Ka Nupepa Kuokoa, Volume VI, Number 40, 5 October 1867 — Page 2

KE KUOKOA, HONOLULU, OKATOBA 5, 1867.

Ka Hoikeike Nui ma Parisa.

                [Na Edena Dean Proctor i kakau; i unuhiia mai ka New York Independent—"Kuokoa Nu Ioka." He mua keia i ka palapala i hoopukaia e makou i kela hebedoma.]
PARISA. Iune 29, 1867.
I NA LUNA HOOPUKA:
                Ua holo pono ka hana o ka Hoikeike Nui. He mau hemahema liilii no i ikeia paha e kekahi poe, aka ua loiloi maoli paha ka mea hoopohala i ka nui loa o na mea ku i ka mahalo. Aole no he nani loa ke ano owaho o ka hale nui—he pohaku haekaeka me ka penaia ma na kihi i ka palu,— aka, ua ku loa ke ano o ka hale i ka oihana o ua hale la, a, no ka mahele maikai loa ia, aole no e pohihihi ana i ka malihini. Ma ka nana mua i ke kii i paiia ua maopopo na alanui holo puni a pau i ole e hiki i kekahi ke lalau i kona makaikai ana mai ka poai owaho kahi i hoikeia ai na mea i hanaia me ka hao a me ke kila, a me na mekini, a hiki loa i ka eiwa o na poai oia ka mea maloko loa kahi i hoikeia na kii maikai i penaia, kahi hoi i hoike ai kela aina keia aina i kana mea i manao ai he nani loa. He mea kupanaha loa ka pa holoholo hoonanea (park) e poai puni ana i keia hale, he 54 mile ka loa huinapau o na alanui o ua pa nei, me kona mau laau malumalu, me kona mau pua nani, me kona mau kahawai uliuli mau, me kona mau hale malumalu lealea, a me na hale lole no hoi; he mea paha keia e kahaha loa ai ka malihini, oiai, he mau malama iho nei no, e waiho oneanea ana ia wahi, i kahua paikau no na koa o ke aupuni, a pau hoi ka Hoikeike Nui, e hoakea hou ia ana no e like me kona ano kahiko. Ua like paha keia hana me na mea i oleloia ma na kaao o Arabia no ka Hale Alii o Aledina, a me kona Kuikui Mana, oia paha ka eleu a me ka noiau o Farani.
                O ka mea nui e mahalo ai ka makaikai, oia no na kanaka i akoakoa mai, na lakou i hoomakaukauia keia Hoikeike. Me he hale hotele nui la o PARISA i keia wa, me he hale hookipa la, a ua konoia mai na lahui o ka honua holookoa. Ua akoakoa mai na hoa hookipa, mai ke kulana Alii a Haku Alii, me ko lakou lalani kaa mahu kuikawa a me ko lakou nani alii, a hiki loa i ke kulana haahaa o na paahana a me ua lopa o ka aina i holo nui mai i ke kulanakauhale e waiho hulali nei, maluna o na kaa hao, i hooemi loa ia ai ka uku i mea e hoowalewale mai ai ia lakou. He tausani a tausani poe Farani, mai na wahi kuaaina mai akahi no a hele mai e ike i ko lakou capitala, a o lakou paha ka poe i lealea loa i ka holoholo makaikai. Eia iho nei no kuu lohe ana i kekahi Olelo E, (he kuene ia ma keia hotele, a ua makemake loa ia na Olelo E no ko lakou makaukau ma na olelo he nui wale, a no ko lakou ano mikioi,) o kekahi o ua Olelo E nei ku'u i lohe ai e hai ana, i ka hale kan mahu (depot) aku la ia, i kii aku i kona makuahine e hele mai, a no ka nui loa e na ohua he hora okoa kana huli ana a loaa ua makuahine nei.
                Ina ua makemake kekahi kanaka e lilo i luna hookipa me ka mahalo nui ia, elua mea pono ia ia—o ka hale maikai, a me ka wahine maikai e noho poo ai maluna o ua hale la. O ka Napoliona mau pono ia, ana i loaa ai i keia wa—o kona mau Hale Alii i hoonaniia mai nei e Farani iloko o keia mau haneri makahiki i hala aku nei, a he wahine Alii ia ia na ano maikai a me na hanohano he nui wale. Ua hui ma ua Alii Wahine nei ke ano o ko Farani ma ka ike ana i na mea kohu, o ke ano haaheo o ko Sekotia kaikamahine, a me ka palupalu nohenohea o ko Sepania. Aole paha noho alii e ae o Europa iaia keia mau pono nui. Ua ike o Farani i keia pono nui, a ua oluolu loa i ka haawi dala no keia hookipa alii. Ua hele mai na Moi Keritiano o Europa, a me ka Moi Mahometa o Aigupita, ua noho i ka ahaaina o keia Moi, a ua hoi aku nei, a ke kali nei o Parisa i ka Suletana. Ke kanikau nei paha o Enelani, no ke ano hele ole ma ke akea o kona Moi Wahine, e hui nei me kana ohana ma Balemorala, a na Farani wale no ka hanohano nui i ikeia o keia makahiki.
                He mea hoolealea paha i ka malihini e noho ma kekahi kihi kaawale o ka Hale Hoikeike a e makaikai mau i ka poe e hele ana. O na Farani o Parisa, oia ka mua, nu kamaaina, ua aahuia, ma ke ano o ke kaona, a ua kamaaina loa ko lakou komo ana mai a me ko lakou hele ana iwaho, a me he la ua manao lakou he poe kiekie loa lakou, a he poe haahaa na malihini a pau. Aia no hoi na Farani kuaaina, he poe alii no kekahi o lakou, i akoakoa mai mai ko lakou mau home hale alii e hoolealea ai ma ke kaona; a me ka poe lopa no kekahi, na elemakule, na opiopio, na wahine o Noremanedi, a me Bitani, me ko lakou palekoki, epani nui, kihei liilii i pine paa ia ma ka a-i, papale nui keokeo ano e nahenahe oluna o ke poo, Aia no ko na apana Hema ua haalele lakou i ka aahu o ko lakou mau kupuna, a no ka liilii o ko lakou mau papale ua like no me he poe lede la; aia no hoi ka poe i hoopalauia a e hoopilipili ana paha e paa no ka lima o kahi i kekahi; aa ua maka o keia poe kuaaina; na aahuia na kane i ka palaka ahinahina e like me na mahiai o Nu Enelani, a i ka nana'ku ua lealea no lakou a pau, aole no lakou i kuko aku i ka hanohano o ka poe i aahu i ka lole paina a me ke kilika, ua oluolu lakou i ka noho haahaa ana. Aole he nui wale aa helehelena maikai o ko Farani wahine, ma ke akamai o ka hana ana a me ke kohu pono o ka aahu ko lakou oi.
                Ua like pu paha ka nui o na Enelani a me na Amerika i hele mai, ke heluia. Hookahi no ano kamailio, aka, aole no i kuhihewaia ka Enelani a manaoia he Amerika. no ke ano okoa o na helehelena. Ua aloha loa makou ia Enelani. Aka, e Alebiona! (Enelani) heaha la nei ano kuaaina loa o keia mau kaikamahine au. I ko lakou akoakoa ana maanei, me he puulu kamalii wahine la akahi no a ike i ke kaona. Ma ka ike i na mea naauao ua oi lakou, ma ka hoaahu ana nae ia lakou iho, ua ane hawawa loa. Ka mea keia i maopopo ai ka wahine o Enelani, o ke ano o kona aahu, me he la akahi no a weheia mai ka pahu lole ae kahi i waiho loihi ai ua aahu la, me he la paha ua holo ma ka moku a akahi no a pae iuka. He nui ko lakou mau mea gula hoonani, he kohu ole nae. Ua ike au i kekahi wahine Enelani ma Felorenika, elima ona pine umauma, i kau lalani ia mai kona a-ikala a hiki i ke kaei, o ka mea nui loa maluna, a maluna iho ke kaula a-i gula. Ua mahalo nae au ia lakou no ko lakou makau ole, he hele mai no a na Hotele nui, a aahu no i ka lakou mea i manao ai he maikai me ka ninau ole ua ku paha i ka mahalo o ka hapa nui. aole paha. A ua mahalo no hoi au i ko lakou hahai ole mamuli o na ano hou, e like me ka hoopili wale o kekahi poe. No ko lakou puni paha i na ano Beritane wale no. Ua loaa no kekahi poe o lakou i kohu ko lakou ano, a ku i ka hanohano, aka be poe lakou no na kulana kiekie loa, i lako i na mea a pau o ke ao ana, a i ole he poe ua noho loihi ma na aina e, a ua loli loa ko lakou ano.
                O na kane Enelani, ua nana lakou i na mea a pau me ka maka loiloi iki no, aka me ka makemake e mahalo i ka hana o keia mau hoa pili o lakou. Ua mahalo loa au i ka nui o ke kino o na kane o Enelani, a me ka hanohano o ko lakou hele ana. A ke kala aku nei au i ke ano kohu ole o na wahine, ke lilo nei la hoi lakou i poe makuahine, a i wahine no ka hanauna o ia ano. O ka poe o Enelani, aole kanaka makua koke, a aia no a nui na makahiki o ke ola ana, alaila hoomaka pono ke ano kanaka makua. Ua like lakou me na hua (niu paha) e kau loihi ana ma ke kumu me ke oo ole. Aia paha a kanahiku makahiki loaa ke ano ku i ka mahaloia e ka wahine!
                O na Amerika—o ko lakou mau mea hoikeike he hapa no ka nani, aka o na wahine o lakou paha ka oi ma ka maikai, a ua ano kohu no ko lakou hele ana. O na kane, me he poe i maa i ka hana lakou a me ka lawelawe hana, a me ka hele ana no hoi ma ke akea, aole ano kuaaina. A he maopopo loa ko lakou kamailio, aole hoopalale e like me ko ka Enelani. O ka poe Olelo E o Geremania, he poe noho malie lakou, me he la e noonoo mau ana, me he la no hoi ua like ko lakou kulana me na kanaka e ae. O ko Viena mau wahine no hoi kekahi i mahalo nui ia.
                Aole i hiki ia'u ke helu pakahi i na lahui a pau i hoouna mai i ko lakou mau elele. Aia no na Italia a me na Sepania poe lauoho a maka eleele, aia no na Dane a me na Rukini he poe ehu, aia na keiki o ka Alapa a me ko na Pirini; aia no na kanaka o ke Aupuni Pili Lani, me na maka Pake me na huelo lauoho loloa, a me na aahu ololo o lakou; aia ko Iapana me he la ua kamaaina loa lakou iwaena a na lahui o ke Komohana; aia ko Mekiko me na papale malumalu; ko Helene me na papalina nohenohea; ko Areminia me ke ano kanikau o ko ka Hikina; aia ko Inia, ko Aigupita mai ka muliwai mai o Nile; ko Alegeria me na wawae iliulaula o lakou a me na aahu keokeo a me na kihei i owiliia ma ke poo, me ko lakou mau kamelo o ka waoakua; ko Tureke me ka papale huluhulu ulaula, me na maka huhu; aka aohe hookahi wahine mai ke Aupuni o Tureke: aole hookahi wahine i uhiia kona mau maka i ke kihei lahilahi, i hele mai e aloha i kona mau hoawahine mai ke Komohana mai, a e hoike i kona kuleana maloko o ka hele imua o ka honua. Aka, e ike ana paha ka Moi o Tureke i na hana o keia hapa o ka honua, ke hiki mai ia, a e lilo ana paha ia i mea e pono ai kona aina.

                NA PENIKALA.—He 15 na haneri makahiki i hala aku nei, aole i ikeia ka penikala he mea kakau; o ka inika a me ke pohe wale no na mea i maa i ke kakauia e na kanaka kalepa a me ka poe kakau moolelo. Ua ike mua ia ke kohu penikala (Plumbago) i ka 15 o na keneturia, a i ka makahiki 1565 i hanaia ai na penikala mua. He mau makahiki he 70 i hala aku nei, loaa ka penikala ano maikai ae, ma ka awili pu ana me kekahi lepo ano palolo, a ua laha hikiwawe ae ka hanaia ana o na penikala ma Farani a me Enelani. I ka makahiki 1760 i loaa mua ai ka Hale Fabe (Fober House), ka hale hana penikala kaulana o ke ao nei, ma ke kulanakauhale o Seteina (Stein), a ua hahai aku kana keiki, o Anatona Welihema Fabe, mahope o kana oihana. I ka makahiki 1839 komo ae la ke keiki a A.W. Fabe iloko o ia hana hookahi, a ma o na la i loaa ae ai ke ano hou o na peni kala maikai loa e kakauia nei i keia wa.

                KA HUAKAI A KE SULETANA O TUREKE.— I ko ka Suletana hele ana iho nei ma kana huakai heie i Parisa i ka malama o Iulai, he 500 ka nui o ka poe i ukali pu me ia; 300 ka nui o na wahine, a he 15 hoi mau poe i poaia, a me kekahi poe e ae. Mahea la keia poe i noho ai,—maloko no paha o ke Tuileri, ka Hale Alii o Napoliona, me ko lakou Suletana, aole hoi makou i haiia mai e ka Moneteteura Farani; a ina ilaila lakou, ua piha a maoli.

                O ka nui o na makai ma ke kulanakauhale o Parisa, he 5,700, a o ka nui o na dala i lilo no lakou, he umikumamakolu miliona farani, oia hoi, he elua miliona eono haneri tausani dala.

Ka Nupepa Kuokoa.
HONOLULU, OKATOBA 5. 1867.
Na Dime a me na Hapa Dime.
OLELO HOOLAHA!

                I na kanaka a pau, ina e lawe oukou i na dime elima i ka Hale Baneko o Bishop & Co., e loaa no ia oukou ka hapalua dala Amerika maoli, a ina e lawe ilaila i na dime he umi, e loaa no hookahi dala paa. Ina hoi makemake oukou i na dala paa e wawahi i mau mea liilii, e loaa mai no mailaila mai.
Aponoia e BISHOP & Co.
                O ka manao nui no keia hoopuka ana, i laha ai na dime a me na hapa dime a ae like na kanaka a pau o keia Aupuni a hoomaka koke no ka hoolaha a me ka lawe ana.
                Eia na kumu o ko makou manao ana: o keia Aupuni, aohe wahi hana dala no na kala, a o na hapawalu a me na hapaumi ke pau aku nei i ka nalowale. Ke makemake nui nei na Kalepa i na mea liilii malalo iho o ka hapaha, aka, ua nele nae.
                Aohe kupono ke oki ana i na hapaha dala i mau mahele hapalua, a hapaha paha, i kumu e loaa ai na mea liilii, a aohe no hoi he akaka, mai hea mai e loaa ai na mea nahaha, no ka mea eia koke ae no ka Ripubalika Nui o Amerika ke pili loa mai nei Amerika kakou, a mailoko mai o kona mau mauna i eliia ai na hunahuna kala; nolaila, he hikiwawe loa ka hoolawa ana mai i ko kakou makemake i na mea nahaha ma ko lakou dala.
                He mea kupono a maikai ke nana iho, ke kokoke aku nei kakou i ke kalepa ana me Amerika Huipuia, ma ke komo ana mai o na mokuahi holoholo mawaena o Honolulu nei a me Kapalakiko, a ina e hooholoia ae ke Kuikahi Haawi Like, e ae auanei kakou e lawe i ko lakou mau dime a me na hapa dime.
                He makemake nui makou e ninau i ko makou poe heluhelu naauao a noonoo, heaha ka na kanaka e hana ai ke nele i ka hapawalu, aole anei e ae i na dime a me na hapa dime? Heaha ko kakou manao, ke laweia aku na hapawalu ma na Hale Oihana Aupuni, oia like no me ke dime a me na hapa dime.
                Ina ua maopopo pono ia makou, ua hoolaha iho nei ka Hope Kuhina Waiwai i mau rula, i hiki ai i na dime a me na hapa dime Amerika ke hoolahaia, "o na hapawalu a me na hapaumi e ukuia mai i ka Waihona Aupuni, ma keia hope aku, e hoohalike ia me ka waiwai io o ke dime a me ka hapa dime." Ke manaoio nei no hoi makou, ua kauohaia na Luna Auhau e ohi i ke dime a me na hapa dime no na auhau.
                Ano koke iho nei no, ua hoolaha ae nei ka Aha Kiekie o keia Aupuni, he rula o na Aha e like me ke kia malalo iho nei:
                "I mea e hoohalike ae ai i kekahi mau koina e auhauia nei iloko o ua Aha Hookolokolo o keia Aupuni, i like ai me na apana dala liilii (dime) e makemake e hoolaulaha ae ka lawe like ana ia mea. Ko kauohaia aku nei ma keia e na Lunakanawai o ka Aha Kiekie, mamuli o ka mana i hooiliia aku mamuli o ka Pauku 1282 o ke Kanawai Kivila, oia hoi, no ka hoohiki ana iloko o na Aha Apana a Hoomalu, ma na hookolokolo imua o na Aha Kaapuni ma ke keena, a me na Aha Kaapuni, a me ka Aha Kiekie, koe ka Aha Hooko Kauoha, e kauia ka uku he umi keneta ma kahi o ka umikumamalua me ka hapa keneta.
                No ka lawe ana i na Palapala Kii Hoike, iloko o na Aha Apana, Hoomalu a me ka Aha Kaapuni ma ke keena, he umi keneta ka uku, a no ka palapala hooko no ka hoopii iloko o na Aha Hoomalu, he umi keneta ma kahi o ka 12 me ka hapa keneta."
                Nolaila, ke kau leo nei makou i ko makou poe heluhelu a me ka lehulehu holo okoa no a pau, e lawe i na dime a me na hapa dime, a mai noho a makau, no ka mea, aole e liuliu, a e makemake auanei oukou i ka wa a ka Luna Auhau e ohi ai no ko oukou mau auhau.

NA MEA HOU O KE ALO ALII.

                KA MOI.—He oluolu maikai no ke ola kino o Aliiolani i keia manawa e noho nei maloko o kona Hale Alii, a ua lohe wale mai makou, e hoi koke ana oia i Molokai i keia mau la koke aku.
                KA MOIWAHINE EMMA.—He maikai no ke ola o ka Moiwahine kanemake Kaleleonalani, aka, ua haalele iho oia i ke kulanakauhale Alii o Honolulu nei, a ua holo makaikai aku i na paia kuaaina aku nei o keia mokupuni ma ke ahiahi Poaha iho nei. Ua lohe mai makou ma Waiawa, Ewa, oia hahi i moe ai, a mailaila aku i Waialua.
                KA MOIWAHINE HAKALELEPONI.—Aia no i ka uka iuiu o Nuuauu keia Moiwahine kanemake o kakou kahi i luana ai i keia mau la.
                KA MEA KIEKIE KA MAKUALANI.—Ua oluolu maikai no kona ola e noho nei, a aia no oia ke hoolai nei ma kona hale hou.
                KE ALII KA MEA KIEKIE.—Aohe a makou mea e ae no ke Keiki Alii, oiai he oluolu mau kona ola kino e like me kona ano mau, aka, o ko kakou maha no ia, o ko lakou maalahi a pau, aohe e hoolele oili mai.
                KE ALII KIAAINA WAHINE.—Eia no ke Alii Kiaaina Wahine o Hawaii ke noho oluolu nei ma kona pa, aohe onawaliwali.
                Na PUA ALII.—Ua ike makou i ka mea i loohia e ka pilikia i na la i hala, ua maha loa a palekana. Oluolu maikai no na ola kino o L. Kamakaeha, Likelike a me Hon. Col. a Kalakaua.

NU HOU KULOKO.
Oahu.

                PAKELE KE OLA o kekahi wahi keiki Hawaii, i ke kakahiaka Poalua iho nei, i ka lio o kekahi luina manuwa o ke Tusearora.

                Ua holo pono, a ua ku i ka mahalo loa ia na himeni, na hana lealea a me ka hookani Vaiolina a kahi keiki uuka a Geo. McLean, ke kupanaha o ke ao nei ma na na kaiaulu o Hawaii.

                Ua poluluhi mai na ao o ka lewa, a ua hakukoi ka nanaina o ka lani ma ke ahiahi Poaha iho nei, a ua weheia ae la na puka lani, a hoohanini uuku mai la i na paka ua helu. ---------
                I NA JURE KANAKA MAOLI O HONOLULU,— Ke haiia aku nei ka lono ia oukou, e hoakoakoa mai oukou ma ka Hale Hookolokolo ma Honolulu nei i ka hora 9 A.M. o ka Poaha, Okatoba la 10.

                ALANI O KONA.—I ke kakahiaka Poalua iho nei, ku mai ana o Kona Pakeke, ua hele a piha i ka alani a me na ukana e iho no a ohua. He mau eemoku lehulehu mai no kekahi maluna mai ona.

                HIMENI HOOLEALEA.—Ma ka po Poakahi iho nei, ua hana lealea a himeni na haole o ka mokuahi Tuscarora, maloko o ka Hale Keaka, a no ko makou naue ole ana aku malaila, nolaila, aohe a makou olelo i koe.

                UA HOI MAI I KOU.—Maluna mai o ke Kilauea i ka Poaono iho nei, ua ike iho makou i ka hoi ana mai o ka Mea Hanohano Robata G. Davis, a me ke kokua Loio Kuhina Alabati F. Kauka, mai ka laua huakai hele e hookolokolo ma Hawaii.

                HAULE I KA HOPE MOKU.—I ka Poalua iho nei ka la e holo ai ka manuwa Tuscarora, aia hoi, o kekahi o kona mau luina, ua nalowale mauka nei, a i ka holo ana o ka moku, hele mai la kela a hoikeike ia ia imua o ka lehulehu me ka olioli.

                HON. MAJOR C.G. HAPAKINI.—Ma ka holo ana aku nei o ka mokuahi manuwa Amerika Tuscarora, o Hon. Major C.G. Hapakini K.C.K. kekahi i kau pu aku maluna na ona, e holo loa ana oia i kona Home i Beritania. "Haalele i Puna na hoa aloha."

                KA HOPE KUHINA NOHO O AMERIKA.—Maloko o ka nupepa haole o ke Aupuni makou i ike iho ai, o Gen. Morgan L. Kamika ka Hope Kuhina Noho o Amerika maanei, ma kahi o Kenerala Makuke, (McCook) ka mea i holo aku nei i Amerika.

                MA KO MAKOU MANAO PEPA o keia la, e ike ai oukou i ko makou manao no na dime a me na hapa dime, i ka Olelo Hoolaha a ka Hope Kuhina Waiwai, me ke ano o na rula a ka Aha Kiekie i hoolaha ae ai no na Lunakanawai Kaapuni a me na Lunakanawai Apana a pau o keia Aupuni.

                HE PAKE KANE A ME KA WAHINE.—Ma ka Poalua iho nei, ua laweia mai imua o ka Aha Hoomalu o Honolulu nei kekahi Pake kane a me ka wahine Pake i manaoia, ua lawe i kekahi mau dala mai ko ka wahine aku a Kuene waihona, ma Kahaluu, Koolau.

                HE PALAPALA MAHALO.—Ma ka halawai mau o ka Puali Kinaiahi Helu 4, ma ka po Poakolu iho nei, ua hooholo like ka Puali, e haawi aku i ko lakou mahalo i ka Luna Nui o ka Oihana Kinaiahi o Honolulu, no ka loaa ana mai o ka lakou Kaawai Hou maikai, mamuli o kona hooko pono ana, ma ke kauoha aia Puali.

                MA KA POAKAHI iho nei, ua kakau inoa ka MOI KAMEHAMEHA V., ma ka Aha Kuhina i ke Kuikahi Haawi Like, i hanaia ma Kapalakiko e Kana Elele Kuhina, Hon. C. C. Harris a me Gen. McCook, a ua haawiia aku ma ka lima o Kapena Stanley, o ka mokuahi manuwa Amerika Tuscarora, nana no e lawe aku a haawi ma ka lima o ko kakou Kanikela e noho la ma Kapalakiko.

                HALE AI O NA KANAKA HAWAII.—I ka Poakahi iho nei, ua ike aku makou i ka hoailona e kau ana mawaho o ka Hale ai o Pinehasa, penei: "Hale ai o na kanaka Hawaii." Ua kuhinia ka puu i kana mau mea ai i hoomakaukau ai i ka la i weheia ai kona Hale Paina, a pela mau mai no a hiki i keia la. E naue aku e pono ai.

                KA LUNA MAKAI O LAHAINA.—Ma ka holo ana aku nei o ke kuna Kate Lee, i ka Poakahi iho nei, ua hoi aku maluna ona ka Luna Makai o Lahaina a me kona ohana. He mai ko kana wahine ma Honolulu nei i kela mau mahina aku nei i hala, a ua oluolu iki hoi, ke huli hoi la i ka lepo ula o Lahaina, kahi i noho ia e laua a kupa.

                MAKENA UA AKULE.—Ke mahuahua loa mai nei hoi keia ia o ke Akule, pela ka ike ana iho ma ka Makeke kuai-ia o Honolulu, me he mea la he ia ku keia ma na wahi a pau. Ua palapala mai o S.K.P., o Maui, ia makou, i ka puni ana o ke akule ma Maalaea, ke kapi la kaa koe, ua ai ka puaa, ka ilio, a ana. Mai Maunalua a me Molokai hoi kekahi e lawea mai nei, a mai na wahie ae mai no hoi o Oahu nei.

                EIA HOU O LAKAWANA.—I ke ahiahi poeleele o ka Poalua iho nei, kani ana elua mau pu mawaho ae o Waikiki, ua kuhi kekahi poe, o ke kiapa Kometa, ua loaa mai la maluna mai ona na nu hou ano nui o ka Hikina a me na kahua kaua, eia no ka auanei o ka mokuahi kaua Amerika no i kamaaina ia Honolulu nei. He mau mahina kona nalowale ana mai o kakou aku, i hele aku nei i ke ana aina i ka mokupuni i loaa ai ia Kapena Kano o Honolulu nei.

                HE HALE HOOIKAIKA KINO.—Ke hoomakaukauia nei e kukulu ia kekahi hale hooikaika kino mauka o Maemae. Aia malaila e aoia ai na kanaka i makemake e hoomaamaa ia lakou iho me na hana hooikaika kino, oia hoi ka piipii laau i hoomakaukauia no ia hana, a me ka lele kaula a me ka hoolei poka. e hoopau ia ai ka mauluulu o na lima. Ma na kulanakauhale o na aina e, he nui no na hale i kukuluia no keia mau hana, i mea e hoowalea ai i na kino ma ia mau hana uleu.

                "O IU HOI KA OI!" — He hu ko makou aka, a he minamina no hoi i keia olelo ana mahaoi a kekahi wahine, a he kohu hape pupule paha oia; no ka mea, ia makou e hoi ana ma ke alanui Nuuanu, i ke ahiahi Poaono iho nei la, aia hoi, hele mai la kekahi wahine, oia nanai no a kui ana i ka lae o kekahi o ko makou mau hoahele, me na hua olelo i ka waha, e hooho ana, "O iu ka hoi ka oi." I ko makou hoomaopopo ana aku i kona ano maoli, aole oia i hoopupule ia e na wai hehena, aka, he mahaoi hilahila ole maoli no. Aloha wale no ka hoi ua mahaoi!

                HE KEIKI HAWAII LOIO.—O kekahi o na keiki Hawaii i noho iho nei no kakou a lua wale i ka lai o ua kaona nei, aia nae ke hana la i ka oihana Loio ma Kapalakiko, oia hoi o Henere Kamikana (Henry Thompson). Mamua ae o kona manawa i hoomaka ai e lawelawe ia oihana, ua hoikeia kona makaukau e na Komite i kohoia e hoike i kona makaukau a me ka ole. He mau Loio akamai na Komite nana i hoike ia ia, a no ka ikeia o kona makaukau, ua haawiia ia ia ka palapala ae e Loio ma Kapalakiko.

                HE MEA MAU I NA KANAKA o ke kai ke lele mai iuka nei, o ka lio no ke aho, no ko lakou maa paha i ka halakau iluna o na kaula a me na i-a o luna o ka moku. I ke kakahiaka Poalua nae i hala iho nei la, ike aku la makou i ke kauwahi kela o luna o ka mokuahi kaua Amerika Tuscarora, e hoao ana i kona akamai i ka hololio; i kona wa i holo ae ai, aole e hiki ia ia ke pukui pono mai i ke kaulawaha, aka, o na wahi wawae nae ke puliki ana ma ka aoao o ka lio, me na kepa no hoi e paa ana i na kamaa; a o ko ka lio manawa no ia i noke ai i ka holo pukalaki, a puke ana me kanaka maauauwa o Monikahaae, aohe nao ai i ka papaa.

                HE O AIKANAKA.—Ma ka Poakahi iho nei, ua ike makou i kekahi o aikanaka, i hanaia ma ka mokupuni o Viti Levu i keia makahiki, a ua laweia mai hoi e ka Mokuahi Kaua Tuscarora i Hawaii nei. O ke ano o ua o la, he laau kauila paha, he koaie paha. He ekolu ona mau manamana e kikoo iho ai i ka io kanaka. O keia o ka na kanaka o Fiji e ai ai i ka io o ke kanaka, a aiapho ae i ka waha. Ua hoao ia no ka ua o la i ka ai ana i ka io kanaka a lawe ia mei nei, a pela io no i ka makou nana aku, e hohono ana no paha, aole hoi i anoi loa aku, manaonao e mai la no i ka ike maka ana.

                KA HOLO ANA O TUSCARORA.—I ke ahiahi Poalua iho nei, ua holo aku ka mokuahi kaua Amerika nona kela inoa, i Kapalakiko. Ua lawe aku oia i ka eke leta a me na nupepa o keia kulanakauhale. O ka manao nae o ke Kapena, o ka holo no i ke kakahiaka nui o ka Poaono aku nei i hala, e like me ka makou hai ana aku, aka, mamuli o ke kaohi ana a kekahi o na Poo Aupuni o Hawaii nei, no ka hoouna ana aku maluna ona i ke kope o ke Kuikahi Haawi Like, i hooholoia iho nei e keia Aupuni, nolaila, ua oluolu no ke Kapena, oiai o ko lakou waipahe no ia, a ke heo la me ka olioli.

                HOOPOLULUHIIA E KA WAI A KA NAULU.— I ka Poakolu iho nei la, i ka wa e ku kanono iho ana na kukuna o ka la, ike aku la makou i kekahi wahine i hoopoluluhia e ka wai a ka naulu, e luu ana iloko o ka nenelu o ka lepo, a e nuu pu ana hoi i na e-ka lepo pulu wai o ka muliwai ma ka uwapo a Hoolilamanu. Ke ninau nei makou, mahea la ka mana e hiki ai i ka poe kuai rama ke haawi a kuai hoi, a me ka hoohainu ana i na kanaka Hawaii. He kanawai no i kau ia maluna o lakou, no ka haawi wale ana i na wai ona, aka, aole nae lakou i malama pono i ka rula i haawiia ia lakou, aka, ke hana malu nei, a ke ike akea ia nei ka hua o ka lakou hana malu ana.

                HIOLO KA PAILA WAHIE A MAKE.—I ka auina la Poalima aku nei i hala, i kekahi wahi keiki kanaka e pinana ana iluna o kekahi paila wahie makai o Ainahou, aia hoi, hanee iho la ka wahie a kau maluna o ua wahi keiki nei, a olokaa ia aku la a haule i kahonua. I ka nana ia ana, ua opaha kona poo, a ua kii koke ia mai o Kauka Judd e hele i kahi o ka poino. Ua kauia na mea e pono ai oia, eia nae, ia la no, lawe opiopioia aku ia oia e ka make, a pau iho la kona hanu ola ana. Nolaila, he haawina keia e ao mai ana i na makua Hawaii, e pulama mau i ka lakou mau keiki liilii, mai hookuu wale ia lakou e hele auwana wale, o loaa auanei i ka pilikia e like me keia.

                NA LAAU KIAWE.- Ke ike ia nei ma ko kakou Kulanakauhale Alii nei na laau kiawe he nui e olu ana, a ua lawa oukou e na kanaka kupa o ka aina i na hua o keia laau, e hiki ai hoi ke kanu iho ma ko oukou mau aina kaawale e waiho neoneo ana, e like la me Waikiki, Waianae a me Kahuku ma Oahu nei, a me ke kula hoi o Kamaomao, kela wahi akea palahalaha e waiho wale ana, a me na kula oneanea ma kela a me keia pea o Lahaina, a me na wahi palahalaha e ae o keia mau mokupuni. Ina e kanuia a ulu, he mau opu malumalu no ia no i na kanaka a me na holoholona e kanaho aku ai a hoomaha iho malalo o ka malu oia mau laau i ka wa wela kikiki o ka la.

                HE WAHI KEIKI UUKU MAIKAI—He wahi keiki uuku o Ioane Haua, no Honolulu nei. Ua haule kekahi eke dala na kekahi keonimana mawaena o ke alanui Kalepa a me ke alanui Alakea ma ke ahiahi o ka la 27 o Sepatemaba nei; a ua aumeume laua me ke keiki nui, a paa loa no ua wahi Ioane nei i ka eke dala. He $58.75 maloko, a hoihoi aku la i kona makuahine, a mahope huli mai la ke kanaka keonimana i ka eke dala i haule, a hai aku la ua wahi keiki nei, "Eia ma kuu lima ka eke dala, aia nae i ka hale, maloko o ka pahu o kuu mama." Ia wa haawiia mai la ka hoomaikai ana a ke kanaka keonimana i ua wahi keiki la, a loaa ka uku maikai $23.75. Pela anei na keiki e ae a pau, e like pu me Ioane Haua nei?
BENI.

                NA KIAI ALANUI.—Ma ko makou kilohi ana ae ma na kapa o ke alanui Nuuanu, ua noho ia na uwapo a me na kihi alanui e na puulu wahine opiopio a me na poe keiki opio no hoi iloko o na wa powehiwehi o ka po, a he menemene nae makou, ina e like me ka makou mea i lohe wale mai ai, he mea mau ka ia lakou ke kiai ma na kapa alanui, e hoohalua ana i na kane a me na wahine hoi e naue ae ana ma ke alanui. I ko lakou wa ka e ike ai i kekahi mea, e hele aku no hoi lakou a hoohui olelo, e hoopahele, a e hoowalewale hoi ia lakou ma na hana lapuwale o keia ola ana. Nani ka minamina a me ke kaumaha. He mau nahesa keia e hoohalua nei ma na pipa alanui o kakou, a he mau upena umeiki hoi e hooheiia ai na poe opiopio iloko o ka lipolipo o ka make mau loa. E hoopau koke oukou i ka oukou mau hana hoohaumia wale.
                "Ino maoli kela hana,
                Pono ole maoli no."

                HOIKE KOKE NO UA AHAHUI HIMENI NEI — Ke lono mai nei makou, e hookuu hou ia ana na puukani o ka Papa Himeni o Kawaiahao, e ku imua o ke anaina kanaka e mele ai, ke hiki aku i ka po o keia Poaono aku, Okatoba 12, maloko o ka luakini o Kawaiahao, a o na pomaikai a me na makana e loaa mai ana, ua oluolu lakou e haawi manawalea no ka lakou Pila Nui, ka mea hoi a lakou e iini nui nei e hiki mai iloko o keia mahina. Emoole no ka paanaau o na mele a ua poe alii nei. Ka, i kaulana wale ai no oukou, a hele puni ma ke ao nei. O i kulu ia aku ka oukou a makahehi mai na haole i ka uleu o ka oukou mau hana, Nuna aku no kakou a e hoolahaia ae ana ma na alanui, ulele aku no hoi kakou e nana i ko lakou mau puukani e kaulana mai nei i pau kuhihewa.
                AHA HOOLEALEA. - I ka po o ka Poaha iho nei, e like me ka mea i hoolahaia mamua iho, ua haawi na kamaaina haole o keia kulanakauhale i aha hoolealea ma ka hale pohaku o Kimo. Na ka Papa Himeni o Kaukeano i hookumu i keia mea, i loaa hou mai ai i mau dala no ka ogana o lakou e like me ka aha himeni i haawiia mamua iho nei. Ua kokuaia nae lakou e na haole he nui wale o ke kulanakauhale nei. Ua hoomakaukauia na aahu o ka wa kahiko o na aina e, a ua hoikeia ka mare ana o Pokahona, ka Haku Alii Wahine o na Ilikini, a me ke Alo Alii no hoi kekahi o Elizabeta, ka Moi Wahine o Enelani o ka makahiki 1550. He mau holoholona hihiu kekahi i hoohalikeia e na kanaka opiopio, a i akaaka nui ia e ka anaina, a he mau hoohalike Pake hoi kekahi i a ai ke ahi ma ko lakou mau poo. Aole he nui ka himeni ana, aka ua loheia ka leo o ka puukani o Honolulu nei, o Mere Kuke. Elima haneri balota i kuaiia, a ua hele nui wale aku na kanaka me ke komo ole, no ka piha loa o ka hale. E haawi hou ia ana keia mea i ka po Poalua o keia hebedoma ae.
                KA MOKUAHI IDAHO O KA HUI HOOHOLO MOKUAHI O KALEPONI, OREGONA A ME MEKIKO,—Ua ike iho makou, ua hoolahaia ma ke akea, e haalele ana ka Mokuahi Idaho ia Kapalakiko, a e holo mai ana i Honolulu nei ma kana huakai alua, penei.
                Haalele ia Kapalakiko a holo mai i Honolulu nei, Okatoba 15, Haalele ia Honolulu a holo i Kapalakiko. Novemaba 5.
                Ke oluolu nei makou e hai e aku i ko makou poe heluhelu, o keia mokuahi Idaho ka mea nana e ahai hikiwawe aku i ka kakou mau mea ulu, mau hua ai a me na mea kupono e ae o keia mau mokupuni, i ka makeke nui o Kapalakiko, i ike ai oukou i ka wa o kona holo ana mai Honolulu aku, Nov. 5.
                Ua pomaikai kela Hui ke koho ana mai ia Samuela G. Waila Esq i Luna Hooponopono ma Honolulu nei, a o na ukana e hooiliia ana maluna o kela mokuahi, e hoohuiia ma ka Hale Papaa o ka Hui. O ka Hale Oihana, aia ma ke alanui Moiwahine.

                HE LAAU HOU I KAPAIA HE MAHOE.—Iloko o ka papa kuhikuhi o ka poe i hooili aku i ka Hoikeike o Ladana, 1852 a me 1862, mai na Panalaau o Inia Komohana aku, ua ikeia kekahi ano laau, ili a me ka io o na laau mahoe. O keia laau i ano like aku me ko kakou mau laau hau e ulu mai nei, ua waiwai nui ia ma ka aina kahi ana i ulu ai, no na mea hana, e like me ka hana huila kaa, mea kupa a me ke kamana. O ka olu a me ka pio o ua laau mahoe nei, no ka wae moku, lei bipi, kua bipi, a me na mea ano pio e ae. O kekahi mea maikai loa i keia laau o ka ulu a kanakolu kapuai ke kiekie, alaila lala ae. Ua loaa mai ka anoano o keia laau ia Kauka Hilibarani i keia wa iho nei mai Iava mai, kahi i laweia aku ai mai Inia Komohana aku, i kahi mau makahiki i hala.
                Ua loaa mai hoi ia makou kekahi pahu