MANAOIO.

 

I la Luna @ana e hoopuke i ke Kuokoa:

            MOKUNA V.

 

 

No @O KE AKUA MALAMA ANA I NA MEA A PAU

            Na ke Akua, ka mea nana i hana na mea a pau, e hookupaa nei a e hoooponopono nei i na mea a pau loa i hanaia, mai ka mea nui a i ka mea uuku loa, ma kona hoomau hemolele ana mamuli o kona ike e ana mamuo a me na manaopaa o kona makemake, i hoomaikaiia ka nani  o kona naauao, o kona mana, o kona pono, o kona lokomaikai a me kona aloha. 1

            Ua maa ke Akua i kana hoomau ana i na mea a pau, e hana mai ma na mea kupono e hooko ai i kona manao.2 aka nae, e hiki no ia ia ke hana aku me ka waiho aku ana oia mau mea, e like me kona makemake.3

            O ko ke Akua hoomau ana, ua pili no ia i na mea a pau, a ua pili ponoi ia i na mea o kona ekalesia, e hoomalu ana i ia a e hooponopono ana i na mea a pau e hu ai kona pomaikai.4

            (1) Heb. 1:3.  Dan. 4:34, 35,  Hal. 135:6.  Oih. 17:25, 26, 28.  Ioba na mokuna okoa 38,  39, 40 a me 41.  Mat. 10:29-31: 6:26, 30, 31.  Sol. 15:3.  1 Oih. Ahi 16:9  Hal. 145:17; 104; 24.  Oih. 15:18.  Ep. 1:11.  Hal. 33:11.  Ep. 3:10.  Rom. 9:17.  Hal. 145:7.

            (2) Oih. 27:24, 31.  Is. 55:10, 11.

            (3) Hos. 1:7.  Rom. 4:19-21.  2 Nalii 6:6. Dan. 3:27.

            (4) Amosa 9:8, 9.  Rom. 8:28.  Hoik 2:1.  Is. 49:13-23.

 

            MOKUNA VI.

 

NO KA HAULE ANA O KE KANAKA NO KA HEWA

A ME KA HOOPAI ANA MAI.

 

            Ua hana ke Akua me na kupuna mua o kakou i berita o ka hana e ola'i laua ilaila a me ka laua mamo pu me laua 1.

            Ua hele huna nae laua i ka maalea a me ka hoowalewale o Satana, a koho maoli e lawelawe i ke kanawai i kauia maluna o laua a hooki i ka berita, i ka ai ana i ka hua i papaia mai 2.  Ma keia hewa, ua haule no laua, a o kakou hoi iloko o laua, mai ka hemolele o kinohi mai a me ka launa pu ana me ke Akua 3, a make iho la iloko o ka hewa a haumia iho la na mea a pau o ka uhane a me ke kino 4.  O laua no ka mole a ua hoonohoia e ke Akua i poo o na kanaka a pau loa, a ua ili mai ka hewa o keia lawelala ana a me ke ano ino maluna o ka laua mamo a pau loa ma ka hanau maoli ana 5.

            Aole i pau keia ano ino i keia ola ana iloko o ka poe i hanau hou, ua kalaia no nae a hoonawaliwali ia mai ma o Kristo la, aku he mea hewa io no nae keia ano ino a me kona mau oni ana 6.

            O kela hewa keia hewa, o na hana i ili mai a me na hewa i hana maoli ia, he lawehala ia i ke kanawai hemolele o ke Akua, a ua kue ia kanawai, a ke hali maoli mai ia i ka hoopai ana mai maluna o ka lawehala, a ua paa oia malalo iho o ka inaina o ke Akua a me ka ahewa ana mai o ke kanawai, a pela e ili mai ana ka make a me kona mau poino maluna o ke kino a me ka uhane i keia ola ana a i ke ao pau ole 7.

            (1) Kin. 1:26-30. 2:15-17.

            (2) Kin. 3:6, 13.  2 Kor. 11:3.

            (3) Rom. 11:32.  Kin. 3:7,8.  Kek. 7:29. Rom. 3:23.

            (4) Ep. 2:1.  Rom. 5:12.  Kin. 6:5.  Ier. 17:9.  Rom. 3:10-19.

            (5) Oih. 17:26.  Kin. 2:16, 17.  E nana pu me Rom. 5:12,15-19.  1 Kor. 15:21, 22, 45, 49.  Hal. 51:5.  Kin 5:3.  Iob. 14:4.  15:14.

            (6) Rom. 7:5-25.  Iak. 3:2.  Sol. 20:9.  Kek. 7:20.

            (7) Ep. 4:18.  Kanikau 3:39.  Mat. 25-41. 2 Tes. 1:9.

 

MOKUNA VII.

            NO KO KE AKUA BERITA ME KANAKA.

 

            He pono maoli ke hoolohe na mea noonoo i ka lakou Mea i Hana'i, aka, kiekie loa ke Akua maluna o kana mau nea i hana'i, aole loa e hiki ia lakou ke koi aku i ke ola i uku no ka lakou hana ana, ke ole i hoohaahaa lokomaikai mai ke Akua, a ua hoike mai oia i keia ma ka Berita 1.

            He berita o ka hana ka berita mua i hanaia me kanaka, malaila ua olelo hoopomaikaiia mai ke ola ia Adamu, a iloko ona kana poe mamo, ma ka hoolohe hemolele ana 2.

            A loaa ole ke ola i ke kanaka ma keia berita, i kona haule ana i ka hewa, ua oluolu ke Akua e haawi mai i berita hour, iapaia ka berita o ke aloha, malaila ua hoike lokomaikai ia mai, i kanaka hewa, ke ola ma o Iesu Kristo la, e koi ana ia lakou e manaoio ia ia i ola lakou, a e olelo hoopomaikai ana mai, e haawi i ka poe i waeia no ke ola, i kona Uhane Hemolele, i makemake lakou a manaoio mai 3.

            (1) lob. 9:32, 33.  Hal. 113:5, 6.  Oih. 17:24, 25.  Job. 35:7, 8.  Luk. 17:10.

            (2) Gal. 3:12.  Hos. 6:7.  Kin. 2:16, 17.  Rom. 10:5.  Kin 2:17.  Gal. 3:10.

            (3) Gal. 3:26.  Kin. 3:15.  Rom. 8:3.  Isa. 42:6.  Mar. 16:15.  Io. 3:16.  Ezek. 36:26, 27. 

Io. 6:37, 44.

 

Pane aku.

 

            E KE KUOKOA E; ALOHA OE: - E oluolu iho oe, a me kou Lunahooponopono e hookomo iho i kea mau manao ma na wahi kaawale o kou mau keena.  Ua ike au ma ke Au Okoa

            ka Poakahi iho nei, oia ka la 4 o Feb. nei, no kuu hopu ia ana e ke Kopala Kailiula.

            Eia ka'u malaila, o na olelo a ka mea na na i kakau ia hunahuna, aohe oiaio iki.  Aohe au i hea ekolu hea ana a elua hoi.  He wahahee loa ia, aka, o na olelo a ke Kuokoa nei, oia na mea oiaio, a pela no ke ano o ka'u kahea ana.  Aohe au i kahea aku e, "hapai pu," aole no hoi au i i aku "iluna pu."

            Aole no hoi au i kahea aku ma ke ano paikau, e @hele wiki mamua aku March, e like me na rula o ka oihana.  Aka, o ke ano nae o kuu hewa, ua maopopo no ia i ka poe noonoo, na oukou e kaana iho i pono ai.  Oia ke kumu la, nolaila, ua oki na olelo hoohenehene a kikoola.  Beni L. K. LANIAWE.

            Keena Kuokoa, Honolulu, Feb. 5. 1867.

 

He Make i Alohaia.

 

Kanikau no S. Kaha@hili.      [lua-e.

Kuu kane mai ka ua hee puewai o Kau-

Ka wa@ hoi a ia kini i noho a kupa.

Mai kaua halu piii o Kawaikini.

Kimki@ a manomano ke aloha ke hiki

Kuu hoa paiauma i ka leo - e.              [mai.

Hoa kaaua hoi o ka moe - a.

Kuu kane mai ka ua hoho la i ka moe na.

Ke hehi mai la i ka ili o kai - a.

Kuu hoa alo ua hoi a Kapili - e.          [uka.

I piha hoi e kaua ke anu me koo'u oia

A me ka po loloa hoi o ka Hooilo - e.

Hoa hele o ka la wela o ka Makalii.

O ka piina ikiiko o Poopoo - e.

Mai ka wai mahae hoi o Makiki.

Ikiiki loko pi@hua ka manawa.

Haalele mai nei oe ia makou.              [make.

Hele aku nei oe i ke ala meheu a ka

Lilo e aku la no oe ka ulu i paki kepau.

Ahu iho nei makou he ulu aaiole.

No'ho e aku la oe i ka hale wai olalo.

Oia hale po a ke anu, i noho ai,

Anu ka po ua hao ia e ke Koolauwahine,

Ka makani ahai lau ala o na pali,

Pali mai nei ka maka o ke hoa.

Hoopalai ka ike a ka po - e.

            Au-we!  Kuu kane - e.

Kuu @ane mai ke aho makani o lalo he Malualua.

Elua no kaua i alo i ka leo o ke kahuli,

I huli ae au haha hewa ka lima, aole oe ua hala,

Kuu kane mai ka wai pukaiki o helani,

Oia wai halakau hoi a ka manu - e,

Mai ke ae hiki opua o Kona - e.

Ka aina hoi a ka la i noho a kupa,

I konakona i ka noho pu a hele oe,

Aloha mai ka hoa he kane,

Ka hoa kulolia o ka po-e, kuu kane hoi,

He po ka, ka ke aloha a hana nei,

E hoohanini nei i ka pua o ka waimaka.

Pulu elo au i ko aloha e noho nei.

            Au-we!  Kuu kane - e.

                                    MRS. LOE KAHAWLU.

Honolulu, Feb. 12. 1866.

 

PAPA INOA

O na Apana i lawe a i hookun i ka aku @

ke "Alaula" no ka makahiki 1866.

HAWAII.

 

                                    Rev. T. Coan.                                                                           20

Hilo                             C. H. Wetmore                                                                        430

                                    A. B. Clark, Esq.                                                                      30

                                                                                                                                    480

 

                                    Opihikao, Makuakane,                                                              9

                                    Panau, L. Kaina, Esq.,                                                            @

Puna                Kaimu, Paakaula,                                                                     10

                                    Puula, Kaui,                                                                              9

                                                                                                                                      37

 

Kau.                            Kapaliuka, Rev. J. Kauhane,                                        30

                                    Waiohinu, Rev. J. F. Pogue,                                       70

                                                                                                                                    100

 

                                    Kapalilua, Rev. S. W. Papaula,                                    16

                                    Napoopoo, Hon. J. G. Hoapili,                                    28

                                                               Rev. J. D. Paris,                                           10

                                                               Mr. R. B. Neville,                                         4

                                   

Kona               Kapalilua,  Rev. S. W. Papaula,                                   16

                                    Napoopoo, Hon J. G. Hoapili,                                                  28

                                                               Rev. J. D. Paris,                                            10

                                                               Mr. R. B. Neville,                                           4

                                    Kaawaloa   Lumaawa,                                                            22

                                                           G. W. Kini,                                                   6

                                                               P. Palea,                                                       12

                                    Keauhou,    Rev. J. W. Kupakee,                               50

                                    Kailua,        Rev. G. W. Pilipo,                                 5

                                    Kekaha,       Rev. G. P. Kaonohimaka,                     10

                                                                                                                                    163

 

                                    Kawaihae, Rev. A. Pali,                                                            75

                                    Kohala,              Rev. S. C. Luhiau,                                         51

                                                              Rev. E. Bond,                                              205

                                    Waimea,            Rev. L. Lyons,                                             110                             

                                                                        Waipio, Rev. Kukahekahe,       33

                                    Hamakua,        Kawala, P. Kaaekuahiwi,          70

                                                                        Mauna Hoano, Kamelamela,     50

                                                                                                                                    1,374

 

MAUI

 

            Lahaina, Rev. C. B. Andrews                                                             100

            Lahainaluna, Rev. S. E. Bishop                                                            27

            Kaanapali, Rev. J. H. Moku,                                                                 50

            Wailuku, Rev. W. P. Alexander,                                                        150

            Makawao, Rev. J. P. Green,                                                                 40

            Haiku,   P. Nui, Esq.,                                                                         100

                              George E. Beckwith, Esq.,                                                4

            Keanae, Rev. S. Kamakahiki,                                                               15

            Hana, Rev. D. Puhi,                                                                                          50

            Kaupo, Rev. P. W. Kaawa, Esq.,                                                          21

            Honuaula, Rev. II. Manase,                                                                  10

                                                                                                                                    567

 

MOLOKAI.

 

            Kaluaaha,        Rev. A. O. Forbes,                                                        85

                                                Miss Mary Paris,                                                           20

            Halawa, Rev. S. W. Nueku,                                                                  80

            Waikolu, Kahulanui, (haawi wale ia, )                                                  13

                                                                                                                                    198

 

LANAI.

 

            Rev. Noa Pali,                                                                                                   37

 

OAHU.

 

                        Waikiki,                                                                                                             21

                        Kamoiliili,                                                                                             24

                        Manoa,                                                                                                              30

                        Pauoa,                                                                                                   19

Honolulu         Kawaiahao,                                                                                         268

                        Kaumakapili,                                                                                       195

                        Kalihi,                                                                                                   31

                        Moanalua,                                                                                             21

                        Kula Kaikamahine o Makiki,                                                      4

                        Kula hooponopono a hana lima ma Keoneula,               4

                                                                                                                                    617

 

                        Wailupe                                                                                                              -

                        Waimanaio, Rev. S. Waiwaiole,                                               24

                        Kaneohe, Rev. B. W. Parker,                                                    70

                        Kailua, Kaimanumanu,                                                                         30

                        Waikane, Rev. Z. Poli,                                                                          35

                        Kahana, Mr. E. Kekoa,                                                                         14

                        Punaluu,          L. Severance, Esq.,                                                       10

                                            Kaaimanu,                                                                     12

                        Hauula, Kinimakalehua,                                                                        41

                        Waialua,   Rev. M. Kuaea,                                                    105

                                                 Kula Kaikamahine,                                          57

                        Waianae, Rev. A. Kaoliko,                                                       40

                        Ewa, Rev. J. Bicknell,                                                               84

                                                                                                                              1,139

 

KAUAI.

 

                        Waioli,  Rev. E. Johnson,                                                       100

                                          Mr. A. Wilcox,                                                                   4

                        Koolau,  Rev. E. Helekunihi,                                                   37

                        Anahola, T. K. Anahola,                                                                       24

                        Lihue,  Rev. J. Waiamau,                                                         50

                                         Mrs. M. S. Rice,                                                                12

                        Koloa,  Rev. J. W. Smith,                                                      100

                        Waimea, V. Knudsen, Esq.,                                                      85

                        Hanapepe,                                                                                             16

                        NIIHAU - Rev. D. S. Kupahu,                                                10

                                                                                                                                    438

 

                        Lawe pakahi ia,                                                                                     10

                        Amerika Huipuia,                                                                                  14

                        Kaleponia a me Oregona,                                                          20

                        Mokupuni o Hanlani,                                                                  3

                        Pae aina o Nuuhiwa,                                                                   5

                        Na pae aina o Maikoniaia,                                                         21

                                                                                                                                      72

                                                                        Huina pau loa,                  3,826

 

MARE.

 

            BIKAKE - KAH@@KAA - Honolulu, Feb. 2 @@ @ Rev. H. @. Pareia, o Hiname k @ Kah@kaa w.  No Honolulu laua.

            @@ - KA@NA - Ma Honolulu, Feb. 5, mareia e Rev H. @. Pareka o @ kk, me Kaooa w.  No Honolulu laua.

 

OLELO HOOLAHA

No ke Kula Hou e kukuluia ana ma

KAWAIAHAO.

 

E HOOMAKAIA ANA HE KULA HAOLE @@@@ @ @ @

 

                                                                                                           

HALEKUAI MAKEPONO!

 

@@@@@

                                                                                                                                    J. FISHER

            Honolulu, Feb. 13. 1867

 

KANE HOOKUKE WAHINE>

 

@@@@@

 

KAUKA LAPAAU.

O

Dr. Kennedy (Kenede) kona inoa.

 

@@@@@@@

 

E HAALELE ANA KA

Moku Ahi

 

"KILAUEA"

 

Ia Honolulu i kela Poakahi keia Poakahi.

Ma ka Hora @ ponoi, (a hiki i

 

I ka wa e hai @ ia ku ai @  Ae hol@

 

KONA, HAWAII,

A me na Awa ku meku malalo iho nei

 

LAHAINA,

            KALEPOLEPO,

                        KAWAIH@E,

                                    KAILUA,

                                                KEALAKEKUA.

 

Ma ka hoi ana mai, e haali @ ana ia

KEALAKEKUA & KAH@ A, ma ka Poakolu.

KAWAIHAE,                                    "    "    po Poaha.

KALEPOLEPO,                     ma kakahiaka Poalima.

LAHAINA,                            "     ka po Poalima.

 

H. HACKFELD & CO.

270-tf                                                                                      NA EGINI.

 

HALE PAI KII !

AIA KO'U HALE PAI KII MA

MONIKAHAAE.

@@@@@@@@

 

HALE KUAI HOU!

 

            UA WEHE @E NEI NA MEA NONA @@@@@@@@@@@@@@@@

 

Kelema ma (Delemar & Co!)

 

            NA HAOLE PENA HALE KAKAI inoa a me ua lua @@@. Ke kou @ aku nei maua i ka lehulehu me ka @ ana, ua @ ka Hale Penn o Kililana ia maua.  A e na kauoha a pau e hooiliia mai ana ia maua, e hooku koke ia ao me ka hikiwane.

            271-lm

 

UA MAKEMAKEIA

 

E KA MEA NONA KA INOA MALALO nei i

 

20 KANAKA.

 

E ninaui ma ka Hale Hookoko kela ia

                                                                                                                        W. P. HAUSDALE.

            Honolulu. Ian. 26, 1867                                                                                                                      2@9-lm

 

Olelo Hoolaha.

 

            E IKE AU A NEI NA KANAKA A PAU, ua hoonoho aku au @ @ @ mea @aoa @ malama i kuu @ pia Wainhole, Kooinupoke, Oahu - Oia ke kaleaua o Naaw@ mamua.  Ina e komohewa a hana ino malaila kekahi @@, na Loio @ @ e like me ke Kanawai.  A. F. JUDD (ALPAKI - Loio) 271-3@

 

I ka poe mea Kuleana Aina.

 

            O KA MEA NONA KA INOA MALALO iho, Ke ha@ @ nei oia, ua mak@ @ @ oia i ka hooponopono ana i na pa@ na o na aina @ kela mea keia mea imua o ka Mea @ G. M. ROBERTSON, ke Kom@ o na l'alena Aina, i ka poe a pau @ makemake @ @ hooponoponoia na palena o ko lakou mau A@. A ua makaukau oia no na mea a pau lea.  W. C. JONES (Loio)

            Honolulu, Ian. @1, 1867.                                                                                                       270-3t

 

OLELO HOOLAHA.

 

            E IKE AU ANEI NA KANAKA A PAU, O maua na mea @ ua @ @ koh@ ia mai maua ma ka la @ o Ianuari 1867, e ka Mea Hanohano G. M. ROBERTSON, i mau Luna Honoponopono waiwai no ka waiwai a pau o P@ no Wahiawa, Waialua, o Oahu.  A ke kanuha aku nei maua i ka @ @ @ @ @ @ ka @ ana i aie aku ai, e hoike mui ia maua, a i kakehi o maua me @ 20 o Feberuari 1867, a ina @ oukou @ hoke mai ma ia la, o ka pau no ia     @ @ @ @

                        Na Luna Hooponopono Waiwai o Paal@ @

            Leleo, Honolulu, Ian. 31, 1867.                                                                                              270-3@

 

I KA LEHULEHU!

 

            UA LOAA MAI I KA MEA NONA KA inoa malak@ nei ua @ @ ano @ @ ai ia e mai, ma na moku i ku hope mai nei, a e ku@ @ @ @ aku ana i ka @ @ kipa mai ana a @ me a u ma @ HALE KUAI ma na hoina @ Alanui Ma@ me Alanui Berila@.  Eia ke @ o na @ @ @ @ @@ a pau.

Na KAMAA BUTI a me na KAMAA MOALI maikai no na wahine a me na kamalii.

            Na kalak@a mai Amerika a mai Farani mai,

            Na keokeo laula i-a,

            Na keokeo laula nunui, 54, 63, 72, 80 a 90 in,

            Na hainaka lilina um@ naau,

            Na paku makika nahenahe,

            Na peahi nani o na wahine,

            Na upa kila maikai,

            Na kaei ili o na Lede, na kaikamahine a me na kamalii.

            Na kamaa ili laholio no na kane i hele weale a kii i ka wai ka hila.

            Na kamaa Buti a me na kamaa maoli i bumuhumu ia no kane.

            Na kamaa buti a me na kamaa maoli i kakia kuiia.

            Na kasimea eleele o kane.

            Na kasimea ahiahia maikai no na kane,

            Na Peahi ano nu hou no na kane,

            Na puliki ailika nani.

            Na Puliki keokeo,

            Na kuka eleele holopa,

            Na Paule maikai a

 

DAVISA a me JONE.

 

Na KAKK--LA PALULE LILINA,

            Na PALEMAI PALULE,

                        Na PALEMAI PALULE MALINO.

                                    Na PALULE UWEW AHINE a Kalakoa,

Na LEI.

            Na HAINAKA LILINA kupono no kane,

                        Na KAWELE AUAU.

                                    Na MAMALU KILIKA,

                                                Na KAMAA LOLE kamalii,

                                                            AILA mahu,

                                                                        PALULE alu makalii,

Na PAA LOLE Kasimea mai luna a lalo,

O na palule keokeo emi mai no ke kuike ke dala.

                                                                        MIKINANE (M. McIN@)

            Honolulu, Ian. 31 1867.                                                                                                                      270-@t