Ka Nupepa Kuokoa, Volume VI, Number 36, 7 September 1867 — Ka Hele Malihini ana ia Hawaii a me na Mea Hou i ike ia. [ARTICLE]

Ka Hele Malihini ana ia Hawaii a me na Mea Hou i ike ia.

So Pu5A-—He aiaa naikai keia i ka raa- ' oao a rae ka leakeaiake o oa kam**ina, a h« boobihi wale iakou ke ike aku oa maka r ke ooe Haoao, a ia a ike, " olu." E b«!e waie oo i Honolulu, i ke okohola, a ta wahi aka , ia wahi aku oa kaoaka ; aohe iakou e hoo- | poina iki aoa i ka Hoeoe, a ke maoao nei ao, . he mea maa io n« paha ia enakemake a me 'ke aloha io anai ka Aiaa Haoao, i oa ka- ; maaina o na Home- a-pau : A ua lilo na ! Pau, oa kuahiwi, na iaau, ke *lu» ka ihoha. oa kapa kahakai, na naiu, ka aekai, knbtai iku.ka wai mulea, oa aUnui ino, ka piioa piiku, na pupupu hale lau-o. a pela *ku, i mea aloha na oa Kupa o ia iuai* Home. ~ i A i kuu oaaa'ku, me be mea lahelike ioa pela ke ano o ko Puna poe, he poe *roa-1 kee Home, aka houma ko'u manao, he like oie ko makou makeoaake. a he mea mti)'no | paha, ia i oa maiihini hele o na Home e aku, ! ka hoowahawaha aui ana i ka aina i aioha j nui ia e na Kupa o iaonehanau. AnoPana nei keia keiki o Rev. E. K. Wahinehuhhu, a me Hon. Mr. Heleiuhe, a aia tnu ka puuwai o nei mao keiki kn iini a me.ke aioha nui a ko iaua aiaa hanau, a e ake aku 00 o ka ike, a, olu ka manno. -No Na KgjL4 Aupuxi. Aole loa i maiama pono ia na Kula aupuai e ka Papa uao ina keia.Apana o .Puna, ke waiho wale ia nei na keiki me ke Kulaole ia, e auwana hele -ana i ka paani i ku i ka makemake o ke kamalii, ua loaa nui ia'u na keil i ma knhakai, o hea la ia wahi, e heepalu aoaJ ka wa kupono i ke Kula, a ninau aku au. Aole ka oukou Kula ? " Kuhkuli ia oe," wahi a ua kamalii nei.r-A ike iho la au, ua kamailio pono ole mai ua mau pokii liilii nei iau, nolaila hoi, haalele iho la i ke kamuiliQ;pu ana me lakpu, oiai aohe i ike pono ke kamaliii ka rula o ka poe maikai, a he pakike ka lakou la mea nui, no ka mea hoi, aohe paha he ao ia. * A no ka pau ole o kuu manao a me ka u kuu naau i ike pono i ka ke Aupuni hapa ma keia Apana o Puoa nei, nolaila hoi ; ia'u i halawai pu ai me kekahi kanaka, eia ka he Kumukula ia no Kealakomo, ninau aku au.. Pehea la na Kula Aupuni ma keia Apana, he inalama pooo ia no | paha. 1 mai ana kela. il Aohe malnina ia, I 1 ka malama 'ku nei o Mei, he 19 la Kula,a i iloko mii hoi o lune he,l2 wahi ia Kula, ! huina he 31 ka oui o oa la Kula i malama ; ia e makou na Kumukula a pau o keia Apa-1 : na, ma lanuaii mai o keia makahiki, a i Au- ] |gate nei, a o ka nui iho o na la Kula ; ua ; waiho wale ia. A heaha lu ke kumu o keia i |hana ia ana peln. " Heaha la," wahi a ua | iKumukula nei. | O ka nui o na Kula a pau ma keia Apana ; he 13, a he 31 wale iho no mau wahi la i' Kula ia e na Kumu o kela Kula keia Kula,' | a i kuu lohe ana i keia inea, kahaha nui au, ioiai aohe au i ike nui i ka mea ano like ine' i keia i ke kau o ko Limnikuika noho Peresi-; ; dena ana no ka Papa Hoonaarao, ka waiho i I waie ia ana o na Kula iloko o na malama ( : eono, aohe Kula ia, a i ke kau mai nei hoi o; i keia hooponopono hou ia ana o na Kula ina-' : lalo iho, o ke ulakai, loa ana a Aberahama, ua ikeia 'ku ke ano e e ka Lahui holookoa, ; a ma keia Apana paha ka hiki mua apa o ka haule ino ana o na Kula a pau i ia e ke Aupuni, mai Hawaii a Niihau, a inp. t paha ua oi na malama i waiho wale ia ma kekahi mau Kula i ko keia Apana, ke olioli; | nei au i na e hai ia mai ana. „ A ua manao ' no nae au o,ke, kumu nui paha i waiho wale ia'i oa Kqla o keia Apana.e ka Lunakula,o ke elala ole, aka,, aohe nae e haiia mai iu'u kekahi lono pela, no. ke dala ole. A ina;paha pela, aiaila ; he kumu ,io no ia e hoopa- ; nee.ia'i ka malama ia ana ( o na Kula. la'ii i hiki ai ma Opihikao, o T, W. Makūakane ka Lunahaiolelo ma ia Apana, a ua hala kela i ka.hooili wahie i ka moku, 9 feahi aliiwahine wate no ko kauhal(>, a haalele aku h ia wahi | ka' aneane ana e pau |«a hōra 12, a kāukoo mai la me ka manao'e paina awakea ma Piiūla i kahi 0 Mr.!,Kahuiuna,aua hala keTā"TTahakai i ka hoo.makaUkau' Wahi inai no k4 la "Saba'ti, a tfoaa ih'o la' i ka triea ole nand 'e' h6dtijia,' oSat' haiki'rrtal ka "6pul ka pōloli, iaaii'ae hni'ka iwī o rik : wahl a lBa tiiai no ti bapoo ka la Tariiei 6 ma« Ik6u,'-hiē ka'hele'VnHlfe r: loa', : a ua'hoHmku ia ka pbftf aMi i HiW, i arta 'e o kaiao, 0 ka hora ēttma ia a oi aku 0 ka I9ffe o nlklama, a oa hooklpa oīiiolu ii e 'A. L. KiiāHaa 0 I*uue6.~ ' AVtia pilikik i makou Le ko-hr Wao i kā hiimoe I ! na 'lliii eitibē i!b*kb o r ka' , Pūhala; a f! irielā ufti!&. hua; a r o'ln( iok6 imati hoi a ka ua kifcitthdtija,' f ia maieou, a tfā "hele kahi; kihei < ti'ulā6bld' < la k6eko4,' iibfiila f |hftl, 6le ia ttia« koo ke hjlrnār ae i ki' miiih' ola e pakele 1 keia tlrmu pilikia; a hoomanawandi loa mai fa nb e puka i Hilo nei, 'āiiiki mai l.i oli ka mānao, hala kē kauiiaha.—- r ' Ka Ilina KuPA*PAWb" Puna. Ua kanu ia na' Kup«pair o Piina nei iloko-o ke am * PeI», W he tnea; «hou km ia in'u i ka lohe aoa Mii a mekaikē malm inalai hoiinahee tmW«u roti aim-il iut>a t> ke-& o ko laila luākuf*ipa« »0 ia; u he luakupopau maiHi ita," \T«hi a kanakn, he ino ka eli lua *bka o ka lepo. a 0 keia ka. oi «ku o ka «naikalam. me ka luhi oie. Kupaianaha Jdi hana a kekahi ; hapa paha a ko Pona p&e, ka elieli aaa i ke : a Uua, no ka faibail auiu kiipapau a kaau iho v aohe paha i haaa i* Im mea analike me keia roa k«kahi inau wahi e aku, a ke ma> na<y nei av i Pima wak 00 paha kahi i hatfa i ,i* 'i. ne* O ka«lieii«Da U#afcu-: papau ilok9«ke a*a. ; j

A iap pahalie tn4ika» ljwia alaib, cM nui qke a*i e lik« l a w Kona o Hawaii nei ka poe maalahi loa i keia luakupapau Nu hou, a ma kahi i oele i kM, aohe'ē loaa īa hVoa oei boww hott • oa kioo make o kakou. Ka hj«i ina t HlLo. ' , A* «oa'oluohi m«ikai keia i ,ka oana tu, a 0 na kino o nawaliwali ma oa wahi olu ole. a hiki mai ia oei, tra poha!a maikai. a he kino naoi kahi i ka oana ia mai: Bia i Hih> nei, kahi ua KamtthiM, oi ike maka au, 0 ftfe moliwai ekoloi Waiakea ma ka hikina akaO, * o Waioiama ibo, a tne ka muliwai oai o Waihiku aui ke koau>hana akau mai. a o ka wailele hoi 0 Waiaouenue niauka 'ku, ua ike au i kooa kulaoa, a ua hele a kiei a aana'ku ika haule mai a ka wai, a ua piha ka naau,i ka hauoli i kooa halulu aoa me ka pio maikai oke anuenue. Oaa kamaaina kahlko o Hilo nei, eia nd lakou e ola oluolo maikai ana o Rer, T. Kōana te Kahu Etalesia, a me Rev. D. B. (Lyman) Laimana, ke kumU 0 ke Kula Hawaii, a me ko laua mau ohana, iaie kekahi mau kamaaina e iho 00 boi o ua ama ua oui nei, e ola oluoiu ana lakou a pau, a 0 wnu no hoi kekahi i nanea iki aku e inu i na £a Olu oia Home i alohaia, a ua alulai ia mai e ka manawa i ae ia e o'u mau Hakui ndaila. hoi,lco! ol* kft makemlke i iini nui ia. And iti hte#>ihi 1« ( Ua noho iki a hala na la ewalu, a hele mai b niauka e ike pono i na.pali o Hilo. Ka Ekalesia 0 Hilo, Ai aku ka ī'ini a ine ka makemake nui 0 kuu naau 0 ka lohe ana a me ka ikemaka ann hoi i ka rnak*aala 0 na hoahnnau ma keia Ekalesia i na hana a kh Haku, mai ke nui a ka liiiii, n mai ka ui hoi a ka pupuka, me ke kaniuhu ole. O ka hapa nui 0 na hapa pake ua ike pinepine au iloko o Hnili i ke kula Sabati, a i ka pule no hoi, e uoho makaala Ana me ka hiamoe ole. Ama na Kokua Mahinahou. He mnu kumu kokua luakini, a pela 'ku, mea e ka ikaika Ika hapui ana. l/a lohe au, hookahi taueani daU a oi aku e waiho nei no ka han* v hotr irtonTli, a l£3! ~iho nei hoi 0 lulai, he aneaee hiki i ka aha hanen dala no ka haita nna i Wnti ano like me ko Kawaiahao, d ma kefa la hoi, ua loaa i ko Waiaken pae $117.25, i mea kukulu hou 1 Haiepuie no ia Apana, a ma keia la Sabat ti ae, e lulu ana no ka Mahinahou, a he ka* kuikahi ka ka haule malnloo ka banrri ka loaa no ka Mahinnhou ; a mamuli o keia mau kumu a'u i lohe ai, i piha nui ai kuu naiu i ka hauoli, a ke manao nei au, okn Apana hookahi paha keia 0 na ekalesia Hawaii i oi loa 'ku na kokua no ke Aupuni o ka Haku, mainua o na Apana e ae,-—O na Ekaiesia elua e noho pu nei ma ke alo alii, ke manao nei ua haule ino ia Hilo one, noim ka 01 kelnkela i kapaia, (Hnili Chruch) on« lūā ma Hāwaii nei, a i oi iki aku paha o Waialua i ka ehukai, i na Kula Misionari Kuloko 1 malama m e ko lakou mau da!a Kokua.—A ina no paha e hapai ana 0 Hilo nei i mau Kula i haalele waIe ia e ke Aupuni, me he la i ka nana'ku, e hiki ana no aohe mea e ole oi, no ka mea hoi, ua hana a ua ikaikā ka manao i na hana a ka Haku, me he i oe kau i ka noke a Mr. Koann i kn nuku i nn honhanau i ka hewa-a, e euii mai na kokua, aole loa ; eia ka o ka mea keu loa 'ku ia a ka haawi nui mai o kanaka i ke dala no ka Mahinahou. a me ua kokua 0 kela ano keia ano, a aohe kau.e emi ai wahi a kuu lohe. A kē nonoi aku nei au i ko makou mau , ekalesia, e ikaik(i e like me ko Hilo nei poe, e inaknala, mai hoohuakeeo i ka nuku ia aku, a holo i ka Pope, Bihopa a me ka Moremoua. Aole ioa pela e pono ai, ina e like oukou me kekahi wahine 0 Hilo nei, oia hoi o Mrs. Huailua. Penei hoi kana ha-j ha : Ua mareia oia me kekahi Pake 0 Hr*| lo nei, aka, no ka hoomana pope nae ua ka-! ne nei, a ua koino no hai oia i ka ekalesia a Mr. Koana. Ano mau ana pa-1 ha i ka mea a Mi Koana e nukunuku -mau ai, nolaila, ua kipaku pinepine ia mawalio o ka ekafesia, aka, aole nae i haule na kokua ht ia. A ike kana kane pake ike kipaku mau ia o kana wahine inawaho 0 ka ekulesia f a i af<u la oia i ka wahine, "E pono, ia oe ke haalele aku i ua aoao puni dala,! a e komo ae kaua i ko'u aoao." A i aku ua wahi kuahihe nei o kaVbtt, 44 Hele no ōe i koo akua, aohe au e holi ikiakuana ma na aoao,' a nlakai kino oe m'u i ka Halepaahao. ; Un mnnao anei oe e, a nou qa waiwai, aole, akn, i ka hiki ana mai 0 kuu aoao aHi e i uaai nei, a haalple a wai\yii oe." ? (