Ka Nupepa Kuokoa, Volume VI, Number 21, 25 May 1867 — KUMUMANAO. [ARTICLE]

KUMUMANAO.

lia jxi)in a »ic ka /inea o nn hudkuihrle i nu j lii Sa(iati, \ iMu Ka inoKtirta elun o Kinohi ko kakou il<it aim i ko ke Akun hm>kumn nuu i ka la >Sub;i(i ; ma ka iioonialin nna i kann mau haim nia ka liiku o ka la, n hoanono hoi; aole nonn ilio i hana'i oia pelu, nka, no kakou no i hooka»iwalc ne kakou i ka hikn o ka In, i l.i hooinaha, a e lioonani aku ai i ke Akun, a v iioouoo mai ai ko kanakn ia i» iho—Mn keia kumnmanao, elua no itiou ninau knaWUIO , , . Akahi--Kn {>ono o iki hū(ikuihdd i nn la Snl>nli. Alua—Kn liewn o nu huaknihele i oa la JSnl»;iti. Kt> hookuiuu nei au i nn inunnokumu mamuu o ku weliewehe ana ina niiwiu eliia. . 1. Ku In !Sahati4*o ke Akun lu luwno i'n, he In knpu lon hol. SJ. Un hookumu iu ke fsabati no nn knnukn n pau lon. tNn ke Akua no i hooknnwnle ne i kn hiku 0 ku In. n hootnnhn i knun mnn hnnn n puu, n •• MiHinnui '* hoi. He hun-olelo nno nui o hoonnni. O kn ke Akun wuiho nna i kann mnu hnnn mn iu la—l ko ke Akun hnnwi nun mai i nn knimwni ma kn innuna o §iWi. 1 ke /lf< in Mo?e, un hnnwi' pu vti no hoi me ke knunwni ilo kn ln Sabo(» v me he men In, ua motno.i loa ia no ku mea un hookoino in ma wnenukonu ke knnnwni o ke S.vl>ati. E like me ke knnnkn nnnn i mnlnmn i ku wniwni mnkamae ; e hookomo oia i ua oi lon mnwneun. j A me ke nno o ka men nnnn kn In Sahati.! pela uo koun In. He kapn, he ihū Un pili in wnho n ia loko o k« knnnkn. 2. Un pili i nn kaunkn n pau ke Sat«tti'; mn nn w?\hi n (wulon i noh(> ki e na knnnlo«, un pili |*m loa ke knnnwai o ke Sabnti ia lukou ; n ua mnu loa no hoi. A o ka poe nonn kn hnihai ann i ke knnnwni no ka la Salx\ti—un hewa lon Inkou i ku mea nona ia lft. Mnnnei e hookupono ne knkou i ke kumumanao—E nnna i ke nno o na hunknihele j>ono i ka la Sal»ti. He ano hookahi wnle im)—l 0 na hunlmiUele ku i ko Aloka, 0 ka hele ana i ka la Sabati oo ka mai, e like me na kauka lapanu. Un mai |«a o | K, no Lihue, a holo aku o Dr. K., mai I loa aku> e haawi i ka laau kupono a olaJ Aole hewa keia, no ka mea, i oa holo ole! aku o l)r. K.. e make no o P. t peln no, ua ] lobe o H.. uo Nawili\*ili, ua mai» lon o Pa j k» makuakane ma Koolou a ua «neane ma-j ke. Holo koke aku oia mai Nawiliwili aku | i ka !a Sahati, aole hewa keia. Pebca hoi \ kein—Ua nele ko Waimea poe i ke kahu ole, a ua noi lakou ia H., kahunu-pule o A , K. E hele t o lakou la i kekahi ia Sabctti. ne aku oia, me ka hai e atu ma ke $abati la 25 o Maraki M* H. 1866. e hele ako n,i, nka, tna ka Poaliiua a me ka Pooono o ka h Sahati ona i maiwu ai e helo i Waimea, ku ia mai oia e m pilikia elua, mai 110

; nololu mai tna ka r»oku Meie ka makuahi-, jr»e me na kaik*ahine i Hanalei, a ose 500 | | kaptiai papa. A bab U Poaliiaa ī Lc ku' ? ! ai?a i Hanilei a me ke ao o k-s P<wono i k»? j ti!i ana i ka moko Mele. Noonoo ibo oh. !hc p<\ha e h«" !e ak'i i Wa«mca in {«>. o ■hooeha<rhz ia ko Waim<r3 i ke k.ilt ana n«*i. ifj k\i l*ele no u ma hora S o ka po a h kt laku ma ka honi 10 i Waimea. I kaa ' ; mo. ao!e paha i hewa keia. Aole nae pono i ke kahunapuie e hana mau, o hoino in ka-. na oihana hooaoo, a hahai mai ka poe naau£o. E aho no e hooikaika e hookaawale i na ii«m keikt v a a peiu. ' O ka helo ana i ka pu!»\ no k* m»M. ma* lnila e i«»he ai i ka «>l«*lo a k r i Akua. k«hi hoi lni la ai'na mea pili i k<? ola o ka uhane. , Ka iiīea kuiuukuai hoohalike ola ia. ' ! O na huakai imi ae i ka poinaikai o hji. s ; ka h.iipulo ina na hale, naua i na mai—Ke Ido aku i ka alelo a ke Akua—n me na hnakaihele a"jwu malalo o ke kanawai nui he ' [alohn. ! Aol<* na<» pono i ke kahnnapul" a mau ka- ; hunapule e pinepine a hoi i ka hale i \ kahi imnNaho o kona Kka!fsh iho. I 2. Ka hewa o nn Iwiaknihple \ na la s>al«-' ti. He mea knnmaha ki ia ka ike nui ana i n t hnakaihele lehulehu wnle e holo lio nui i an.i nv.ii kekahi wahi a kekahi wahi. He I hewa nni p-aha keia i lahn ma Hawaii nei, jo ka maluhia ole o ka In Sabati. i O na mikiui wilikn o na haole kekahi mea : i nui ai keia hewa inu Hawaii uei—O nn kumakahiki i noho ma Hanalei n ma Lihue ; pahn, i ka Poaono h»i lakou i Anaholo n i ' Koolan—n ma ke ahiahi Snl»;Hi hoi aku i I Hanalei, nie na pai ai, na puolo nui i kupo-! uo ole e hiwo ia ma ia l.t honno-a p* i la mau i | i kehi a me keia mnkahiki. Aole nnei pela li-1 ke ma hn wahi n pau i noho ia e iva mikiui wiliko? Un ppi ke Akua i koua poe knnaka ma ka wa kahiko. Aole nnei ia kakou ke- ' kahi i keia wa ? j 11 Ke olelo mji nei o lt-hova |Ten» i : lv ina- ; i lama oukou i ko ouknu kiuo iho, inai | hali oukou i kn mea hali i ka la Sulwti, no« * le hoi e lawe mai iloko n»a na poka-pa o le- j rusnlem.i—l\lai lawe nku hoi i ka h.iawe mawnho aku o ko oukou mau hnle i ka la ; ,Sabati, tnni hana hoi i kekahi haua, nka, e hoano oukou i ka la Subih, me n'u i kauohn i aku ai in oukou." | leromia 17:21,22. iMaanei ke hai noi ' au i ko'u ikeMiinka, i ko'u hnlnwni pti ana ' loe na mea elun, he kane a he wahine, e hoi ann i Lihue, me ka lio i kamunha i ka ul,a- -! nn, papa aku la au ia laua, uini lawe i na ! ukana i ka la Sabati, he kumnkahiki laua. ; Pela no ma ka ulukukui o Pilna, ua hala-! wai mai la ine n'u he leo oli, ia'u e konio : ana ma ka hu-a komohana o ka uluktikui, | a mnwnennkomi, halawai uiai au me Kua- • Inpnn, " O oe no nnei e Kunlnpan kai oli j mni nei, me ka manao ole he la Sabati?| j Pehea la oe i hoomanao ole ni i kn la Saba-! ti, oiai he kanaha kumninaono mnu inaka- i hiki i laha ai kn la Sabati ? Manomano ke knlohe, mai noho a hana hou. He kumaka-' hiki no Haunlei (Prinreville.) i He hewa na huaknihele mai kekahi wahi : a i kekahi wnhi. Nui na huakaihele mai | Hanalei, Lihue, Koloa, a i Waimen, mni Wnimea a i Hanalei, innimo mni Inkou uia i ia la e liele ai, a e hoi aku ai. Hele kahi i ka mnkaikni, i ka hooluolu ma na lio, pela na haolo i noho nui ma kn hana o na mikinu wiliko, a ina ka la Sabati, hele aku lakou e hooluolu mn nn lio uo e holo ni um kahi; kokokī> a ma knhi loihi i na mile he 11, nana ka pue uaaupo, u hoohalike me keia poe haole. j ilolo leuleu kahi ma na lio, me kn hoo- i mnnao ole i ka la kapu loa, nuii knhi wnhi a kahi wahi, aohe weliweli ī ke Akua imua o lakou. 0 kekahi poo, lawe nku lakou i na hipi'i Hanalei, mai Koolau aku ina ka la Sabati, \ he innu mea kupono ole keia. i ka la hoano o ke Akua, o na mea a pau o keia ano, he inau «nea hewa wnle no, Nnni ke kupannha o ke.emi ana o ka uialuhia o ka Ja Sabati ma Hawaii ne», i ka wa a k« naauao i mnhūahua i k : ona awnkea loa. n • Oia na mea e akaka loa ai ka nni o kn ! | hewn. 1. O ka ike a me ka nanuao o keia iuhui. £ »ho no ka lawnia o ke kanaka ; Fatuhtva i ka la Salviti. E aho na lakou ! ia hana ku ole i ka la S.tbn(i, aka, ia Ha-; ! waii nei, noua tm pepeiao i lohe mau no ka j ! la Salx\ti i u'a makahiki he kanaha a keu,' ke noho nei ka poe nnna i no mai, aia na ! kula liilii, na Kulnnui, na halepule, knhi ej ao mau ia ai ke Salwti. A na momona ka \ lohe, ua ike na maka, ua heluhelu ka waha,! ma ka olelo hanau i ke kauawai no ka la j Sabati a me ko ke Akua manao no kona la ! honfto. - , • • - - 2. Ua kue lakou i na olelo weliwe li a ka • iftea hohn keia Sabali. E iitu^ifk< ? wai no ka la SaUui, Pukaann | ; Hc la kapu ko lehom, he la weliweli loa, | ' aole lo* o leho?a e hoopono i ka poe nona i ; ka haihai ana i ke kana\>ai no keia la hoano.; 3. Da kiiie aku lakoū i kh niea nona ka ; haawi nna niai i keia la Sahati, Aole la-1 kou i kue i iw kanawai wale no, aka, i ke | Akua maoli no, e like me na kannka e ma- 1 | Inma ole ana i na kanawai o ka nina. aolej | hkou i malama ole i na kanawai ira!e no, j :aka, i ka 41 oi ka, i\jea nooa na kana- \ I wai. Pela no hoi ka poe e malama ole ana | ; i ka la Sahāti. Auwe ka poe pstio aku i ke Akua, twa ka | malama ole i keia la hoano. 1 na e maiama oe i kou wawae, i ko'u (a Sabati. Aole hoi e hana i kou lealea i ko'u la hoano. A kapa aku hoi i ka la S.ibuti, he eliolL K> «nea, hem«4eld o iekova, « me ka nan». A hoomaikai hoi oe ia me ka ha&m\w awii aoao. ' Aolc,mis ki imi i

ko*J iho. hoi m» k« i k-iti c»u ihr». .>> ; 13 H ? p»>no oo in s tr\*» H i't a Nuhsu, « ka like <? »f. a e hi»p»w i keia ji hoano. E. H£lesc\h!Hi. •