Ka Nupepa Kuokoa, Volume VI, Number 37, 14 September 1867 — Page 3

KE KUOKOA, HONOLULU, SEPATEMABA, 14 l867.

Hale. E oi ana ka makaukau o na lala o kela Ahaolelo ma kela ninau, no ka mea e lohe ana lakou i ka manao o na makaainana. O ko kakou hooholo ana i ka Bila Kuikahi, he mea ia e oluolu mai nei na maka o na haole a me na malihini; ua koe nae ke kanalua o na kanaka maoli. Aole au i makemake e hauhili loa ia ai ko lakou manao i keia Bila Auhau.
            Ke olelo nei kekahi poe e kau maluna o ka poe mahiai e papi i ka hakahaka. Ina he mea pono ia no kekahi, no keaha ka mea e komo ole ai keia mea iloko a ka Bila. I ke kukaia ana o ka Bila Kuikahi, ua haiia mai e nui ana ka waiwai a me ka makaukau e kokua i ke Aupuni. Aia a ike kakou i ka pomaikai o ke Kuikahi, alaila, e hooholo i ka Bila. E lilo anei ka auhau ma ka waiwai i mea e manao ai na kanaka ua oi ka pomaikai o ka ilihune. Ke mahalo nei au i keia Bila, ina owau wale, he kokua ka'u, aka, ke makemake nei au e lohe i ka poe i koho mai ia'u. Heaha la na mea i auhau pakahi ia, (aole ma ke ano waiwai hui?)
            Hon. Kuhina o ko na Aina E. Na lio, na ilio, na kaa, &c.
            Hon. J. W. Keawehunahala. Mamuli huikau loa ka helu ana o na luna helu, i na waiwai o kela ano keia ano, e aho no e hoopanee. Pehea la e pono ai kakou i ka holo ana o ka Bila i keia wa, oiai aia a hala kela Kau Ahaolelo, alaila, kauia keia mau auhau. Hai mai ka Peresidena, e lilo koke ana ka Bila i Kanawai (nana i Pauku III) ke hookoia ke Kuikahi.
            Hon. J. W. Keawehunahala. He mea e pilikia ole ai ka hoopanee i ka Bila. Pela e loaa ai i na Kuhina ka manawa kupono e nana ai i na pono o ua Bila la. He makehewa ka hooholo i ka Bila i mea e kamana hou aku ai, a kapili hou mai kela Ahaolelo. I hookahi no hana ana.
            Hon. C. R. Bihopa. Ma na huaolelo a'u i hoopuka ai inehinei, ua kue au i ka hooholo i keia manawa. Aole au i kue i ka Bila, aole no i na mea pakahi o loko o ua Bila la. He manawa loihi iki no ko na Kuhina o ka noonoo ana i keia Bila; me he la i kinohi, aole lakou i makemake e hooholoia, eia nae inehinei, i ka noonoo hou ana, ua hoololi lakou i ko lakou manao. Owau no hoi kekahi i loli iki. He mau kumu oiaio kekahi no ka hooholo koke ana. He Bila pokole aole he pohihihi i mea e hoopau manawa ai. Ua kokua au i ka hapanui o ka Bila; hooleia nae ka ninau hoomoe, he wahi hoololi iki ka'u ma ka pauku elua. E koho ana au ma ke kue i ka hoomoe.
            Hon. C. G. Hapakini. Ma ko'u ano kokua i keia noi hoomoe, ke makemake nei au e ninau koke ia. O ka poe i paa ka manao e hoomoe, aole lakou i huli iki. Ina paha e hanaia'na kela hana i oleloia inehinei, o ka telegarapa ana, ina paha o keia ka'u mea e telegarapa aku ai, ua hoololi hou ia. O keia mea, i oleloia no ka dute hooili aku;—o ka olelo ana no keia mea he kumu ia e akahele ai kakou. Aole au i manao e kapa mai ana ka Peresidena a me ke Senete o Amerika he poe wahahee kakou, aka ua imi paha ka poe kue mai e hapai i keia manao. A ina no i maopopo, ma keia kau kanawai ana, aole kakou i imi e kau ai i ke dute hooili aku, he mea anei e maopopo ai, aole kakou e hana pela ma keia hope aku? Ina ua waihoia kela mea a pau iloko o ka pohihihi, ina ua pono. O kekahi pauku ma ke Kuikahi Denemaka e pono e nanaia i keia wa.
            Hon. Loio Kuhina. I ke koi mua ana mai, e haawi aku i keia Bila, he kanalua ko maua no ka pono o ke kuka ana i keia wa. No ka noonoo ole nae keia kanalua. I ka wa e holo ai ka Bila Kuikahi, hoomakaukau koke maua a waiho aku i keia. Ma ka hoohalike ana i na mea a pau ua manao maua e pono e kokua i ka hooholo koke. Eia keia mau kumu hou no da hooholo ana: Ina e hooholoia keia Bila Auhau, alaila hai koke ia mai ka hooholo koke o ke Kuikahi mao. Ua waihoia ke Kuikahi imua o ka Ahaolelo i ka malama o Iulai, a ua hoopaneeia a ka la 21 o Novemaba. Ke lana nei ka manao e holo koke ana mahope o ka halawai hou ana o kela Ahaolelo no ka mea ua waiho aku ka Peresidena i ka Bila imua o lakou. A e hoikeia no i ka Agena o kakou malaila a e lohe no kakou mahope koke ae o ka la mua o Ianuari.
            He pono e hoike koke ke Aupuni i na kanaka a pau i na hoololi i manaoia ma na auhau. Ke makemake nei na Kalepa e ike i ke ano o na dute i manaoia; ina e hoopanee loihi ia keia mea, e makau ana lakou i ke kauoha aku i na waiwai kalepa. O ke kauoha ole ia o na waiwai kalepa, na mea ia e pii ai na kumukuai. A e like me ka hai mai a ko'u kokoolua, e lawe nui ia mai ana ka Opiuma a me ka Baka iloko o keia mau malama ekolu, a piha ka makeke no na makahiki ekolu. Pela ka na Kalepa i ka'u nana'ku.
            E nana kakou i na kumu a pau e holo ai ke Kuikahi ma Wasinetona, oiai aia ma ka hooholoia ma ka alua hapakolu ke ko ana o na kuikahi, ma ke Kumukanawai o Amerika Huipuia. Pehea e oluolu mai ai keia hapanui elua hapa-kolu? Aohe ole ka olelo o kekahi mea kue i ke Kuikahi,—He poe maalea ua poe Hawaii nei; ua imi lakou e weheia ka dute ma keia aoao, (Amerika,) a na lakou ke kau iho ma ko lakou aoao, (Hawaii.) A ke makemake nei au e pane ka poe kokua mai,—Ua kau na poe Hawaii nei i mau auhau kuloko maluna o lakou iho, a aole lakou e hana ana ma ke ano wahahee a maalea. E olelo ana kekahi lala o ke Senete, he poe aua a pi wale no na poe Hawaii nei; a e hai aku i na makamaka o lakou, eia ko lakou Bila auhau, ua kau inoa ia e ka Moi o lakou. Ina pela ko lakou ike ana mai i ka auhau o kakou ia kakou iho, alaila, e hilahila ana lakou i ke kue mai. E na hoa, e hapai koke ae kakou i keia mea a a hooholo, me ka hoololi no, ke manao oukou pela.
            Hon. D. Kalakaua. He kokua ka'u i ka ka Hon. C. G. Hapakini e hoomoe O makou na alii, ka poe mea aina, o makou ka poe kuleana nui iloko o keia Bila, oiai he Bila Auhau Waiwai Paa. Aole makou i makamake e ninau koke ia keia Bila. Ke nei nei au i ka ninau mua.
                Ninauia ma ka ninau mua, a ua hooholoia.
                He 26 i ae, he 10 i hoole. Hooleia ke noi e hoomoe.
            Ma ke noi a Hon. J. A. N. Nahaku, lilo ka Hale i Komite. Ka Mea Hanohano ke Kiaaina o Oahu ma ka Noho Hoomalu, a hai mai, o ka hana mamua o ke Komite, oia ka heluhelu ana i ka Bila Pani Hakahaka.
            Noi mai ke Kuhina o na Aina E, e heluhelu pauku ia. Hooholoia.
            Heluheluia ka Pauku 1.
            Noi mai ka Hon. Kuhina o na Aina E e hooholoia.
            Noi mai o Hon. J. Kupaa e hoomoeia. Hooleia, 10 ae; 26 ole. Hon. J. A. Nahaku. Hoololi, i hookahi keneta ma ke dala. Hooleia.
            Hon. J. M. Kamika. Ua auhau ole ia anei ka waiwai malalo ae o ka $200?
            Hai mai ka Hon. Kuhina Waiwai Kuikawa, ua kaawale na waiwai a pau malalo ae o ka elua haneri dala.
            Hon. L. Aholo. Pehea na haole i like ka waiwai me ka elua haneri dala?
            Haiia mai ua like na mea a pau.
            Hon. J. Kupau Pehea na haole i hoohiki, malalo o keia aupuni.
            Hon. S. H. Pilipo. Ina ua hoohiki kekahi alaila ua like pu me kakou nei ko lakou mau pono.
            Noi mai o Hon. D. Kalakaua e hoololi, ma ka $250.
            Kokua o Hon.S. W. Mahelona.
            Kue Hon. C. K. Kukani.
            Hoohalahala mai Hon. S.. W. Mahelona i ka wikiwiki.
            Hon. L. Kaapa. Aole e manao nui ana na kanaka i ka nui o ka waiwai i auhau ole ia, aka, e nana ana ma keia hapalua keneta hou mai nei.
            Ninauia ka hoololi a Hon. D. Kalakaua, a hooleia; elua wale no i kokua.
            Noi o Hon. J. W. Keawehunahala, e hoopanee loa aku. Ua hooleia, eha wale no i kokua.
            Noi mai o Hon. Ailuene Boyd, e hololi. E auhauia kela waiwai keia waiwai ma keia Aupuni, i auhau ole ia ma kekahi ano e ae, hookahi hapalua o ke keneta ma ke dala. O na waiwai lewa o na mea a pau malalo o ke Aupuni i oi mamua o ka $100, he hapalua o ke keneta no ke dala hookahi.
            Hon. S. H. Pilipo. Ina e auhauia pela a hoopiiia i ka Aha Kiekie, e hooholoia auanei malaila he auhau Kaulike ole. Aole au makemake i Bila auhau hiki i na Aha Hookolokolo ke kapae. A o ka hapalua keneka, aole ia e pani ana i ka hakahaka. He kue ko'u i keia hoololi.
            Hoihoi o Hon. E. H. Boyd i kana hoololi.
            Hon. D. Kalakaua. Ke manao nei au ua kue keia Bila i ke Kumukanawai. Eia ka'u e hoololi ka huaolelo kupa, a e hookomo na kanaka a pau. E lawe mai auanei na haule i ka waiwai maanei a auhau ole ia.
            Hai mai ka Loio Kuhina ua auhauia na waiwai o na kanaka a pau ma na kanawai e kau nei; aohe okoa ko ke kupa, a okoa ko ka malihini.
            Kokua hou ia a ninauia kai Pauku I. Hooholoia Pauku I. 26 ae—3 hoole.
            Hoopauia ke Komite, a hoike ke Komite imua o ka Hale.
            Aponoia ka Hoike, a hoopaneeia ka Hale a ka hora 10 o ka la apopo.

Ka Nupepa Kuokoa.
HONOLULU, SEPATEMABA 14, 1867.
Kela $10,000!!

He manao ko makou no ka haawi ana i kela mau dala he umi tausani, i mea e hoonani ai i ka Elele Kuhina Kuikawa i kana huakai ma Amerika. Ina keia Aupuni he Aupuni nui a waiwai, aohe olelo no ia mea; no ka hapa nani nae o kakou nei, e aho paha e hoomakaulii i kekahi mau lilo. Aole i mahalo nui ia ke kanaka opiopio e hoomaka ana i ka imi waiwai, ke hoonani loa ia iaia iho; pela paha keia Aupuni, aohe paha e mahalo nui ia ke ike mai na Aupuni e ae i ka hookohukohu wale o ka Elele o ke Aupuni Makalii o ka Moana. He kuhihewa paha ka makou, aka, he noonoo nae no na mea e pono ai ka aina, a e ole ai e hoohalahala kekahi poe o kakou i paa mau i ka hana oolea me ka hapa o ka loaa. Mai puni wale i kela mau olelo no ke telegarapa ana; ua hiki paha ia mau itema i ka $200; —me ka mahalo nae i ka poe i hooikaika i keia Kuikahi a makou e olelo nei.

Eia hoi kekahi Ninau.

Aole anei i haawiia kekahi $6,000 no na lilo o ka Ahaolelo Kuikawa ma ka olelo hooholo a ka Hale? Aole anei ke kau nei ka inoa o ka Moi i kela olelo hooholo? Heaha hoi keia Bila hou e hapaiia nei no na dala 6,000 no ka Ahaolelo Kuikawa? Eia hoi kekahi—Ua kokua mua na Kuhina i ka manao e hoopanee i ka Bila Auhau a eia ke lauwili nei ma keia aoao e hooholo koke. E mahaloia ana ka lakou makaukau a me ka pololei o ka hana—paha? Ke ike nei paha laua la i kela aina o Hawaii o Puna—i ka lalau.

Ka Bila Auhau.

Ua hooleia ke noi e hoopanee i ka Bila Auhau a i kela Kau Ahaolelo. Ke waihoia nei ua Bila la ma ka heluhelu alua, a ua hooholoia ka Pauku Mua. Oia ka Pauku no ka auhau waiwai, e auhau ana i na waiwai a pau maluna, ae o ka $100, ma ka 3/4 keneta o ke dala hookahi. Aole no keia he auhau kaumaha loa---ua like nae paha me ka hapaumi o ka loaa makahiki o na waiwai o ke kanaka. Ua mahalo no makou i keia, me ka maopopo ole nae o ka mahalo i ka hooholo koke i keia wa.
Ma ka Pauku elua, aole makou i mahalo i ka hopa e olelo ana no na mea i komo ae ke gula a me ke dala iloko o ka hana ana, e laa ka wali dala. No ka mea, o ka wati dala, he mea e pili ana i ka oihana o ke kanaka, aole i ka lealea wale no. A ma keia Bila, ina he wati i hiki i ke $40.00 ma na aina e, komo mai maanei pii i ke $60.00, kau iho na loaa o ka mea hoopukapuka, a pii i ke $75.00 ka wati dala emi loa. Pela ae me na puna dala a me na o.

NU HOU KULOKO.

Oahu.

Aole e hoopuka hou ia ana ka Nupepa Puka La ma ka Poakahi, no ka mea, ua kokoke e pau ka hana a ka Ahaolelo.

Ua piha pono o Kilauea i keia hoi ana mai nei i na ukana a me na bipi. Ua hooleleia nae he 50 paha mau bipi ma Makena, Maui.

Ua oluolu ka eha lio o ke Kamalei Pauahi Bihopa, a ua hiki iaia ke holoholo mawaho o ko laua lanai hale.

Eia no la o ka noho mau a ka ua i ka uka waonahele i keia mau kakahiaka, eia ka he ua hoopala ohia.

I ka la Sabati iho nei, ua ku mai ma Honolulu nei, he umi mau kuna holoholo pili aina. Ua komo wale no lakou a pau i na ukana. --------

KAHUKULA NUI.—Ua hoi mai ke Kahukula mai kana huakai hoike i na Kula Aupui ma na Mokupuni o Maui a me Molokai.

I ka holoholo kaa ka Moi Kapuaiwa i ke kakahiaka nui Poalua iho nei maluna o kona kaa oia wale no, a ua oluolu maikai kona ola i ka makou ike aku.

KAPILI HOUIA---Ua kukulu houia ae na hale o ka mahiko o Halawa i pau iho nei i ke ahi i kela mau malama i hala, a eia ke ku nei na hale.---------

PUUKANI PAHA AUANEI O EWA.—Ma ke ahiahi Poakahi nei, ua iho a aku la kekahi puukani o Kawaiahao ma Ewa, e hoomaamaa ai i na kileo o na keiki o ka lepo ula, ma ka himeni ana.

HALAWAI MA MOANALUA.—Ua halawai iho nei na Kahu Ekalesia o ka mokupuni o Oahu nei ma ka Poalua ma Waialua, a e paiia ana ka moolelo o ia aha ma ko kakou nei Kilohana, ke loaa mai.

MAI KA MOANA ANU AKAU MAI.—Ma ke ahiahi Poalua iho nei, ua ku mai la ma Honolulu nei, ke kialua Hawaii Paila mai ka moana Anu Akau mai, me ka piha i ka ukana.

E KUAIIA ANA.—Ma na olelo hoolaha o na nupepa haole, ua ike iho makou e kuaiia aku ana ke kuna Emalaina i ka poe makemake mai ana. Nolaila e nalowale aku ana paha ia, a pau kona ike ana ia Honolulu, ke lilo aku i ka poe o kahi e.

Ke hoomaka nei ke kuai ana i na Alani ma na Alanui o ke kaona nei, a o ka ukana nui paha auanei ia o ko Kona mau moku e hoi mai ai. E wiki mai, eia na keiki o ke kai ke hoi mai nei.

PAU AHI MA NIIHAU.—Ma ka la 21 o Augate ua apu mai na ula menemene ole o ke ahi i kekahi hale ma Niihau a laweia aku ka io, a koe iho ka lehu. O ke kumu i pau ai aohe i maopopo, o ka mea nona ka hale, ua hala i ka mahiai.

HE PEPA HOU.—E puka ana ma keia hope aku, he pepa puka hapaha makahiki ma ka olelo haole, a o na mea Hawaii nei a me na mea naauao ma kela a me keia wahi e puka ana maloko oia pepa.

NA HALE INU RAMA MA HONOLULU.—Ua olioli makou i ka hai ana aku, uahoohikiia na haole hoohainu rama o kela a me keia hale i loaa na palapala laikini, aohe e hoohainu

aku i na kanaka Hawaii. Ke mahalo nei makou i ka loli ana ae o ia manao o ka poe nana e lawelawe ia oihana.

HAULE A LEPE KA IHU.—Ma ka lokomaikai o Lihau Anuenue ua lohe mai makou ua haule kekahi wahine ma Kahana Koolauloa, mai luna iho o kona lio, a ua lepe e ka ihu. Aole nae hoi kela i hai mai, he puiwa no ka lio ke kumu o ka haule ana.

KA UAPO O KAHANA.—Ke lawalawa la a ke hoolalaia la ka uapo o Kahana, wahi a L. A. ma ka Poakahi iho nei, a ma kona manao wale ana, e paa loa io ana keia hana ana mamua o kona mau hiki mua i kaili waleia aku la e na wai kahe.

Ua ili ke Kuna Wawiki ma Keaea i Lanai i kekahi la o kela pule i hala, Sepatemaba 3, a ua hoi mai ke Kapena Kahalemake i Honolulu nei e hai i kona pilikia i ka Poaono iho nei. O ke pahu ana paha ia o kona mai pake. Aloha no nae hoi ia wahi kuna kahiko o ko kakou nei mau alo.

HE DIA KEIKI—Maluna o ke Kilauea i i holo aku la i na awa ma ka hikina, ua lawe pu aku la ia he wahi dia keiki nona na hao manamana ano e a kakou i ike wale ai i na kii. E laweia ana ua dia la ma ke kula hanai holoholona o Paka ma Waimea, Hawaii, a malie paha o laha loa ae malaila, loaa ka mea hoohehee hau a na keiki o ka aina mauna.

MAU HUA AI KALEPONI.—Ma ke ku ana mai o ke kiapa D. C. Murray, ua loaa mai i keia kulanakauhale na Apala Kaleponi, i kuai ia ma na Hale kuai mea ai, he hapawalu no ka paona. I loa no a nahupu iho, kaukemio loa ua mea he ono.

NA ALANI HAWAII.—Ma ke ku ana mai nei o kuna Emalaina mai Kona mai, ua piha u ia i na pahu alani he lehulehu wale. Ua kuaiia ka haneri alani mai ke dala hookahi a pii ae, a emi iho ma Honolulu nei. I ka poe hoopukapuka iho hoi, he umi no wahi hua alani, a make a lilo ka hapawalu.

NA HALE POHAKU MA HONOLULU NUI.—Ua paa iho nei kekahi hale pohaku a makou i hoolaha mua aku nei i kela mau pepa, oia ka Hale o Atoni. O ka hale papua o ke aupuni, ua kiekie no, a o ke kau wale iho no koe o kaupoku.

KUEHU HOU NA LEPO.—Ma ke kakahiaka Poakolu iho nei, ua kuehu hou mai la ka makani i na lepo kanu o na alanui o ke kaona nei. O ka olelo a na kanaka, "he pukiki moku." O ia hoi e ku nui mai ana na moku ma keia mau la aku.

PAU I KA NAHAEHAE NA PEA.—I ke ahiahi Poalua, ua holo aku ke kuna Kate Lee i Lahaina, a i waena moana, ua pa ikaika mai ka makani pukiki, a ua hoopilikia mai ia ia ma ka haehae ana i kona mau pea. Ua hoi hou mai oia i Honolulu nei ia po, no ka hana hou ana i kona mau pea.

KA POE PUHIOHE O HONOLULU.—I ke konane paha o ka mahina o ke ahiahi Poalua iho nei, ua puka ae keia poe puhiohe, a ua mele hele aku me ka lakou mau ohe keleawe ma na huina alanui. E ole keia poe e pauhana mai nei i ka lakou hoopau hanu ahona iki ai ko kakou wahi kaona, aohe hoi e nele loa i ka poe puhi ohe.--------

I ke kakahiaka Poakahi iho nei, ua ku mai la ma Honolulu ka moku kalepa Kilona iloko o na la 125 mai Bosetona mai, aia maluna mai ona ke kaa wai Helu 4. E halawai ana ia Puali i ka Poaono ae nei ma ko lakou Hale ma ka kora mau. Ua makemakeia no hoi na lala a pau e naue akoakoa like mai. --------

Ua pau nui mai ma Honolulu nei, na poe nona na mahiko a pau o kakou nei, a eia lakou ke akoakoa nei. Ke ikeia nei lakou ma ka Ahaolelo, a ke halawai nei ma kekahi hale, no ka noonoo ana i ka pono o ko lakou mau mahiko, a ua hoi aku kekahi poe i keia mau la iho nei ------

HONEHONE LUA KAHI OHE PIULA.—Ia makou e nana ana i ke ku ana mai a ka mokuahi Kilauea i ka Poaono aku nei i hala, e kani honehone mai ana kekahi leo ohe, a ninau mai la kekahi Lunamakaainana ia'u, "eia hoi mahea keia ohe e kani nei." i alawa ae ka hana e kau ana o Kivini i ka aleo ma o ae o ka uapo o Kilauea, a e hookani ana me kahi ohe piula ma ka leo mele "Polianuanu."---------

HE WAHI AHAAINA LA HANAU.—Ma ka liula Poakahi iho nei, ia makou e nanea ana i ke konane o ka mahina, a e kakahele ana i ka pii ma ke alanui Nuuanu, aia hoi, lohe koliuliu ia aku la ka leo nahenahe hookipa o ko makou Lutanela W. Ka, ka mea nana i hookipa aku ia makou ma ka papaaina o ka la i hoohanau maikaiia mai ai kona kuahine. He hana maikai no ia.

Ma ka holo ana o Kilauea i ka Poakahi iho nei, ua hala aku nei o L. H. Kulika a me kana wahine. E kaapuni ana kela i ka Apana Komohana o Hawaii, mai Kona aku a i Hamakua, mamuli o kana oihana Kakauolelo no ka Papa Hawaii. O Hoapili Kaauwai a me kana wahine kekahi i holo aku i Maui, e ike i ko laua mau pilikana e noho ana i ka malu Ulu o Lele, a me ka malu Hekuawa o Wailuku, mahope iho o ko laua hele loihi ana aku nei i na Aina e.

KA MOKUAHI MONATANA.—I keia la paha, a i ole ia, i ka wanaao paha o ka la apopo, e ike ia aku ai ka pu-a ana mai o ka uwahi o ka mokuahi nona kela inoa maluna, ma ka nuku o Mamala, oiai ua haalele oia ia Kapalakiko ma ka Poaha o ka pule i hala, a nolaila, e komo mai oia ma ke awa o Honolulu nei mamua ae o ka la Sabati e pono ai. Wahi hoi a ka Hope Kuhina Waiwai S. H. Pilipo, no ko Amerika aloha wale no ia kakou nei, i haawi wale ai he $75,000 no ke kokua ana i kela laina mokuahi.

He inoa keia no Kalaeiwa.

Auhea oe e ka pua,
E ka wai e ka iliahi,
Ahi mai nei Kaala,
Kamaeu o Lihue,
Hue oe i Malamanui,
Pehea Haleauau,
Au mai e ke hoa,
A loaa au ianei,
Ianei no kaua,
E pili hoolai ai,
Ua lai no na manu,
Noho mai i ka iuiu,
Iuiu wai o ka hila,
O ke kela o Haleola,
Ua ola no maua,
I ka wai ula o Maleka,
I Maleka keia kino,
I Lehua kahi manao,
E manao ana no loko,
E pili me Anemanu,
Haina ka inoa o ke kama,
O Kalaeiwa he inoa.
MRS. ABIGAILA.
Auhea oe e ka nani,
E ka oi o Palua,
Elua no ia manu,
Nana e alo ia kula,
I ka hao a ka ihu lio,
Aohe pua kau ole,
Kaunui aku ka manao,
E ike i ka wai ula,
I ka uka o Mooloa,
Mai hooloihi oe,
I ke kono a ka manao,
I ka makemake a loko,
Makemake au e ike,
I ka hana a na mikina,
Nana e pulumi mai,
Pau na mea oloko lilo,
Ua kepaia kaua,
E na kupa o ka uka,
I ka uka lai ke aloha,
E aloha oe anei,
Haina ka inoa i lohe,
O Kalaeiwa he inoa.
MR. S. D. KAPANO.

NU HOU KUWAHO.

No Amerika Huipuia.

Ma ka makou pepa o kela pule aku nei i hala, ua hoopuka uuku loa makou no ka hoopauia ana o ke Kuhina Kaua Stanton mai kana oihana ae, e ka Peresidena. I ko makou heluhelu ana aku i kekahi mau nupepa o ka Hikina, ua piha ko laila mau nupepa i ka nune no keia hoopau wale ana a ka Peresidena, a ua lilo i kumu nui e hapai houia ai a loaa kekahi mau kumu hoopii no ua Aneru Ioanekana nei. Ua hoouna aku ka Peresidena ma ka la 12 o Augate, he palapala i ke Kuhina Kaua, e hai ana ia ia e waiho mai i na buke a me na hana a pau oia Oihana ia Kenela U. S. Kalani. Mahope koke iho no o ka auina la, ua hoouna koke mai o Stanton i ka Peresidena i kana olelo pane, e hai ana, aohe mana o ka Peresidena e hoopau aku ia ia me ke kumu ole, malalo o ke Kumukanawai a me na kanawai. Ke noho nei o Kalani ma ke ano Kuhina Kaua no keia wa a ia halawai hou ka Ahaolelo, alaila akaka ka pau a me ka ole. Ua oleloia he wahi hoopaapaa no mawaena o ka Peresidena a me ia, a nolaila keia kaiehu o ua keiki Peresidena la.
            Aia ma Felorida e noho ana kekahi wahine o Mrs. H. Becher, Stowe kona inoa. Ua loaa ia ia he 300 haneri mau eka aina nona ponoi iho. Ua kanu oia ia mau eka i ka alani a ua paa pu loa i na kumu alani. Ua haawiia aku ia ia na dala i oi papalua ae mamua o kona mau lilo. E! wahi wahine hunakai hana nui ka hoi keia. Aia la he kanu alani kana hana, a ina pela na luaui makuahine o kekahi poe o Kona, alaila, he ukali koe ia ia nei maluna.
            Ua lonoia mai ma ka la 13 o Augate, ua laweia o Santa Anna i Vera Karuza e hookolokoloia ai no kona kipi i ke aupuni.
            Ke noho la no na Kuhina o na aupuni e ma Mekiko, e kali ana, no ko lakou kaheaia mai e ko lakou mau aupuni. Aole nae lakou i hoopilikiaia.
            O kekahi Hale Hoomaemae Aila ma ke kulanakauhale o Kikako, ua pau i ke ahi ma ka la 7 o Augate aku nei, a o ke poho maia pau ana he Haneri tausani dala. Ma ka la 7 o Augate, na haalele iho la ka wahine a Jeff Davis i ke kulanakauhale o Baletimoa, a ua hahai loloa aku la i kana kane a halawai aku ma Canada.
            Ma ka po o ka la 8 o Augate, ua hookui kekahi mau mokuahi ma Baletimoa, a iloko o na minute he kanakolu, ua piho iho la kekahi, a o ka lua, ua manuheu nui loa.
            Ua haawi mai nei ke Kulanui o Ameheka (Amherst) ma Amerika Huipuia ia Rev. S. C. Demona i ka inoa hoohanohano e like me keia: D. D. O ke ano o keia mau huaolelo ma ka hooholo ana aku a pau ke ano, "he kanaka akamai i ka wehewehe Baibala."
            O kekahi moku Hawaii o Kalio kona inoa, ia ia e holo ana i Beremana mawaho ae o Santa Karuza a hiki ma ka latitu 5 degere, loohia oia i ke (Kelewini) makani ino, a ua okiia kona kia waena, a ua lele liilii aku i ka makani kona mau huini oluna o na kia i koe iho. Ua pau kona mau palapala aina a me na mea nana la i ka nalowale, a ua hookomoia ma ke kaikuono Kekepiki.

No Europa.

I ka hiki ana aku o ka lono ia Francis Iosepa, ka Emepera o ke aupuni o Auseturia, ua make o Makimiliana, ua kauoha oia e haipule na Katolika a pau, a e noi aku i ke Akua Nui no ka uhane o ka mea i ki pu ia ma Mekiko. E hoole ana no paha auanei lakou nei o Roma ma Honolulu nei, i ka pule i na uhane o ka poe i make.
            —Eia kekahi lohe, ua hoole ka Emepera Iosepa, aole oia e kakau hou ana i kona inoa i kekahi palapala hoomake kanaka, oiai ua mainoino aku la kona pilikoko malalo o na kaiaulu o Mekiko.
            Ua hoole o Kosuta (Kossuth) i kona noho ana i Lala no ka Ahaolelo Alii o Hunagari. Ua kohoia oia e na kanaka, aka aohe nae he like o kona manao.
            E ukaliia ana ka huakai hele a ka Emepera o Farani i Auseturia, e kona Kuhina no ko na aina e. E hoomaha ana paha ka maloeloe o no Napoliona ma Vienna no na la ekolu.
            —Ua lono wale ia, e halawai pu ana paha o Napoliona me ka Moi o Perusia ma keia huakai ana.

LAINA MOKUAHI
MAWAENA O
HONOLULU me KAPALAKIKO!

O KA MOKUAHI MONATANA KAPENA CONNER o ka HUI HOOHOLO MOKUAHI O KALEPONI, OREGONA a me MEKIKO, e ku mai ana ma Honolulu nei ma ka la 15 o keia malama a mamua ae paha, a e holo koke ana i

KAPALAKIKO
MA KA POAKOLU LA 25 O SEPATEMABA,
HORA 10 KAKAHIAKA.

O ka uku o na Ukana a me na Eemoku no keia holo ana, ua hoopaaia e like me keia malalo nei: No na Keena o hope (Cabin Passage) $75.00 " " o waena (Steerage Passage) 40.00 No na Ukana ma ke Tona - - 6.00
Ua wehe ae nei ka Agena o ua Laina Mokuahi nei i kona Hale Oihana, ma ka hale ma Waikiki iho o ka Hale Uinihepa o KALE OLELO E ma. O ka hale hoahu waiwai, aia ma ka hale ma huina Alanui Papu a me Moiwahine. O ka poe a pau e makemake ana e hoahu i ko lakou mau waiwai ma na hale la, e loaa no ia lakou na Palapala Hooiaio no ko lakou hoahu ana. O ka poino pau i ke ahi, aohe e ili ia pilikia maluna o ka Agena. R. FEUERSTEIN,
302-2t Agena, Honolulu.

OLELO HOOLAHA.

KE PAPA aku nei au ia oukou, mai hoaie mai oukou i kuu wahine mare ia

MRS. KALEO,

e pono auanei oukou, aole au e hookaa, no ka mea, ua haalele kumu ole mai oia ia'u. Na NAPAE.
Halaula, Wailuku, Maui, Sept. 6, 1867. 302-3t

Paiki haule! Paiki haule!

E IKE AUANEI NA MEA A PAU, OWAU o ka mea nona ka inoa malalo nei, ke hoike nei au i ka mea a mau mea paha i haule ka Paiki lole hinuhinu i kiia no ia pua, me ka ukana no o loko, a nona hoi na hua palapala mawaho o eke penei. A. E. B. Ua loaa ia'u ma Nuuanu i ka po o ka Poalua ae nei i hala. E loaa no keia Paiki ma ke Keena o ke Keena o ke Kuokoa, ma Honolulu, me ka uku mai nae i na poho o ka hoolaha ana a me ka malama ana me ka maikai.
NAILIMA.
Honolulu, Sepatemaba 12, 1867. 302-1t

MOKU KUAI MAKEPONO
KIAKAHI
" FOURTH of JULY"
"HELU AKAHI."

Moku maikai keia.Ua paa o lalo i ke keleawe, a ua makaukau no hoi ka holo ana, a e kuai aku au me ke kumu kuai makepono-----8 Tona, 27 kapuai 6 iniha ka loa; 9 kapuai ka laula; 3 kapuai 7 iniha ka hohonu. Me ka waapa, ka heleuma, ke kaulahao a me na mea a pau loa. E ninau ia
T. SPENCER ---Hilo—
361-1m WALKER & ALLEN o Honolulu

OLELO HOOLAHA.

E IKE AUANEI NA KANAKA A PAU KE nana mai i keia. O ka mea nona ka inoa malalo iho nei. Ke hookapu loa aku nei au i kahi i kou o Waiawa ia'u e waiho ana maloko o ka pa Laau aina i hanaia ma Wahiwa, aole e hele ka Lio a Bipi, Hipa, Kau, Puaa, Miula, Hoki, maluna o ua wahi la. A ua hooili aku au ia Kamai i Luna na'u, nana e hopu aku i na holoholona, a hana e like me ke Kanawai.
M. KEKUANAOA.
Honolulu, Sepat. 3, 1867. 301-4t*

OMOLE! OMOLE!!

UA MAKEMAKE IA E KA MEA NONA ka inoa malalo nei, na omole oia nuku maikai e kuai aku i ka mea a mau mea paha e lawe mai ana i na omole o ke ano i hoikeia ae nei maluna ma ka puka makai iho o ko Mr. Stanley Keena Loio, ma ke Alanui Kaahumanu. JOHN KITSON.
Honolulu, Sepat. 3, 1867. 301-4t*

Ua Nee aku i ka Hale Kuai Hou.

O KA HALE KUAI HAPA PERE I IKE mauia a i maa hoi i na kanaka, ma Alanui Maunakea, na hooneeia aku i ka Hale hou maikai, mauka iho o ka Hale Kuai mua, malaila e loaa ai ka mea nona ka inoa malalo nei me ka makaukau i na wa a pau e kuai aku i ka poe e kipa mai ana, no ke kumukuai i kupono no ia wa. WILLIAM RYAN.
Honolulu, Sepat. 6, 1867. 301-3m

Papa Nukama (R. Newcomb),
-A ME-
Toma Kea (Thomas Cross)
NA MEA HUMU BUKE.

Alanui Kalepa Makai o Hale Luina.
275-1y

HALE KUAI HOU!

UA WEHE AE NEI NA MEA NONA na inoa malalo nei he HALE KUAI hoi ma Monikahaae, mawaena o ka Hale Kuai Bipi a me ka Hale Kauka o Dr. Kennedy ma ke Alanui Papu. O kekahi o maua, oia hoi o SCHUTTE, ua mau no na kanaka iaia, ma ka Halekuai o Paianapa. Eia hoi maloko o keia Halena ano LOLE he nui wale, e lawe ai ka makemake o na kane a me na wahine, oiai he mau lole kane a he mau lole wahine maloko o ka hale. A e kuai aku ana no maua me na makamaka Hawaii a pau i na mea i makemakeia. GRUNWALD & SCHUTTE.
292-6m

PAPA

MA KE KUMUKUAI MAKEPONO LOA OIA HOI NA UKANA O "JANE FALKINBURG" NA PILI Hale ulaula, NA PAPA Noweke 1 a 1 1/2 iniha NA KAOLA HALE O KELA ANO KEIA ANO NA PAPA palahalaha NA PAPA hele a me na Papa Paina oolea, Paina keokeo a me ke Koa Na PENA a me ka AILA Na PEPA Hoonani Hale AILA Hoomalo a AILA Hoowali NA KUI a me NA LAKO HALE NO A PAU E PILI ANA i ke kukulu hale o kela a me keia ano, a e kuaiia ana ma ke kumukuai haahaa loa e

L. L. HULIPAHU (TORBERT,)

Ma ke kihi makai o na huina o Alanui Moiwahine a me Papa. 300-tf

HALE KUAI!

O KA HALEKUAI O KAHI HAOLE Parani ma ke Alanui Maunakea, ma kai iho o Lepekahoe (Liberty Hall), ua lilo iho nei i na mea nona ua inoa malalo nei, na mea nona ka Halekuai ma Monikahaae. Aia maloko o keia Halekuai na lole o kela ano keia ano o na kane a me na wahine, a he hiki no hoi ke kuai ia aku me ke kumu kuai oluolu i na makamaka a pau o kela ano keia ano.
GRUNWALD and SHCUTTE. 296-6m

HALE MU!
HALE KUAI MEA AI!

HE OLUOLU LOA KE KUAI ANA O NA mea ai ma keia hale, i lohe oukou e na makamaka Hawaii a pau! RAIKI no Waimea, Kauai mai, PALAOA maikai loa, KAMANO io ula no Keamolewa mai, BIPI uahi no Kaleponi mai, KOPA keokeo--KOPA ulaula, AILA Honua! AILA Kohola, KOPE---PAAKAI, AI no na Lio me na Moa, Na mea ono he nui wale o kela ano keia ano. PIA NO HAWAII MAI, PIA AI— A he nui loa no na mea ai maikai e ae. Nolaila ia ea, e na makamaka, e hele mai no me kahi dala, a e ike maka no oukou i keia mau mea i hai a no ia maluna.
Me ka mahalo.
I. BATALETA.
286-3m

HALE PAI KII!
AIA KO'U HALE PAI KII MA
MONIKAHAAE,

Mawaena o ka HALEKUAI BIPI a me ka HALEKUAI MEA AI o S. SAVIDGE ma ke Alanui Papu. He emi loa ke kumu kuai o na KII. H. L. KEIKI (CHASE.)
267-1y Mea Pai Kii.

HOOLOHE MAI!
KA HALEKUAI O C. F. PULUKA

OIAI KE MAKEMAKE NEI KA mea nona ka inoa malalo nei e haalele iho i na kaiaulu o ke Aupuni Hawaii iloko o ka wa pokole, nolaila, ke hoike aku nei au i na makamaka Hawaii a pau loa. E hooemi ana au i ke kumukuai o na mea kuai o kuu Halekuai, ma Alanui Papu, malalo o ke kumu lilo, e like me na Hale Kudala mai keia ia aku. Nolaila, e oluolu oukou e hele mai e nana i kuu waiwai, mamua o kuu naue ana aku. C. F. PULUKA Honolulu, Mei 23, 1867. 236 3m

KA PULUPULU SI AILANA
KE HOOMAU NEI AU I KE
Kuai ana i
Na Pulupulu Si Ailana!
me ka anoano, a e haawi no hoi i ka manawa e loaa mai ai i
KE KUMUKUAI KIEKIE LOA.
Na Palapala Si Ailana o Fatuhiva, Tahiti a me Fiji.

Ina e loaa mai me ke ano maikai kupono, e loaa no na kumukuai k iekie loa ma ka moana Pakipika nei; me ka hooakakuu iki mai i ka uku moku. Oiai, ua loaa mai ia'u na inoa WAE PULUPULU MAIKAI LOA, a ua makaukau no ka hoomaemae ana, a bela ana i na Pulupulu, no ka poe hana lole o Europa, me na olelo hooakaka pu mai ia lakou mai, nolaila, ua makaukau au e kuai aku a e wae hoi i ka nui o na mea e lawe ia mai ana.
Aole Pulupulu e ae i makemakeia, o ka Pulupulu S. Ailana maoli wale no; aia wale no nae me ka hua.
E hoolako ia aku no na hua Pulupulu, me ka UKU OLE, i kela a me keia mea e noi mai ana, ma kela pae moku, a ma ka moana Pakifika nei.
H. M. WINI.

N. B.---Aole e nele ana ka loaa mai o ka uku o ka luhi, ka poe mahiai i kela a me keia makahiki, ma kela a me keia ano oo ana, me kahi PUU DALA UUKU i hoolilo ia, e like me ka Pulupulu Si Ailana; a e mau no ia no ia no na makahiki he umi e hiki mai ana. E noonoo pono nae i kahi e kanu ai---o kahi awawa ka maikai, e kokoke ana i kapakai; i ole e pa ia mai e na makani ikaika, a ma kahi no e ua mau ia ana.

290 8m eow H. M. W.