Ka Nupepa Kuokoa, Volume VI, Number 14, 6 April 1867 — Page 1

Page PDF (1.55 MB)

This text was transcribed by:  Kaili Perez
This work is dedicated to:  Noelani and Kaili

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

KA NUPEPA KUOKOA

@a Mau ia ma Honlolulu

I keia Poaono keia Poaono

$2.00

No no mahina ke Umikumamalua!

$1.00 no na mahina @ono.

M ka Hookaa mua mai

Na @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ina no ka hoo@ @ ana. @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ na @elo @ @ @ @ @ ma@ @

K@ @ @ @ @ @ @ @ @ @ ia @ @. @ @ @ @A @ @ @ @ @oei he @ @ @ @ @ @ @ @

@ @ @ @ @ @ @ @ @, @ me ka uku @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ o ke @ @ @ @ @ @ @ Ka@ K@

@ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ e ka@ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ ema ka i@ @ @ @ @ @ @ @ @ @ mamua. E pono @ @ @ @ no ka @, @ @ @ @ auh@ @ @ @ @

A@ @ @ @ @ ma @ @ hema o ka @ @ @ @ @ @ @ o @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @.

L.H @. (@ Hoopuka)

 

"KA NUPEPA KUOKOA."

@ published in Honolulu

EVERY SATURDAY

$2 00 per a@, or $1.00 per six months, in advance.

A @ @ @in@ 10 lies, @ once for $1.00 @ @ @ @ @ @ @ @; all advertise@ @ @ @ @ @ @ @

@ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @.

@ @ @ @ @ @, @ @ @ @ @ @ @ @ @, or may @ @ @ @ @ @ @ @.

@ @. GULICK.

For the Publishers.

@ @ Volume I, @ and III of the Kuokoa, bound for @, @ @ @.@ @ @ @ @ of the above, can have @ @ @ @ @ @ @.

io no i ke ahi na lko i-a. a e ino no hoi ka aina. Aole e maliu mai ke Akua i ke kaula, i ke kahuna, i kekahi, alii e ae. aka. o oe wale no o ke alii i ku i ke Aupuni: e lawe ponoi no oe i ka ponoi no oe i ka mohaikalahala. a kaumaha ma kou mau @. alaila. e ike no oe, i kela la no e pio ai ke ahi." Ua oiaio no, a ua ko e like me kaka poe kaula i olelo aku ai. O Kaahumanu, o Kaheiheimalia, o Ululani a me kekahi poe alii e ae no i ike maka. He hana nui no ia mai na kupuna mai, aia no a ui ia.

KE KAUA KULOKO MA MAUI

Aole ma o Oahu wale no ke kuua kuloko, ma Maui no hoi kekahi kaua kuloko iwaena o na makainana. O Kukeawe ke poo o keia kaua makaainana, he kanaka kaukaualii no oia, he aikane hoi na Kahekili. O Kahekili nae, ua haawi aku no oia i kana puaa e holo ana ma ka moku o Kula, oia ka puaa a Kukeawe e kalua ai nana e like me kona makemake, aka, ua hao pu ia ka puaa a na makaainana o Kla, Honuaula, Kahikinui a hiki i Kaupo. Ua hele o Kukeawe me na kanaka he lehulehu loa, e hao wale aoa i ka waiwai o na makaainana, me ke kaua pu aku no hoi. A no keia mea, ua ala like mai na makaainana a kaua. Ua kapaia ka inoa o keia kaua o ke kaua Aipuaa a kukekeawe.

I ka hiki ana o ke kaua Aipuaa a Kukeawe i Kaupo, me ka hao wale ana i ka waiwai a me ka puaa a na makaainana, nolaila, okalakala mai la kekahi poe puaa koa, oia o Opu ma no Klukinui, a no Honuaula, Wailuku a me Waiehu. o Kaweheuana, o Kahooluhina ma, o Kuheana ma a ua paa ke alanui o hope e hoi mai ai, polaila, ua pii aku la ke kaua Aipuaa a me Kukeawe ma ke kuahiwi o Haleakala. a iho ma Kamaole ma Kula a noho iho la o Kukeawe me ke kaua Aipuna ma Kapuoa. Ua hana hulihi ia o Kapuoa, a ua lilo i puukana paa loa, aka. i na e noho mau loa oia i ka hulili ana i hana ai i puukaua, aka, ua iho oia i kai o Kamaole, a ua puni i ke kaua ia Kawehen ma a ua make o Kukeawe, a ua kukii i kai o Palauea.

I ka lohe ana o Kahekili a me na'lii e noho ana ma o Oahu, no ka @ o Maui a me na kaua kulako iwaena o na makaainana, nolaila, ho ae la ke aloha o Kahekili a me na'lii no na makaainana o Mau, alaila, hoakoakoa ae la o Kahekili i na alii kaikaina a me na alii keiki a pau ana. A koho iho la no hoi me ka hoonoho ana ia Kalanikupule ke alii, e hoi oia a e noho alii no Maui, a e hoi pu kekahi poe alii me ia. O ka nui o na'lii i hoi pu me Kalanikupule i Maui, oia no o Kalapupuka, o Honokawailani a me kana kane o Kaopuiki a e ka moopuna o Kalanikauikaalaneo Keopuolani me kona makuahine o Kekuaipoiwa, me kona kaikaina . O Kamohomoho ka pukaua, a o Kapakahili kekahi alihikaua, a me kekahi poe alii a me na puali koa, o lakou ka poe i holo pu i Maui.

O Kalaniupule, lie alii oia i mahalo nui ia no kona haahaa loa o ka noho ana, he alii aloha i na makaainana, he launa pu me ka poe haahaa loa ilalo, a he alii hookana ole, a ua kapa ia kona inoa, o "Ku moku paupau, Ko Kanekope-pau-e pa-u kahu akua o mua-hilu-e-ko-noho ana i ka haunamumanu,-ko-ki-e." Hookahi no on a wahi hewa, o ke pale ana i ka leloao a Kamohomoho; "No No." wahi a Kalanikupule.

I ka noho alii ana o Kalanikupule no Maui, ua holo mai kekahi poe alii o Hawaii e lawe i kekahi mau apana o Maui, oia hoi o hana a me Kipahulu. O kekahi o ia poe alii, oia no o Kalanimalokuloku i Kepoookalani, oiano hoi ko kamehameha kaikaina ponoi. I ko lakou noho ana ma Kipahiulu a me Hana, aole nae i hina ka puko aole hoi i eli ia ka pue-uala, aole i ai ia ka maia palakau, aole no hoi i kalua ia ka puaa. aka, ua malu like no na waiwai a pau o na makaainana, nolaila, ua kapa ia kona inoa o Kealiimaikai, no koaa mahalo ia no ke alii hana maikai. a no ka nui o kana mau hana maikai.  ano ka nui o kana mau hana maikai, ua komo ke aloha iloko o na makaainana, a oia no hoi ke kumu o kona ola ana iloko o ke pio ana i ke kaua.

I ka lohe ana o Kalanikupule, ua lilo o Kapahulu a me Hana i na'lii o Hawaii nolaila hoouna mai @ o @ ia @ ka pukaua. i na alii a me na koa, e hele i ke kaua ma Kipahulu a me Hana. E noho ana no hoi ua alii maikai nei ma Kipahulu me kona mau koa, a ma Hana hoi ka nui o na'lii mai Hawaii mai. Ua kauoha no hoi o Kelamaikai i kona poe malo a me na koa, aole e lalau wale i na waiwai a me na mea kanu a na makaainanan- o ka waiwai o ke aupuni, ka ai a me ka puaa i haawi ia mai e na makaainanan, oia no ka ai a oia no hoi ka waiwai.

I kekalu la, iho mai ana ke kaua i Keahuala, ma kela aoao o lelekea no Kaapahu: i nana aku auanei ka hana, ola mai na pali i ka ahuula o kamohomho ka pukaua. O ka hoomaukaukau koke iho la no ia o Keliimaikai i kona waa kaua, o ka halawai koke no ia o ka mamakakaua i na Kukuiula, o ka loaa no ia o na huna o ke kaua, a o ka hoouka iho la no ia o na aoao elua. Emi hope mai la o Keliimaikai a Waipalua. Ua make like no na aoao elua, aka, ua ikaika loa nae ko Kamohomho aoao; a ilaila no hoi i ike ia aku ai ke koa launa ole o Kahanaumaikai, no ka mea. ua nui loa na koa o Kamohomoho. A hiki ma Kapu kaolena, ma Maulili, ilaila hoouka hou ke kaua me ka ikaika loa, a ua makau o Keliimaikai. I ka ikea na o ke kahu ua pilikia o Keliimaikai, e komo aku ana o Mulihele, oia ka inoa o ua kahu la iloko o ka puolo o ke kaua, a hee aku la ke kaua a kamohomoho, a mamao aku la o Keliimaikai; mai make oia ia la, o ke koa launa ole o ke kahu kona mea i pakele ai.

KE KEIKI ALII HESANA

A ME KA PILIKUA AI KANAKA.

A ia Hesana i huli hoi mai ai, lohe hoa aku la oia i kekahi leo i ka i ana mai, " Mai hopohopo oe e ke keiki i kou pii hou ana mai i ke awakea o kela la keia-la, no ka mea, awau no ka mea nana e hooponopono mawaena o olua ke hewa ka hana o kekahi."

Hoi mai la o Hesana me ka hana loko a loko e @ ana i ka pilikia, a ia ia e noonoo ana i ke ano o kaua mea i lealea ai ia kakahiaka nui, he hahai holoholona, aia hoi uhuhu mai la ka lio iloko o ke opu nahelehele, a i alwa aku ananei ka hana o Hesanam o ka lio no ana i holo mai ai ia kakahiaka nui, ua hihia ia ke kaulawaha i ka lalalaau. O ka holo hiki aku la no ia o Hesana me ka olioli loa a loaa ka lio kau ae la, a i kona nana poono ana mai i ke ka-honua o kai mai, ike mai la oia i kekahi pohai eleele, alaila, hou ae la ia i ka aoao o ka lio, a lawe mai la ka lio ia ia me ka manao ole ae he loa kekahi o ia kula, a i ke kokoke iki ana mai i kahi ponaha eleele ana i ike mua ai, aia hoi he @ ua mea la e waiho ana ua make.

Lele iho la o Hesana ilalo a nana pono iho la i ke ana o ke @, ike ihu la oia he pua ma kekahi aoao o ke @, a oia no hoi ka pua ana i pana ai ia kakahiaka nui, ia ia i hoomaka ai i ke alualu ana i ke @. Unuhi ae la ia i ka phi a hoomaka iho la e oohi i kekahi uha o ke dia. Ia wa la, oaka ne la ka waha o ke dia a helelei mai la he mau huna kulu waimaka mailoko mai o kona mau lihilihi. Nana hou iho la o Hesana i ke dia me ka haohao, a puka mai la na manao menemena iloko o kona naau me ke aloha pu: hoomanao ae la ia aohe io no e hiki ia ia ke hana ino hou io, no ka mea, aia kela iloko o ka eha, a i ole ia he maule poina , aole nae i make loa. A no ka mea hui, oia kekahi pio a ka piono i pakele mahunehune mai i ka lima o ka pilikia, a he akelekele wale iho no kona ola mai pau i ka amu ia e ia niuhi ai kanaka o ke kuahiwi. Unuhi ae la ia i ka pua a hemo, a ia wa i hemo ae ai ka pua, o ke kahuli koke ae la no ia o ke ano o ua dia nei a lilo he manu, a o ka lele lahalahai ae la no ia me ka pii malie ae iloko o ka lewa nuu.

I mai la kela, "Owau no o Anejao ka mea au i alualu ai i kakahiaka nei, oe i kuu'io. O kou @ ana ia'u a me ko pana ana a ku ai au ke kumu i komoia ai oe iloko o ka poino; a o na