Ka Nupepa Kuokoa, Volume VI, Number 21, 25 May 1867 — Page 1

Page PDF (1.56 MB)

This text was transcribed by:  Shawnie Quinlan
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KA NUPEPE KUOKOA,

@ MAU IA MA HONOLULU

I kela Poaono keia Poaono.

$2.00

No na mahina he Umikumamalua!

$1.00 no na mahina eono.

ME KA HOOKAA MUA MAI.

            @

 

 

"KA NUPEPA KUOKOA."

To be published in Honolulu

EVERY SATURDAY,

$2.00 per aunana, or $1.00 per six months, in advance.

@

 

                                                                                    @ GULICK

                                                                                    For the Publisher

            @

 

No Hilo.

KA MOKU KUNA

"Mele Hilo,"

O Sebastian ke Kapena.

E HOLO MAI ANA KELA MOKU I KE

@

                                                                                    @

NO KAWAIHAE.

            E HOLO MAU ANA KE KUNA MA@ i kela awa maluna. No@ ukana a me na @ e @ i ke Kapena ma kani ku, a i ola ia Waleke & Aliens

                                                            Na Luna.

Na Luna ma Kaw@ o Conway & Aliens      

MOKY KUNA WAWIKI!!

E  holo mau ana kela walu moku i Molokai i kela pale keia pole mai Honolulu auke nei. A na ke ukana hooila ka ke @ a e holo ohua @ paha, alaila, e @ no i ke Kapena oia."

@ @                            K@

HE MOKU HOLO MAU NO KONA

A ME

KAU, HAWAII

E HOLO MAE ANA E KONA

"KONA PACKET,"

Kapena Balaama, @ o Honolulu a me Kona, Kau.

@ No na @ a me na ehua, e ninau i ke Kapena ma ka @, a i olelo, @.

@, April 27, 1987                   G. Williams.

No Honoipu me Naohaku.

Ka Moku Kuna

"Kohala"

O Howard ke Kapena.

E @ ana keia moku na Awa i @ makana, no na @ a me na @. E ninau i ke Kapena, a i ole ia, ia @.                      Kakela me Kuke.

No Hana, Kaupo, a me Kahului.

Ka Moku Kuna

"Manuokawai,"

O Akoni ke Kapena.

E holo mau ana keia moku i na ana i haula malama. No ua ukana a me na ohana, e ninau i ke Kapena C. Brewer @ (Buruamu)

HE MOKU HOLO MAU

No Lahaina, a me Makena.

            O Ke Kuna Kalepa Paa

            makai.

            "Kate Lee."

                        O Fountain ke Kapena

E holo mau loa ana a hiki mai @ @ ma na awa i olelo ia maluna. No na ukana a me @ ke Kapena ma ka moku, a i ole ia ia.

                                    C. Brewer. (Buruamu)

Na Buke i Pai ia e ka Papa Hawaii.

            Eia na buke kuai, a me ke kumukawai.

Baibala nui no na Awai o na Halepule, $4.00

"           Ohana, ano nui, me na kii, }   {2  50

            'a me na Moohana,            } {5  00

"           Ohana uuku iho, me na Moo } {1  00

            hana, ili ulaela,

"           Ohana, me na Moohana wale no,    62

"           Okoa                                               50

Kaaoha Kahiko, i paiia i ka M.H. 1838,      25

Kaaoha Hou, me ka pepa lahilahi o waho,  12

Kaaoha Hou, hapa haole (Haw. Eng.)                    25

Hanao                                                          25

Hele Malihini Ana,                                      25

Wehewehehala,                                           25

Lira Hawaii.                                                25

No ko ke Akua Ano.                                   25

Lira Kamalii.                                               25

Kumumua Hou,                                          12

Moolelo Ekalaseia,                                      50

Hoike Palapala Hemolele                            25

Himeni Hawaii me na Leo Mele, 1834,       25

Ninauhoiko                                                 12

Ui Kauialii no na Kula Sabati                     12

Kumy Leomele                                           12

Haawina Kamailii, Buke 1, a me 2,            12

Haawina Kamalii, Buke elua i huiia,           25

            Eia na buke i haawi wale ia.

Haawina Baibala

Ui

No ka Aoao Pope.

Hoike Pope.

Palapala Liilii

            Helu  4 - Makemake anei oe i ke ola?

            Helu  6 - E helo i o Kristo la.

            Helu  7 - Ka hoi ana mai o ke Keiki Chauba.

            Helu 11 - No ka hoohiki wanahee i ke Akua.

            Helu 16 - Ka Eebia ana o ka Ahaaina a ka

                                  Haku a me ka Papekiko ana.

            Helu 17 - Mai hana ino i na Holoholona.

            Helu 18 - No ka mahi ana, kuai ana, a me ka inu anu i ka Awa.

Ka Davida Malo Kumumanao.

Ka Moolelo O Batenisa Puaaiki.

                                                            L.H. Kulika.

Kakauolelo o ka Papa Hooko o ka Ahahui Euanelio o ko Hawaii Pae Aina.

 

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

KA NUPEPA KUOKOA

KA MOOLELO O KAMEHAMEHA 1.

Na S. M. Kanakai.

Helu 2@

 

            A pau ke ka ana o Vanekouva i Kawaihae, alaila, holu pu aku la oia me Kamehameha a h@hi ma Kealaekua i kala 22 o Feberuari. Hana lokomaikai akula o Kamehameha ia Vanekouva, a hokua wale aku la i na mea ai no ka moku. A no ka pilikia o Kealakekua i ka wai maoli ole, nolaila, haawi ae la o Kamehameha i na pahu wai i na@l@, e unuhi i ka wai huihui lipolipo o ke kuahiwi a piha, aliala, hoihoi aku i ka moku, @ he mau iniha hao ka uku.

            A ia Vanekouva e noho ana malaila, ike iho la oia ka nui o na'lii mahope o Kamehameha, am me ka nui o na kaukakualii, na puali kaua me na koa, ua hamea, ua holo okoa ka mokupuni o Hawaii ia @. a oia hookahi no ka Moi o Hawaii. Olelo aku la o Vanekouva ia Kamehameha, e hoopau i ke kaua ana me na'lii o Maui, Oahu a me Kauai, aka hoi, o Kamehameha, aole no i maopopo i kona manao ke ue a me ka hoopau pua i ke kaua. Haawi aku la o Vanekouva ia Kamehameha i kekahi mau lole maikai, a haawi aku no hoi o Kamehameha i mau aahu hulumanu (ahuulu), me ka leihulu, mahiole a me na kahili hulu, i makana nana i ke alii o Bertanin ma o Vanekouva la.

            I ka la So Maraki, haalele iho la o Vanekouva ia Kealakekua, holo aku la oia a hu ma Lahina i ka la 12 o ia malama. Haawi pu iho la oia me Kahekili ka Moi o Maui. Ua elemakule loa o Kahekili ia wa, ua paele ia, a he alii ano e ma ka nana ana. Pane aku nae o Vanekouva ia Kahekili, e hoopau i ke kaua ana, a e noho aloha aku aloha mai me na'lii o Hawaii. Olelo mai no hoi o Kailinaoa, "Ua ae ho o ia nei (Kahekili) e noho kuikahi, aole pono i na'lii o Hawaii ke holo mai i Maui nei e hao ai, a e luku wale ai." Aua aku hoi o Kahekili ia Vanekouva e hono ilaila, a kiai i ke kaua ia mai, ke makemake oia e kuikahi. Pane aku hoi o Vanekouva, "Nuinui alii Kamhameha." Olelo aku hoi o Kahekili, "No, no, pikanele alii Kamehameha, nuinui alii au." Wahi hoi a Vanekouva, "Ho, nuku alii oe, nuinui no alii Kamehameha." "Not, not nouioui alii wau, aole alii Kamehameha, wahi a Kahekili." Ua kuhihewa paka o Kahekili, ua olelo mai o Vanekouva ma ka hanau alii ana mai na kaua mai, nolaila ko Kahekulu hoole ana in Kamehameha. Opuinoino no hoi na'lii o ka wa kahiko. O ko Vanekouva kapa ana aku ia Kamehameha i ka "nuinui alii Kamehameha;" no kona ike ana no i ka nui l@ o na'lii na kaukaualii a me na puali koa mamuli o Kamehameha, a ua makaukau loa oia i na mea kaua a pau loa malalo on a.

            A no keia olelo a Vanekouva "no ka nuku alii," nolaila, kapa aku la o Kahekili i ka inoa o kana moopuna, o Ahukai Kauukualii, ke kaikamahine a Manono Kauakapekulani me Kailinaoa; ke kaikamahine a Kekaulike, a laua o Hoolau; ke kaikamahine a Kauakahiheleikaiwi, no ka ehukai o Waialua.

            A pau ko Kahekili halawai pu ana me Vanekouva, holo mai la a ku ma Waikiki, a halawai iho la me Kalanikupule ke Alii Moi o Oahu. Ninau aku la nae oia ia Kalanikkupule i ka poe nana i pepehi i na haole ma Waimea, i Koolau, me kona olelo aku no hoi, "o ka poe nana i pepehi i ua haole, he pono e hailuku ia lakou i ka pohaku no ko lakou hewa." Ua ae no o Kalanikupule, e hoopaiia ka poe nana i pepehi i na haole, aka, ua hoole ia e Kamohomoho, aole e pepehiia o Koi ma, ka poe nana i pepehi i na hole, aka, na huawiia kekahi mau kanaka lawehola, a ua hilukuia imua o Vanekouva, oia hoi ka la 25 o Maraki 1793. A pau ka hailuku ia ana o na kanaka lawehala, holo aku la o Vanekouva i Kawai, a malaila aku ka holo ana ma ka aoao Komohana o Amerika. Oia no hoi ka pau o kona holo alua ana ma na kapakahakai o Hawaii nei.

NO KA NOHO ANA O KAHEKILI MA MAUI

A ME KONA MAKE ANA HOI I KA

A.D. 1793, A ME KA NOHO

ALII ANA O KAEOKULANI

NO MAUI.

I ka pau ana o ke kaua o Kepuwahaulaula ma na Palihulaana o Hawaii, hoi mai la o Kahekili a noho alii iho la ia Maui i na makahiki ekolu a me na malama @. I ka malama hoi o I@iiki, loohua iho la oia i ha n@ a hoi mai la Oahu; a make iho la i ka malama o Kaaona, i ke kahawalukumamahiku makahiki o kona ola ana. Ma Ulukou, Waikiki, Oahu kona wahi i make ai, a ua lawe malu ia e Kamehameha a me Kamanawa e h@a, a ua nalowale loa; aia pahama Kaloko, Kono Akua. Hawaii kahi i waihoia ai iloko o na luna huna.

            He alii kaulana o Kahekili, he alii kapu; a o ke alii me kanaka, e loa no i kona mau mea pili kino, ua puhiia i ke ahi. He alii kaulana i ke lelekawa, ua hiki no ia ia ke lele i kekahi kawa i hiki aku i ka 500 a 600 paha kapuai ke kiekie a keu aku, a ua hiki no hoi iaia ke pii i na pali nihinihi hiki ole i ke kanaka ke pii. He alii puni kakau i ka ili a eleele hapalua kona kino, mai ke poo a na waewae; a ua paele ia kona make a eleele, a ua lilo ia i kanawai paa nona. O ke kanakai hoahewa ia e make, a @ oia e hele ae ma ka aoao eleele, ua pakele @o kona ola. He alii puui kaua, a ua nui no na ka laua mau kaua ana me Kalaniopuu, me Puna, me na'lii o Molokai, me Keeaumoku, Mahihele@ma, me Kahahana ka Moi o Oahu a me na kaua kuloko a hoa kawa no hoi no Kamehameha.

            I ko Kahekili noho Alii ana no Maui, Molokai, Lanai a me Oahu, ua lili ia ia na akua a pau. Eia hoi ka inoa o na akua i haipoia i mau akua hoomanamana no Kahekili, a mau akua hoi no kona noho ai-aupuni ana: O Kukeoloewa, o Kuhooneenuu, o Kalaipahoa, Olope o Kamehaikana, O Kalamanui@uu me Kihawahine, o Haumea me Walinuu. O keia poe akua, he mau akua kapu heiau wale no a mohai i ke kanaka.

            He alii naamo ma ka hooukakaua, a he akamai hoi ma ke kalaiaioa, ke kanaolelo. O na hana ikaika kana mau hana makemake nui, a o ka maika hana puuilealea loa, a ua nui na kahua maika i haoa ia mai Maui a o Oahu.

He alii makemake i ka noho mehameha, aole oia e noho pu me na'lii a me kana mau wahine; a ma ua wahi kiekie kahi e ku ai kona mau hale, a malaila oia e noho ai, a o na aikane i oi ka punahele, o lakou ka poe e noho pu me ia. Aole no e komo ka wahine iloko o kona hale, aole no hoi kaua mau wahine ponoi. He hapaha mile paha ke kaawale o kona hale, mai ka hale aku o kana wahine, a ke hapalua mile paha. A o keia hana ana paha pela kekahi kumu ona i akamai loa ai i ka noonoo.

            He alii hele hookahi oia i ka po ma keano hakilo; a i kekahi manawa, ua hele pu me Kahui a me Kahahawai kana mau aikane punahele. O ke kumu o kia helu ana e hakilo i ka po, no ka hoolohe i na olelo kipi, no ka ohumu, no ka ai pu o ke kane i ka hale o ka wahine; o ka hoola ole i ke alii ma ke kaumaha ana i ka awa no ke akua , o ka noho haipule ole, o ka aiahulu i na mea i hoolaaia no ke akua; o ka leoleoa i ka po a me na hooluki ino.

He alii hoomainoino i na enemi. Ua kaulana o Kaumupikoo ma Hana, no ka pikao ana o na'lii me na makaainana. ua kaulana no hoi kana mau hana hoomainoino ma Oahu, ua pikao ia i ka imu na'lii kapu; a ua hoomainoinoia na'lii a me na makaainana, a ua kaulana o Kaulana. Ua nui kana mau keikikane a me na kaikamahine. Aole nae ana mau mamo i puku loa i ke ao, no ka mea, ua hoopai mai ke Akua no ka nui o kana mau hana hoomainoino.

            Ua oleia he alii haipule, a ua malana i nu kanawai o kona mau akua, a ua lanakila oia maluna o kona mau enemi a pau loa; a oia ke kumu i kakau hapaluaia'i o kona kino, e like me Kanehekili a me Kahekilinuiahumanu. Ua loihi no hoi kona mau makahiki.

            He nui no ka poe i kaulana no ko lakou akamai i ke kakaolelo, ke kalaiahina, kuauhau moolelo alii, ka poe kilokilo a me ka poe kuhikuhi puuone. Ua kaulana o Kanewahine, he kahuna wahine, he kaula a he kilo; o Manewa kana keiki no ka papakahuna a Kaeka, a Maliu, a Malela a me Luhaukapawa. O Kaleopuupuu hoi, ua kaulana oia no ke kukula ana i Kaliuli, no ke akulau o ka Piipii i Kakanilua, a me ka lili ana o ke Aupunui Oahu, a me ka hiolo ana o na alii o ke aupuni o Oahu.

            O Kaopulupulu ua kaulana oia no kana mau olelo wanana. "e lilo ana ke aupuni i na kanaka keokeo, a e noho ana na kauaka i ka hale o ka ia; e pau ana na'lii a ohi i ka holopapa, a e puka mai ana ka hanauna hookuli, eia ka mea nana e hooneono i ka haumana kanaka.

            O Kahawalu, o Kanehahei, o Kaopeapea a me Kaiakea, he poe akamai i ke kuauhau moolelo alii.

            NO KA NOHO ALII ANA O KAEOKULANI I MOI NO MAUI I KA A.D. 1793.

            I ka make ana o Kahekili i ka A.D. 1793, lili iho la o Kaeokulani i Moi no Maui, a ua huiia o Molokai a me Lanai. He makahiki a me na malama heu kona noho Moi ana no ia mau koupuni, a ua aloha oia i na makaainana. O kiikiki a me Kaiawa kona mau Kuhina Aupuni; a he nui no hoi na'lii a me na luna na kaua malalo iho ana.

            I ka hala ana o ka makahiki a me na malama k@u o kona noho alii ana no ke aupuni o Maui., ku mai mai la kona aloha no kona aupuni. (no Kauai) no na'lii a me na makaainana o Kauai. A no keia mea, manao iho la oia e hoi i Kauai, a hoomakaukau iho la oia no ka hoi me kona poe ahi a me na koa; holo mai la lakou i Molokai, e ai i ko laila waiwai a me ka ia o na kaapa, a me ke paikukui.

            A lohe o Kalanikupule ka Moi Oahu, ke keiki hoi a Kahekili, me kona kaikaina o Koaloaukani, a me na alii malalo o laua a me ko laua mau koa, e hoi mai ana o Kaeokulani i Kauai, nolaila, hoomaukaukau iho la laua a me ko laua mau alii a me na kukiua a me na koa e kana me ka Kaeokulani. Hele aku la ma koa a hiki ma Kukui i Kalapueo ma Waimanalo; a eli iho la na koa Kalanikupule i mau lalani lui, i mau puu e pale aku ai i ka puka.

            Holo mai la o Kaeokulani mai Molokai mai, me ka manao e pae ae ma Kukui, aka, ua makaukau o uka e hooaka i ke kaua; a o ka hoouka kaua iho la no ia o na aoao elua. aole no i pae o Kaeokulani ma i uka. Ua make hoi ka lakaua ke aikane a Kalanikupule ma ka muliwai o Muliwaiolena, na Mare Amara i ki ia mai i ka pu, oiai ua lunakoa nei e kianiani ana me kona pehai a e aahu ana hoi me ka ahuula. Elua po elua ao o Kaeokulani wa ke kai, a hoopau ne la o Kalaikupule i ke kaua ana, a halawai aloha iho la laua ma Kalapawai, Kailua, Koolaupoko. He la olioli nui ia me ke kanikau a me ka uew ana no ka poe i pau e aku i ka make i ke kaua, a no ka pau ana o ke kaua, a me ka awe pu no hoi no ka make ana o Kahekili.

(Aole i pau.)

KE KEIKI ALII HESANA

A ME BIDIA SAMELA O BOHEMIA.

HELU 9.

            Noho iho la laua ma ka papaaina, a i ka wa e lalau ana na luna i na mea ono e hookomo ae i ka waha, puka mai la kekahi manao hou iloko o Hesana, a waiho hou iho la oia i ka mea ai iluna o kepa, a olelo aku la i ka luahine, "ea, ka hoomanao nei au i na inoa o kela poe au i hai mai ai ia'u i kakahiaka nei, a owai hoi lakou? Owai o Nuda, Soda a me Bidia Samela?"

            I aku la hoi ka luahine, "Akahi no anei oe a hoomanao hou i na inoa o kea poe?"

            "Ae" wahi a Hesana.

            Wahi hoi a ka luahine, "He moolelo loihi loa ko lakou, ke hahai ninoleia mai ka mua a hiki i ka hopena. Aole no hoi anei oe i ninau aku i ke Alii o na Uhane no ua poe la, a hoomahui iki aku la hoi i kekahi o lakou imua ona?"

            "He ekolu uku nei makahiki i hala hele mai la o Nuda, he Moi aoia no ka Hikina, a hiki i na peleoa o na mauna o Kausakusa, malaila oia i halawai ai me Ugalemuimo, a nana hoi i lawe mai a hahao iloko o kekahi holowaa o ka nuinui Magimo. Mahope iho hoi o ka Ugalemugimo hele ana aku ma kekauwahi, hiki mai la o Mugimo, a ike iho la i keia kanaka i hoopaaia i ka hao, e moe ana iloko o kona holowaa, a lawe ae la ia me ka manao e pulehu i mea ai nana, aka, hiki e mai la na puali koa o Nuda, a hakaka iho la lakou me Magimo; a hala kekahi mau hora, naenae iho la Magimo, a haalele aku la oia i kahakaka ana me lakou, a holo aku la oia iloko o na lua pohaku pouli o Kuusakusa; a pela i pakele ai o Nuda mai make. I ko Ugalemugimo hoi ana mai, a ike iho oia aole o Nuda, ukiuki loa iho la oia no kona pakele ana. A mai ia manawa mai a hiki i keia la ho Ugalemugimo kakilo piaepiae ana ia Nada."

            Hoomau hou mai la no ka luahine i ke kanmailio ana, no Nada, ia ia e koaiai ae ana i kona bola @, a kukukua me la kamaku o ke bola iloko o ke ea me kona ehu o ka pomaikai a me ka maluhia; a mamua ae hoi o kona olopu ana ae i mau apu wai ti mahanahana nona loheia aku la e koekoele mai ana na hapuai o kekahi mea ma na kipapa pohaku o waho o ka hale, a mahope iho ike ia aku la kekahi elemakule poohina e pu mai ana ma na anuu o ke alapii; a i ke ea ana ae o kona poo iluna ike aku la o Hesana o ke Kaula Nui, o Mamiona oa mea la e pu mai ana ma na anuu o ka lanai. I kona ike koke ana mai i ke keiki alii e hoomaka ae ana e ku iluna, puana ae la oia i kekahi mau huaolelo, a kukuli iho la oia ekolu manawa i ka papahele o ka lanai, a e like no me ke ano mau o na olelo hoopomaikai e olelo mau ia ai imua o na "Lii Nui o ka aina, pela no o Mamiona i kalokalo mai ai no kekahi mau minute loihi.

            Ku ae la ka Haku wahine nona ka hale a hele iki aku la imua me ka haawi i pu aku i na olelo hookipa aloha ia Mamiona. Mahope iho o ko Mamiona hono ana iluna o ka noho ma ka noao o ka papakaukau, he nui na alina a ke kaumaha i ike ia aku ma kona pau papaliaa; a o mai la hoi kona leo haalulu i hele a paakuku i ke aloha, i na pepeiao o Hesana a me ka luahine, i ka i ana. "Ua hele mai au mai ko'u wahi mamao mai e ike maka ia oe e kuu Haku. Ua lohe au i kou pilikia; a ua hoike ia mai hoi ia'u ma na akuku o ka lani, a me na hihio o ka po. Ua ike ka Lani i ke kupaa o kou manao, a ma o lakou la oe e paulele aku i pakele ai oe mai na pilikia he nui i hoomaukaukau mua ia no kou ola. Mai paulele oe mamuli o kou ikaika iho i mea e pakele ai oe mai kekahi mai o ua pilikia e hookokoke mai nei ma ka meheu o kou mau ka puai, aka, e kupaa ka mano, e hele ma ka pololei, a e malama pono i na olelo hoonaauao i haawi ia ia oe mai kou wa opiopio mai. Hoomaha iki iho la oia no kekahi manawa pokole, a iloko o ia manawa pane mai la ka luahine ia Mamiona. E waiho i ke kamailio a pau ka ai ana alaila kamailio. I aku la o mamiona. "E ka wahine i hoopomaikai ia mai e ke ahonui o ka lani. I ono nai mea o ka ai ana i ka ai no kamailio; aka nae, ua pono oe, e kamailio kakou ma na olelo pokole i keia manawa, no ka mea, ke hana nui ka'u i hele mai nei; Aia a mahope o ka ai ana, e ao pono aku no au ia oe e kuu Haku i na huaolelo o kuu waha, a me na kanawai e pili ana i na uhane ino, a me na feure o ka Aina Uhane."

            Lalau iho la o Mamiona i ka mea ai a hookomo ae la i kona waha, a pela no hoi me Hesana, a me ka luahine pu; mahope iho o ka piha ana o ka lua o ka inaina, lawe mai la ke kaikamahine i na omole waine; a nimui iho la o Hesana iloko o na kiaha ekolu, a oiai e aleale ana ka waina iloko o ke kiaha, olelo hou aku la o Mamiona. "E kuu Haku, e Hesana. E nana oe i ka waina i kona aleale iloko o ke kiaha, a hoomanao ae i ka olelo naauao a ka poe akamai o ka wa kahiko i i mai ai. "O ka waina he mea lealea ia, aka, he hopena ino nae kona e ukalu ana mahope o na keiki a ka poe pakela inu waina, a penei hou hoi kekahi. E ke kanaka opiopio, mai hoomahui oe i ka waina, aole hoi e launa pu me na keiki a ka poe inu waina."

            Ua hooikaika pono loa ia mai nal lala a pau o Mamiona, a o Hesana hoi, ua kau mai la maluna on a na hiohiona lealea, a me ke koa, a maluna hoi o ka luahine na pomaikai olukohai o kea ao. Hoomaka kou ae la o Mamiona e kamailio aku ia Hesana, i mea a pau e kona naau i anoi ai e hookomo pono aku iloko o Hesana, aole holo lea aku ke kamailio ana a Mamiona, lohe e ia aku la ka leo o ke kaikamahine e auwe mai ana, a mahope iho o ka uwe ana o ke kaikamahine, a me ke koa, a maluna hoi o ka luahine na pomaikai olukohai o keia ao. Hoomaka hou ae la o mamiona e kamailio aku ia Hesana, i na mea a pau e kona naau i anoi ai e hookomo pono aku iloko o Hesana, aole i holo lea kau ke kamailio ana a Mamiona, lohe e ia aku la ka leo o ke kaikamahine e auwe mai ana, a mahope iho o ka awe ana o ke kaikamahine, nalulu mai la na kapuai o kekahi holoholona ma na mumi waiho mea ai a hiki i ka hoea ana mai ma ka puka o ka mumi kuene, aia hoi! he miola makapaa oopa e oi hele mai ana. Iloko o ko Hesana kahaha nui, ku ae la ia me ka manao e hoohemu aku i keia holoholona pupuka i komo mai iloko o ka hale; aka, papa aku la o Mamiona i ka i ana. "Mai me iki aku ia ia, no ka mea, aole he maihini." Hoomaka mai la ka miula e kamailio, aole nae ke ole pono ia aku o ka leo; ke ho wale no ka mea lohe ia aku a wawalo pu ae la noi loko o ka rumi i kona loa nui e uwo @ ana. Ku ae la o Mamiona iluna a wehe ae la i kekahi buke ano kilokilo, a miloko oia buke i heluhelu ae ai ia imua o Hesana i kekahi mau lalani haao, a me na kanawai o ka hooilo ana i kela mea i keia mea i loko o ke ano ana e makemake ai. Wehewehe aku la no hoi o Mamiona imua o ka luahine, i ka i ana. "O kea imula e ku mai nei imua o kou alo, aole ia he mea e loa, aka, o kou hoa noho opiopio no ia, ka mea au i hana i ahonui iho ai mai kona wa opaa mai, @ oia e kino manu nunu ana. A i kela la, ua hoolilo ia mai kona kino manu e ke Alii o na Uhane i kino ano kanaha, i mea e kokua mai ia oe a e lawelawe mai hoi i na mea hemahema a pau o kou noho ana; aka, i kea la no ua ku hou mai la ka enemi e hoolilo hou i kona ano i miula makapili oopa, a oia keia e ku mai nai." I ko ka luahine lohe ana i keia, ku ae la oia iluna me ka hoopuliua o kona puuwai e ke aloha menemene, a ae ka minamina nui no kona hoa noho, a ane ho aku e hele. Papa mai la o Mamiona, mai hele iki aku oia e hoopa i na hulu o ka miula, a me i uwe hoi oia, no ka mea, aole e mau ana kona ano kekake pela.

            Ku aku la o Mamiona i kekahi hola me ka wai pu iloko, a hookomo iho la iloko o ke bola i kekahi mau hua papapa, a kakau iho la hoi oia i keia mau hua olelo maluna o kekahi lau laau penei ke ano. "E hooliloia keia kino ano miula i kino ano kauka, e like me kona no kino mua." Mahope iho o kona kakau ana iluna o na lau la, olani ae la oia i ka lau iluna o ua lau la, olani ae la oia i ka lau i luna o ke ahi, a hookomo pu iho la i ka lehu o ua lau la iloko o ke bola wai, a pipi aku la oia i ua wai la iluna o ka miola me ka puana pu ae i kekahi mau hua olelo ano e a hoi hou ae la ke ano kino o ka miola a lilo i kaikamahine opiopio hou e like me mamua.

            Ua uhi iho ka eehia maluna o ka luahine a me Hesana no keia naha kupanaha i hanaia mai imua o laua. makou i ho la laua no Mamiona.

            I ko ke kaikamahine lilo hou ana ae iloko o kona nao mua, nana aku la o Hesana me ka kahaha o ka maoao, a ake nui iho la oia e hoopaa i na mea a pau i palapalaia maloko o ka buke a Mamiona; me ka paukele nui e loaa ia ia ka mana kupua e hiki ai ke kamoka i na mea ano kino a pau.

            Ua ike e o Mamiona i na manao a pau o Hesana, nolaila mai la oia ia ia. "Ua olioli au i kou ake nui ana e loaa ia oe na mea kupanaha o loko o keia buke."

            Huli ae la o Mamiona i ke kaikamahine a kapa aku la i kona o (Itida) oia i alohaia mai. "E hai aiai oe ia makou i ke ano o ka mea nana oe i hoolilo mai nei ma ke ano miola." Olelo aku la ke kaikamahine. "Aole au i ke mua i kona wali i hele mai ai aka, i ko'u ike ana nae e ku ana kekahi kanaka me ka pepeiao hau dia ma kona poo, mawaho loa o ka pa a i ko'u huli ana aw e komo mai iloko o ka hale, pa mai la kuu kua i ka laau a auwe ae la au no ka eha, aka, mahope koke iho no o ia manawa, ike iho la nu e ulu ae ana na hulu o ka miula ma kuu mau lima, a hoomaka ae la no hoi kuu wawae e lilo i kapuai miula, a oia iho la ko'u ike ana i ke ano a ua mea i kanaia mai ia'u."

            Ua akaka ia Mamiona na mea a pau (e like me ka ano mana kaulu i loaa ia ia) nolaila, olelo ae la ia i ka i ana. "E ke Alii, e Hesana e, ua papaha hou ia mai na enemi e hoohalua mai nei ma ke alanui o kou popilikia, e hoolohe pono, a malama hoi i na huaolelo au a kuu waha alaila e pakele no oe. O keia enemi hou ka mea i hiki mai mawaho o na kaiaulu o keia pahale, oia no no Auejao. Ua kipi ae la oia i kona Alii mua, a ua haalele hoi i na kauoha a kona Haku, a he nui ka poe i hahai mahope on a. He uhane ikaika keia, a he maua hoi kona e hiki ai ke hoolilo i na mea a pau iloko o ke ano ana e makemake ai ai, a he puali ikaika o na uhane kipa kai huli aku mahope on a."

            Aia ma na papalina o Mamiona kahi i kahakahaia ai na helehelena o ke kaumaha, a o ke kumu nui no hoi o kona kaumaha, ua ike e oia i na pilikia he nui a Hesana ealo aku ai.  Aole i pau.