Ka Nupepa Kuokoa, Volume VI, Number 20, 18 May 1867 — HE KINO PAHAOHAO MA KE KAI. [ARTICLE]

HE KINO PAHAOHAO MA KE KAI.

([l'nuliiiu no k'.- Kiu»k<»a]. 0 MrUobata Burukc l»e kanaka Srkotia, noloko mai o kekalii iiunauiia kaiiiko i kapaia ma ia inoa oiiana. Uu hanauia oia ma ke kalanu o Ton:be. iloko o na makahiki hope loa o keln Kenctiiria i iuiia ; aia keia waln mn ka ;iono hema o Enelani- Malaiia no kona wahi i noho ai e nui, a hiki i konu wa kanaka makua. lle kanaka au-kai oia niai kona wa knm ilii mai inaluna o ua nioku kuna, a hiki mai i ke kanukohi o kona mnu uiakahiki, (oia ka M. 11. !83S,) ua hoolilo ia ae oia i maiumoku nui no luna o kekahi moku kalepa e holoholo mau ana mawaena o Liv;»|>ula a me St loane, o Nu I>erunevvika 1 kekahi manawa o kona holo ana i Nu I3eruncwika mai Livupuln mai; he eono puie ka loihi ma ka moana ; ua aneane aku no nae e lihi launa aku i na kepa kahakai o Nu F«>unelani, a e hooiho ana hoi ka ihii o ka moku i ke komohana : Ma ke awakea o kekahi In, pii ae la o ua Buruke nei me ke kapena iluna e ka oneki o ka moku e nana ai i ka la, i ike ia ai ka iatitu, a me ka lomlu o kahi a lakou e holo nei* Mahope iho o ko laua nana ana, hoi iho la laua ilnlo o ke keena liope e imi pono ai i ka louitu a me ka !atitu. Komo ae la ke kapena iloko o kona rumi kakau, a komo ae la no hoi ka innlnma mok'u iloko o kona rumi kakau e imi ai i kbna ; a hiki i ka loaa ana o kana, kahea mai la oia i ke kapena j>eni: " Ua loaa ka*u !onitu a me ka latitu, penei a penei. Ua like auei me kau a no ka paue ole iuai o ke kapena, kiei ae la oia e nana pono aku i ke kaj>ena me ke kahea pu hap aku no e like me mamua, aohe no he pane iki ia mai. Manao iho la ia ua pilikia loa ke kapena i ke kakau i kana mea maluna o ka i»apa f>ohaku. nolaila, eu kino ae h oire hele aku e ike maka i ke ano o ka iala hana ; a ia ia i hookokoke aku ai i ka rumi o ke kapeoa» alawa mai la ka mea e kakau ana iluoa oka p»apapoIiaku ma ka pnpakaukau n ke ka|»ēoa aīa hoi! he mau hiohiona o ka mea e loe, aole o ko ke kapena. Ao!e no i hoomakaukania o rukc e ko iala haka |>ono ana mni me na lihilihi kuku, n ohea h«>i na helehelena

'me he mea in he kanaka ma» ka luakuuwi ke ala ina. Aoie uoiioioia. i ninau nku i koua wahi i hele mai ai, aka, }ūi koke ae ia oia iiuna e hai at i keia mea kamahao i na hoa o ka moku ; a li>- 1 he ke kaj>ena i ka ieo kio o Buruke e Ikamaiiio nei i kekaiii ; kahea luai ia ? ia. •• Healia ka }>iiikia i loaa ia oe eMr ! Buruke : ' •• Aohe }uitkta " wuhia Buruke, 44 aka, owai keia kanaka e noho la i ; n>a k«> rumi kakau r" Aoiie mea e »e | a*u i ike ai malaila." wahi a ke kn}>cnn. ;Mlekanaka kela e nolio lamalaiia.he uinhhim nae " }>via aku o Buruke. •• He mnhhiui !ua inoe liewa paha oe ! Malia , }>ahn «> ke kuene no. a i ole w i> ke kolihi ineii. Owai ne auanei na mea ene v iuki ke iieie tuulutia. ke ole e knuoha la ? : i " Aka ea " wahi a Buruke, •* aia kelui ; kauaka e iiolin ana iluu.i o ko noho uui.i = e kakati ann iluua o ka {>nf»a }>ohnku. n f ia ia i leha mai ai ia'u,aolee Inki n'u ke f•> > | : hui aku i ka'u w.ihi i ike ai i keia knuaka; ja i na he kaunka na'u i ike inihi, a»»le no; inu e poina i kona mau heh helena a'u i j ike mua ai. | j "Owaiia kanaka wahi hoii ake; ka}ienn. "O ka inni kni ike, owau ia aoie w.ihi a llunike*. '• Lj«i ike mni nei au ia ia, he • kannka n;.e a'u i ike ole ai mai ki>'u wa ! uuku mai." | Kahoho! ,< wahi ake kapeua. "Kl | iilo ana |iuha oe i pupule e Burtike. No-| ■ liea mai a anei hoi nei mahhiui o ko kn-i | kou moku, oiai eia kakou i ka moana uh-| | uh, a he mahinn ae nei a me ka hapa ka j j loihi nini kn ninn mni." La ike uo nu, i ko kukou loihi tu;ti| ka niua mai, a o keia kanaka nae aole| j au i ike mua ia ia." I " K hele liou oe e nana in in i ike po-! ii«> oe i kona nuo.'' «• t.)|el«> hou iii.ii in 0 Buruke. -He \nunkn maiiaoio ole au| 1 na lapu, a ina l»e la}>u io keia a'u i ike! nku nei, alnila, e aho i kokoolua keknliij no'u e iho pu ai i pau ke kuluhewa." j j "Oi hoi hu, iho aku oe ilnlo, a mai j ! hoopunipuni iiou mai i na luina o ka mo-l ! kn.'' Iho iho la ke knpena a maho}>e| | iho no ona ka malamnmokii. Nnna ne' ! I» laua a }>uni kn rumi knkauaohe mea | 1 kino i loaa muloko. u K lUiruke " wahi! j n ke knpenu. "nolenneiau i hni miia nku ] j nei nu in oe, ua inoe liewa oe." j i Oielo aku la o Buruke. "Ua hiki noi ;in oielo aun pela i keia manawa ; no kai |nica, nole ne nei, aka, inaaole io au i ikei j ia in e kakau ana maiuna o ko papa po-| j i>aku, he mea nnei ia no'u e hakue^ial j wnle iho ai no," j i i | A! e kaknu aua ma ka papa pohaku ! j j wahi a ke knpena " a eia no la ke waiho, nei." Lnlau iho ia ke kapena ika |>apn! pohnku a pan ae la iluna. %t Ma ka ma-i na o na lani, he oiiuo he mea iio i knknu-i ia iho nei mnlunn o ka }>nf>n ; aole no anei lioi keia o kou limn kaknu e Buruke?" Lalau aku In o Buruke i ka papa poiiaku ia iieluheiu ilm in i ka mea 1 kakauia mai luna, uie ka heluhelu kuoo a me ke ka- | haha }>u. A o na liuaolelo i kaknuia penei no ia. u Stecrtothc northwestoia lioi keia. E hookele t ke komohana | ukuu." Olelo oku lu o Buruke. Kc paue aku nei au ia oe e like me ke kana- | ka uneia oiaio, aoie loa au i ike i keia | mea i kakauia. Ua hai aku nei uae au jia oe i ka oiaio n pau } a o ke ano o kana inea i kakau ai aole nu i ike, n pii wale aku nei nu ilunn e hai aku ai ia oukou. ! Nolio iho la ke kapena ilalo e noonoo • ai, me ke kau ae o ka iima i ka iae ; a ke ; wailio mai la hoi ka paj>a poiiaku imua o ,'kona mau muka me kana ukann kuj>ana- : lia. A mahope iho iiooliuli ae la oia ika : papa pohaku ina kekahi aoao, a pane ; aku la ia Buruke, me ke kauoha pu ikii ia ■ ia e kakau iho, "Sleerto the nortkwest i Kakau iho la ka inalamamoku, a waiho 1 mai la imua o ke kapena. Hooliuli ne la hoi ke kapena ma kekahi aoao o ka ; papa e nana ai i ka like f> ka mea i kakauia fne ka ka malamainoku inea i kakau : iho ai, aohe like. | " E Buruke, e kahea aku oe ike Jkofo- ! \ meki a me ke kuene e ilio mai laua ilalo jnei. ,, Iho mai la laua a kakau iho la i ;ko laua linia ma ka papa f>ohaku,aohc no] •he mea i like o laua me ka mea i kakau; [muaia. Pela i kahea pakahi ia aku ai |kela luina keia luina e iho mai e kakaui ;kolakou mau lima, a hiki i ka pau h* lana o na mea a pau maluna o ka moku, aolie no he mea hookahi i hke iki me kela lima kakau mua.

I ka fviu !<>a ana o na ium» u pau ° ka moku i Ke k ikau, t»Wo »ku )« ke ka|H.*na ja Hur«kc. " Aole anei i hun«it» kekaltt kauuka malalo o ka moku ; e pono ? liuii 1.1 ki moku. a ma a<*le o l«>9a loin kanaka, he keu uii n ke kanaka /*tp€€ akua nak\ Kauolia ia «ku U na n»ca \ |«u e liuii i ka moku mai ka mua a hi* kt i ; m>ke la ua kuuuo na waln [hh>[mm> a o ka moku maiki oneki oluna 1 luki i ke kila o lalo loa, aolio loua iki, mal»of»c ilio o kei» liuli inauele niw, «lelo nku la ke kaj»cna i ka n»«hm«moku, • lle* ilia keia mea palianhao au e lt«M»lelc liau» li uei •• Mealia la ? M walii a ka malamoku." " W\ ike au i ke kanaka e kakau ana, a <hh? hoi kai ike 111 u<t liio nei t ka inea i kakauia. Malia no lie am> k<> keia nu:a." '* Pela io no," walu a ke ka|K x mt. "Ke ui inao nei au e lnM>lmli 10 ne i ka iliu <> ka uioku i ke koinohami a e nwnn lioi i ka l»oj>c o keia moa, i.i ii ke mau niai nei uo ke aliealie uiaik:ii o l,a inakani malio|K?/' Olelo Uou aku la ka uulauiainoku. " Ownu kekaiii uianao |K'la iua owau mn kou walii. He iuau liori iiuku wale io» ke lilo aku i ka liiili ana i ke auo o keia ima." " Ae e uana aku lioi kakon," w.ilu n ke k«|>enn. " K pu aku lioi im <»e e iiui aku o Mo-wesi ka iliu," a i ka mnlainnmoku e |>it ana, kaliea Imu mai h ke kapena. •• K keim aku oe i kekaln kanaka e |mi iluna o ka ma ke e nan;i ai ? a e lt;n inai oia ia knkun i kela me» i K» - ia mea ana e ikeaku ai mamua o knkou." Ua lioololu» pono K»a ia mai la na kamilia n ke kaj>ena. A i ka liora ekelu |iomu o ia nuwma lu, lolie ia aku ta ka I«mi o ke kanakn iluun o ke kia mua e ka« liea mai ana ; lie puu liau nui mumua pt>> in» aku o Inkou. aole iliuliu n»a ia l»»>|»n iho, kaliea linu niai la ia, lie inea ane like me he moku la ke ano, e pili|iu ana ine ka |;uu liau. I ko lukou kokoke iki ann mai, knu |»oiio aku la ke kapena i ka olienona, a ike pono nku la om i ke «no pilikia o kn inoku ; ua opa pu ia e kn hnu ka iwikuele,a e lolu ana hoi ka inoku iuolunu o kfl moo anuiinu pnakiki ; ua pihn o luua o kn 1110ku i na kanaka ola. lloouna koke ia aku na wanpa e aloalo mui i uu olulo o ka moku naha. A o ua moku la ; mni Kueheka mai kona holo nna. i; i Livapul i I3trilania kaiii i manaoai e ku. l'a piha 0 luna i ua ee-pakeke ; a he mau pule i liala o kona waihopilikia ana iwneua o ka hnu-paa. Ua aneane e pnukani n me kn wai, n ua pau no hoi ka inauuohiiia aua o na ee-pakeke a uie na luina o ku moku, e pakele nna ko lakou ohi. Ke aloalo nei nn waapa i na olulo oua moku la ; a i ke kolu o ke ulo auu o kekahi waapa, »ke nUiila kn inalanminoku i kekahi kanaka, ia ia i pii mai ni ma ka pah kai o ka nioku, ua hke loa no na hiohiona inakn me ko ke kanakn ana i ike mua ni i ke awakea e knknu nna ma ke keena o ke knpeua. Kueiui iuai ln oia ihope nie kn i iho. " Ua like l«i kela kanaka me ke kouaka u'u i ike ni e kakau ana ! Aole u na helehelna wale 110 kni like, aka, o kn lole aahu pu 110 kekahi. Mnlioj>e koke iho no o ka hoopau ia ana o ka (>ilikia o na olulo a |niu, o me ko lak«Hi malama kuponoia nua ; hoohuli liou ia ne la ka ihu o kn moku i ke koumhana, a ia manawa i lu le aku ai ka nia--1 imamoku a noho pu iho la ma ka aono 0 ke ka|>ena, ka oleloaku ia ia. •• O ke akaku a'u i ike ai i keia la, aole it he uhane lapu maoli, aka he kanaka %ino ola okoa no, a eiae ua kanaka 'ln ua ike aku uei au. 1 ' " lleaha/' wahi a ke ko--1 pena. " Owai ia kanaka kino ofa ? M ' Pane aku la ka mal imamoku, « O kekahi o na ee-|»kekc o ka moku pio & ka- : kou i hoopokele iho nei, oia ke kanaka a'u i ike ai e kokau ana iloko nei o ko rumi kakau i ke awakea nei. E iiiki ia'u ke hnohiki i keia mea imua o ka nha hooino n ka Lunakanawai." Olelo mai la ke ka[>eoa, «• Ke pii mau inai oei ua h«Hiko «o ann o kela lima kakau kupaiaoaiia. K hele kaoa e ike i keia kanaka." Ilaele aku la lnun, e kamailio ana ua kanaka nei me ke kn|>ena no o ko lakou moku. I ko laua ike ana niai ia laua nei. ku ae la I laua iluna a j»ane mai U i na huiolelo aloha makamaka no ko hkon hoopakele ia ana mai ka pilikia i aueane e mnke. Hu olelo hooluolu no ka ke ka|>etia i |*une aku ai, a mahopo iho kono nku la oia m | laua a i elua e hele pu ma» me laua ih>ko

o kona romi kakau ; a 1 ko lakou ooho like ana iho īlalo, olelo mai la ke Kapena oka raoku 1 ka ce-moku ola!o, •* Ua nnnao pilia oc hc hana nui ka'u i kono aku nei oee iho mai ilalo nei; aka ho«, ina f«aha na oluolu oe e kalmii iho i man w«hi IwwoWo po» kole maiuna o keia papa pohaku, alaib, oa a»e nm au i kou ahonui." AUih. panee aku la oia i In papa pohaka imua o kooa. alo ma ka noao i kakau oie ia, a o ka aino i kakau mua ia. aia rm n»aiaU>. Adt i pv<.