Ka Nupepa Kuokoa, Volume VI, Number 44, 2 November 1867 — Page 3
KE KUOKOA, HONOLULU, NOVEMABA 2, 1867.
KA LOKOINO A!—Ua lohe mai makou, ua pau i ka laweia kekahi mau mai pake o Kamoiliili i Kalihi. Ka mea hoi e huna ana o ua o Kamoiliili i mea kanu, mia o ulu; e ole no la hoi ka ulu he wa ua. He mau kawowo no ka koe o ia ano, i hookoe ia paha i pulapula. E pii hoi auanei ka loaa. Ke ninau nei nae hoi makou. Heaha ia ko oukou mea i huna ai? Huna iho paha nalo.
NA HIHIA ME NA OLELO HOOLAHA—Ma ka nana ana i na nupepa kanaka elua o kakou nei, ua hiki ia makou ke hoomaopopo, o ka nui o na olelo hoolaha e hana ia ana imua o na Aha Hookolokolo, o na hooponopono waiwai o ka poe make; a o ka nui hoi o na olelo hoolaha imua o ka lehulehu, o na olelo hoolaha a na kane a me na wahine, e papa ana, e nuku aku ana nuku mai.
NA LA KULAIA.—Ma ka nupepa haole o ke aupuni, ua ike iho makou, ua hoolaha ae ke Kuhina Kalaiaina e malama a ka la 28 o Novemaba e hiki mai ana i la kulaia.
Ma ka la 11 o Dekemaba e hiki mai ana, oia ka la hanau o ka Moi Kapuaiwa, ko kakou Moi e ola nei, ua hoolahaia ae, e malamaia i la hoomanao, a e pani ku ia na puka o na hale oihana aupuni a pau loa o keia aupuni. Aohe kakou e poho no ia wahi la hookahi, ke paniia na puka o na hale kalepa.
KA ADIMARALA THATCHER.—Ma ka la 15 o Sepatemaba i hala, ua ae aku la o Adimarala A.K. Thatcher maluna o kona moku hou, ka mokuahi "Penesekola " i haawiia mai e kona aupuni i moku holoholo oiai oia e noho ana malalo o ka hoohanai e kona aupuni. Ua lono waleia e ku mai ana oia ma ke awa o Honolulu nei i kekahi manawa e hiki mai ana. O keia Adimarala no ka mea na i hoihoi mai i ko kakou Moiwahine Kaleleonalani, ke alii wahine hele kaapuni i ke ao nei.
KE KULA HAOLE O KAUMAKAPILI. —Ma keia halekula haole makou kahi i hoolohe ai i ka pakake o na keiki Hawaii, a ua kakahele iki no, a o ka hele loa aku paha koe i ka "pupuhi kai o Ukoa," ke hoomau lakou. Aia maloko o ia kula, he 156 haumana ka nui, aka, he 148 nae haumana e hele mau ana i kela la keia la. O H.M. Kiha ke kumu nana e ao nei, aka, aole nae i kupono loa keia lehulehu haumana i hookahi kumu, o ka oi loa o ka pono, o ka loaa hou o na mau kumu hou. Ke kokuaia nei oia e na haumana kula elima, a pela oia e hookuene malie nei. I mau kumu hou ku pono!!
KA MOOLELO O KAMEHAMEHA.—Ua haohao paha ko makou poe heluhelu no ka Moolelo o Kamehameha, i ka puka ole ana aku i keia mau pule iho nei. Ke kau leo hou aku nei makou, e hoopuka hou ia ana no ma ko kakou nei pepa, a e hele laula ana kona kamailio ana ma na kuauhau alii aimoku i noho aupuni, oia hoi na mamo a Kamehameha. Nolaila, i mea e paanaau ai lakou ka hanauna hou, ka moolelo o ko kakou aupuni iho, e pono e lawe nui i ka nupepa Kuokoa, he ole hoi ka lalau lima nui i ka hai, o pale ia mai auanei ka lima, a lilo i mea henehene ia.----------
PAAKIKI A HEMO WALE.—I ke kokoke ana e holo mai ka moku Idaho i Honolulu nei, ua hoole loa ia na nupepa a H.M. Wini, aole e hoouna e ia mai a hookaaia na uku o kela a me keia pepa, nolaila, ua waihoia kona mau pepa e ke kapena. A no ka manao nui o ko Wini Agena ma Kapalakiko, o nele io auanei i na nupepa, ua hookomo kela i na nupepa a pau iloko o kekahi mau pahu ano lole, a ua hooiliia mai nei. Aka, ma ke ku ana mai hoi o ua mokuahi nei, aole i lawe kokeia mai, ua manaoia ua paa no ia i Kapalakiko. I ka auina la o ka Poakahi iho nei, hiki mai ana ua mau pahu ano lole nei, a i ka wehe ana ae, o na nupepa no a pau, ua hooili iloko o ia mau pahu. Mamuli o keia hana maalea, ua ko ka makemake o kela Agena, a ua ukuia keia mau mea ma ke ano pahu lole. Waiho aku la hoi auanei ahea ke akamai? O i la hoi e hookahi halau i ao ia'i. ----------
Maui.
ONA MA KALEPOLEPO.—He uwalo, he leo, a he palapala kai loaa mai ia makou, e hai ana, he nui ka ona o na kanaka ma Kalepolepo i keia mau la aku nei, a me he mea la no paha ke kamau mai la no. Ka! eia la ka hoi i hea ko laila mau popoki poi mea ai, aia no ka paha i ka eli uala, no ka mea, he olelo kaulana ko kena aina, "Uala liilii Kalepolepo"
Ma Kaluaaha, Molokai, he Halekuai Lole no R. Nukana (Newton), he haole kamaaina ma laila. E nana i kana Olelo hoolaha o keia la, a e hele nui aku ko ia Mokupuni e kuai i na lole makepono ma kona halekuai, he ole loa ka hoonui lilo ma ka holo ana mai i Honolulu nei, a ma ka holo ana aku paha i Lahaina, a ku aku auanei ka apiki i Lanai, kani iki ka Kaululaau aka.
NA MEA HOU O LELE.—Ma ka lokomaikai o Ahiona o Lahaina, ua loaa mai ia makou na mea hou o ia malu ulu kaulana. Ma ke Sabati, Okatoba 19, aia maloko o ke Kula Sabati o Wainee, he 392 na haumana, ke huiia na makua me na keiki, a he aneane kanakolu ka nui o na kumu e ao ana ia mano haumana. E hoike nui ana ua Kula Sabati la ma ka la 31 o Dekemaba o keia makahiki.
E ao ia ana ma ke kula kaikamahine a Mrs. Moku o Lahaina, ka humuhumu lihilihi ana a me kekahi mau hana e ae i kupono i na wahine. A o ka anoi nui o ke kumu, o ka houluulu i ka kela a me keia kaikamahine i humuhumu ai, a hiki mai ka manawa e hoike ai ke kula, alaila, kuai aku imua o ka lehulehu. Eleu no hoi ka manao o keia kaikamahine o ka malu ulu o Lele.
Ma ke kulanakauhale o Lele, ua mahele ia ekolu mau kula himeni, a ke malamaia nei ia mau kula e Ahiona pake, Kawehe a me D. Kahaulelio. I kela a me keia Poalua e kula pakahi ai lakou ma ka apana kahi a lakou i noho kumu ai, a i ka Poalima, e hui like ana lakou ma ka luakini, a hele aku malalo o ka leo like hookahi. Aole no e ole aku la ua lai ulu la.
Hawaii.
INU UALA MA KOHALA AKAU—He palapala kai loaa mai ia makou mai a H.K.K. o Kahei Kohala Akau, e hai mai ana i ka inu uala malaila, a penei kana olelo: "Ke ulu nui nei ka inu ua la ma Kohala Akau nei, a ke huikau nei na kane, na wahine, a me na keiki, iloko o keia upena luelue a ke Diabolo. Aka. o ka mea kaumaha nui i ko'u naau ma ka nana ana 'ku, o ke alakai o na makua i na keiki liilii na lakou na makahiki 6,7,8, &c. iloko o nei lua mimilo, a ua lilo loa ia i mea hae na ko lakou puu, a ua hapa ka ono o na mea e ae. A o na mekai, a me na loio, a me kekahi o na Lunakanawai, iloko oia moana kai hookahi. Nolaila, e nana pu mai kakou i keia makawela nui e a nei, oiai ua helelei na pili, ua popopo na kaola o ke aupuni, ua mokumoku na alihi o ke kanawai o ka Moi ma Kohala Akau nei." E na kuaaina, heaha keia hoomahui nui o oukou?
HUNAHUNA HUIKAU.
Ua hoouna aku ka Pope o Roma i elele i o Napoliona la e hoalohaloha aku ana iaia no ka hoopaa ia ana o Garibaladi.—
O na lono hope i loheia mai I talia mai oia ka ea ana mai o na haunaele nui ma Modena, Milana, Genoa, a me Napele.
Ua hoolahaia he palapala na Garibaladi, e hai ana i kona poe koa mai kuihe ko lakou manao a hoi hope. E lana ko lakou manao, e maki aku hoi a hiki i Roma.
Ua olelo ae ka Nupepa Elele o Nu Ioka, e hoomaka ia ana ka hookolokolo ana ia Iefa Davisa ma ke kau hookolokolo jure o ka Aha Kiekie o Amerika Huipuia ma Rikemona, iloko ae nei o Novemaba.
Aia ka Lunakanawi Unadewoda, a me ka Loio Apana Kanala (Chandler) ma Wasinetona kahi i kamailio ai me Ka Loio Kuhina no na mea e pili ana ia Jefa Davisa.
Ua kau ka weli i na poe Feniana. Ke manaoia nei e hoouka aku ana lakou i ka puu kaua Dovera.—
Ua hoao houia ka pu a Rodemana ma Beritania a ua maopopo ka ikaika o kona mana e hiki ai ke hoopoino i kekahi o na moku hao i wahiia he ewalu iniha ka manoanoa. Ua kiia ua pu nei me 100 paona pauda, a he kanahiku hoi ia ka loihi o kahi i kiia ai i kekahi papa hao he ewalu iniha ka manoanoa a o ka laau maloko mai he 18 iniha. Ua puka pu keia papa hao.
Ua mahalo ae ko Parisa mau Nupepa ia Vitoa Emanuela no ke Kupaa o kona manao. Ua olelo ae lakou o na hana o ke aupuni o Italia, he mau mea no ia e hoikaika ai i ka maluhia o Europa.
NA POE MAHOPE O GARIBALADI, A ME KO LAKOU MAU MANAO NO ROMA. Ua loaa ae kekahi palapala mai Feloreeuke Italia mai, e i ana. "Ua hooikaika nui ae na poe mamuli o Garibaladi, maloko o Feloreneke a me kekahi mau wahi e ae e Italia e hele aku e kue ia Roma a e ane hiki ole ana no ke hoopioia ko lakou manao ikaika e hoouka kaua aku i ke aupuni Pope. He mau halawai nui ma Genoa, a me kekahi mau aina e ae, e kuka ana no ko Garibaladi kumu manao, e hookahuli i ko ka Pope mana aupuni ana. Ke hooikaika nui nei no hoi ke aupuni Italia e hooko pono i na mea i hanaia e ka Aha Elele o Sepatemaba. E hoouna ia ana na puali koa i ko Roma. Elua mahele puali koa kai wawae e hoouna ia ana mai Fojano mai."
"Aole i ikeia ka hoomakaukau ana o na aumoku manuwa o Italia, aka nae, e like me ka mea i olelo nui ia aole e hiki i ka Aha Elele ke hoopaa mai i ko Italia mana e hoomalu ia Roma ma na kapa kai ona."
O ka moku manuwa Jepezia o Italia e ku wale ana mamua iho nei me ka lako kaua ole, ke hoomakaukau hou ia nei, a e holo ana i Gaeta a mai ia wahi aku e holo ai a i na kapakai o Roma, e hoomalu i ka pai ana ae o na poo koa o Garibaladi. Ua ikaika hooweliweli keia hoomakaukau ana ma ke kai, aka, i ko'u manao wale, aole no paha e hui ana ka hoouka ia mai ma ke kai. Ina e ala maoli ae ana ke kaua Kuloko mokuahana maloko ae o Roma, ma ke kumu hea la e hiki ai ia Italia ke hoomalu aku. He pono no Italia ka hooko aku i ka manao o na kanaka o Roma, a e hoohui mai ia wahi me Italia.
HE NI GA I HOOKAEIA MA KE KAA AHI.
Ua makaukau kekahi kaa ahi e holo aku mai Sperinefila (Springfield) aia hoi, komo mai la kekahi niga nui, ua hao no a "ai ka manu iluna," ma ke ano keonimana no, a noho iho la ma ka aoao o kekahi haole Maleka. Nana ae la ua haole nei i ke kanaka eleele me ke ano hookae, a pinana ae la kona ihu, i ka i ana. "Manao anei oe i hele mai nei au e noho ma ka aoao o ka niga eleele e like me oe? Ku oe oe, e hele aku ana wau." Hopu iho la oia i kona noho a lawe pu aku la a ma ka aoao o kekahi keiki kula uuku opio o ke Kulanui o "lale" (Yale) malaila oia i noho iho ai. Nana ae laua wahi keiki nei i ke kanaka nui a i ae la "Manao anei oe e hiki ana ia'u ke noho pu me oe?" Ku ae la ia a hele aku la a noho pu iho la ma ka aoao o ka niga. Nana mai la na poe o ka aoao mamua ia ia me ke ano hookae, a i mai la ia ia. "Ke ake nei anei oe e noho pu me ka niga?" Pane. "Ke ake nei au e noho pu me ke keonimana." "E hiki anei ia oe ke olelo aole au he keonimana?" Pane. "Aole loa e hiki i ke keonimana ke hailiili, a me ka hoino wale ana i kekahi kanaka no ke ano o kona ili." "Ia manawa i hou mai la kela." "E malama ia auanei oe e na wahi keiki hilahila ole." Ia manawa ku ae la ka niga me ka i aku ia lakou, "Na'u e malama ia ia."
— Ua telegarapa aku ka Peresidenna ia Kale Feraneke Adamu, e hoi mai e noho Kuhina ma kahi o Suwada e noho nei.
— Ua olelo ae ka Nupea o Teribune, no ka loli pinepine o na poo Kuhina kaua o Amerika. Ua elelo ia o Feranake Belea ke Kuhina e kohoia ana a hiki i ka wa e lohe ia ai ko Makelelana manao no ka noho ana malaila,
—O kekahi o na hunahuna mea hou ma na Nupepa, oia ko Napoleona papa ana aku i na aupuni ma ka Hema o Geremania, aole e hui iki aku lakou me Perusia.
—O na pu nui e lana nei ma ka moana, maluna o na moku manuwa Beritania he 4 1/2 iniha ko lakou anawaena, oiai hoi, o ka mokuahi manuwa Lakawana e ku nei ma Honolulu he 11 iniha ke anawaena o kona pu nui, a o ka mokuahi hao Dunedebuga o Amerika i lilo aku la ia Farani, he 15 iniha ke anawaena o kona mau pu.
—E holo ana ka Emepera o Auseturia i Parisa ma ka la 20 o Okatoba.
— Ua hoouna aku ko Enelani i mau moku e hoomalu i ka aoao komohana hema o Irelani.
—Ua hoouna aku ke Suletana i mau Komite ninau a e imi hoi i ke ano o ua mea e pili ana i ka mokupuni o Kanadia. Ekolu poe Komite no Tureke, a ekolu hoi no Helene.
Ka imi waiwai ma ke kolohe.
He mea nui a kaumaha kai hiki mai i o makou nei, mai kekahi mai o ka poe holoholo o ka po, e hooluolu ana ia lakou i na ea oluolu o ka po; ma ka ike ana ka i kekahi o ko makou hoa'loha a makamaka maikai hoi, nona ka oleloia ana, "He mau huluhulu i ka puka a ihu, e huki no e ki-he!" Ma ka hoolilo ana iaia iho, e imi loaa ma ke ino a pelapela hoi, ma ke kokua a hana ana mawaena o ka aoao palupalu o keia kulanakauhale a me kekahi o na keiki o ke kai, o luna o kekahi o na moku kaua e ku nei i ke awa, e hui a hana ma ke ano kolohe. A mamuli o ia kokua ana i ka makemake o ke keiki o ke kai, e loaa ai ka uku no kona luhi, me ke kahe ole o ka hou. Aole wale no hoi o ia kana hewa i hana ai, o ka imi ana i ka makemake o ke keiki o ke kai, aka, ua haawi aku oia i na wahi makamae loa o kona hale, i wahi e hana ia ai ka hewa.
Ina pela io, auhea aku ka ma wale o ka imi waiwai ana me ka luhi ole, o ka waha wale no ka mea kakele i kela wa keia wa, i pahee pono ai na olelo, a i punihei mai ai ai hoi na kaikamahine opiopio maikai a kakou, i lana ai ka manao i mau makuahine no keia lahui.
A he menemene no hoi me ka luuluu nui ia makou ka lohe ana no keia i ua hoa'loha la, e hana ana i keia hewa ino loa, a makou i moeuhane ole ai, e hana ana oia i ka hewa i like me keia ano, ina nae ua hana io oia. No ka mea, o kona mau helehelena a me kona kulana e noho nei, he kakaikahi ka poe e hiki aku ilaila; a he hiki no paha i kona mau helehelena ke hookanalua mai i ka lehulehu, ma ka manao ana aku, he hana oia i na hewa ino loa, mawaho ae o na palena o ka hewa aihue a me ka pepehi kanaka.
Aole paha i poina i ka lehulehu ka hoomanao ana'e i ka ike ana iloko o na nupepa o ka hapa mua o keia mahina, i ka hihia a ke alii kue ia Mr. Brash, o Honolulu nei, no ka "malama ana i na hale hana ano ino, a me ka hana ana i na mea ino wale." A ua ane like pu no hoi ia hihia, me ka hihia a ke 'Llii imua o ka Aha Hoomalu, kue ia Naai (k), ma ke kokua weawea a hoomoe ana i kana kaikamahine opiopio, helehelena ui a maikai hoi, i kekahi haole Paniolo, ma ka la 30 iho nei. Nolaila, e aho paha ka ino a me ka haunaele i ka wa o Kaomi, ka wa oi o ka pouli mamua o keia wa. A ke manaolana nei nae makou, e lilo keia mau olelo, i mea nana e hoeha aku i ka lunaikehala o ua hoa'loha nei o makou a me ka lehulehu, mamuli o keia olelo ana, a he hiki no paha ke hoomaopopoia, me ka hai akea ole i ka mea i oleloia.
Ke le-le-le nei ka hauli me ka hilahila nui i ka hana ana o keia wa, i na hewa a ke Kaahumanu maikai i hooikaika ai e hoopau i kona wa, aohe i puipui kona aoao palupalu i na kokua ma ke kinai ana'ku i na ino o ka aina. A, aole no hoi keia he hana maemae a mama ma ka imi waiwai ana, i mea e pono ai kona ola ana ma keia ao. A, auhea la hoi ka mea e mahalo ana i keia hana, o ka weawea aku i ka wahine na kekahi, a i kane hoi na kekahi? Ua ahona paha ka hana akea ana i ka hana weawea mamua o ka hookamani ana, me ka hilinai mai o na makua ma ke ano Keonimana.
He keu keia o ka hana ino pelapela a ua hoa'loha nei o makou i hana ai; a ke noi aku nei makou i na olelo ao maikai, e kauoha aku. "e holoi oia iaia iho a maemae maikai, a mai hana hou aku e like me keia hana i ke koena o kona mau la ma keia ao.
O kekahi paha keia o na hewa nui e like me ka wai nui e nalo ai na mauu a Paao, a me ke kai nui hoi e palu ai na niu a Kane, ka hele o ke kai a ku i kumupali.
E kamailio hou no makou no keia, ke loaa ka wa kaawale. AHAHUI-HELE.
Honolulu. Oct. 31, 1867.
NA MEA PILI AUPUNI.
Ma ka waiwai o Ku k, o Hulaia, Kauai i make. Poaha, la 14 o Nov. - hora 10 kakahiaka, ma Wahiawa, Kauai, e hoolohe no ka mea Hanohano D. McBryde, i ke noi a Solomona, no ka hookohu iaia i Lunahooponopono no ka waiwai o ka mea i make.
Ma ka waiwai o Kelani k. o Waiua, Kauai i make. Poaha, la 14 o Novermaba—hora 10 kakahiaka, ma Wahiawa, Kauai, e hoolohe no ka Mea Hanohano D. McBryde. i ke nui a J. Koia, no ka hookohu iaia i Lunahooponopono waiwai no ka mea i make.
Ma ka waiwai o Pehu k, o Koloa, Kauai i make. Poaha, la 14 o Nov.—hora 10 kakahiaka, ma Wahiawa, Kauai, e hoolohe no ka Mea Hanohano D. McBryde i ke noi a Niihau, no ka hookohu ia Davida Kaulei, i Lunahooponopono no ka waiwai o ka mea i make.
Ma ka waiwai o Nahinu k. o Koloa, Kauai i make. Poaha, la 14 o Nov.—hora 10 kakahiaka, ma Wahiawa, Kauai, e hoolohe no ka Mea Hanohano D. McBryde i ke noi a Naakea w, no ka hookohu ia D. Kaule, i Lunahooponopono waiwai maluna o ka waiwai o ka mea i make.
Ma ka waiwai o J.V. Naumu k, o Hanapepe, Kauai i make. Poalima, la 15 o Novemaba—hora 10 kakahiaka, ma Wahiawa, Kauai, e hoolohe no ka Mea Hanohano D. McBryde i ke noi a H. Kaialeale, no ka hooiaio i na palapala kauoha a ka mea i make.
Ma ka waiwai o Naale k. o Kipu, Kauai i make. Poalima, la 15 o Novemaba—hora 10 kakahiaka, ma Wahiawa, Kauai, e hoolohe no ka Mea Hanohano D. McBryde, i ke noi a Paliuli k, no ka hookohu iaia i Lunahooponopono maluna o ka waiwai o ka mea i make.
Ma ka waiwai o Kekawa k, o Hanapepe, Kauai i make, Poalima, la 15 o Nov.—hora 10 kakahiaka, ma Wahiawa, Kauai, e hoolohe no ka Mea Hanohano D. McBryde i ke noi a Davida Luka, no ka hookohu iaia i Lunahooponopono maluna o ka waiwai o ka mea i make kauoha ole.
Ma ka waiwai o Kelekahe, o Koolau, Kauai i make. Poalima, la 15 o Nov.—hora 10 kakahiaka, ma Wahiawa, Kauai, e hoolohe no ka Mea Hanohano D. McBryde i ke noi a Puualii w, no ka hooiaio i na palapala kauoha hope loa a ka mea i make.
Ma ka waiwai o Paliuli k, o Kipu, Kauai i make. Poaono, la 16 o Novemaba—hora 10 kakahiaka, ma Wahiawa, Kauai, e hoolohe no ka Mea Hanohano D. McBryde i ke noi a Paliuli opio, no ka hookohu iaia i Lunahooponopono maluna o ka waiwai o ka waiwai o ka mea i make kauoha ole.
Ma ka waiwai o Haae, o Haiku, Kauai i make. Poaono, la 16 o Nov.—hora 10 kakahiaka, ma Wahiawa, Kauai, e hoolohe no ka Mea Hanohano D. McBryde i ke noi a Keiki, no ka hooiaio ana i na palapala kauoha hope loa.
Ma ka waiwai o Waikahu, o Kipu, Kauai i make. Poaono, la 16 o Nov.—hora 10 kakahiaka, ma Wahiawa, Kauai, e hoolohe no ka Mea Hanohano D. McBryde i ke noi a Paliuli opio, no ka hookohu iaia i Lunahooponopono maluna o ka waiwai o ka mea i make kauoha ole.
Ma ka waiwai o Haupu, o Kamooloa, Kauai i make. Poaono, la 16 o Nov.—hora 10 kakahiaka, ma Wahiawa, Kauai, e hoolohe no ka Mea Hanohano D. McBryde i ke noi a Lalau, no ka hookohu iaia i Lunahooponopono maluna o ka waiwai o ka mea i make kauoha ole.
Ma ka waiwai o Kae k, o Waianae, Oahu i make. Poakahi, la 4 o Nov.—hora 10 kakahiaka, ma Honolulu, Oahu, e hoolohe no ka Mea Hanohano Robata G. Davis i ke noi a Hoe, no ka hooponopono i kana moowaiwai no ka mea i make.
Ma ka waiwai o Heneriata Kaleimakalii (w), i make. Poaono, la 9 o Nov.—hora 10 kakahiaka, ma Lahaina, Maui, e hoolohe no ka Mea Hanohano A.M. Kahalewai, i ke noi a Hon. John Ii, ka Lunahooponopono waiwai o ka mea i make, a e hoopau i kana oihana.
Ma ka waiwai o Napahoa k, no Waiehu, Maui i make. Poakolu, la 13 o Nov.—hora 10 kakahiaka, ma Lahaina, Maui, e hoolohe no ka Mea Hanohano A.M. Kahalewai i ke noi a Mose Kealoha, no ka hooponopono i ka waiwai o ka mea i make.
Ma ka waiwai o Kapule k, no Waikapu, Maui i make. Poakolu, la 13 o Nov.—hora 10 kakahiaka, ma Lahaina, Maui, e hoolohe no ka Mea Hanohano A.M. Kahalewai i ke noi a Mioi, e hoonoho iaia i Lunahooponopono waiwai no ka mea i make.
Ma ka waiwai o Nalaalaau k, me Lio w, no Kawela, Molokai i make, Poakolu, la 13 o Novemaba—hora 10 kakahiaka, ma Lahaina. Maui, e hoolohe no ka Mea Hanohano A.M. Kahalewai i ke noi a Kaapuiki w, no ka hooiaio i kona pili ana i na mea i make.
Ma ka waiwai o Kaalolaau w, no Lahaina, Maui i make. Poakolu, la 13 o Novemaba—hora 10 kakahiaka, ma Lahaina, Maui, e hoolohe no ka Mea Hanohano A.M. Kahalewai i ke noi a Peleunu, no ka hoonoho iaia i Lunahooponopono waiwai no ka mea i make.
Ma ka waiwai o Hamau w, no Waihee, Maui i make. Poakolu, la 13 o Nov.—hora 10 kakahiaka, ma Lahaina, Maui, e hoolohe no ka Mea Hanohano A.M. Kahalewai i ke noi a Makolo k. no ka hoonoho iaia i Lunahooponopono waiwai.
Ma ka waiwai o Hauhia k, no Honouliwai, Molokai i make. Poakolu, la 13 o Novemaba—hora 10 kakahiaka, ma Lahaina, Maui, e hoolohe no ka Mea Hanohano A. M. Kahalewai i ke noi a Kaohimaunu, e hooponoponoia ka waiwai o ka mea i make.
Ma ka waiwai o Mai k, o Honuaula, Maui i make. Poaha, la 14 o Novemaba - hora 10 kakahiaka, ma Lahaina, Maui, e hoolohe no ka Mea Hanohano A.M. Kahalewa i ke noi a Makaaha, no ka hooiaio i na palapala kauoha hope a ka mea i make.
Ma ka waiwai o Kaliki k. o Kau, Hawaii i make. Poaha, la 14 o Nov.—hora 10 kakahiaka, ma Waiohinu, Kau, Hawaii, e hoolohe no ka Mea Hanohano C.F. Hart i ke noi a Maiewa w, no ka hoonoho iaia i Lunahooponopono waiwai.
Ma ka waiwai o Kauhiahiwa, o Kau. Hawaii i make. Poaha, la 14 o Nov.—hora 10 kahiaka, ma Waiohinu, Kau, Hawaii, e hoolohe no ka Mea Hanohano C.F. Hart i ke noi a C.N. Spencer, no ka hooiaio i na palapala kauoha hope loa a ka mea i make.
Ma ka waiwai o Manoa w. no Waiohinu, Kau, Hawaii i make. Poaha, la 14 o Novemaba—hora 10 kakahiaka, ma Waiohinu, Kau, Hawaii, e hoolohe no ka Mea Hanohano C.F. Hart i ke noi a Uamealani, no ka hooiaio i na palapala kauoha hope loa a ka mea i make.
Ma ka waiwai o Puhiaiahi, o Niulii, Kohala Akau, Hawaii i make. Poalua, la 14 o Nov.—hora 10 kakahiaka, ma Kapaau, Kohala, e hoolohe no ka Mea Hanohano D. K. Naiapaakai i ke noi a Kamoalehulehu, no ka hooponopono i kana moowaiwai, a e hoopauia kona noho Lunahooponopono ana.
Ma ka waiwai o Pauoahu k, no Niulii. Kohala Akau, Hawaii i make. Poalua, la 12 o Nov.—hora kakahiaka, ma Kapau, Kohala, Hawaii, e hoolohe no ka Mea Hanohano D.K. Naiapaakai i ke noi a Kukeanue 2, no ka hooponopono i kana moowaiwai, a me ka hoopau i kana oihana malama waiwai.
Nu Hou ma Waialua.
E ke kuokoa e—Aloha oe:
Ua ike au i na olelo pane a Ioseve Kahuna Ka tolika, o ka la 2 o Sepatemaba i hala aku nei, e hoopuka ana ma kou Helu 43, e hoohalahala ana no kuu inoa kapakapa.
Ea! ua kuhihewa loa oe e Ioseve, a me kou ike ole maoli. Aohe kumu e o kuu kakau e pane aku ia oe, aka no kou kapa ana a hoolilo wale ana i ka Baibala na Kalavina, a a nolaila, oia kou alakai hewa, o kou hoolilo i ka Baibala na ke kanaka, a kue oe i ka olelo oiaio, a ua pili ia oe a me kou Hoomana keia olelo a Iesu. "Ua lalau oukou no ka ike ole i ka Palapala Hemolele," e like me kau olelo hoole. A nolaila au i olelo ai, he Nu Hou keia, o kou hoole i ka Baibala oiaio a ke Akua.
Eia kekahi, e like me kau olelo, ina he kanaka, a he haole paha oe e ku anu i ka wa, aole oe e huli ana ma keia aoao, ke i aku nei au ia oe, ina pela kau olelo ea, na ka uhane o ke Akua e alakai ia oe maanei, a e ike oe i ka Baibala au e hoole nei, a e like auanei oe me Paulo, he kanaka i kue i na mea a pau. A na ka malamalama nui i ao mai iaia, pela auanei oe.
Eia kekahi, no kau ninau ana, aohe oe i kakau ia Paulino ma. Ea! ke i aku nei au ua kakau au i ke kumu o ka hana, no ka mea, o ke kumu ia o ka hookolokolo ana ia lakou au e alakai makapo nei.
Me ke aloha. J.B. KAEHUKAI.
Waialua, Okatoba 28, 1867.
No Ioane Makani Ilikini.
E KA NUPEPA KUOKOA E: ALOHA OE: —
Ua kipa mai o Ioane Makani Ilikini, ma ko makou nei wahi i ka la 27 o Sepatemaba nei, oia hoi ka Poalima, malaila no oia me makou a hiki i ka la Sabati. Ua halawai pu makou me ia ma ka halawai pule ana ia la a po, a ua weheweh mai oia i na mea o ke aupuni lani imua o makou ewalu, ekolu kane, elua wahine, a ekolu kaikamahine, a ua ku iho la makou i ka pa o Homa na kanaka Hawaii, i ka lohe ana aku i ka Punawai o ke Ola e o-la mai ana mai loko mai o ka malihini, a kupo hoi o keia aina, a o makou hoi o ka poe ua hele a piha, a hu, a helelei wale aku ka lohe ana i ka pono o ke Akua Kahikolu, oia noho wale iho la no, a he kaumaha no hoi ka naau. A i ka hapalua o ka la pule hele aku la oia e halawai me na kamaaina Ilikini o keia aina. Aole no hoi au i hele pu me ia. J. KAPU.
Vernan Sulter C. Cal. Sept. 29. 1867.
MA RE.
H. MAIKAI - MERE - Okatoba 31, ma Kawaihao, mareia e Rev. H.H. Pareka, o Heneri Maikai k, no Puna, Hawaii mamua me Mere w, no Honolulu nei.
Oct. 28, ma Honolulu mareia e Rev. L.H. Kulika o George Hoopii k, me Kekuhaili w.
AH HO PAKE - AA- Ma Honolulu nei, Oct. 30, mareia o Ah Ho pake me Aa w, e Rev. L.H. Kulika, no Honolulu nei laua a elua.
Oct. 19, ma Lahainaluna, Maui mareia e Rev. C.B. Aneru, o Eberahama B.K.k, me Mrs. Kamakea w, no Papalaua, Lahaina, Maui, laua.
HANAU.
O ct. 27, ma Kapalama, hanau o Kahalookalani k, na D.W. Pua me Mere Nahakuelua.
Sept. 16, ma Makawao, Koolaupoko, hanau o Kulamano, na Nahelowaa me Apia w, he keiki kane.
OLELO HOOLAHA!
E IKE AUANEI NA KANAKA A PAU, NA haole me na pake ke papa loa aku nei au ia oukou, mai hoaie oukou ia KAINALU ka'u wahine mare, e noho ia ma Wainiha, Kauai, ina hoaie oukou iaia, maluna ona ko oukou poho. Ke papa pu aku nei no hoi au i na makamaka o ua o Kainalu, mai hookipa oukou iaia, a mai malama no hoi ma ke ano hoowalewale, a ina e hana kekahi ma ke ano hookipa hoowalewale, e hoopii no au no ko'u poho. W. HOODGE.
Wainiha, Kauai, Okatoba 22, 1867. 209-4t*
KE KUNA MALOLO!!
E HOLO MAU ANA KEIA KUNA ma na awa o KONA, HAWAII i hui like me ke kuna "KONA PAKEKE," a e holo ana i keia la 26 o Okatoba, no Keahikekua. No na ukana a me na ohua, e ninau ia KAPENA KATHBUN ma ka moku, a i ole ma ka Hale Oihana.”
C.A. WILLIAMS.
308-tf
HALE KUAI LOLE HOU!
MA KALUAAHA, MOLOKAI!
E NA HOA ALOHA KANAKA O UA AINA makani nui nei a Kuapukua i kapa inoa ai, ka mokupuni kui laau hoi o Molokai Nui o Hina, e elele mai oukou e kuai i kau lole hou ma kuu hale kuai. E lawa ana ka holoku mai ke $1.37 a i ka $2.00. Na ano Ululii he $2.00 no ka holoku. E kuai makepono loa ana au mamua o na makepono a pau o Molokai nei. E kuai mai no hoi i na Likao, Pepeiao Laau, Moa, Pelehu a me na mea ulu a pau a kanaka. Na ko oukou wahi makamaka haole aloha.
R. NUKANA (NEWTON).
Okatoba 26, 1867. 309-3m*
Olelo Hoolaha.
E IKE AUANEI NA KANAKA A pau ke nana mai, aole loa e hoaie mai kekahi i kuu wahine mare oia hoi o
M RS. D. M. KAMAHALO.
me kuu ike ole, a o ka mea a mau mea e hoaie mai iaia, ke hai aku nei au, aole loa au e hookaa aku ina ia alu.
S. KAMAHALO
Nawiliwili, Okatoba 2, 1867. 309-3t*
HOOLOHE MAI!
KA HALEKUAI O C.F. PULUKA
OIAI KE MAKEMAKE NEI KA mea nona ka inoa malalo nei e haalele iho i na kaiaulu o ke Aupuni Hawaii iloko o ka wa pokole, nolaila, ke hoike aku nei au i na makamaka Hawaii a pau loa. E hooemi ana au i ke kumukuai o na mea kuai o kuu Halekuai, ma Alanui Papu, malalo o ke kumu lilo, e like me na Hale Kulaha mai keia la aku. Nolaila, e oluolu oukou e hele mai e nana i kou waiwai, mamua o kuu naue ana aku.
C.F. PULUKA.
Honolulu, Mei 23, 1867. 286 3m
OLELO HOOLAHA
O KA MEA NONA KA INOA MALALO nei, ke papa loa aku nei au i ka poe mea Halekuai a poe waiwai e ae paha, mai hooale mai oukou i kuu wahine mare ia PONO w, no ka mea, ua haalele mai oia ia'u a me ko maua wahi moe, a ua hele aku mamuli o kona makemake, a no ia hele ana, ua hopu ia oia a hookolokolo ia, a ahewaia ao kona hewa moekolohe, imua o H.J. Wana Esq. A o ka poe a pau e hoaie mai ana iaia ma keia hope aku, maluna o lakou ko lakou poho, aole loa au e hookaa ana ka mau aie.
HALE (W.H. STEPHENSON)
Hanalei, Kauai, Oct. 15, 1867. 307-4t
OLELO HOOLAHA.
E IKE AUANEI NA KANAKA A pau loa, ke hoolaha aku nei au i ka'u wahine mare oia hoi o KAULA. Ua haalele mai kela ia'u a me ko maua wahi moe, a me ko maua aina hanau Akahi ae nei makahiki, aole au i ike i kona wa hi i noho ai. Nolaila ke kauoha aku nei au ma ka hoolaha ana, ke ike iho, e hoi koke mai e noho pu e like me ke kanawai mau o ka aina. Ina aole e hoi koke mai, e hoopii no au iaia i keia Aha Jure e hiki mai ana. Owau no e KALILI
Huelo, Oct. 13, 1867. 307-3t
HE KANAKA MAHUKA!
E UKU IA ELIMA DALA I KELA, A me keia kanaka e hai mai ana no ka hopu ana ia KAMA, he kanaka maoli. Ua holo malu oia mai ka Mahiko aku o Kualoa, Iulai 3, 1867. O kela KAMA, he 25 makahiki paha, he poupou puipui, a he ano maikai no. SAMUELA G. WAILA (WILDER).
Honolulu, Oct. 17, 1867. 307 4t
MAU LAAU LAPAAU OLA A
UPAMA (UPHAM).
E OLA KOKE AI O KA MAI HANO A ME ka NAENAE iloko o na minute 5, a e ola hou ai hoi ka mai mahope iho o ua hana maikai ana.
HE LAAU NO HOI no ka hoola ana i na uhae a me na puupuu o ke kino.
HE LAAU MALAKELA. (Maraeheiia) no ka hooulu ana i ka umiumi olehelohu iloko o na pule eono. E kuai ia e
C.F. PULUKA,
296-tf Ma ka Halekuai, Honolulu, Alanui Papu.
HALE KUAI!
O KA HALEKUAI O KAHI HAOLE Parani ma ke Alanui Maunakea, ma kai iho o Lepekahoe (Liberty Hall), ua lilo iho nei i na mea nona na inoa malalo nei, na mea nona ka Halekuai ma Moonikahaae. Aia maloko o keia Halekuai na lole o kela ano keia ano o na kane a me na wahine, a he hiki no hoi ke kuai ia aku me ke kumukuai oluolu i na makamaka a pau o kela ano keia ano.
GRUNWALD and SCHUTTE.
296-6m
HALE KUAI HOU!
UA WEHE AE NEI NA MEA NONA na inoa malalo nei he HALE KUAI HOU ma Monikahane, mawaena o ka Hale Kuai Bipi a me ka Hale Kauka o Dr. Kenedy ma ke Alanui Papu. O kekahi o maua, oia hoi o SCHUTTE, ua maa no na kanaka iaia, ma ka Halekuai o Painapa. Eia hoi maloko o keia Hale na ano LOLE he nui wale, e lawa ai ka makemake o na kane a me na wahine, oiai he mau lole kane a he mau lole wahine maloko o keia hale. A e kuai aku ana no maua me na makamaka Hawaii a pau i na mea i makemakeia.
GRUNWALD & SCHUTTE.
292-6m
OLELO HOOLAHA.
KE PAPA IA AKU NEI NA KANAKA a pau, aole e hoaie wale mai a hookipa paha ma ke ano kolohe, i kuu wahine mare oia hoi o KAHOHOLO, no ka mea, ua haalele mai oia ia'u, a ina o ka mea hoaie iaia me kuu ae ole, maluna iho o kona poo kona poho. IOSEPA KEAWEOPALA.
Keiawa, Kau, Hawaii, Sept. 27, 1867. 308-4t*
I KA PO O KA POALIMA AKU NEI I HALA, ua haule kekahi puolo mawaena o Alanui Moi, Rikeke, Papu a me Kukui, i wahia ae o waho i ka hainaka keokeo. Aia maloko o ia puolo kekahi palapala i ka mea nona ka inoa malalo nei, a me kekahi mau ukana e iho. O ka mea e loaa ai, a hoihoi mai i ka mea nona ka inoa malalo nei, ma ka Pa Kuai Papa o Lui, ma Alanui Moi, e loaa no ka makana kupono iaia.
RABATI LUI (LEWERS).
Honolulu, Oct. 2, 1867. 306-2ts
Ua Nee aku i ka Hale Kuai Hou.
O KA HALE KUAI HAPA PERE I IKE mauia a i maa hoi i na kanaka, ma Alanui Maunakea, ua hooneeia aku i ka Hale hou maikai, mauka iho o ka Hale Kuai mua, malaila e loaa ai ka mea nona ka inoa malalo nei me ka makaukau i na wa a pau e kuai aku i ka poe e kipa mai ana, no ke kumukuai i kupono no ia wa. WILLIAM RYAN.
Honolulu, Sepat. 6, 1867. 301-3m
PAPA
PAPA
PAPA
MA KE KUMUKUAI MAKEPONO LOA
OIA HOI NA UKANA O "JANE FALKINBURG."
NA PILI Hale ulaula,
NA PAPA Noweke 1 a 1 1/2 iniha
NA KAOLA HALE O KELA ANO KEIA ANO
NA PAPA palahalaha
NA PAPA hele a me na
Papa Paina oolea, Paina keokeo a me ke Koa
Na PENA a me ka AILA
Na PEPA Hoonani Hale
AILA Hoomalo a AILA Hoowali
NA KUI a me
NA LAKO HALE NO A PAU E PILI ANA i ke kukulu hale o kela a me keia ano, a e kuaiia ana me ke kumukuai haahaa loa e
L. L. HULIPAHU (TORBERT,)
Ma ke kihi makai o na huina o Alanui Moiwahine a me Papu
300-3m
HALE MU!
HALE KUAI MEA AI!
HE OLUOLU LOA KE KUAI ANA O NA mea ai ma keia hale, i lohe oukou e na makamaka Hawaii a pau:
RAIKI no Waimea. Kauai mai,
PALAOA maikai loa,
KAMANO io ula no Keamolewa mai,
BIPI uahi no Kaleponi mai,
KOPA keokeo - KOPA ulaula.
AILA Honua! AILA Kohola.
KOPE—PAAKAI,
AI no na Lio me na Moa,
Na mea ono he nui wale o kela ano keia ano.
PIA NO HAWAII MAI,
PIA AI—
A he nui loa no na mea ai maikai e ae.
Nolaila ia ea, e na makamaka, e hele mai no me kahi dala, a e like maka no oukou i keia mau mea i laila ae la maluna.
Me ka mahalo.
I. BATALETA.
286-3m