Ka Nupepa Kuokoa, Volume VI, Number 10, 9 March 1867 — Page 1

Page PDF (1.61 MB)

This text was transcribed by:  Lindsey
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

Buke VI. Helu            10 Honolulu. Maraki 9,1897.              Na helu a pau 275.

Ka nupepa kuokoa,

HOOPUKA @ IA MA HONOLULU

I kela Poaono keia Poaono.

$2.00

No na mahina he umikumamalua!

$1.00 no na mahina eono,

Me ka Hookaa mua mai.

NA @ 10 @ no ka hoo@

KANIKAU @ aoao hookahi o ka @ penei: he @ a pela'ku.

@ a me ka uku @ ma ka lima o na Luna o ke Kuokoa, @ ia Kauka Kulika.

@ aole e kauia @ ma ka inoa o @ mai @ no ka mea, he @ no ka a@ nupepa.

A@ Nupepa Kuokoa—ma ke kihi hema o ka Hale @ O na hora hana, @ ha o ke ahiahi.

            L. H. KULIKA. (Luna Hoopuka.)

"Ka nupepa kuokoa."

Is published in Honolulu

Every Saturday,

$2.00 per annum, or $1.00 per six months, in advance.

A@ 10 lines @ for $1 00 @ for one month, all @ in advance.

@ 1 00 per page, or 4 cts. a line.

@ Kanikaus, @ any of the agents of the Kuokoa, or may @ to the Publisher

All subscriptions must be prepaid. No names, either @ will be inserted on the subscription @ This rule must be strictly adhered to @ the low subscription price

@ the Kuokoa is in the South corner of the Sailors' Home. Office hours from 9 A. M. to 4 P M.

            L. H. GULICK.

            For the Publishers.

@ Volume I, II and III of the KUOKOA, bound, for sale, @ having complete sets of the above, can have @ $2 00 each

 

J.W. Keawehunahala.

Loio! Loio!!

O ka poe makemake i loio e kokua ma ka Hoopii ana, a pale ana ma ke Kanawai imua o o na Aha Hookolokolo o keia Aupuni, e kii koke i ka mea nona ka inoa e kau ae la maluna ; a e loaa no oia ma kona Hale no h@

Kikihale,

ma uka o kahi o J KAHAI Esqr., a i ole ia, e loaa no ma ka Hale Hookolokolo i Honolulu, Oahu.

            Honolulu, Feb 8, 1866. 219-1y

 

Moku kuna wawiki!!

E holo mau ana kela wahi moku i Molokai i kela pule keia pule mai Honolulu aku nei. A ina he ukana hooili ka kekahi a e holo ohua ana paha, alaila, e ninau no i ke Kapena oia o

Kahalemake.

 

No NOHOIPU me NAOHAKU.

Ka moku kuna

"Kohala"

O Howard ke kapena.

E holo mau ana keia moku ma na Awa i oleloia maluna, no na ukana a me na ohua. E ninau i ke Kapena, a i ole ia, ia

            6m KAKELA me KUKE.

 

He moku holo mau

No lahaina, a me Makena.

O ke kuna kalepa paa maikai.

"Kate Lee."

O Fountain ke kapena,

E holo mau loa ana a hiki mai no hoi ma na Awa i olelo ia maluna. No na ukana a me na ohua, e nina i ke Kapena ma ka moku, a i ole ia ia

            228-tf C. BREWER &co. (BURUA MA)

 

No Hilo.

Ka moku kuna

"Mele Hilo,"

O Sebastian ke Kapena.

E holo mau ana keia moku i ke Awa maluna, no na ukana a me na ohua e ninau ia

            HULIPAHU. (L. L. TURBERT.)

 

No Hana, Kaupo, a me Maliko,

Ka moku kuna

ʻManuokawai,ʻ

O Merchant ke Kapena.

E holo mau ana keia moku i na Awa i haiia maluna. No na ukana a me na ohua, e ninau ia C. BREWER &co. (BURUA MA)

 

Na Buke i Pai ia e ka Papa Hawaii

Eia na buke kuai, a me ke kumukuai.

Baibala nui no na Awai o na Halepule, $4 00

" Ohana, ano nui, me na kii, 2 50

a me na Moohana, 5 00

" Ohana uuku iho, me na Moohana, ili ulaula, 1 00

" Ohana, me na Moohana wale no. 62 1/2

" Okoa. 50

Kauoha Kahiko, i paiia i ka M.H. 1838 25

Kauoha hou, me ka pepa lahilahi o waho, 12 1/2

Kauoha hou, hapa haole (Haw. Eng.) 25

Haiao, 25

Hele Malihini Ana, 25

Wehewehehala, 25

Lira Hawaii, 25

No ko ke Akua Ano, 25

Lira kamalii, 25

Kumumua Hou, 125

Moolelo Ekalesia, 50

Hoike Palapala Hemolele, 25

Himeni Hawaii me na Leo mele, 1834, 25

Ninauhoike, 121

Ui Kamalii no na Kula Sabati, 12 1/2

Kumu Leomele 12 1/2

Haawina kamalii, Buke 1, a me 2, 12 1/2

Haawina Kamalii, Buke elua i huiia, 25

Eia na buke i Haawi wale ia.

Haawina baibala.

Ui

Hoike pope

Palapala Liilii, helu 4

6

7

11

16

Mai hana ino i ma holoholona, helu 17.

Ka Davida Malo kumumanao.

Ka moolelo o Batimea Puaaiki.

            L. H. Kulika.

Kakauolelo o ka Papa hookoo ka ahahui Euanelio o ko Hawaii pae aina.

 

Ka Nupepa Kuokoa.

Ka Moolelo o kamehameha 1.

Na S. M. Kamakau.

HELU 18.

Ke au ia Kalani Kauikeouli Kiwalao Ke kaua ana me Kamehameha a me ka lilo ana o ke aupuni ia ia.

            Pau loa aku la naʻlii i ka hele i ke kaua, aka, o Kamehameha, ua noho no oia ma Kealakekua, Mamuli o ke Kinohi ana a Holoae a me Pine ke kaula wahine; no ka mea, e hana ana ka laua mau hana e wehe ana i na ipu kuaaha- Me ka pane ana aku o Holoae ia Kamehameha i ka i ana aku, "He la pilikia keia, e make ana na aoao elua, a e make ana kekahi alii o oukou; aka, i hoololi ke Akua i ka make ma kela aoao, alaila, e make ana ke Alii Nui, aka, eia no ke aa iluna, a aui ae ka la, na keia aoao ka hee."

            I ko Kamehameha ma hiki ana mai mahope, ua hoomaka mua aka o Keeaumoku i ke kaua i ko Kiwalao mau koa, aka, no ko Keeaumoku komo ana iloko o ka huna paa o ke kaua, ua hihia oia i ka pololu, a hina iho la ilalo-lele iho la o Kahai a me Nuhi, houhou iho la i ka pahoa; a o Kini hoi, hou aka la oia i kana pololu, a ku iho la ma ke kua o Keeaumoku, me ka olelo iho, "Ku aku la kuu laau i ka aama-kua-lenalena" O keia wahi kanaka nae o Kini, he wahi kanaka leo a-a.

            ua nawaliwali loa o Keeaumoku, ua kokoke no hoi e make, aole nae hoi i make loa, aka, lohe aku la oia i ka leo o Kiwalao i ka pane ana iho, "E malama i ka niho palaoa! E malama i ka niho palaoa! O paumaele auanei i ke koko." a lohe o Keeaumoku i ka leo o Kiwalao, manao iho la oia i kona make loa, no ka mea, aole i manao ia ka hulu makua. A ike hoi o Kamanawa i ko Keeaumoku pilikia, hoouna koke mai la kana huna kaua ma kahi o Keeaumoku e pahupahuiaʻna. Oiai hoi ko Kiwalao mau maka e nana ana i ka niho palaoa kaulana i ka paumaele i ke koko, maha poko iho ana o keakuawahine i ka pohaku ala, a pa iho la ma ko Kiwalao maha, a haule iho la ilalo. A o na koa hoi e pepehi ana ia Keeaumoku, auhee aku la lakou. A ike aku la o Keeaumoku, ia Kiwalao e huli ana ilalo, kokolo aku la oia me ka leiomano ma ka lima, a papai ae la ma ko Kiwalao kuniai, a make loa iho la ia.

            Hoouka nui aka la o Kamehameha i ke kaua--o Keahia kana luahi i make ia la, iluna no make, haule ilalo haihai. He aloha no nae ko Kamehameha ia Keahia, aka, no ke kena a Holoae e hopu i kanaka na ke akua. O ke auhee iho la no ia o naʻlii a me na koa o Kiwalao. O Keoua kuahuula hoi a me kekahi poe alii, holo aku la lakou a lele iloko o ke kai, a kau aku la iluna o na waa, a holo aku la i Kau--a lilo iho la o Keoua Kuahuula i Moi no Kau a me Puna--a o Kekahi poe alii hoi, auhee aku la ma kuahiwi. A o Keawemauhili hoi, ua hopu ola ia oia, a hoopaa ia ma ka halau ma Piele i Napoopoo. Ua kapaia ka inoa o keia kaua, o Mokuohai.

            Hoopaa ia iho la o Keawemauhili i kekahi mau la, me ka manao o Keeaumoku, aia a oluolu kona mau eha, alaila, make o Keawemauhili. O kekahi poe alii hoi a me Kanuha, oia ke alii nana e kiai ia Keawemauhili, he minamina loa lakou iaia, no ka mea, he alii kiekie oia, he keiki hoi oia na Kalaninuiiamamao, ke keiki a Keawe, ka Moi hoi o Hawaii. O Kekaulikeikawekiuokalani ka makuahine, ka moopuna kaikamahine a Keawe, ua kapaia o Keawemauhili—he Keawe i wililua, wili lapuu i ke kapu. O keawemauhili no hoi ke alii kapu i ke au o Alapai Nui, a me ke au o ko Kalaniopuu noho Aupuni ana; nolaila ka mea i minamina ai o na lii a me Kanuha, a hoomahuka ia aku la o Keawemauhili ma ka mauna, maluna aku o Maunakea, a iho ma Paauhau i Hamakua, a hele aku la a hiki i Hilo, a lilo iho la oia i alii no kekahi hapa o Hilo, a me kekahi hapa hoi o Puna, a pela no hoi o Hamakua.

            Lilo iho la o Kona, Kohala a me kekahi hapa o Hamakua ia Kamehameha. Lilo iho la ka mokupuni o Hawaii i mau Aupuni ekolu, a ekolu no hoi mua Moi. O ka Kamehameha kaua mua ana no hoi keia i lilo ai oia i Moi no ke Aupuni o Hawaii.

            Owai la ke alii nana i haawi i ke Aupuni ia Kamehameha? O Keoua Kuahuula. Ua kokua anei ka Moi Kiwalao ia Keoua Kuahuula? Ae, ua kokua ka Moi Kiawalo ia Keoua Kuahuula, oia no kona hahaki ana i ka berita kauoha a Kalaniopuu, a me kana olelo kukala ma Akahipapa. (E nana i na olelo kauoha a Kalaniopuu, a me na ololo kukala a ka Moi Kiwalao). Ma kahi hea i hewa ai o Kiwalao? Ma kona mohai mua ana i na kanaka o Kamehameha i pepehi mua ia ai e Keoua Kuahuula; ua like no ia me kona ae mua ana aku e kaua me Kamehameha. A no keia mea, ua hoololi ke Akua i ka pono maluna o Kamehameha. A o na mohai a me na alana a Kiwalao, ua hoopailua ia e ke Akua.

            Owai la kekahi kanaka akeakamai, a noiau, a ike hoi i ka lilo ana o ke Aupuni ia Kamehameha ma keia mau kumu? O Keaulumoku. Penei kana ia wa:

            "I ka papa o Akahipapa,

            Haawi oe o kou ea o kou make,

            Lilo ka hema me ka akau,

            A la lilo--mai welawela,

            Mai eaea mai puniu, [oli."

            Waihea ko ianei ko me ko ianei oli-

            Penei hoi kekahi:

            "I kahi one i Hauiki,

            O Kalani kela, o Kalani keia,

            Koi moku ilaila,

            Koi kaa kumu kela,

            Koi pa i ke poho,

            Pa i ke kumu helu palua,

            Helu koke no i ka puni eo."

            E nana i ka wanana pule a Keaulumoku, ma ka Mahele 7 o Haui, a e loaa no ia oukou. O Kamehameha no kekahi ia oukou. O Kamehameha no kekahi i ike i keia kumu hookahi no ka lilo ana o ke Aupuni iaia.

Ke au ia Kamehameha 1.

            O Kamehameha 1., ke keiki a Kalanikupuapaikalanui Keoua, ke keiki a Keeaumoku, ke keiki a Kalanikauleleiaiwi, a laua o Keawekahialiiokamoku; a o ka makuahine, oia o Kekuiapoiwa ke kaikamahine a Kekelaokalani, ke kaikuahine a Keeaumoku; a o Haae ka makuakane, ke keiki a Kauaua Nui a Mahi, a laua me Kepoo. O ko Kamehameha kaikaina, o Kalanimalokoloko i Kepoookalani; a o na kaikuahine, o Kalanikaulihiwakama a me Kuhooheiheipahu. O lakou ka poe i hanau mai, mai loko mai o Kekuaipoiwa. O Kamanawa ka lua o na makuakane. O kekahi mau keiki a Keoua, oia no o Kalanimamahu a me Kawelookalani; a o Kamakaheikuli ka makuahine. O kekahi kaikamahine a Keoua, oia no o Kekuiapoiwa, ka makuahine o Keoupuolani, ke kaikamahine a Kalola--ua kapaia oia, he "Imi ana Haku."

            I ka lohe ana o Kahekilinuiahumanu ka Moi o Maui, ua make o Kiwalao ka Moi o Hawaii, a ua lilo ka noho Moi ia Kamehameha. E noho ana hoi o Kahekili ma Makaliihanau, ma ke kahua o Hanaluukia, mauka o Muolea; a hoouna'ku la oia ia Alapai-maloiki, o (Alapai kupalu mano kekahi inoa ona) a me Kaulunae na kaikaina o Keeaumoku, na keiki hoi a Kumaaiku, e holo i o Kamehameha la i waa, no ka mea, ua makemake o Kahekili e holo i ke kaua me Kahahana, ka Moi o Oahu.

            A no keia hoouna ana a Kahekili ia Alapai a me Kaulunae e holo i o Kamehameha la i waa, nolaila, ua holo aku laua a halawai pu me Kamehameha, me ka hai ana aku i na huaolelo o ko laua hoounaia ana aku. I ka lohe ana o Kamehameha, i mai la oia, "Aohe e loaa ka waa o ke alii, ina paha i lilo o Hilo a me Kau ia'u, ina ua loaa ka waa. Eia nae ka'u olelo ia olua, aole olua e hoi hou i Maui, e noho no kakou i Hawaii nei." NO ke kaohi no hoi paha kekahi o Keeaumoku ko laua kaikuaana, a no ka lilo ana ae no hoi paha kekahi i mau Ahi Aimoku no Hawaii.

            I ko Keawemauhili lohe ana, ua hoouna ae o Kahekili i mau elele i o Kamehameha la i waa, aole nae i loaa, nolaila, hoouna mai la o Keawemauhili i kekahi mau waa-kaulua, me ka haawi pu ana'ku no i ahuula a me ka hulu O-o i makana aloha ia Kahekili. A ike iho la o Kahekili i na makana aloha a Keawemauhili ia ia, nolaila, hu ea la kona aloha ia Keawemauhili, nolaila, hoouna ako la ia i mau koa i Hilo, oia hoi kekahi mau koa o Kaniuula--a o ka Luna kaua iholo pu me na koa, oia hoi o Kahahawai ke aikane a Kahekili i loaa i Kahahawai ma Waihee-- he kanaka koa kaulana, oia ka makuakane o Keaholawaia a me Haia.

            Mahope iho o ke kaua ana ma Mokuohai, oia hoi ke kaua mua o ko Kamehameha nai aupuni ana, ua kipi ae la o Kanekoa kekahi alii o ko Keawemauhili aupuni, a kaua iho la no me Keawemauhili. I ke kaua ana nae, ua hee o Kanekoa, a holo aku la oia i Kau, a noho pu iho la me Keoua Kuahuula.

            Mahope iho nae o ko laua noho pu ana, kipi iho la no o Kanekoa, ia Keoua, Kuahuula, aka, i ke kaua ana nae, ua hee o Kanekoa, a ua pepehiia oia mauka o Olaa e Keoua Kuahuula. O Kanekoa, he moopuna oia na Keawe.

            I ka make ana nae o Kanekoa, kupouli iho la ke aloha o Kahai kona kaikaina, a kupu mai la ka manao i kahi hoi e ku ai ka makaia no kona kaikuaana, alaila, hoomanao ae la oia i ka lakou keiki i hanai ai a i waha iho ai, a oia ka mea e ku ai ka makaia, nolaila, ku ae la o Kahai, a wehe ae la i kona malo, a hele ku la me ke koa aa i o Kamehameha la ma Kona. A ike aku la o Kamehameha ia Kahai e hele mai ana pela i ona la, a no kona lohe ana no hoi kekahi no ka make ana o Kanekoa, nolaila. hu ae la kona aloha no Kanekoa, no ka mea, he makuakane no oia no Kamehameha, a oia no hoi kona mea nana e haawe i ke kula o Kawaihae, i ka piina o Lanimaomao, i ka ua kipuupuu o Waimea, e lana ai ka wai i ke kua o Kanekoa i ka piina o Uli, e waiho kunihi ae ai ia Kamehameha ma ka aoao; a nolaila, kupu mai la ke aloha ia Kamehameha, a hoolalelale aku la i kona mau Kuhina, i na pukaua a me na koa e hele i ke kaua i Hilo ame Kau. Ahaolelo koke iho la na Kuhina a me ka poe kakaolelo, a hooholo koke iho la ka manao o na'lii a me na koa e hele i ke kaua. Ua hoomakaukau ka hele ana mauka a maluna o na waa kekahi.

            I ka hiki ana i Kawaihae o ka huakai kaua a me ka auwaa, ua kapaia ka inoa o ia hele ana, o Kamaino, no ka mea, ua loaa ka auwaa makai i ka ino, a ua loaa no hoi ka huakai mauka o ka mauna i ka ua a me ke awa. Mauka o Kalua o Pele ka hele ana o ke kaua. Ua kapaia ka inoa o keia kaua o kauaawa.

            O Keoua Kuahuula nae, aole i loaa'ku ia Kamehameha ma, ma Kalua o Pele, no ka mea, aia no oia mauka o Ohaikea ma Kapapala i Kau, nolaila, iho aku la o Kamehameha a me na'lii a me na koa i kai o Hilo i ke kaua; a no ka manao no hoi kekahi o Kamehameha e halawai pu me na koa ma kai o ka auwaa, no ka mea, o Keeaumoku ma ka poe maluna o ka auwaa.

            I ka hiki ana o Kamehameha ma, mawaho mai o Panaewa, ma kahi i kapaia o Puaaloa, o ka halawai iho la no ia me ka poe kaua a Kahekili i hoouna mai ai e kokua ia Keawemauhili, oia hoi o Kahahawai ma.

            Ua olelo mai hoi o Moa, he mea i ike maka i kela kaua ana--Ilaila, ike ia ka poe kaua a Kahahawai i ke koa lua ole. I ka puni ana o na aoao a pau o na koa o Kahahawai ma i na koa o Kamehameha, ua like o Kahahawai ma me ka puhi palahoana ka pakika i ka lima o na koa, ka paa ae o ka poe a pau, a naha ae ana. O na pololu a me na ihe, lilo iho la ia i waiauau, a o ke koko, lilo i wai e hoomau ai i ka maloo o ka puu. Ua like hoi na pololu e hihia ana, me he anuenue la e pipio ana ma na aoao. Iloko o ka make nui o na aoao elua o ka hoouka ana, ilaila o Kahuena a me Kahahawai i lawe haaheo ae ai i ka pololu, i ka pale ana i ka pololu a me ka ihe o kela aoao e iho makawalu mai ana. I ko laua pale ana i ka laua mau pololu, i ka hihi lua ana iho, i ka pa ana mai i ka laua mau pololu pale, ua kolili ka welau o ka pololu me he hulu ko-o la no ke koae ka pulelo i ka makani.

            Ma keia mau kaua ana, mai pilikia o Kamehameha ma, aka, pakele mahunehune o Kalanimalokuloku i Kepoookalani, mai make ma Halai--o Kamehameha ma, ua pau i ke auhee, e ole ka auwaa o Keeaumoku ma, ma kai, pakele ai. O kekahi koa hoi o kela aoao, o Moo kona inoa, hahai aku la oia ia Kamehameha ma, me ka olelo aku o ua wahi koa nei, "E Kalani e, e akahele paha ka holo, owau wale no.

            O Keawemauhili nae a me Keoua Kuahuula, ua hui pu laua, a ua makaukau i na koa no ke kaua ana me ko Kamehameha mau alii a me na koa, nolaila, aole wahi e noho ai o Kamehameha ma, ma Hilo, nolaila, hoi mai la o Kamehameha ma a noho ma Laupahoehoe, i Hilo Paliku, a noho iho la o Kamehameha a me kona poe alii a me na koa malaila. Mahope iho, holo malu aku la o Kamehameha a me Kahakui ma na hoe waa ma ke ano kaua powa me ka lohe ole o na alii a me na koa. Holo aku la oia ma Papai, ma Keaau i Puna, e lawaia ana kekahi poe kanaka a me kekahi mau wahine, a he wahi keiki uuku i ke kua o kekahi kanaka. A ihe o Kamehameha i ua poe lawaia nei e makaukau ana e hoi o kona lele aku la no ia mai luna aku o kona waa, me ka manao e kii i kela poie kanaka e pepehi, aka, ua holo kekahi poe me na wahine, a koe iho elua kanaka i hakaka me Kamehameha, aka, ua luuluu kekahi kanaka i ke keiki ma ke kua. O ka hakaha iho la no ia, e poholo iho ana ka wawae o Kamehameha i ka mawae pohaku, a paa loa iho la, nolaila, hahauia iho la kona poo i ka hoe a ka poe lawaia. A no ka luuluu o ua kanaka lawaia nei i ke keiki, a no ka ike ole ia no hoi kekahi, o Kamehameha keia e hakaka pu nei, ina ua make loa o Kamehameha ia la. Ua kapaia ka ino o ia hakaka ana, o Kaleleiki- O ka pa ana hoi o ke poo o Kamehameha i ka hoe, ua lilo ia i kanawai Mamalahoa no Kamehameha.

            I ka noho ana o Kamehameha ma Laopahoehoe, hoouna mai la o Kahekili i na hoe waa ikaika ana ia Akalele ma, e kii ia Kahahawai a me na koa e hoi i Maui. Ua holo mai o Akalele ma ka moana loa, a poakai no pae ana i Hilo.

(Aole i pau.)

 

Ka Moi Leonetesi,

Oia hoi

Ke kaao o ka hooilo.

Helu 6.

            "E Paulina maikai e, o na makahiki he iwakalua ka'u e noonoo nei! Ke li-a nei au aia he ea no i puka mai loko mai ona. O! Heaha ke kila maikai loa i hiki ai ke oki i wahi no ka hanu pu kekahi? A mau henehene mai hoi kekahi kanaka ia'u, no ka mea, e honi ana wau ia ia."

            Olelo aku o Paulina. "Aole, e kuu Haku, mamuli pipili mai ka aila o ke pena ana ma kou mau lehelehe, no ka mea, aole i maloo na wai hooluu ulaula o kona mau lehelehe. E huki ae paha au i ka paku?"

            "Aole, aole no keia mau makahiki he iwakalua," wahi a Leonetesi.

            I keia manawa a pau, aia o Peredita e kukuli ana, a e haka pono ana kona mau maka me ka mahalo i ke kii o kona makuahine leo ole, a hiki i ka wa i puana ae ia, i ka i ana. "Pela no au e noho ai maanei e nana ai i ko'u makuahine aloha."

            Olelo mai la o Paulina. "E hoopau olua i ko olua hoohihi ana, a e hookuu mai ia'u e huki ae i ka paku, i hoomakaukau ai au i kekahi mea kamahao hou no oukou. He oiaio e hiki no ia'u ke hana a oni ke kii, a e iho mai no hoi ia mai kona wahi e ku la a paa mai i kou lima. Aka ea, mai manao iho oe o keia a'u e olelo aku nei, ua hana iho au i ke kii a hiki ai ia ia ke oni, mamuli o ke kokua ana mai o kekahi mau mana lapuwale.

            Pane mai la ka Moi me ka kahaha. "Heaha ka mea e hiki ai ia oe ke hoonioni i keia kii; ke ake nei au e ike i kona oni ana. Ke ake nei no hoi au e lohe i kona kamailio mai, no ka mea, he like no ka hiki ke kamailio mai me ka hiki ia oe ke hoonee ae i kona mau lala."

            Kauoha ae la o Paulina i kekahi mea e hookani lohi mai i kekahi pila me ka leo hooanoano. Na mea ana i hoomakaukau e ai i o la honua no ka manawa e hiki kino mai ai ka Moi e nana i ua kii la.

            I ka wa i lohe ia ai ka leo olioli e hoohauoli ai i ka manao, aka, he leo malie ano hoalohaloha. He mea kamahao loa i ka maka o ka poe e nana an ka neeu ana o na lala o ke kii, a oiai lakou e ku ana me ke kahaha nui, aia hoi, iho mai la ke kii mai kona wahi i ku ai a waha iho la ma ko Leonetesi ai.

            Hoomaka koke ae la ke kii (a lakou i kuhihewa ai he kii) e kamailio aku i kana kane a me ka laua kaikamahine i loaa hou ai me Peredita.

            Aohe mea kanalua iki o ua kii pohaku la i waha iho ai ma ko Leonetesi ai. O Heremione maoli no ia, o kona kino kanaka maoli no mai luna a lalo.

            Ke hoi hou aku kakou ihope, i ka hoomaka ana mai o na makahiki he iwakalua. O ka moolelo o Heremione i laha aku ma na wahi a pau, ua make oia, ua pau kona palena o ke ola ana ma keia ao, aka, aole oia ka oiaio maoli. Ua hai hoopunipuni aku o Paulina imua o ka Moi i mea e pakele ai ka Heremione ola iloko o ka wa i hooili ia mai ai ka make maluna o Heremione. I kona manawa i maule iho ai, a lawe ia ae ai kona kino mai ka hale hookolokolo mai mai ia manawa mai ko Paulina malama pono ana ia ia me ka hoike ole ia ma ke akea aole hoi imua o kekahi poe e ae.

            Aole loa no o Heremione i manao e hoike ia ia iho imua o ka Moi Leonetesi, a hiki wale i ka wa i lohe ai ia ua loaa o Peredita ka laua kaikamahine. Aole no hoi i noho nohohua okoa iho o Heremione, no ka hewa a ka Moi i hoopai iho ai maluna ona, aka no ka hoolei mainoino ana i ka laua kaikamahine opiopio hina ole, e make i ka make u-a wale ana me ka hala ole.

            Pe keia iho la ke ano i loaa hou ai o Heremione e ola ana; a me ke kaikamahine Peredita ua nui. A he pua iaia no ka aina a pau o Bohemia, a me ka mokupuni o Sikili. A o ka Moi Leonetesi hoi ke lawe liilii nei oia i na kauna o ka pomaikai; me ke kilohi aku i kela o Heremione, a i keia hoi o ka laua Hiwa-lani, e he-ne iki mai ana kana aka ia laua na makua. Aohe wa, o ka hoi puuwai ole aku no ia o Leonetesi ilalo i ka lua pa-a me ke kaniuhu, i ke e i na pua hoomahie luna.

            Aohe mea e ae i lohe ia ma na wahi a pau, aka, o na leo uwe aloha no Leonetesi, Heremione, a me Peredita, e kamailio ia ana ma na huina alanui, ma ke anaina, a me na aha-ohana o loko o na hale noho. I keia wa i haawi aku ai o Leonetesi i ko laua aloha ia Felorigela, no kona aloha e ana i ka laua kikamahine oiai kela ma ke ano makaainana. A i na pomaikai he nui no ka elemakule kahuhipa, no kona hoopakele ana, a me ka hanai ahonui i ka laua kaikamahine.

            Aohe noe e hiki ke hoike ae i ka olioli nui i uluhia ia maluna o Kamilo ma laua me Paulina, no ka waiho loihi ia ana mai o ko laua ola a ike maka i ka hopena maikai o ko laua mau hana pono me ka pololei.

            A aole no hoi paha he mea i nele i ka olioli iwaena o lakou no keia hana kupanaha, a me ka lua ole o na mea i ike ia iwaena o lakou; a iloko o keia olioli nui. Komo ana ka Moi Polikenesi iloko o ka Hale Alii o Leonetesi. O ke kumu o ko Polikenesi hiki ana mai i Sikili o kana keiki wale  no o Felorigela, no ka mea, i kona ike ana ua nalowale o Kamilo a me kana keiki pu, noonoo iho la no ia ua hala laua i Sikili, nolaila, i imi koke mai ai oia ia laua me ka hookaulua ole iho, a pomaikai no kona hiki ana mai iloko o keia wa hauoli o Leonetesi, a o ka wa hauoli loa i o ia i ike ia iloko o ko Leonetesi moolelo o ke ola ana.

            O Polikenesi pu kekahi i komo iloko o keia olioli, a kala mai no hoi ia i ka Leonetesi hana pono ole ana ia ia, a pela i hui hou ae ai laua iloko o na hipuu pumehana a ke aloha e like me na wa liilii o laua.

            Aole no hoi he kumu kea-kea e ae no ko Felorigela ma mare, no ka mea, i keia manawa no i hoopau ai o Polikenesi i kona manao: oiai, o ua peredita nei, aole io no oia he kaikamahine a ke kahuhipa polohuku nui; aka, ka hooilina Moi Wahine o ke kalaunu o Sikili. A hoohui ia ae la laua iloko o ka mare hemolele, a aohe mau ipo aloha e ae e like me laua i ike ia iloko o ko laua mare ana, no ka mea ua pili paa laua iloko o ke aloha e hiki ole ai i na ki ma-ka-la a ka hoowalewale ke mawehe ae.

            A pela i ike iho ai kakou, ua loaa hou ia Heremione ka uku oi o ka pomaikai a me ka mahalo nui ia o kona oiaio, a me ka hoomanawanui loihi ana i na eha o ka puuwai i aneane e noha. A ola loihi io la ua Moi Wahine hilu nei o ka lai no na makahiki he nui mahope mai, me kana Leonetesi aloha a me Peredita pu kana Lani aloha nui, a oia hookahi ke keu o na Moi Wahine, a me ka oi o na makuahine pomaikai ma ia hope mai.

            Ua lawa keia kaao ana no keia ahiahi, e hoi kela keia e moe ma kona wahi me ka manao he la pule ka la apopo, aia a hiki aku i kela ahiahi poaono, alaila e kaao hou aku no au ia kakou.

            No ka mea, i hana ia ka pauma no ka lua wai, a o ka bakeke hoi no ka wai o ka lua, a o ke kiaha no ka wai o ka bakeke, a e kena ana no oe i kahi kiaha wai hookahi a elua paha, aohe he kanaka e inu pau ana i ka wai o ka bakeke. Pela auanei me na kaao hoolealea, aole e kohu ke hoopapau loa ka manawa ilaila, o hoomaunauna auanei i ka nui o kou manawa ma ia mea.

Oniula.