Ka Nupepa Kuokoa, Volume VI, Number 36, 7 September 1867 — Ka Nupepa Kuokoa. KA MOOLELO O KAMEHAMEHA I. [ARTICLE]

Ka Nupepa Kuokoa.

KA MOOLELO O KAMEHAMEHA I.

Na S. M. Kamakau. II kxi"l|o. Ke av o Kamehamf.ha MAI k'A A. D. ISI 1, A HlKl 1 KA A. 0. ISI9. No KA HOI ANA o Kawewameiia 1 KA A. D. ISII, I Hawaii. Kawa i*at uana a &1K! I KA MAK£ AMA. Na Keiki Alji a Kamehameha. O n« hto«ana alii i loea mai ma ko Kamehameha puhaka—aka, ua makee nae ka oui o kann mnu ked*i mamua o kona m&ke ana, aole ume keia o k*A heluna pau leu o kana mau keiki—o FnuJi Kaoleioku kooa keiki makohiapo. a o Kaneka|>o!ei ka makiia-bine.—-O Maheha :Kapuhkoliko, o Kahoaku Kinau. o Kaikookalani, o Kiliwehi, a o Pe-< leuli Kekela ka loakuahine,—O Kamehameha Iwi, Kamehamalu, o Kahoanoku Kmau, a o Kaniu kn makuahine. . O rm keiki olii a imi haku wah» a Kantehamehn, ua knpa aku no oia īa iakou he mau akua nona. Aia a ike aku oia e heie mai ana o Liholiho, e moe koke iho no oia ilalo, a huli oe ke alo iluna, nlaila, )ele iho la 0 Liholiho a noho iluna o ka umnumn. He in*a kaao oa aiii. kapu o ka \va kahiko. Akahi wmle no kekapu a oa inaka i ike aku ai. O n& alii wnhiae hoi n pau, ina i kahi e o Liholiho kahi i heJu niai ai, pau e na wahi kapa i ka lele, a moe wale iho ia no i ke kapu. Mako Knmehameha waha ke pane ue, aole e hiki ia i;\ ke oleio ae he inau keiki uaoa. aka, he mau moopona wule no. 'Ua pomuikui loa knkou i ke aupuni o ke Akua. O ka hoomana Purituno nae kekahi kuinu o ka p;omaikaL lna paha aole i hiki mua mni ka hoomana Furitano, a o ka hoomana Bibopa Enelani ke hiki mua inni, alaila, aole no e pau ke kapu aiii. He kapu uo la hoi na Aopuni Moi o Europa. Aole no nae paha i like me Hawaii nei ke kuahewahewa o ua mei he knpu. tnā no paha o ka Bihopa ka hoomann mua i hiki naai, ina no paha uole e hoomahpi na alii t ka haawi ana i nu kuleana aina a aloilio i na maknainuua. He kapu no la hoi ma Heritania ke kuni aina a me ku hbbkulenna aiha.' He poe hoaaina walo no ko Irelani no ko Beritaftih. niau alii a hiki i keia wa. 0 Kalani Kaa Liholiho, o Kalani Knuikeaouli a me Hariata Nahienaena ; a o'Kalanikauikaalanēo Keopuolani ka makuahine. Aole no i lawe o Kamwhameha ia' Kal\tiikauikaalaneo i wahine nana a i hoa moe hoi nona, aka, ua kapu o Keopuolani, a ua hemo kahi kapa i ka hale e, a ua hemo pu bo hoi me kahi inalo, aka, ua malama oi.ī i ke kapu o kana kaikamahine, aia Wale'Hh kona makemake o ka loaa inar o na mobpbfta alii. N6 KA WA ELEMAKULE O KAMEIIA^EHA. 1 ka vva «IWmakule o a u'a nui no boi kona niau mak'nhiki, a ua keokeo kona akn, ua ikāika no nae kona kino, a he 'ano koa iio hoi kona mau helehe'ena, a he ik'āika no ho'i he lei no hoi koHa kino e like me konit mau la ui, aohe no hoi i alua itio. Lawe'aē'la hoi oia i kekahi nlau kaikamahine nln opiopio i mau h<*a moe nona, a e ai'hoi no kona mau la elemakule. Cf Kekauluohi ke kaikainahine makahiapo a Kaheiheimalia laua me ? tnakunkane. O Manono ka lua o na. Kaikamahine alii opiopjo, ke kaikamahiue & Kaloia & Kumukoa makuahine, & o Kekuamanoha ka makuokn»e. Ua IUo laua i mau wahine Falama Kamehameha. A*a, hookahi nae wahine i loaa ke keiki, a' oia p&ha ke keiki hope«k>a 0 kona mau la elemakule, be kaikamahine, 0 Kapapaaai ka inoa. r n,-'r •• Kjē KAOOHA A KaAKHAMKBA nfONA'«AD HOOILINA. ' «' 1 ko Kameb»riieh* mau la i uhi r ōle mai ai ke poWehiwehi i* kona fttā(r'\n%ktt v ā katii ole hoi keoe i IWna- nf#'i)pepenio. na mau la i o la ho n\i«, ila tfitiho afc*ii aē oiaikana Olelo Hoolaha imua o,na'Lii a (hei nn makaāinanā 1 , e I)āi aba, b'Kafani Kua 1 Lfhbiitīb ka flooifina o'ke Aupuni t'ka w t a | o Kamehameha b" inake ai, a ua hookaulana | {ā oXjhdlih(> ma'ta lilo anā o na la oui.o ! ke akua o na heiau. A ma kapa kauoha maoli no.ua lllo'ke iiupuni ia LihoAlio, ke make o Kamehameha. , V , A,o ka Ina o kaoa kauoha. o lie akua o lrukailimoku, a ua lilo ia kauoha ia Kaot\*a Kekuaokalani. O ke aupuni a ke akua, iia |ike kp mau,. aoo, a mau hiyiwina kiekie loa ia i ka wa kahikp v l i,'ela,.no 1 ka wa o Liloa, ua kauoha oia i keia mau i haawina,elua, no kana mau O te aujpyni, oia kana kauoha,ia Hakau, a p I ke akua hoi o KukailimokM, oia ka ūmi : ua hewa nae ka.hana a^e | i ke aupuni, a ua lilo ni i ,ke .kpiki ia if||ke.āku*< ..... rtfr Ua ao aku no hoi o Ka>ueharaeba i kana piau keiki i ka moolelo.o ke aupuni a n\e ke akua. O Kaowa Kekmokalaai, ke keikla Kiilaweau, ke kaikamahine a Man9no A.AUpai Nui, a o ka makuakane o Kiilaweau, o

Kilaaikupuapaikalaoi Keoua. Ao ka makuakaae o Kekuaokalaoi. O Kaiammalokuloku Kepoookalaai Kelūmaikai. Ou ko Kamehaoaeha kaikaioa poaoi. He keiki pu> ? nahele o Kekuaokaboi, a be kupu ohi oia s imua oko Kamehaoieha alo. He Weiki hao wale i ka waiwai a na alii a me na ni<*a a pau ; Eia hoi kana olelo kauiaoa, "Kai Kaowa,": Ina e lohe pona poe kanaka e paoe ana oia, peia, oka hoomaka iho la oo īa. e btto. , A ike na alii ua pau ko lakou waiwai i kai i hao ia, hoopii koke iakpu iipua o Kameha-i me ka i aku, "Auhea oe e Kameha-j meha, aohe pono o ka hana a kau keiki, ua pau loa ko makou waiwai i ka hao ia." ;nani i)io,Ja ua ni i ka. waiwai a oukou a f pa !alii, aia ka hewa o ke kii i ka oa makaaioanain. He keiki makuaoie ia, iku no kana hpolana i kuu ola aku, a make ae au, aohe loukoa e ike i kuu keiki. Ua oiaio no | ia mau olelo a Kamehaineha. j O Keaiiikuni Kekaupnohu,ka moopuna a i Kamehameha, a oia.no hoi kekahi alii kupu j i na la o Kamehameha ; he moe wale 00 na j • al.ii wabine aohe ; kapa, a he mpe no hoi o j Kamehameha, a huli ae ke alo ilunn, a no- ( |ho iho ua moopuna nei ma ka umauina. O j Keahikuni Kekauonohi, oia ke kaikamahioe] a Knhoanoku Kinau, ke keiki a ha me Peleuli. He alii aloha keiki a aloha ; i moopuoa hoi o Kamehameha. < | (Aole i pau.) j