Ka Nupepa Kuokoa, Volume VI, Number 27, 6 July 1867 — Page 4

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Ua haule kou hoa.

 

1. Ua haule kou hoa,

E hele ano.

A me ke aloha

E hoala hou ;

Olelo laulea,

Paipai akahi,

I pau ka auwana,

I hoi hou mai.

 

2. Ua haule kou hoa,

E kokua nae,

E o i kou lima

E hapai hou ae,

Nana menemene,

E noonoo maikai

I kau wahi hana

I hoi hou mai.

 

3. Ua haule, ua hewa,

Ua hele lalau,

Ua kaawale aku,

A hihiu no;

E halialia,

E kii wiki ae,

E apo Hoohuli,

I hoi hou mai.

 

4. Ua haule kou hoa,

Mai hoomaka e,

A ku kanalua,

A kii ole ae,

E wiki e ike,

E launa maikai

E paa kona lima

I hoi hou mai.

 

5. Mai waiho loihi,

I kou hoa nei,

O auwana loa,

A aniha e,

E kii ohaoha,

E noi uwe

I kou hoa haule

E hoi hou mai

 

6. Ua ala kou hoa,

Ua hoi hou mai,

Hauoli ko luna,

Hauoli koonei,

Hauoli pu oia

No kou aloha ae;

Na Iesu hoi oe

E hoomaikai mai

H.M.H

 

Ka Moku Eha

 

Makena ua mau moku nei! Wahi a kekaki.  Pela ka’u hai e ana mamua.  He hapa anaei na moku? Heaha ka moku eha?  Ka Ohana paha, kela ohana keia ohana, he moku ia e holo ana maluna o ke kai o keia ao; ke käne, ka wähine, na keiki, oia na ohua ka makua paha ke pailata malalo iho o ke Pailata nui.

 

I kekahi Manawa, ua holo pono ua mau moku nei.  Ua pa mai ka makani mahope a holo lea i mua, me na leo olioli o ka poe malako.  Ua hoomanao ia ke Akua, ua nana ia ke panama, oia ka baibala, ua heluhelu i na ua holo, e like me kona kuhikuhi ana.  Ua noho oluolu ke käne, ka wähine, na makua, na keiki, aole kue, a ölelo ino, a hana ino, ua pumehana I ke aloha, I ke kuikahi.  Ua hoolako ia I na pono o ke kino, a ka uhana, Maikai ka makana, kolonahe na ale; nani ka holo ana, alaneo o luna-I hea.  O Puakea, e lo mo lanakilia ana I loko o ke awa.  Aka, I kekahi Manawa, e ao onohi ana, e owaawaa ana e okupekupe ana, ua hakumakuma ke aouli, e anapu ana ka uila, e halulu ana ka hekili.  Ke haule mai ia ka ua, he ino nui, he makani ino, huhu ke kai, popoi mai na ale, holo hikuka ka moku, me he mea ona la, a pihoihoi, opikopiko na ohua, a hoohome ka leo nui, nawe ko kakou make! Na wai ia e hoopakele?

 

Heaha keia uwauwa ana? Ua pilikia ka ohana, oia hoi ka moku, ua ala mai ke kue, kuo ke käne paha, ka wähine paha, ino kuahana I waena o na makou a me na keiki, ua ia lau ka pailata kanaka, ua ona, ua kolohe ua hopuia, ua hookolokolo ia, ua hoopai ia ua hoopaa ia I loko o ka hale paahao, a I ole ua lawe ia kona dala, kona waiwai, ka mea o pono ai na lala o ka ohana. I uku no ke kanawai, a ke uwe la ka wähine paha, na keiki paha no ka nele, no ka polloi, no ka lole ole.

 

Ua loohia paha kekahi lala o ka ohana I ka mai, he mai ino, a loihi ka waiho wale ana me ka hiki ole ke ala, a hele a hanaha, kauka maoli paha, kauka naaupo hoomanamana paha; pau ka waiki, ilihune iho la, a lohe hou ia ka leo olopihe maloko o ka ohana.

 

A I kekahi Manawa ikaika loa ka makani, luliluli ino k amoku, a anihaniha kahuli; a I ka waiho kapakahi ana, haule kekahi ohua I loko o ke kai, a lilo aku.  Nani ke kumakena ana a me ke kaniuhu ana, no ka lala I lilo.  Pilikia ka moku, ea! Ae, he mea mau ia o ka pilikia ana o na ohana, aole e pakele ana.

 

Nui na mea pilikia ai, ka hewa, ke kolohe, ke kue, ka mokuahana, ka ilihune, ka mai, ka hele o ke kahi lala makahi e. ka mai, ka hele o ke kahi lala makahi e, ka make o kekahi, o ka makua paha, ke keiki paha, a emi loa, mai ka lehulehu a I ka lua, I ka hookahi, I ke anoano loa paha me ona leo hanohano.  Ke kahuli loa ana ia o ka moku.

 

A, pehea la e pakele a I o ua moku nei?  Nawai e malama?  Na wai e hoopau I na ino.  O hoomalielie I ka moana, a e hooholo pono ma ka maluhia? Ka Pailata nui no, o Iesu.  I ka wa pilikia, ua hele paha oia mauka, ma kahi kiekie, e nana I ka moku, I ka ohana, e pule paha nona, e kiai, a ike I ke kue ana mai o ka makani a me na ale a me ka lauwili ana o ka moku I o a ia nei. Ua makaukau no oia e iho, e holo ma ka ili o ke kai, e ee maluna, e hoopau I na pilikia; aka e kali ana oia I ka leo kahea ia ia.

 

E ka ohana pilikia, e hooluliluli ia ana ma ke kai o keia ao, a e makau ana o hookahuli loa ia I loko o kona ope lipolipo, e ala, e nana I ka Pailata nui, e kahea aku ia ia, e lawe ia ia maluna o ka moku, I holo pu oia me oe a hiki aku I kela aoao, a pae I uka me I e ola  a me ka maluhia.    H.M.H.

 

 

O ke komite I kohoia e hoike manao

No ka “malama ana I ka la Sabati.”

Eia ka lakou e hoike ai.

 

Na ke Akua ka ia Sabati I hookaawale, I wa e hoomaha ai I ko ke kanaka luhi ma ke kino, a I Manawa hoomaha ia ia.  E kauoha maoli ana. “E hoomanao I ka la Sabati e hoano ia.”

 

No ka loaa ana o keia kauoha iloko o na Kanawai he umi a ke Akua I haawi ai I kanaka, ua maopopo lea, e pili mau ana ia I na kanaka a pau, I na haumana a pau, a I na lahua a pau.

 

1. O ka hoomaha o ka la Sabati, he mea pono maoli ia no ke kino, a me ka uhane o na kanaka.

2. O ka malama ana a me ka hoano ana o ke Sabati, malila ka pomaikai nui o ka lahui.

3. Aole e lanakila ana ka pono iloko o kahi naau ma ka honua nei, ke ole keia kokua o ke Sabati.

4. O kalahu kanaka nele I ka malama I ka la Sabati, ua lilo a I ole, e lilo maoli ana I lahui hoomaloka.

5. O ka hui ikaika ana o na haipule, a me na mea imi I ka pomaikai o kanaka, e hookaawale I na mea kue I ka malama ana I ke Sabati, he mea ia e pono ai.

 

A no ka ili ana mai o keia hana maluna o keia Ahahui Euanelio, o ka hooikaika ana I na mea a pau e malama I ka la Sabati, a e hoano ia, nolaila, ke hooholo nei kakou I keia mau manao hooholo.

 

1. Hooholoia.  Ke ike nei keia Ahahui I ka mahuahua nui ana o ke kue Sabati iwaena o keia Pae Aina I keia wa, me ke kaumaha loa, a ke manao nei kakou, ua hiki mai ka pono no na mea a pau I aloha I ke Sabati, e hooikaika nui oe, e lilo ai ka lahui holookoa I ka malama ana I ke Sabati, e like me ke kauoha a ke Akua.

2. Hooholoia.  Ke manao nei keia Ahahui, ua pono I na Ahahui mokupuni a pau, ke hapai like I keia hana, o ka hoomalu ana I ke Sabati maloko o ko lakou mau Kihapai.

 

3. Hooholoia.  Ke hoike pono nei keia Ahahui i ko lakou manao kue maoli, i ka haalele o kanaka ma ka la Sabati, no kela kumu keia kumu, o na pilikia wale no koe.

 

4. Hooholoia.  No ke kue nui o na kanaka noho kumakahiki me na haole i ke kanawai o ke Sabati, ma ka hana maoli kekahi, ma ka imi lea lea wale kekahi, a ma ke kaahele ike makamaka kekahi, nolaila, ua pono i na lala o keia Ahahui ke ao aku i ua poe la, a e paipai maoli i na haku paahana e hoomalu i ka poe paahana malalo o lakou ma na mea a pau e hiki ai ia lakou, a e ao nui aku kakou i na kanaka a pau no ka malama pono ana i ka la Sabati.

 

5. Hooholoia.  Ke ike nei na lala o keia Ahahui, me ke kaumaha o ka naau, i ka hana a kekahi poe he nui o na makai a me na Luna makai o ke Aupuni, e kue ana i ka malu o ke Sabati ma ko lakou kaahele nui ana mamuli o ka lakou oihana i hiki pono ke waiho a i ka la noa, nolaila, ke koi ikaika aku nei keia Ahuhui ia lakou e imi i ka malu o ke Sabati ma o lakou iho, a e hooikaika hoi lakou e hoomalu ia hai, ma ka hopu ana a hoopii ana i ka poe kue i ke kanawai e pili ana i ka la Sabati.  Me ka mahalo.  Na Komite, E. Johnson, S. Kamakahiki, T. Pohano.

 

 

O ke Komite ia ia i waihoia mai ai ka hapa Kuwaho

O ko ka Luna kakau Leta Hoike makahiki Ke hai aku nei oia penei.

 

Me ke aloha a me ka hoomaikai nui aku i ke Akua, a makou e lohe nei i ka oia mau o ka Iehova hana nui ano e, me ka lokomaikai no hoi, iwaena o kela mau lahui Ponape i noho iho nei iloko o ka poeleele o ka makemau.  He oiaio, aole i pau na alii a me na kanaka kue aole hoi i pau i ka hiolo ke aupuni o Satana, aka nae, e pau io aku ana ka lanakila oia aupuni, a i ka nana ku e holo lanakila koke ke aupuni o Iesu, a he mea e loa no hoi ka Iehova mau hana, e pau ai na mea keakea i ka hookaawaleia aku a e makaukau ai no hoi ke alanui no na ma ia mokupuni pio na ka Diabolo.

 

E mililani nui aku kakou i ke Akua no ka wa i hala ku nei, oiai hoi e hilinai paa kakou ia ia no ka manawa e hiki mai ana.

 

E nana aku hoi kakou i ka mokupuni o Kusaie, ua oia mau no ka lana ana o ka manao, me ka oliolli maoli no hoi i ka holo pono ana o ka hana a ka Haku iwaena o kela wahi koena lahui, e apo kanalua ole ana i ke ola mau, me he la e manao ana lakou e lawe limaikaika no i ke aupuni o Iesu.  He mea e ka moolelo no lakou.  Laweia aku ko lakou kahu, a waiho kumu ole ia no hoi lakou, a lilo, ma ko lakou nele.  i kahu a i kumu na lakou iho i ao ia e ka Uhane Hemolele.

 

I ka manao o ko oukou Komite, aole loa e pono ke hoonele hou ia lakou i ke kumu, o manaka auanei lakou i ke aloha ole ia aku e ka poe nana ka anoano mua o ka pono i waena o lakou.  E noho no o Kanoa ma lalaila e pono ai.

 

Maikai no hoi ka leo e pae mai nei mai Ebona mai.

 

“Malama mau ia na Kula Sabati, me ka haule ole ana o kekahi; a he nui ka poe hele mai, a hoolohe pono i ka olelo” – wahi a na misinoari.  Me he mea la e hoohilahila mai ana ia kakou, ma keia aina malamalama.  Akahi no a anapu ae na kukuna malamalama i ko Ehona, a eia ka! Ke malama nei lakou i ka Hebedoma Pula, me ko na aina Kristiaao. He mea e no hoi ko lakou olioli e kuai maoli i na palapala i hoomakaukau ia no lakou.

 

Ma Namarika a me laluita, ua loaa na mea keakea a me na pilikia pili kino.  Aole nae i kanalua kekahi o na misionari. Aole no hoi e hoonawaliwali ana kekahi o lakou i ka hana a lakou i hapai ai.

 

He mea kaumaha nui io no ia kakou ka emi mau ana aku o ko na mokupuna makala.  He leo kahea nui mai no hoi ia ia kakou a pau e hana koke i ka kakou mea e hana ku ai no lakou.

 

Ma ka Pae aina o Kilipaka, uja loaa ke keakea maoli ma ka oihana misionari.

 

I kanoho mua ana o Kanoa laua o Maka  ma ka mokupuni o Butaritari, oluolu ke alii, a kokou hoi kona kaikaina ia laua.  Mahope nae me ka mea i lohe nui ia mamua aku neui, huhu kumu ole ke alii akipu i na luina ekolu a make lakou.  A no ia mea holo na misionari maluna o ke kialua Paila a noho pu me Mi.  Kano ma Ebona.  Aia no laua a  hiki i keia wa e noho nei – O Kanoa nae, mamuli o ka mea i holo ia lakou me Sli.  Kano, holo oia me kana wahine i Kusaie, a aia no ke hana la me ka lana nui o ka na manao a me ka holo o ka Euanelio i waena o ka laila poe.

 

O Butaritai nae, aia no ke waiho neoneo la no, no ke kanalua o na misionari. I ko makou manao, aole loa he pono ke haalele ia ia mokupuni, aka, e like me ka ka Papa Hawaii i hooholo ai, pela no e hana io ia aku ai.  E hoi hou kekahi mau misionari ilaila e hoala hou i ka pono, a e hana aku i ka ka Haku, a huli mai ko laila poe pio na Satana a i ke ola maikai ma o Iesu la.

 

A pela no hoi ma Apaiana a me Tararea.  E hoomauia no ka hana ma ia mau mokupuni, i ka poe hoomanawanui a hiki i ka hopena ka loaa.  Liuliu ka noho wale o ke anoano, aole nae ia o nele i ke kupu hou mai auanei, ke hoomau kakou i ka hana maikai.

 

O ka mea kaumaha iloko o ka oihana misonari ma Maikonisia, o ko kakou hiki ole no ia e ekemu pono koke aku i ko lakou kahea ana mai, no na misionari hou eono.

 

Aia la mahea kela mau misionari eono e loaa?  Aole loa kakou e pono ke ku ana wale, oiai e pau pu auanei ko laila poe i ka make.  Eia no ia kakou ka berena o ke ola.  Peha la ko oukou manao, e na hoa? E auaanei kakou, e haawi aku anei i ua berena la i kela poe e make ana i ka pololi?  “Hewa loa kakou ke aua,” wahi a oukou.  “E haawi aku no.” Ua maikai no ia – E haaui aku no kakou i ola no lakou la – E like me ka Iesu i kauoha mai ai ia kakou, pela no kakou e hana aku ai, a hana koke no hoi o make e kekahi i ko kakou nei hakalia,  “Ua loaa wale mai ia oukou- E haawi wale aku.”  E. Bona. S. Kamelamela

 

Hoike a ke Komite i kohoia e nana

I ka palapala a ke Kakauolelo o ka Papa Hawaii, Na hana Kuloko o ka aina.

 

Oluolu ko oukou Komite i na hoailona he nui i loko o keia hoike, a e akaka ai ka holo ana o ka malamalama ma Hawaii nui.  He nui na Palapala i paiia, e like me na aoao 7,000,000 a keu.  Ma keia mau palapala, a huipuia auanei ka Baibala hou mai  Amerika mai, ka mea nana e lawe aku i ka malamalama e ola i ma na kihi a pau o ka aina.  Eia ka mea e lilo ai keia mau buke i malamalama io no ka aina, ua oi ka ikaika o na kanaka he nui ma Hawaii nei i keia wa i ka huli palapala, mamua o na manawa i hala, eia nae, o ka nui o keia mau palapala i pai ia ma keia aina, ua hoahu ia ma ka hale pai palapala, aole paha e hiki wawe aku i ka lima o ka mea nana e heluhelu.  Eia hoi kekahi mea hoomanao ai, aneane lilo keia mau buke a pau i mea ole, ke ole e mau ka ikaika o na kula o ka aina.  O na kahunapule, haiolelo kekahi poe, e nui ai ka malama.  Kakaikahi na kahuanapule mai ka aina e mai; aka, ua hele aku na kahunapule Hawaii a lehulehu iki, he 26 ia poe i keia wa, e noho ana i ka Kihapai neoneo he nui loa, Ua hauoli nui loa kakou a pau no ka lohe i ke kupaa o ka nui o keia poe kumu.  I na ma kekoua mau mai o ke Akua ia lakou, e ike ia ko lakou ano pono, e pomaikai io ka aina ia lakou.  O ke kula hoomakaukau i na kahunapule, he mea e manao nui ai kakou.  Aka, eia ka mea keakea nui i keia hana, ka hapa loa o na kamalii opiopio naauao, haikpule io, a makemake ma keia hana, nolaila, hookomoia kahi poe hapa ka ike i kahunapule.  Pehea la e ulu ai ka ike o na kahunapule Hawaii, i mau ko lakou malamalama iwaena o kanaka?

 

Eia kahi mea hou ma ka Palapala a ke Kakauolelo; ma keia hope aku, aole e kokua ka Papa Hawaii i na kahunapule nele, ke ole lakou e noi mao ka Ahahui la o ko lakou mokupuni.  He kanawai maikai paha keia, aku, o ka hope o keia kanawai keia.  E kokua na ekalesia lako i na kahunapule ilihune ma ko lakou mokupuni iho.  E hiki ia lakou i kekahi manawa ke hana pela; aka, he mea keia e noonoo nui ai kakou, no ka mea ua nui ka pilikia iwaena o na kahunapule Hawaii, no ka hanai ole ia e na eka Iesia.  O ka olelo i ae like ia iwaena o ke kahu a me na hipa, aole i hookoia.  Ua pololi kekahi poe o lakou, ua lilo kekahi poe i ka mahiai a me na hana e, i ola ka ohana, a e haalele auanei kekahi poe i ka hana. Makahewa ka lilo i kahu ekalesia, a piha mau ka naau i na pilikia o ke kino.  O ka Papa Hawaii ka makua nui o na ekalesia- E kaahele pinepine ko lakou kakauolelo i ka aina.  E ala mai na hoahanau, e pau keia pilikia, a e ola na manawalea a pau.

 

Hookahi wale no kina i koe o keia palapala, e hiki ai i ke komite ke kuhikuhi i keia wa.  He palapala keia no ke kaua ma Hawaii nei, iwaena o ka malamalama a me ka pouli; aole nae he olelo malama no na wahi a ka enemi e hoomoani nui nei.  Ma kahi i akoekoe ai o Lee ma. Hikiwawe ma laila o Kalani me kona puali koa.  Holo mai na Katolika hoo i keia aina.  Kahea lakou i ko Hawaii nei e huli ma ko lakou aoao oiaio.  Aole i loaa ia lakou na kanaka makua, nolaila, huli koke lakou i na kamalii o ka aina.  Ua noho nui ia poe ma Honolulu, Lahaina a me Wailuku.  Ma Honolulu, he nui na kula o ko kakou aoao e kue- aka, ma Lahaina, ewalu haole, a ma Wailuku ekolu, i hooikaika mau e lulu i ko lakou zizania.  Eha makahiki i hooponopono ai lakou i na kamalii, mamuli o ko lakou makemake iho, me ke keakea ole ia mai.  Ina elua kumu kula akamai i kukulu i na kula o ko kakou aoao, ina ua maloo loa na hana o keia poe hou.  No ko lakou lanakila, ke holo hou aku nei e hoao i kauwahi o Hawaii.  Aia no ke dala i ka Papa Hawaii a me ka Papa Amerika.  Ua pono anei ko lakou waiho wale i keia mau kihapai?  Na Komite, D. Baldwin, J. Kauhane, G.W. Pilipo

 

Ka hoike a ke Komite no ka hoolaha

Ana i na Buke a me na palapala e ae

 

1. Ke apono aku nei keia Komite i ka hoike a ke kakauolelo o ka Papa Hawaii, no ka hoolaha ana i na Buke a me na Nupepa. Hooholoia.

 

2. Ke kaumaha nei kakou no ka palapala o kekahi mau Kahu Ekalesia i ka hooikaika ole e hoolaha nui aku i na buke a me na nupepa, nolaila, ke manaolana nei makou, e lilo ana ka mea i hoike ia mai e ka Papa Hawaii, i mea e paipai ai i na lala o keia Aha, e hapai ikaika loa ma keia hope aku i ka hoolaha ana i na Buke, ka Nupepa Kuokoa hoi a me Ke Alaula.

 

3. Ke manao nei kakou, he hana kupono i na Kahunapule a pau, ka hoolaha ana, ka lepa ana i na Palapala, no ka mea, oia na mea paahana maikai loa ma ka lima o na Kahu Ekalesia, i ka mahi ana i na Kihapai.

 

4. Ke olioli nei kakou i ka lohe ana, he kanakolu ano Buke i hoomakaukau ia no na Kanaka heluhelu o keia Pae Aina, aka nae, i na aole e hooikaika nui na kahu ma ka hoolaha ana, kuai a me ka paipai ana e hookaa e mai i na mea i kauai ia, alaila, e lilo auanei ko lakou hoomakaukau nui ana, i mea waiwai ole.

 

5. E kauoha aku keia Ahahui i ke Kakauolelo o ka Papa Hawaii, e hoomakaukau i papa hoike hou i keia makahiki aku, i maopopo ka holo ana o keia hana.

 

O makou no o na Komite no ka hoolaha ana i na Buke. 

 

J.D. Parisa,

J. Kauhane,

J.H. Moku

 

Na hana e ili mai ana i na kaikamahine o Hawaii nei

 

He manao nui keia no kakou e na kaikamahine opio o Hawaii nei.  E noonoo pu mai kakou i keia manao i hai ia’e la maluna.  Oia hoi keia, ‘Na hana e ili mai ana i na kaikamahine o Hawaii nei.”

 

Heahea la ia hana e ili mai ana maluna o na kaikamahine opio o Hawaii nei?  O ka lealea pau wale anei o keia ao?  Oia anei ka hana? O ka hana lihilihi anei? O ka hoonani wale iho anei i na kino holookoa o kakou a pau? Oia anei na hana i pili pono loa i keia kukulu manao a kakou e manao nei?  Haina o ke kumumanao.  Aole no oia na hana i pili pono loa i keia kumumanao.

 

I mai paha oukou e o’u mau hoa opiopio o keia ola kina ana.  O ka hana hea la ua nei?  Ka i noa o na hana ia i ike maka ia e kakou a pau?  O ka hana lihilihi, a me na mea pilikino a pau, a me ka loaa ana o ka naauao.  Ka i noa oia na hana e ili mai ana i na mea opio?  Pela paha, aka, aole oia ka io o keia kumumanao a’u i manao wale ai, he okoa no.  Eia paha ka io o ia kumumanao, i haawi ia mai ai i na kaikamahine opio o Hawaii nei e hana aku.  Oia ke alakai pono ana i keia lahua ma ke kulana kiekie o ka poe Kristiano, a me ka malama pono ana i ka ohana, a me ka malama ana hoi i na keiki ma ka hoonaauao ana ma keia hope aku.  No ka mea, o na kupuna misionari o kakou i hiki mai ma Hawaii nei, ua palupalu lakou i keia manawa, ua pau hoi ka lakou hana, a ua waikho mai lakou i keia hana ia kakou i ka lakou mau moopuna poni iloko o ka Haku, a na kakou aku no ka hana i koe i keia manawa.

Ua kukulu ia keia kula no ke aha? No ka loaa wale no anei o ka naauao? A no ka puka aku paha i waho a noho wale iho? Aole no, no ka mea, ua kukulu ia keia kula i mea e hooulu hou ai i keia lahui, aole no kela mau mea i hoike ia’e la maluna. A i wae ia hoi kekahi poe kupono o keia kula i mau makuahine maiki ma keia hanauna hou e ulu mai ana, ua kukulu ia hoi keia kula i punawai no ka Lahui Hawaii. Na keia punawai hoi e hookahe aku a laha ma keia wahi keia wahi o keia mau mokupuni, a laha loa aku paha i Maikonisia.

 

A pehea la e hiki ai ia kakou ke hapai aku i keia hana a kakou e manao nei e hana aku, oia hoi ka hooulu ana i keia Lahui?  Eia paha, aia a awili puia ka makau ia Iehova, oia ka moke o ka naauao, a me ka noho pu mai o kona Uhane me kakou, alaila, hiki ke hapai aku i keia hana.

 

Nolaila, i nui ke aho e o’u mau hoa, e hoomakaukau kakou i keia manawa, e kukulu i ke kahua o ka lanakila me keia hope aku, a e hawele ia kakou iho i ka pahi kaua o ka Uhane, a me ka Paleumauma o ka manaoio, a i hiki hoi ia kakou ke kupaa i na hana maalea a ke diabolo.

 

Nolaila, e o’u mau hou o ka hanauna hou e ulu mai nei.  E uleu kakou i keia manawa ma ka pono o ka Haku, a e hoomakaukau hoi kakou e like me na koa e hele ana i ke kaua. Ua makaukau lakou i ka hela ana, me ko lakou manao nui i ka make o ko lakou poe enemi.  A e lanakila lakou, me ko lakou alihikaua. Oia ka lakou mea i makemake nui ai, o ka lanakila o ko lakou aoao.  Aole lakou i manao ae i ka make o ko lakou kino aka ua hele me ka manao i ke ola o ka lehulehu.

 

Pela no kakou e hoohalike ai, e hoomakaukau mua kakou ia kakou iho a makaukau alaila hele i ke kaua me he koa io la no ka Haku, i komo io ai kakou i ke kaua o ke manaoio.  Aole pono ia kakou ke hele wale me kokakou alihikaua ole, o lanakila ole auanei kakou, aia a hele pu ko kakou alihikaua alaila lanakila ko kakou aoao.

 

O ka kakou poe enemi e kaua aku ai, oia na diabolo, me ko kakou makau ole ae i ka make o ko kakou mau kino, aka , i hookahi mea a kakou e manao nui ai o ka lanakila o kakou e mano nui ai, o ka lanakila o kakou aoao ma ke kaua ana, a me ka inoa o ko kakou alihikaua nui, oia hoi o Iesu Kristo, ke pookela o na alihikaua a pau ma ka honua nei.

 

I na nae e kaua io ana kakou, alaila, pomaikai ka lahui hou e ulu mai nei i na kaikamahine o Hawaii.

 

H. Perisila

 

He inoa no Pakekepa Mere

 

O Hana no he makuahine,

O Kukahiko no he makuakane

Kiekie kalae lehua i paia e ka makani,

Makani wehe i ka lau o ke Kupukupu,

Kupu mai ka manao a loko,

E ike i ka wai hinano i ka lai o Kona,

I ka uwauwali i ka lau o ka Awapuhi

Paoa aala ka nahele i ka hala me ka lehua,

I pili ia me ka pua rose i lei kahiko no kou

E lai ai i ke kula o Papa –e [la holo lio,

He wahi aloha no Pakekepa Mele.

 

Mrs Ekela Kapu

 

Anoano i luna ka leo o ka makani,

I i au i hoa pili no’u na lehua o Kukii

Mai maihi oe i ka pili a ke Aloha,

Me he ipo manuahi la ka lae o Kookoolau

Ka nanahu mai i ka ili a eha,

Eha Wahinekapu ke uwe nei i ke anu,

Aohe anu ua mehana i ke aloha,

Ua kaawale ka pili nana ka moe,

Aia la o na pua hala o Hakalau,

Lau ke kini nana i na makani elua,

Kahuli wai amau me ke aloha mua,

E ala honua ka pono e ke hoa,

Mai kanalua oe , o luhi na maka,

He wahi aloha no Pakekepa Mele.

 

E.M Holi

 

S.K. Kanihina, Kakauolelo

Papa, South Kona, Hawaii, Iune 24, 1867

 

 

 

Ke noi a na haipule ia a. Kaukau e noho i kahu no kahi kaawale

 

Me ka poe hana o ka Nupepa Kuokoa; Aloha oukou: - No ka Ekalesia o ke Akua ma Hana.  Ua hai mai na elele ekolu a oukou ia’u, o Rev. S. Kamahiki, Rev. S. E. Bihopa, Rev. W. P. Alexanedro, ua koho oukou ia’u i Kahu no oukou.  Ua pono no ko oukou koho ana pela.  Eia ka pilikia oia kohoana, e hoi hou ana no au i Fatuiva.  Ua noi ke Kama alii Mrs. Pauahi Bihopa ia’u e noho i Kahu e ao ai i na kanaka o kona mau aina.  O Rev. M. Kuaea ka paakiki loa ia’u e pani i kona wahi ma Waialua.  Aole au i ae aku ia ia . Ua nele like keia mau noi a oukou a pau e lanakila ana no ko’u makemake ke ae mai ka Haku.  Eia koe, aole e pono ia oukou ke olelo, ua hoowahawaha ia oukou e a’u.  Ua mahalo no au i ko oukou noi ana, ua hoopupu no au e noho i Hawaii nei kakou.  Aka, ua pii nui mai ka iin iloko o’u e hoi e waele i na kihapai o ka Haku ma ko Nuuhiva Pae Aina, ke ae mai ka Haku pela.  A e noi nui aku oukou i ke Akua e hoouna i poe paahana hou no kona Kihapai.

Aloha nui oukou.   A. Kaukau

Honolulu Oahu, Iune 28, 1867

 

 

No ka hai ana i na makahiki o ke kanaka.

Eia malalo nei he mau kolamu ua kauia na huahelu mai ke kahi a hiki i ke 63.  He wahi ano hou no hoi keia o ka hai ana aku i na makahiki o ka wahine a kane paha, a penei ka hana ana; Ina o A ka mea nona na makahiki e makemakeia ana e huli, alaila, e nana mua oia ma na kolamu 6 e kau nei na huahelu, a nana e hai mai, aia ma ke kolamu 1 a ma ka 2 a 3 paha a pela aku, alaila, e houluulu ka me ana na e hai aku na huahelu ma ke poo a e loaa no.  Penei e akaka loa ai.  Ina he 25 o’u mau makahiki, alaila e nana au ma na kolamu, a e ike no au, aia ma ke kollamu 1. 4 a me 5 kahi i kau ai o na huahelu 25.  Nolaila i ko’u houluulu ana i na huahelu 1+8+16 e loaa no ka 25.  Mai kuhi mai oukou he hoopunipuni keia, aka , ina na ke kanaka ka hoopunipuni, pela no e hele hewa ai ka haina.

 

1 2 4 8 16 32

3 4 5 9 17 33

5 6 6 10 18 34

7 7 7 11 19 35

9 10 12 12 20 36

11 11 13 13 21 37

13 14 14 14 22 38

15 15 15 15 23 39

17 18 20 24 24 40

19 19 21 25 25 41

21 22 22 26 26 42

23 23 23 27 27 43

25 26 28 28 28 44

27 27 29 29 29 45

29 30 30 30 30 46

31 31 31 31 31 47

33 34 36 40 48 48

35 35 37 41 49 49

37 38 38 42 50 50

39 39 39 43 51 51

41 42 44 44 52 52

43 43 45 45 53 53

45 46 46 46 54 54

47 47 47 47 55 55

49 50 52 56 56 56

51 51 53 57 57 57

53 54 54 58 58 58

55 55 55 59 59 59

57 58 60 60 60 60

59 59 61 61 61 61

61 62 62 62 62 62

63 63 63 63 63 63

 

 

Laau Lapaau!

Aia ma kahi o

Kakela me kuke

Ma Honolulu

 

J.T. Gower.- Makawao, Maui

J.D. Havekost.- Wailuku Maui

C.H. Wetmore, -Hilo, Hawaii

J.W. Smith, - Koloa, Kauai

 

He laau kahiko, a he maopopo

No hoi

 

Laau hoopau Naio me na Koe,

A Dr. Jayne.

 

He nui na pilikia o kamalii i ka Naio a me ke koe, a pela hoi na kanaka makua. O ka hope loa mau mea kolo, oia ka lolo.  Oia mau mea kolo hope oia ka lolo, a o ka make hoi i kekahi manawa a noilaila mai na mai e ae kekahi e like me ka lepo paa, nahele pehu, uleule a me na mai e ae.

 

O ka laau no keia e pau ai ua mau mea iao nei. Ka hoi kehahi.  O ka laau ku pono keia i ka poe pilikia i ka wela o ka hoapo i ka ono ole i ka ai; i ka nawaliwali o ke kino i ka mai pehu; i ka nalulu hoopailua; i ka pono ole o na wahine, a me na mea like.

 

Penei no e inu ai i ka laau hoopau Naio me na Koe:  Ina no kamalii e hanai aka i hookahi hapakolu o ka punaki.  I ka manawa hookahi no ke keiki malako iho o ka makahiki hookahi.  Mai ka makahiki hookahi a hiki i na makahiki ekahi elua hapakole o ka pana o ka pono.  Mailaila’e a i na makahiki eono hookahi no pana okoa ka pono, a mailaila aku a i ka wa kanaia makou e hanai i elua, a i ekolu paha puna i ka wa hookahi.  I ka wa e inu ai, e hai i ka laau me ka pa ha oia wai maoli.  Oia hoi, ii na hookahi k apuna laau alaila e huina me puna wai maoli eha; a pela no e inu ai ma ke kaihiahi awakea a me ke ahiahi.  Aka i nui ka pilikia alila pono no elima iau ana i ka la penei: kakahiaka kiekie ka la awakea aui ka la ahiahi.

 

E loa mamua o ka ai ana a ole kokoke mahope iho.

 

 

Laau Hoopaa Hia D. Jayne,

Jayne’s Carminative Balsam

 

He laau maikai a oluolu hoi keia no ka ili, ka Nahu, Nalulua Wela o ka Houpa Hana.  Hoopailua wale, Luai luai moku eno ole i ka ai.  Nahu me ka uwe no hoi o na keiki uaku a me na mai like he nui.

 

Komoole ka oluolu o na mau mai nei i keia laau.

 

Penei e inu ai, i ka inu ana hookahi.  Ina he keiki akahi paha ona malama a elua paha he umikumaiwa paha kolu a hiki i na iwakalua ka pono.

Ina he keiki mai na malama eono a hiki i na malama ewalu he hapalua pana ki ka pono. Mai ka makahiki hookahi a hiki e lua, e inu no la i pana ki okoa, Mai ka hila a i ka waiu o ka makahiki, elua puna ka pono, a no kanaka makua he puna nui ka e inu la i ka manawa hookahi.

 

A inu ea, e hui me ka wai maoli nuku, (alike a like ka wai me ka laau,) a pela e inu ae ai.  Ekolu, eha elima paha inu ana i ka hookahi e like me ka nui o ka pilikia.

 

I akaka nae. Ina he nui ka wela a ina ua komo kekahi a i pono ole ikaika o ka opu, e aha e moni e mamua i mau hu’ale ola ai ole, inu i wahi paakai, a owahi aila paha i hemo e ka mea hooloko ailia e inu i keia laau hoopaa ia.

 

Ina e Iuai ka mea mai, ma hope o ka inu ana i ka Laau a pau ai ka luaila e hana hou aku no e like me mamoa a pela no a pinepine a oluolu hoi ko loko a waho maile no hoi ka laau ma ka oup.

 

Aohe a makou mea e noi aku ai i ka lehulehu lookahi wale no o ke kauoha aku ia lakou e HOAO PONO i na LAAU KUNU O KAUKA JAYNE

 

Hoike aku ai i ka ola o na mea a pau i hooakakaia no hana mau laau.  Ua hoola, a e hiki ana no ke hoola i ka mai.

 

 

Kunu, nahu, a me ke anu,

 

A me na mai e ae no hoi he nui wale; a o ua mai HOKII no ola nui, na mai i ola ole i na laau e ae.  E aho e hoao oukou a ka poe i mai ia.

 

He kuha koko anei kou?

He kunu anei kou?

He eha anei kou kania-i?

He kunu umii anei kou me ka nae?

 

Aole anei ou mai kunu?

Aole anei ou mai naenae?

Aole anei ou eha ma ka Qmauma

Aole anei ou kunu kalea?

Aole anei ou hui ma ka Iwiaoao?

 

A ina ua loaa ia oe ia  mau mai, alaila, e ike oe i ke oia, keia LAAU KUNU a Kauka Jayce.

 

 

Na Mai Hoopailua.

Mai o ke ako

Mai nalulu a me ka mai Dyspepsia.

(o ka nawaliwali o ka puu hoowali ai, i loko o ko kakou mau waiona al.)

 

He pono ke ai koke i ka laau a Huaale Ola a Kauka Jayne, He laau oluolu, a he ola no hoi.  Aole ua he mai i nele ke makemake i na laau hoonaha; a mai hoi no hoi ka poe a oia ana, me ka oluolu no hoi. Ina e hoomaopopo ia, a e inu ia no hoi ua mau laau ia aole no e oluolu pono kekahi mea olai e ino ino ana oloko o kona kino; a ua ulu nui ae no hoi ka mai, a i ka kahi manawa ua make no a ina e malama pono ia a e inu hoi i na Huaale Naha, alaila oia no.  No ka hooialo i aana mai o kela mau mea nolaila ke hoolaha ia aku nei ka

HUAALE OLA A D. JAYNE

 

Me ka hiki ke hooiaku i ka maika , a na ka hoao ana i hoike maopopo mai i ka oi o ke ola keia laau mamua o na laau e ao, a me ka maikai no hoi o ka inu ana, a me ke ola maoli no hoi A ina no e inu ana ia laau, aole no he mau mea i hookapuia ola ka ai ana a me ka inu ana aole e ino ke waiho loihi no ka mea ua hana ia no a maika loa. A ino e loa ia ua hikiwawe loa ka hehee iloko o ka puu waiho ai.  Ma ka inu ana ma ka haawioa iliili, he maikai loa no ka naha ana , a hooluola no hoi a me ka holoi pau i ke ino oloko o ka opu.

 

DISIPEPESIA

 

(Oia ka mai ono ole o ka ai i kekahi manawa, a me ka hoowailipono ole ia hoi o ka ai i loko o ka puu moni ai.)

 

O keia Huaale Hoola a kauka Jayne, He maikai loa no ka hooikaika ana ia mau oihana o ke kakou mau kino ina ua loihi loa ka mai ana alaila e hikiwawe ke ole ke inu puia ka

 

Huaale me ka laau hoomaemae koko

A hoopau Naio me ka Koe,

A Kauka Jayne,

 

Like me ka mea i kuhikuhi ia mawaho o ka wahi o ka laau

 

No na mai ma ke ake,

Mai lena

Mai maka opu hanawai

Na mai wela

Ka haalulu

Ka mai o ka ili

Koko ino

Mainalulu

Paa o ka lepo

Mai kuna,

Mai Wahine

Ame ka Mai hoopailua

 

Ua maopopo loa ke OLA o keia mau Huaale. A o ka mea wale no i koe i ka lehulehu o ka hoao pono ia mau loa.  Ahe maikai no hoi na laau a Kauka Jayne, no ka hoola ana i na ma

Puha

Alaala

Kaokao

Puupuu

Pehu

Kunakuna

Hanene, Lolo,

 

Na mai wahine, a me na mai e ae, no ke KOKO a inoino ma kana

Laau hoomaemae koko

214 ly