Ka Nupepa Kuokoa, Volume VI, Number 12, 23 March 1867 — He Keiki Alii Hesana a me ka Pilikua ai Kanaka. [ARTICLE]

He Keiki Alii Hesana a me ka Pilikua ai Kanaka.

;ikix ī. Ile umikumamahiku na hnneri—makahiki i hnia nku nei i nu wale ka la, a ma ka Poalun (oia hoi ka la mua o Aperila) i kupu ai ka makemake o ke keiki alii M< suki e hele i ka hahai dia makana f»elehele il<»ko o ka ululaau loloa o Kasimia a me na uawawa uliuli o ka wao-kele. O ua llesana nei ka hooilina Moi o na Knsimia (Cashinere) a pau. he keiki nlii i aloha nui ia e lakou, a he hiwahiwa mnkamae iioi na kona makuakane. la ia i hele ai i ka hahni holoholona, aole oia i kono aku i mau hoa hele pu kekahi me ia, o na ilio hnhai wale no ana elun, o (luneln me Liona ko laua mau inon. O ua mnu ilio nei ana ke keu o na pu-ku-niahi, aohe e pakele ka liona ia laua, aohe no hoi he manu lele e oi ae mamun o ko laua mnma. Aole i Huliu aku ko lak«»u holo ana, ike ia aku la kekahi dia kane nui mon»o---na, n o ko lakou hoomaka koke no ia i ke alualu i ua dia la. Aka, owai In e hiki ke hoomaopnpo aku i ko lakou nno iloko o ko lakou wa e holo iknika h»a nnn? no ka inea, ua like me ka puahioliio iknikn e naholo ana iloko o ka ululaau—A e like me kou hoao ana e ike pono i kekahi lala o ka huila oiai oia e }>oniu ana, pela auanei kou makemake i ka hoao ana e ike pono i ko lakou mau helehelena. 0 ka owe a na lau laau ka mea lohe ia, o ke noa a na a me ke pohapohn a na kapuai o ka lio o Hesann, n o ko k« dia, r.ohe wahi hamumu e lohe in no kona mau kapuai. Puehu aku la na manu noho kuahiwi i ka lewa, a muimuia hou ae iluna o na lala-laau, hoholo aku la na iole kahiki, a pee iho iloko o na poopoo pohaku, me ke kapalili kupinai o ka puuwai: a meha iho la ka leo o i a pupu moe wai, aoiie !ohe iki ia oko lakou ulili mai, a ine he mea lakou la, e hamnu aku ana i kekahi, aohe make ho-a-imu ae o uwahi auanei. He leo nheahe kai lohe in e uwalo mai ana i ke keiki alii Hesana, mai loko mni o na omalu palipali kolii i pa-e moi ai; nohe oae i maliuia aku ua leo la. O ke ano o ua leo la, aohe leo kanaka, aka, he oheahe e wale no ke lohe ia oku. E i inaiana ua leo la, " E hoi, mai hoomau oe i ke alualu ana i ke dia," aka, no ka puahio loa o kn holo ana a ka lio, a me ka lii-hio a ka makani i ua pepeiao o llesana i hiki oleai ia ia ke hoomaopopo i ua leo la. 1 ka hoomaopopo lea ana i ka mama 0 lakou a pau, ua oi palua ia ka mama o ke d»a imua o ko na ilio hahai, a o ko na ilio hahai hoi, ua oi palua ia imua o ka mama o ka lio, a o ko ka lio mama, ua 01 pnlua ia imua o kekahi mea mama e ae m« ka ili o ka honua, a pela no hoi me ke kowa iwaena o lakou, ua oi palua ia ko kekahi imua o ko kekahi. Ekolu hora o keia holo ikaika ana o ka lio, nana ae la ke keiki alii mamua pono aku ona, aohe mea ike ia aku, io. lo na ilio hahai, aole h«i ke dia, ota ho<v kaiii wale no keia e hnlo nei; kaohi mai la oia i kona lio, a i alawa ae ka hana nia-o a maanei, nani ke eehia o keia wa* hi ®na e ku nei, no ka mea, aia oia iloko o kekahi oawawa pali hohonu, a o na

welelau o na paii m« na ona, nie he uua la oa hiM>kui »ku iaua t ka !«fn, aohe he ineheu aUnui i ike ui. ā«»ie hoi e hiki tc i« ke hoofn«opopo ae i kinii wahi i hele mai ai, ua uhi īa mai !a e ka n»lrcle)o!r.a mahope, a ona paia manoanoa o na pali e ku kahako »na. aohe e hiki i kekahi wawae kauaka ke keehi aku ma ua mau paia la, no ka mea» nole i hannia ia mau paia nn na kapuai kannka. Lele iho la ia mailuna iho o ka lio a ku ilaio—Au«e ! he iita la kou manao e ke kanaka ik>ko o ka nio-ma nehiwehi, i ka wa e kahuii īho ai kou wahi waa, a au hemu nna oe i ka mo,MU. A ina ua lonn ia oe ka *\etiweli a me ka mihi i knhi e pakele ai k<>u o!n i ka mnke ; pel« i(io ln ko ke keiki alii kulnna iloko oia mnna«va aun i lele iho ai ilnlo tnai kona lio mai, no ka men, i ka pa nna no o kona mau kapuai i ka lepo. o ko ka lio wa no i» i puiwa ne ai a hi>!onku In me ka innma loa, me ka hunlele i!h> i ke keiki alii e ku oeoe hookaiii iwnena o ke awawa poo|Mm. Nnna wale nku la no in n hiki wnle i ka nnlowale nna o ki lio mni ko* na inau maka aku» pnu ne In kona mnnnolann ann no ka lio, n e aho ka huli nku i knhi e loun ai ka moou o ke alnnui e hiki ai oi i ke hoi i kn Imle. Mnhope iki iho, huli ne la ia e nnna i nn nono laumnnin o ka pnli, aia hoi, he waha o keknhi ana nui e hamnum mni ann. Ilele aku no ia ilailn me ka n»nnaolaua he wahi ia e loan ai ka maluiu»* lu, e hooluolu iho ai i ka wela haoa o na kukuna o ko la e kioln iho nna malunn o kona kino opiopio, a manao wnle ae la no hoi ia he wai paha maloko o kein nna, i inen e hoonn ia ai ka malou o kona puu i kn ua mea he mnkewai. I konn wa i halo nku ai mnloko ke ana, nnni ka nui o konn oliuli i kona ike nna aku i keknhi wni inapuna huihm iloko o un ana nei, wikiwiki ino aku la in a kupon poo iho e inu wai, nka, aole i liullu iho kona kupou ann, wn nnn kein leo nui wawalo, inniloko mni o knlii poliuliu o ke nnn, n in in i nnnn ne ni. nia hoi, e pii mai nnn he pilikun nuniii weliweli. Elun 110 kiko<> nnn o ka loau no in o ua llesuna nei, n uaiikī ia «e la in tuo he puleleliua la iloko o kona mau uinnnmnnnlimn. ile hooweliweli ke kilohi aku i nn helehelena o keia pilikua, no ka inen, ua like okon iho la no kona poo mo lie puii mnuu maloo nui la, a o kona wahn hoi me he umu hao nui la, n o na Inlani nilio nia ke alo me he mau omoomo palnoa nunui la, i hookuialani in ; n hulaii mai la kona mnu inaka me ka uln kolekole, ua like me ka ipu kukui ulaula mn na aono o ke kaa mnhu ; a o kona ihu aole i kana npi U pupuka ino, oohe mea hiki ke hoohalike ae ina ke ao nei e like me kona ihu nunui mohaluhalu. Ile kakaikahi na pilikua nunui, nhona iki o na helehelena ke nana aku, nka, o keia pilikua, oia hookahi ke keu o ka pupuka ino aiauka. a no kona hoowahawahaia e na pilikua e ae n pau. aole oin i a-a e hoolauna aku me kekahi ano pilikua e ae o ko Inkou ohana hookehi; hoohiki iho 110 ia e noho liookahi iloko o kona ana, ine ka ike ole ia mai e kekahi* Ua kapaia kona inoa o Pupukaioo, aka, aole i ike iki ke keiki alii i keia mea ino,a kahi iio ka ike. Uwone la ua pilikua nei ine ka leo ikaika :— u E ao aku au ia oe e ka mea i komo wale mai nei iloko o ko'u hole e inu wate ai i ko'u wai. O na ia a pau i hei iloko o ka'u upena, e ale ano au ia lnkou, e like me ko oukou alapoho ana i na io pipipi " la ia e kainailio ana peia, hele koke aku lu ia i kana hale-pa, a lawe ae la iwaho he pepa ai, a me ka hue %ineg*, ua like ka nui o ua mau hue la me ka pahu ioie. Nana iho la o Hesana i keia mau mea a ka pilikua, me ka haalulu o na lala, a maopopo iho la ia ia o kona manaim koke no keia e amu ia ai e ka pilikua, nolaiia, pane ae la ia, (> Ke minomina nei au me ke kaumaha kuhohonu ke nonoi aku ia oe ; aoie au i kupono no kou auia awakea, »o ka mea, he olala «au ; aole oei he makee no ko'u oh iho, aka, ho mea oiaio» aoie au e kuj »no no ka ai ano i keia manawa he iwi-iwi, a he obk ioa ao hoi, he hauna i ka ai ana iho, ke ik« enaka iho la no oe i ko'u ano." la ma« oawa ana e kamaiiio nei, uwi ae la ka pilikua iaiu aane Uikiole ke kamaiho

ae, ame hc men la ua hakihaki kona t»au iwi aoao i ka op? ia. "Hu! IIo! O ka'u mea ono lo* ia, ona mea liauua a pau ka'u puni. A : heaha la ke kumu <» kou kamnilio 9ii*\ mai me nei ? lna he hiki ia oe ke hnre! mai i keka!»i inea liiki ola ia T u ke alapo-; l»o, alaila. e haawi aku 110 nti i kuti pon' nau e oki niai a kaawale;" j "Ma ka mann ok;m olelo ke nonoi»ku nei au wahi ake keiki alii. 44 t\ olelo iki aku au ia «»o [Mjnei: Ke noonoo nei uii, ua ike no au mamua ina i keonimana inaikai oko lakou n»au helehelena e like okoa iho la no me oe, aole loa o lakmi ai iki ina mea hnuna.' A ina palia oe e hookuu mai ana iaNi e hoi au i ka hale, a iini au i kekahi mea hauna a'u i uiakemake ai e lawe inai imua ou. Aia a hiki mai kekahi niea oia ano imua ou, alaila, e ike ma»»popo no uUanei au aole oe e ono iki ana ia mea. A ke manaolana nei au aole uo hoi oe e poina ana i kau noea i olelo iho nei, ke lioowahnwalia oe i ka'u mea hauua e lawe inai ai imua ou, a Inki ole ai ia <ie ke ni." " E f pono!" wahi a ka pilikua, " Aole au imanaoe hoopunini la oe me keia hana lulu, no ka mea, aole «u i inki mai e hoonele i ko'u ai ano i kou io i keia inanawa, aka nae, k.e pono la, O hele e hoao oe i eha m;tuawn—A ! e inanao oe, e haawi mai oe i oielo paa nau ia*u. K hoi hou mai oe io'u nei ike uwakeao kela la o keia la, me ka l.iwe pu mai ou i kekuhi «neu hiki ole ia'u ke alapoho, a i pau lou nu meu & pau au e iawe mai ui i ka alapoho ia e a'u, alaila, ooeauanei ka panina loa i ka ha o ;»a la. Ua pau, e hoi oe me ka hoomanao." K lioi liou ae kakou e hooinaopopo i keano o na olelo a ka pillkua, aole knna he iiuna ku i ke uloha, aka, he hauu hoopilikiu wale i ka ihu o ka poe e ; no ka mea, ua olelo ia nona, ona ilio makr, a me na men pilau n pau o kela ano keia ano, oia kana mau mea on'o i la, a ua iuhi paha oia i ka hele e huli o mau mea piluu naua eai ai, oia ke kimiu i hooluhi ai i ke keiki alii Hesana no na la eha, nnna e lawe inai i nu mea pilau o kela ano keia nno. A inn paha oia kekahi il«»ko o Honolulu nei, ina la paha ua pau i ka alapoho ia na pahu kamano weia maiaio o ke x keena Kuokoa. Ua olelo ia no hoi nona, e hnai nooia i J na iwi kupapauame na luipnpau kanu Ua like loa keia pilikua me ka y lliena, ka aihamu ina mea piiau. / (Aoleipiu.)