Ka Nupepa Kuokoa, Volume VI, Number 13, 30 March 1867 — NU HOU KUWAHO. [ARTICLE]

NU HOU KUWAHO.

} Ununl:* mni ka Sa n l r oeheo Thna\ Knmilin O KaHf(l»a-o:a o KcreU o ki w.i kahiko. o kaainn in ina ka Hema lon 0 He mokupuni kf?ia 0 K3ncd'.a i:;-t ke Kniwaenahonua ; hooknhi hnneria me kasr;nno ini'.e ka lo» mni kn Hikinn a ike Komohnna, a iwa-k.iiui-kumamaliina nulr ka laui*. He b'tani kuahiwi ko un aina in e waiho ioihi ana ma ka loa 0 W* aina. He iwomann no ko lailn lopn ; un ulu niaikni no ka niani. ka !p--mona. ka oiiwa a me ka waina. a 0 ke kil;ka no hni kekahi. Nola;la mni kekahi In-

pi oka waina maioo eni ia nei. He maikai ke es». 0 ka aina, a ine ka noho ana, o kn mni iepu ine ka i loaa mau 1 kekah» poe, a ena kek.-.hi n:nu awawa Mlii ua !ona nn mni piwa, no ke kr.he pono o!e aku o ka wai. Okn heiuua o i;a kannkn he '200.000. O kn hnpn nui o keia poe, he poe Helene ko lakou mau kupunn, a he Hi lene 110 hoi ko Inkou hoomnna. He mau Tur(.»ke nae kekahi, a hookahi lahu» uuku e noho la, he poe i k(»e inai kinohi l«»a mai, o na maino lakou 0 ka poe noho mua mu in aina. Oka noho nna o na kanakn a pau, he hnokauniah.n loa ia e ke nupuni 0 Tureke. Kahiko lon ka moolelo o Kaueilia. O Mma ke alii mua i hai ia mai. Mahope iho he mau alii ano kupaa ole, a innmua iho 0 ka wa o Kristo lilo ka aina i aupuni inakaainnnn, e like no me ke ano mau 0 ka poe Helene-he ano kue alii. Lilo nae keia mo-' kupuni i ke nupuni o l'oma, a mahope iho i l,a pr,e Korakene (Snracens) a i ka A. D., 120-1 ika poe Venctia. Oke au nani ia 0 Kcrele, oa 1.000.000 ka nui o kona uiau kanaka, 0 kona mau owa ku nioku ua make-, inake h>a ia, o konn poe kalepa he holo pono; ka lakou hnna. Ika makahiki 1660 iloko 0 kekahi kau a nui, knili w.ile aku la ka poe ; Tureke i keia nina, a ia lakou ka mann inaIniln a hiki i keia wa. Eia nae ikaM. H. 1530, ua haawi na alii Hui 0 Europa (me he uiea ia he kuleann kekahi o lakou m.ikii|ii) i keia aina ia Aigupita, i mea e hoihoi ni i kona poho ma ke kaua nui 0 Luropa. Umi no mnknhiki hnawi hou ia ia Tureke.

0 ka poe Helene, he poe ano kuokoa la-; kou, aole no i hui iki me na Tureke. He okoa ko lakou hoomnna. He okoa ka noho i ana. Hc lioomanao mau ko Jakou ika mo- J olelo kahiko o ko lakou aina, i ka pale mau J o ko lakou inau kupuna i ka hookauwa iu j mai e hm. He hoowahnwaha loa lakou i j kn hoomuna Mohometn, a me ka noho uha- • uha nna o na alii Tureke la i» na wahine iie | n'ii wale. He hele imua ko lakou makema- j ko—he kn malie ko ka Mnhoineta. Nolaila | ua imi tnnu na manao o ka Helene, e wehe; a e hoolei i keiu lei-ni hookaumalia. Ua , kipi lakou ma ka M. H. 1821, a ma ISIO no; hoi. \ua hookaumnha o Tureke me na , auhnu oolea loa, i mea e lilo ai ka ikaika o j Kaneilia i mea ole. Aole nne lakou e hee; wale iina, mau go ko lakou imi ana i ko la-; kou pono iho. 1 ke kipi ana i ISOB, ua ae ke aupuni Tureke o hoomama a e hookuu ia lakou. Ina ! ua hnna io pela, me ka oiaio, ina ua pono,j oia nae hP wahahee w r ale no ia olelo. Nola-1 ila i keia kipi hope mai nei, he hoole loa ka ; lakou, e aho no ka make i ka hoi hou mulalo j o Tureke. Nolaila ua penehi no kekahi; inau makuaknne i na kaiknmnhine me ka j inanuo he ano ia i kn hnule iloko o ka hma j ona Tureke. Aua puhi no lakou ko la»| kou mau halo hnlawai iho i ke nhi, a o lakou j no maloko. Ua ai i ka mea ulu wale ika ; nnhele, ua moe i ke ana, a ua mahuka ma na kuahiwi ua poe nei. E mnhaloia lakou j no ko lakon makau ole. 1 O ka aina o llelene. ua kuiknhi kona ma-1 nao me ko Kerete. Oiai ua 00 paha, 70 pa-1 ha milo wale no ke kaawale aku o ia mau j aina elun, Hookahi no hanauna ko Helene j i\ me ko Kerete. Aua iko maopopo ko He- ( lene i ke nno hookanmaln o Kurekē no ka ; inea «a noho kauwa ia mal ilo o Tureke ma- • mun iho nei, eha hunevi mnkahiki ka noho j kauwa ana a o ko lakou kaua ikaika ann i j nn inakahiki ehiku, oin wale no ka mea i pa-; kele a kuokoa ai oia aina o Helene. E olcj 1 kue mai na aupuni o Europa,,ina ua hoo-| halikeia ko lokou aupuni me ko x\inerika| Huipuia, na na nupuni kuwaho nae i hoono-j homai inaluna o lakuu ho alii.

Nolail.i i keia \vn pilikia o Kerete, ua nui Kc alohn o ke nupuni o Helene i kn poeo Kerete. E kokun nna lnkou in poe. Ke jwlnpnli\ nku nei o Enelani n me Farnni in Helene, " mni kokua in Kerete. M - No ke nhn In keia pnpa nku ? No'ka inakau nnei n Inha nn nnoano o ke aupuni makaainann ? U Amerikn nne, ain kona mnnno aloha ma ka nono okn poe Ker?tc. He pono in. He ahn ka ke nupuni nanuno e kokun nei i ke alii hooknumnha n hoomaau wnlo ? Ke pa na nei ka puuwni o Anienka me ke aloha iaKerete, no ka mea o Amerika kn puuhonua okn poe i hooknumahnin ena ahi. A e kokun ia nnn o Kerete me ke (lala inaoli o Amerika a ua na moku e lawe aku ai i kn poe i pakele me ke ola wale no.

Poho kb Appuni.—No ko'u īke ana inn hnlekuh n Abewhama ke Kahukulnnui i hoouna mni nei mai Honolulu mai, un hana i;v no i Honolulu a mnknukau, ua kukulu ia iho nei, un pna nn pnu n me na oa, n me ka pupahele, o ko ke Aupuui hapa kein, ka na makua mea keiki hn|>n koe, o kn hoopaa ika paia, n me luna iho, elua hale i hoo« paa ia ka pnia i kn papa, koe oluna aole i paa, hookahi hale ua paa » ke kukulo in. oole i paa oluna, ua hio nae i k*\ mnkani Kona, hooknhi hale aole i kukulu ia, aono mnlnma kn waiho ann o keia mou halekula nole i paa, nolaila wnu i olelo ni, poho ke Aupuui. Na keknhi onn Waieha,