Ka Nupepa Kuokoa, Volume VI, Number 32, 10 August 1867 — Ka Nupepa Kuokoa. Mai ia J. A. Kaelemakule mai. [ARTICLE]

Ka Nupepa Kuokoa.

Mai ia J. A. Kaelemakule mai.

Kev. L. H. Kl'liia ; Aloha oe : Kc hooiii pu aku nei to ike aloha no ka Papa Hatrai, ipe k« Ah« Etfaoeiio hui, a ine ko na Aba a me na makamak* aloha pu iloko o ka Haim nuai Hawaii a Niihau. Pomaikai )ii «r«ie ma». Uft b«!awai ta me keknhi mau pomaikai a'o i ike ole ai, a i lohe moa o)e ai boi, oia ke ku ana mai o kekahi mau moku. a lewi manaho o keia wahi mokopuoi o knkou. a'u a me ka'u wrahine e noho nei, e hann ana i ka kakou hana misionari, j O ka moku mua i ku mai mai Hawaii mai, o Wa»ioetona f Cap(. Beka ; ua oluolu ke Kapena, a ua hoi ao me kahi mau kana-> ka Hawnii a kamailio mf lakou, oluolu ma kahi mau mea, a kahaha ma kahi, a nui hoi' ke aloha ma k«hi mau mea a'u i lohe ai mai; n iakou inai, o ke aloha nae, no Ke'lii wahi--ne opio i kaawale mat keia ao aku. O keia , tnau kanaka, ua kepaia ma Hilo. ma kou' kulanaknhale. elima ko lakou nui r hookahi no Kau, ke kanaka a I'ahee i oki ai i ke ko», hookahi no Hilo, o Knnukni-epio no Puaaloa, oia ka niea i halawai ole me a'u, no ka mea, iluna (eeia 9 ka make e naoa ia ani. Ua knlewa keia inoku mawoho ika la 8 Fcbcruari iho nei, 0 na mea i koe ao!c j au i ninau nku, Feberuari ae no, ku hou inai moku, inai lionolulu mai, eliolo ana i Honoka'nnn i Kina. j Mamki 10, ku bou oaai o Nahienaena ; mai Honolulu moi. Ua loaa rnai ia'u keka- ( hi mau letā uuku mai kuu Inikuaana mni, 0. H. Kulika, a me Miw Derausila Kaele., mnkule mai, maluna inai 0 ka moku VVasi-i n«tona me na Nupepa Kuokon, belu 22—52., Alaula malamalama, helu 3-9. Ama ka! inoku Nahienaena inai, he mau leta uuku a 0. H. Kulika hou mai, ka mea hoomanao, nloha pokii, n mai a Dernusila hou mai kuu kniknmahine e noho pu ana ma kana kula mnikai,a me na Nupepa Kuokoa hou, Buke VI. ilelu I—4. Alnula wanano, Helu 10. No loko mai o koia men, ua nui kUU' 011oli, a inahele pu iho nu i na kumu nona mai' keia olioli i na apana like okolu, (0 ka inoa hui 0 Inkou, 0 Pomaikai.) I. Poinaikai ili wale inni. 2. I'oinaikai launa. 3. Pomai-. kai misionari. O k.i luna nui mnlunao! ! keia mnu poinuikai. uoko ke Akua lokomnikai no in in knkou, ma kona hoouna ana . mni i mau waa, i mnu letn, n i mau nupepa : i-o innua nei, me ko kakou Ulo ole iloko 0 j keia leown i hooinanao ole in. j 1. PoMAIKAI 11,1 WAI«E MAI. Aole «U i ! mnnno e lialawai hou mai ine maua he mau ; moku, n he mnu lctn hoi mai Honolulu mai iloko o kei* kown pnlnhalnhn, mai ka hoi nna nku o kn moku P/ei7, a ka wa i ku hou inni ni 0 Ilolu Ao Hott % nolniln, noho no, a hnna mu kn kakou hana miiionnri, n ma na hana pilikino pu, nole hoomakaukau i na le-, ta hoou|ia aku, a i ka hiki nna mui 0 keial mau mea, puka inai keia mnnno. u Poinai* kai wale." 2. PoM/UKai LAUiNA. Un pomnikni a oli* oli ka manao nd> ke kamailio pu nnn, a hnlawai pu nna me lin mnnaoo na lcta n kuu mnknmnkn, n rho l?a*u * kniknmahine, a me na innnao he lehulehu e pili ana i keln a me keia iloko 0 nn Nupepa, 3. Pomaikai >lisicxAßi. Ain mo nn Nu« pepn na olulo hoohnuoli e pili nna i ka hana j n ke Akua ma na Apann Ku]oko, a me na j mnhcl« Kuwaho nei e pili nna i ka kakou 1 hnnn misioinri Kuloko, a Kuwnho pu nei, a me ka hauoli wale aku 110 i ka oukou mnu 01010 hooponopono a hooholo ma ka mea e iknika ni, n e kupaa ni na hana Kuloko, a S Kuwnho nei, i hnnaia ma ka Aha Euanelio| Hui, a ma na Aha Eunneiio n pau ma ko Hnwnii Pae Aina. !

Hooknhi wule no mea e hnlo pono ni,o kn iknikn o k:\ mnnnoio mo ka pole, ka mra e IniūiKih foi al?ka&lte Akun Aupuni. () na hoino itt inni kt mea e akaka io« ae ni kn noao oiaio, • o n& hoinoiu mai hoi ko knkou mea e joinaikai ai» Mataio 5:9J2, a pela nku. II Uko nie nn paio mai u na inakainakn VW olelo ma keknhi mnu Nopepa. E Hooki pnlin wnu i kuu olio'.i mnnnei no nn men i hoonknnkniu mnluna, 'a e hooakna» ka )»lv(i 'Wau ao'u * oioiea kakouihana Kuwnho uia keia K&apai, a me kela keia inea pili i ka oukou elele t ho»Ve \»ku nf. NoV._ Aoha a*u leta i ili aku nn oukou i ka I*lo o Mnmwi iho nei inaluna o NahieHO*tia y a ua minaminn ioa nae au no ia »ele ana, aohe no kuu molowi, aak hoi no ka pepa glo a me ka nele nwuao, ua makaukau keia mnu men, a no kuu Iphe ole mamm e hooinakaukau mua ni la i mau leta, ua palaka wal«, e waiho anaa U inalama paha o lune hoomaka aku ke knkau. 2„ 0 ka lua, o ka liuliu ole o na moku a holo aku, oo ka mea, aohe wahi kupono no ka heleuma e ku ai nn inoku. Ua holo mai keia moku mai Cbonn inai a ua h»l«akd i Bonebe # me ūalana, a boi hou ae i Ehona, alaila, holo hou aku i Honolulu, » ' *' K> hoomakaoknu miM nei ao e kakau i keia le(a, me ka manao. e hooki(va hou mai paba ka Haku i moku hou, nana e laweaku ka'u mau olelo hoike i» oukou. No NA kai wa a ka Haku Aohe amaa mau pinepino o ka nawnliwali i kn'u \vahii>e. moi na maiama hope o ka M. H. 1966 a keia w*, a aole nae i nele toa la mea, hiki inai no i kahi vva. ♦* O ka Haku ke kokua kokoke, a pela aku " No. ka ai. Ua h»U hookahi makuhiki oktft me ka hapa ka ai ole nua i ka oi uiai

na aioa e mai, o b ai o keia pae aina ;bo no ka ai. oi* lrs hah, a!«a, nio, pololi a maona i kahi wa, o& oiooio 00 i m mea i looa. Na aahc. Ua maeao «ra!eU. ina e noho wale me ka hoea moku ole a hiki i ka *ra kq ma? oka HoUa Ao Hoo vrale no, e lavra pono ole na mea pilikino. No ke ka ana mai o kea m«d moko, (moku e holo ana t Kina me Nahienaena.) u« ktmi au i kahi uiao lole pii o ke kumukuai, .50 a keneu ke komokuai 00 ka iwilei, aolei loaa ia'u na lole emi iho o ke kalakoa i J25 a i .30 p*tn keneta no ka iwilei, no ka p»i, ua hwe mai ma na mea e Lawa oie ai ka hemahema, a ua oluolu no oo r i mea 1 loaa i na oia ka haawina no keia mau la. " £ hoonaniia ka Haku. n No ka pa hale. Uii hana au me na hoahanau, a me na haomana e noho ana me ' maua, he pa hale nui, a ano paa paba no elua aoiae oa makabikt. Ua hoomaka ka : hana i ka hapa hope 0 Noremaba, 1866, a i Feberunri iho nei, pa-i, ua hoolimalima ia. nae kahi aoao, elua dala ka uku, a elpa pukn 0 keia pa, a ua paa pu i na pani papa uiu i kalai ia, aoie no i pia i na ami, a me 1 na lou puka p, no ko'u lako ole ia mau mea, a ua hana au he mau apo pahu na inen e hoopaa ia ai. a ua paa no. - No ka hale moe. Ua hoaknka ia ka loa kn Inuln a me.ke kiekie o keia hale, ma nn olelo hiike o ka M. H. 1865, a i ka ina. kahiki i hala aku nei, ua inakeinake au e hoohnnhna iho, a ua iiai aku au ia mnkemnke ina kuu leta i hoouna aku ai i ka maiaina o Dekemabo, a me na lilo ke hana hou, i umi paha da!a ma ka waiwai. Ika ma-; lamn o Otakoba, ua hooinaka mai ka hiolo o ka lauhnla, i ka wa ua, kulu nui m: i a ; pulu na mea o lo'en, nolaila, haawi au nn ! kahi alii nui o keia pae aina e hana, (ua pukn mai kela me kahi mau alii me na kanaka pu maluna mai o 8 waa nui.) ua awiwi ole kela a haia 4 malama. Nolaila, pilikia loa maua no ka nahahn a kulu pu o ka hnle. Nolaila, lawe au a hauwi na na haumana a , me kahi mau keiki alii, na inakou pu e ha-, na. Hoomaka lokahi ia ka hana mni na hauinana wahine a na hnuinana kane, aln a makaainnna ; me ka henehene mai o kn poe kahiko hihiu ano palaualelo, aole paa i ka poe opiopio keia hana, hoomaka ka hnna i Feberuari, i ka la 4 o Mamki, un paa innikai loa mnmua o ka paa inua, a mamua o ka , paa o na hale e ae o keia wahi mokupuni. 0 na mea i hoololiia, uu hoohaahaa ia kau. |mku, a ua kioluia kn lauhnlu mun. Ua mnkauknu ka pa a me ka hale, a o loko wnle no ku hemnhema, aole paa pono i ka pnpa ; ua pan kahi hapa i ka papa, a koe kahi hapa; o ku nui o na kapuai papa i uhiia ai kahi hapn, he 672, a koe nae he 112 kapuai i ka lawn pono oia aoao, huiia me 784-f-112-=596 kapuai papa i koe lawa pono olalo, o loko i keia wa, he maikni manuinanu ; a pehea la e paa pono ai ? O kela mau kapuui papa i uhiia ai, nohe papa mai Honolulu mni, aka, he mau pnpii i oloia ina Ebona, no nn pauku lanu i hoopaeia mai eke kai. Uo • loaa mai nae ia'u inai a Capt. James, (Kapena Kimo) o Hoku Ao i ka malama o Otakoba 1865, ua ike o Kev. J. S. Emcsona no* SlO,OO ; na D. Knpnli innmun keia mau Kapuai papa, a no ka wikiwiki o Capt. James, haawi kela i 10,00 ia D. Knpali, a kuai hou mai me a'u, n hoomaka e holo aku i Jeluij; 1 }iela,wa. i Ua, paa pu na hale e ne 4, 1 hale kahumu, 1 hale kuke, 1 hale auau, 1 hale ohua, o ka ' hale ohua mawaho oka pn, o na hale e ae maloko o ka pa. No tu luakim. Aole i kukuluin ka lua-'

kini i keia wn, ua makauknu nae kn mnnao e paa ana i nei makahiki, ke ao mui kn Haj ku. U kahi pule Sabali, me na halawai, a j me ke kuln pu, ma kekeenn hookipa no o ko i inaun hnle, ua lawa no kein wa me na wa \ j hala, u hiki 1 ka wa kupono. (E lawa pn- | ha 20.00 dala no ka luakini hou.) | No xa Sabati me na halawai. 41 He la | ihiihi io ke Sabati, he In hoano, la knpu nno |he ,kqmahao kona i ko na in e ne, he la | knp\i io no leho?a." Pela ka ka poe j hoo-: ; huli in na naau, ua nui ka poe i inala- ■ I ma, a ike io j ke nuo o k i la SaUui, inamua j o na elemakule, a me' ka heluna o k-.i poe : | hiki ole e iTmhiifia fn 1a itfa'fea'hi nnlo mai u j mnfco\i &ku. tVui loa nb' ha i hoblu-; | luiniia mni e ko lehova maknni, e pau akoa- ! j koa mai tua ko makou keena pule, a he mea ! j mau no ia i na Sabati n pau, ka piha a koe! | ke koena mawaho o ke keena pule, a ua ike , no hoi au i kn lawa.ole o ke anaioa o lehora j | ma keia keena. Eīua nae mea e hiki ai, o j ; k« huipuia *o na kimnka ma ka manraoio ba r ! | m» me ke aloha, a me ke dala, A ke akahele nei no au iwaena oin mau manao elua,» ■ i ole e mānao ino ia ka ka Haku huna no ; ko'u noouoo akahele ole, o hoopili ano e ia auanei a hoohuliia na aoao oiaio o ka Haku ! i e ko kanaka monao lapuwaie. A o ka hoo-' iimaiima no ka ina me ke dala. ; * ii. Na halawai. E like me na Sabati, | i»0 ka pna o na halawai a pau lo* ma I na wa halawai a pau, mai ka hoomaka ana \ , i 1965 a keia w», a ia m.i ka po ! na wa halawai Poakolii, Poalima, Poaono,! a po Sabati, o nn wa hnlawai wahine, Poa-' lua, a Poaha ma ke ao no. Ua mau ka piha o na wa halawai i na haumana me kapoe \ mak&ifatc hlle^mai e !6he, 5» Vio ka poe mi- ī | hi kahi mau maoao i wa halaw«i. ! [ Poe mihi. Ua nui ka poe mihi mai N'o- j ; veraaba 1565 mai a keia wo, aole nae be 1 j poe o lakou i ekalesia. a ua kali wale no aia ! ī ka manao o ka Haku ka ike i ka wa kupo~ \ no, ak«, ma ka hoailona i haawiia i ke kiai, t ua kopono loa kahi poe o lakou he mau ohua io no ka Haku. O kekahi mau mea nao o ka j»oe mihi, ua komo hoohuakeeo

iaua e pahi haka, a ike oo paha ua kupono ole ia ove<i i'ka poe e komo loa aoa iloko o oa hana a ka Haku. ahiuhiu loa aku Uua. 0 ka oui o ka poe mihu oia mau 00. O kekahi poe hoa i mihi, he poe mai Ebooa nni. ua ku maī Ukou i ka maiama o Sepatemaha 26, 1566 iho oei, ma ko oiakou nei vraht mokopuoi, maluoa mai o na waa 8 k* noi, /oe kekahi aiii noi o keia poe «uokupunt, o Lekemiion kona iooa, o keu poe i mihi, he poe kaukaoalii bkl>u, elima ko iakoa nui, hookahi kaikamahine mikiiainana. a 6 lakou, a ekoiu i mihi mua i £booa ( bura eiwa lakou. Da hoomaka lakou e mihi ma ka halawai mihi i na malama hope o ka M. H. 1966 o keia wa, a e kaawale aku paha lakou mai o makou aku i ka m&iama o Mei. oia ka wa maikai o ko lakou holoholo moana. -\o ke Kcla.—Aole i malamaia ke Kula 1 keia mau malama ma na !a noa, no ko makou pilikia i ka hana, a ua pau iho nei ka hana, e hoomaka auanei ke kula, o ke kuia himeni nae kai malamaia a Feb. iho nei. No ka xri o na Hauma.na.— O ka nui o na hauinana ma ka papa inoa 112, he 52 kane. 60 wahine, aole i hrluia na kanaka makua i aoia iloko o ke Kula Subiti nu keia heluna. O ka nui o ka poe heluhelu 93, he 45 kane, he 4S wahine. O ka nui o lakou nei, ua aoia a lako pu i na buke Mntaio, Mareko, Helunaau. P.ilapah Honua, himeni, a ua hiki kahi poe e kakau lima ma ka papa po* haku, a ua pono iki kahi poe i ka houluulu. No na Buke.—Ua kuaiia na buke ia lakou, o ke kuinukuai ka aila me ka in'oa. A no ka piha ana o na pahu oi!a elua, aohe wahi e waiho ai ka nila, nolaila pau kuu kuai ana, aohe nae i pau ka makemake o ka poe heinahema e kuai mai, a hiki paha i ka wa loaa hou ka pahu aila. Ua loaa hou mai ia'u he mau Buke inai a Mr. Snow mai, he A hou, a he mau apana pepa himeni. No ke Kula Sabati.—Un mau no keia Kula a hiki i keia wa. mahope iho o ka hoi ana aku a ke kial'ia Pfeil a hil.i i keia wa, e iike me ia mai mua mai, a ua pii ae na haumana o keia kula mai na malama hope mai o ka A. D. 1566 a keia iva, 136 a oi aku, he poe kahiko kahi uo keia aina, a he poe kahi no na waa mai, a o.ke alii nui kahi o Lekemiion, a ua hiki pono e heluholu no kona ao ia ma kela Kula, me kekahi poe e ae kahi, a o ka huina o ka poe heluhelu ma ke Kula Sc»bati 10S, 53 kane, 55 wahine, 4 o lakou papa i ka wa Kula Sabati. Papa 1, Hoike paanaau i ka hanwina euaneliu, me ka wehewehe a imi pu i keano o kahi i hoopaaia, a pau, Heluhelu pakahi hou na pauku ina ka apana Kauoha Hou, me ka imi pu i na manao nui. Papa 2, Hoike paanaau a wehewehe pu i ka haawina euanelio, pau īa, Heluhelu i ka apana Baibala. Pnpa 3, iuii e heluhelu maikai ae ma ka euanelio a Mareko, me ka hai paanaau mai pa-ha knPpauku iloko oia buke. Papa 4, Ao e hookolo hua a hapai aku loaa ka manao ma knhi i hooko(oia,a wehewehe pu nku i kn manao me ka hakina manao ma kahi i nanaia. O kahi poe oia papa i ka A no. A pau ka hora okoa a hapa hora paha, hui na pnpa a pau a ninauia kahi mau ninau Baibala, no ke ano o ke Akua, no ka ke Akua hnna ana i na mea a pau, ke kane a wahine mua, no l\oa, no na kanla, no Aberahama, no na keiki a !seraela, no ke kuauhau o lesū, no ka hookahuliia ana o ka olelo o ko ke ao, a pela aku. Pau keia mau hana me ka hauoli'hoopau ke Kula Sabati. 1 ka paii ana, noho hou ke anninn Kula Sabati n heluhelū he mokuna, a he mau mokuna okoa paha, a lawa pono, himeni, pule a pau, hookuu. O keia hui, he pule ohana awakea Sabati no ke Kumu a me na haūmana Kula Sabati. Ua oluolu nui au i ka mnlama nna i keia pule ohani, a ua olioli pu no hoi na hnumana, a ua maa lakou e malama mahope iho o ke Kula Sabati, a ke malnma n>nu nei mnkou i keia wa, i mea e piha n»i ai Inkou e ike i ke Akun, a e maa ar e hoolilo i ka malama i ke Akua he inea nui loa. Ina e ike nui ole lnkou i na me.i ann Helu, a peln 'ku, a makaukau loa lakou e ike i ke ala o k • ola, 0 ka waiwai hohonu loa no i\ Ke maiama nui nei kekahi poe o na haumana ma kela hale keia hale i ko lakou pnle ohana. Ua kukulu keknhi poe o na haumina i mau hale pule ohana no hkou ma kahi knawale moi ko inko hale moe aka, no ka hiki ole i ka poe knhiko hoomaloka ke malama. a hoomalu ia lakou iho i ka wa puie ohana ona keiki, me na kaikaina o lakou. O keia ka hnna a ka poe kahiko i ka wa i hoonuikaia'i keia mnu iiale e kukulu, i keia wa ma kahi mau hale, ua komo aku a malama pu ka poe kahiko me ka poe hou, e malama i na pule ohana ma ko lakou wahi, o kahi poe aole. Ma lakou (kahi mau haumann) iho 110 i ku« kolu me ke kauoha oleia. Xo ka mahina hou. —O ko makou mahinahou no ka aila, hookahi puniu nila ka ke keiki no ka malama. Ua minamina noau no ko makou lawa ole i ka pahu. ua piha ka pahu, a aohe wahi waiho oo ka aila, a fce noho wale nei na haumana i keia wa. 0a ku inai kahi mau moku, a aole loaa ka paho kuai mal'aila. Nolaila ke kauoha i na keiki kane e hilo kaula ko iakou mahinahou, a he moena ko na kaikamahioe. Ua pau na manao o makou i ke kuka ta, a o ka hana le no koe, he lohi paha aole oae e like me ka aila ka hikiwawe ia lakou, No KA PI'LK UALAWAI XAItiNA Hot7. —Ke malamaia nei ke ahiahi Moneile mua o kela mahioa keia mahioa, he wa pule mahinahou no ku poe paakiki i koe, a me na aina i koe 1 ka hoaoapuia mai i ka malamnlama o ko lehova utU maluoa o lakou. £ like me ko oukou hoomanao aoa ma ia mauaina i awakea loa ai ka. malamalama o ko iehota ia, no na aina i koe aohe misionari. Aole no na aina pouii wale ko makou noi, nkn, no ka

j:oe hefe mai o ko Hawaii pae aioa kahL N .n ka makemake o na aina i koe i na mi- , kaneie ke hea mai oei i mau ua ; kaoiana ka kakou mau haoa mUiooan ma oei mau pav aioa, a ua poao kela aīoa keia aina, ke ooho ia e oa m:siooan i keia maoawa. Ke hea oei o M»Se, Je!uij, Ailmlaplap, : Nomo, Kbajkm, a peia waie aku. Ke elelo I mn nei ka waha o ke alii nui a'u e ao oei. . ke 'lii nui o ua pae ama la, o Lekemilon, j aneane awaio ae oei malama kona ooho aoa. : pela no kona hele mau aoa i ka pu!e, a kula ar.a, a ua ike i ka heluhelu, a ua hoolako au ia ia i na Buke. 0 kekahi alii nui keia | ■ o keia mau'pae aina, a o ke a!n kiekie loa o na aina ma ka akau aku nei. O ke alii no keia a Aea i olelo ai ua ooi aku ia Mr. Snow i kahi hoahanau i kumu nana. Ke olelo mai nei oia i mau misionari nana mai Hawaii mai. Ke ikaika nei ka ka poe haipule o ka Haku , nonoi, ke ikaika pu nui nei ka pule mahina . | hou, me na haawina mahinahou o na apana ' , kuioko o kakou, ke ala pu aku nei na apana' ; keiki kuw.iho e hoao e hapai pu me na apana kuloko i keia haawina a ka Haku, ke bii ki aku nei e like me ka haawine lawa. Ua lawa na mea a piu, ke palupalu mai | ; nei ka poe i manaoia he poe oolea aipoe pe<rana, a ua makaukau na kihapni, a heaha koe ? ' ; ! | O na misionari wale no koe, ka poe hele ! mai, Olioli au i kuu ike ana ma n.t Nupepa eLima poe i manaoia e holo ma ka Hoku Ao, hou, haliu ae la au a hai ia manao n'u i ike | ; ni. Ua manaoia elima foisineie i manaoin e i ; holo mai ma ka Hokti Ao hou, olioli loa la-j 1 kou a i mai %i E mon ioot! E mon vxA !! " | ; ua like ia me keia Maikai maoii, maikai ma> 1 oli : A hoonohonoho mai la ka'u poe hauma- j na, i hookahi auanei i Jeluij me Kapali, 2 i Miie, 2 i Ailinlaplap, » peia aku. Pela hoi, olioli au i kela hoahanau o'u ia S. W. Papaula i kona koho ana ma ka hele mai e imi i ka poe i puehu liilii o ka lse- ; raela, a e ae hoi i ka lesu olelo hope. He : wahi inanao ko'u no kn poe mai, ma kahi pepa okoa paha īa. No na mea keakea. —Aole paha i akaka ; loa na mea keakea i keia hapa inakahiki. O kahi haole kuai aila nae, ua hoowalewale j i ke alii nui me ka i aku "he mea noa i na j alii nui ke hana i na hewa haumia i ke Akua, j a he pono ke ao aohe nne ma ka hniepuie e j ao ia'i i ka wa Kula Sab;iti," nolaila, haule | mai ua aln la me kahi innu aiii pu o Kuaj!en, : aole noho i ka wa Kula Snbnti, a hoouna ' aku no nae i ka hoahanau e noho noi me a'u, 1 e hele e ao a e malama i halawui malaila nona, me kona ohana, a ua malamaia, a ua 'ae no ke alii, a pela no. ua inalamaia he pu- ; le ohana ina kona alo, nona me kona ohana. | No na'lu paa o Namkik nei. Ua pau loa | iho nei i ka make na 'lii o keia wahi moku- | puni, aohe alii i koe; o ka inea hope loa o lakou ka make ana, ua make i Oct. 2S, 1S- ( 66 iho nei. O ka nui o lakou i inake, 4 he ; poe alii aimoku wale no. Ekolu poe alii oia j ano i holo i na aina Aknu aku nei i Mei 1S- : 65, a lune o 1866 iho nei hoi mni mai Peluj mai, aole i pae mai i anei, lilo loa i ka ma--1 kani a hiki i Ualana, aia ma ke Kuokoa ina ; ka Kauoa hoike ana keia ike ana, a aole i - puka mai lakou, ua pau paha i ka make, ao- ! le paha. | No ka Helu kanaka. Aia ma Sept. o 11566 aku nei kuu helu ana i ka nui o na ka- ( naka e noho nei o keia wahi mokupuni ma- ; hope iho o ka pau ana o na 'lii i ka make, a . ua' loaa pu mai nae ko lakou huina nui ka j huina helu o oa kane, wahine, keikikaoe, ka ' huina nui o na haumnna, &c. E like me ia | i hoikeia malaio iho nei. I Ka Papa Helu Kanaka Namrik. Na kane kanaka makua 72. Na wahine kanaka makua 105. Na kanaka opio me ua keiki 125. Na wahioe opio me ka poe liilii 79. Huina o na Haumnna a pau loa 133. Na Haumana kane 6S. Na Haumana wahine 65. Ka poe haoau nui 4. Na Hoao 59. Ka poe mareia 6. Huina 381. j O ka huina keia o ka poe e noho nei, a o , ka poe i holo i na aina e, aole i koino nia oei { Huina Helu, a ua hoonohonoho m lakou ina : na Papa e kau nei, aole i liuiia ka poe opio 19 i paha aemi iho na makahiki me ka poeoo. A ; o oa haumana, o ka huinn pau keia o na auo haumana a pau, na haumana paa, ke huiia ! na haumaoa hele i ke Kula Sabati wale no, j me na hele mau i na Kula elun, Sahati a , Kuia maoli. 0 na oi aku ī hoikeia miuna i ma ka huina Helu o na Haumana Kula Sa- : bati, he poe lewa kahio lakoo, a ua hui nae me makou ma ke Kula Sabati i keia mau ; malama mahope iho o ka hoi aoa 'ku o mo- ; kou Pfeil y a keia wa. A o 133 no ka huina | paa o na Haumana o Namrik nei. (O ka | poe lewa, oo Ebona.) | O ka poe i kauia ma kahi hanau oui, na , hikou no na keiki lehulehu 10 a oi aku, a ; ke hanau nei kahi poe aole i pau. O ka poe ; noho maoli ana kane a wahine, kela huina ; hoao. A ma keia 4eta no paha e ike ai oe me ka lehulehu i ka uuku o na kaoaka o keia wahi ' mokopuni i keia wa,a i na paha o hoi mai kahi poe o lakou, e loaa paha ka huina hou. NA LAAU Al 2<Q KANAKA aUWNA 0 KEIA waH! mokupuni. 1 0 ka ulu, 2 0 ka hala, ; 3 O ka nio. He hapa loa ka ia, o ka maj nawa ia, (malolo,) u ka hapa hope o k* Kao, ; me ka hapa mua o ka Hooilo, ma ka po wale no e lawaia ai ka nialoio, i na po pooli. ' O ka Aalaihi no ka lua o ka ia, ma ka po I 00, i na po inahina nae e lawaia «j. 1 pau ; ka manawa pono e hoea ai keia mau ia, ua ; noho wale ka nui o ka manawa. ; No« ano o niA wahi aotuw?»i. He wahi mokupuni keia e waiho poai ana maj waena o ka moana-kni maloko, me ka moa- > nakai mawaho o ka aina, e waiho poai4oihi

aku *#* i ka Akao. a lie «nao kowa kai*p«-] pao e wsiho an* ina ka H. Aka» »® ke K., Akaa; ahe wahi mokupum uako poepoe: mai ena ka Akau, a he mao me* aū a pu loalaiiae like me ka mokuponi o»abaabua iki ae oei. Obe aoapuni ke hooenoek ke: aoaponi roa ka iti aiwi vrt)& no a koe na kowa kai, ua maoao wmk au, aole paha i oi »ku nnmua o ka aioa mite ke anapuni o keia wahi mokupuoi, a o ka laula ma kahi 1 oi ae ka paUhakh», a ma leahi haiki aole paha iomiaoaoa. Ca maoao arateau roa keia hoike aoa. malia, oa oi iki aku paha, a i ole. ua emi loa mai oo paha kooa nui. O keia na oleio hoike no oa mea a pan e pili ana i keia Kihapai, aka, o ko kakou oliaii a kaumaha. aia ma oa mea e pili aoa i ka ka Haku hana n»a keia Kihapai, a ma na olelo hoike maluna e pili aoa i ka hana a Wa Haku, Kula, a me na halsw*i, e maopopo ai. E aleha auanei. 44 Oke aloha oko kakou ! Haku o lesu Kristo me kakou a pao. Ameoe. M j J. A. Kasle*akulk. I