Ka Nupepa Kuokoa, Volume VI, Number 30, 27 July 1867 — He mea kupanaha ka aikanaka ana o ka haole. [ARTICLE]

He mea kupanaha ka aikanaka ana o ka haole.

I ka wa i uhi ni ka mnlamaiama, a ua o aku kona mau kukuna ohelohelo, e olinolino ana ina na kapa kahakai o keia inau mokupuni, a uluaua pukoko aku la ka pouli, ine he auna nkekeke ia i opeapea kua na eheu i ka makani, a ua iho halona ka uaauao i na kamak'i hiapo ako Hawaii. Ua kukulu ia he Kulanui ma Lahainaluna a ma Wailuku, a he Kulahanai ma Hilo, Waialua a me Waioli, a ua lele maoli o Hawaii nei, he lahui kanaka Kristiano. 1 ka mnkahiki 1537 paha, e noho ana ka Moi Kamehameha 111 tna Lahaina,a ua mahuka kekahi poe haoie ekolu mai Lahaina aku, eiua hnoie keokeo a hookahi haoleeleele. Ma ka waapa ko lakou mahuka ana. Ua puhiia e ka inakani, a haia ekoiu po a elua no, a ua paq ma ka uoao pali o Lanai, ekukoke ana i Kaunoiu, a muhila lakou i hailona ai, a ua lilo ka hailona inake i ke kanaka eleeie, a ua pepehiia oja e na haole keokeo elua, ua okiia ka puu, a ua inu ia ke koko, ua ai la ka ihu ine na pepelao, a ua [«-ka ia na ieheiehe, ua poalo ia na maka. Ua ioaa ina kanaka o Lanai, aua iaweii ma Lahaina, a ua hookolokolo jure īa, a hookuuia no ka poioii. Eia nae hoi ka ninau oiaio ; £ ioaa ana anei kekahi moolelo o Hawaii nei, e like me keia mooleio aikanaka, niamua o ka hiki ana mai o ka pono Kristiano ? Eia ka haina oiaio—Aohe e loaa ma ke Aupuni Hawaii nei kekahi mooleio e like me ia. Ua loaa nae ma ka mooleio kaao 0 Haiemanonuiakaaikanaka, oia hoi he k.inokolu a keu hanauna, aka, nia kona mooleio, he powa kona kaao, aka, ua pepehiia o Kea, a o kana poe mamo mai ua kapaia he Lo. Aoie nae he moolelo o Hawaii pei e oleio ana t ua hoio i ka moana a pololi, a ua pepehi i kona hoa heie i ai, a pela no ifoi ma ka aina, a ma keia wahi keia wahi, no ka wi o ka ainh, ua ai i ke kanaka. Ua oieioia kekahi powi mauka o Honokahua, ma Kaanapaii, a u& pau koke i ka iukuia. • i Ua oleio pinepineia ka lihui kanaka keokeo, ua hana mau no ka lakou i ka wa piii. kia ma na moku a ma na waapa ke pau ka ai a me ka wai, a ua amu iho no ka ia lakou hookanaka iho. Aoie ma ka moana waie no, ma ka aina no kekahi. I kekahi mau makahiki kokoke aku oei no i ko kakoū au ihd nei, uii pilfikia kekahi poe huakai i heie ma na kuahiwi Maunapohaku, a ua ai-makaia na io lio a me na i'lio, a no ka nele ua amu no ia lakoa hooi-a iho. Kupanaha ka mea uhane, i ka hooliloana Ika mea uhane i mea ai. Aohe e ioaa kekahi mooleio o Hawai nei,pela. No ka mea, o na kupuna kahiko o ko Hawaii nei, he poe hoio mau lakoo i na pae ama Kahiki, a aole nae i oleioia lto lakou mau mooieio, ua ai l&kou i kekahi poe o lakou. Eia oo ka mea kupanaha loa, o kela qar>. le nika i ai ia ma Lanai, ua p«e hoi i kā aina, aohe hoi he manao ana ae, e make aha, ua pao alm la no hoi ka mak£ » ka 1 fhoftna, a a manao iho oo hoi e |osa aoa ka ai a m€ ka wai, a e oianao ae no hoi, he iahai kanaka heahea ka Hawaii i ka malihini, a no ka Hawai» hoi ' 4 ka maJo hemo ika hope" ame ka "ipu aumakua, ua weheia.* U* ike no oa poe haole oei ia Lahaina, he apaoa ala ai wale, maia, ipo a me .na mea e ae,a heahea iaai aoa oa keikikaoe a me na kaikamahine oka maiu ulu, l4 hua ka maiiani, maoana." Aka, he mea mau nae \na haole ka hoopoka ana ma ko lakou waha i na huaoieio -pelapeia, e i ana, "he lahoi hupo, aikanaka ka iahui Hawaii," aki, he hapnia Ulau kumu ole wale oo ka oieio ana peia me ka pia■io ole, aole no hoi e like me ka kakou e Ike 1 maka nei ia hkou. S. M. Kawakap.