Ka Nupepa Kuokoa, Volume VI, Number 44, 2 November 1867 — NU HOU KULOKO. [ARTICLE]

NU HOU KULOKO.

Oahu. Aia ma ka aoao eha o keia pepa ka moou-Io o ka m-ike ana o ka pake ma Koloa, Kauai, i kakaui* p kekahi kanaka a mukou e mahalo nei i kona lokomaikai. Ua hookahunaia o J. N. Paikuli ma ka 1« 27 iho nei o Okatob?i. Ma Waialua kahi i hookahuna ia ai. Ua holo aku o KeT. H. H. Pareka. Rev. Z. Poli, Kev. K. Kekoa a me Rer. A. Kaoliko e hoolaa wia, (H7* Ua hoi mai nei o Rev. A. Kaukau mai kana huakaihele aku nei i na mokupuoi o Hawaii, Maui, Molokai a me Lnnai, a e hoi ana i Waimea, Kauai i keia mau ia iho, e noho Kahu ai no ia kihapai, Ma ke awakea Poalua iho nei. ua holo aku o •* Kometa '' i Kapulakiko me ka piha pono i na ukana o Hawnii nei, oia no ka inalakeke ame ke ko paa. Ua hala pu aku hoi maluna ona na ieta o na haoie. Ua hoi mai nei keknhi mau haole knmnninn o Honolulu nei maluna mai o ka mokunhi ldnho t a eia lakou a pnu ke hooluolu like nei ma na home oluolu o ke kulnnakauhale alii o Honolulu. Hc "36 ka nui o na eemoku maluna mai nei ona. (£7" Ma ka Poalua, la 29 o o'<atobr., n»aloko o ka Luakini ma Hauula, ua hooknhu* naia o H. Kauaihilo, i Kahu Ekalesio no ia kihapai, e like me ke noi a ia ekalesia imua 0 ka Ahahui Mokupuni o Oahu nei. E mahaloia ke noi a ia apann makuaole Ala ka Poakolu, la 30 o Okatoba, ua hookahunaia o J. Manuela, (hnole Pukiki) i Kahu no ka Eka!esin o Kaneohe, e like me ka palapala ni a ia eknlesia, a ua hooko io ko lakou iini e ka Ahn. E mau inai ke aloha o oukuu a pau loa. Na paila waHīe.—Ma na pule aku nei i hala, ua kuai kudal;r.a e E. P. Adamu, Luna Kuilala, he 350 mau paila wahie, a o ua mau paila wahie la, no kn waiwai o Walker, Allen Sc Co. Ua kuaiia na paila wahie, n me he la he palima dala averita o ka paila mai ka mua a i ka hope. He wahi paina ma Maunakiekie.—He wahi paina pouliuli ma ka halehalawai o Maunakiekie Honolulu nei i ka po Poalima aku nei i hala, na ko laila mau keiki kane a kaikamahine, he wnhi inea knmnu no ko lakou mau wnha kani mau i ke)a a me kein po, no ke ao ana i ka himeni. Kx NOKUAHI kaua Farasi.—l ke nhi.ihi 1 oakahi iho nei, ua holo aku k«i mokuahi kaua Ve?ius i Tahiki. He eln:* wale |io on« pule o ke ku ona iho nei ma ko kakou own, a ua kui lua mau no nae na pu i kela la keia la, oiai oia e hekau ana ma ke awa o Honolnlu nei, - %7° Ma Manoa, ika Poaouo aku nei i hala, ua haawiia he ahaaina ma kela nwawa uliuli, a o un ahaaina la i hoolakoia ai, ua ukuia na mea a pui i heie aku e kaukau no na uUu hapaha, hapalua, a hook.ihi dalo. O ko niakou wahi Lokoino ma ia papaaina pu kahi i holo kake ai i na io puan, a ua heo aku la kana wahi hipuu poepoe. Aole aku la e oie ka hikikii ka ua o Ena.

Ke kialua Kamehameha V.—Ma ka Pmlima aUu nei i hala, ua ku mai uia kc awa o Honolnlu nei keia kialua mai ka mokupuni «nai o Poakailinw. Ua hoi mai nei kekahi mau kanaka hana o ia mokupuni, a mai kekuhi mai oia poe, ua lohe mai makou. he 83 ka nui o na kanaka e noho hana ana malaila, a e oia maikai ana lakou a pau i ka wa ake kialua i haalele aku ai. E hoi hou nna ua moku nei ilailu i keia 'mau la iho, nolaila, »ia ka ahai lono o na mea makama' ka malail ; e lawe aku i na palapala.

Ke kuna Malolo.—Ua lilo ae npi ia F. S. Palameke keia kuna holoholo r il, ai„ a 0 kakou, no na daja he ehi» Muaani. a ua hooliloia iho nei ia i moku holoholo mau ma na awa o Kona ma Hawaii a me Honolulu nei, e hke me ka hai ana a kn oleio hoolaha ma ka pepa o keia la. Nolaila. aole no paha e nele ana ka mikiala mai o ko na Kona poe i keia moku, eiai keia mao moku e kukini mau ana ma īa mau awa. E ahai ana boi i ka lono a me ka hikiivuw' e 0 na me malu> na. Ke moe kei *c CA —Ha lt e ahiahi Oka Poalua iho nei, ko mai ana keanuike kumn pepeiao o ke poo la o Honolulu nei. A haohao nale iho no loko me ke kani o ke u' 0 oa anu nei paha kei, a Hinaikamalama ! oli aku ai imua o Aiwohikupua, ia laua ma ke kaawale a penei no ia: %l He anu-e he a-nu, He anu e no nei la eke hoa, Ke o mai nei ke anu i kuu io, Eia la ke loku nei i kuu manawa. n Aohe o ke anu a iakou nei ae e unoko mai nei penei: He oiu eka ua, he nu.a eka wai, a kufo(o au i ke anu e.

£7" E alohi nku oe i kouenomi,.» mni imi bala hoi i kou hoa noho. yggf» CJti oluolu m:»koi» eba j aku i nn im» kamaka o ke KuokoA ma Honolulu nei. au ima k» Hale LeU oo» Umka Hawun, hc e!ut maa lew he dila ko !oko. E kii nui «c. Ka .MAXtrwA Berita.nia.—Ma ka Poaono aku nei i hala, u* ku mai k* mokuahi k«ua i Beiitanm Aiert. ma Honolulu nei iloko o wi hhe 21 mai Vitoria mai. £ holo ana oi.A i YaU|>araUo. a hoi ioaa aku i ka home. Ke lawe inau nei oia he 17 muu pu kuniahi tua kona mao oneki. PupiPi" laouo ka hoi ua mea he ahm Knleponi i hiki mai nei maluna o lia mokuahi ldaht). a ke kuai ia nei maloko o na ha« ie kaai me» ai a ma na wahi akea, e na b«ole a me na kanaka. Haū anū o Aiita.—(Ja (awe mai nei ka | mokuahi ldaho he mau tona hau pna no ke i kuai an» m.i ko kakou ku)anaknuha!e nei Ao!e nae i akaka knhi i hoah» ia ai ia mea nnunnu, aka he pono e loaa Iwhi e kuai m ai om mea m« Honolulu net. Ka r«osr kalkpa R. €. Wale.—l ka IV aono nku nei ī hnla, ua holo nku keia moku kalepn i Beremnna ma kona awa holohoio mau ine na uknna mai H:*wjui aku nei no ia noao o ka honua, n ke lana nei ka manao e hoio ana ein me kn hookeie pono ia a huli hoi hou ma> i nn kamuh» o Hnwaii nei. He moiu iuna hol'. —Ke iono wale nei mnkou. e hiki hou inn» ana i o k:\Unu nei kekahi kuna maikai hou, e lik»» me ko Emmn Rukrt kii a mau hiohiona Hoi, a noiaila, m;i e hik» io mai, nlaiKi, aole no e nelo kona kupono no keia mau ka>. Ua lohe mai makou ua hakihaki ke Alahaka o Kaalaea, oia kn uapo laau i hana ia iho nei mauiua, oke kumu i haki ai, r.<> ka nui ioa o i>n pua bjpi e hele ana maluna ona. Ua hoi ae la ke alamii ama ke alanui kahiko ma ka hhi kai. E paa koke nmv no pahn «n unpo ln. Lawe t KONA ola iiio.—l ka Poalua iho nei, uii oki kekahi haole iuiua moku maluna 0 keknhr okohoh, i kona iima iho. Uu mo« ku kona na koko nui, a uolaila, ua knhe nu« mai ke koko a u;\ īilo i;\ i kumu e mnke ni O keia wahi haole no ka mea i noho inua u>e ke Kanikela Amenka i hoi «īku nei 1 ka home. Poha ka waha.—la makon no e hnuka\ve> we nna i ka ulele nna i na hun kep.au no ko kakoi> nopepa ma ke «wakea Poakoiu iho nei, nia hoi, hoen nna o Alr. Hono hana mea ono me ka pakeke i piha i ka mea ono i hui pnia*me*ka hau |>aa. O komakou noke iho ia no ika hoopiha a mau-u ka puu. Kohu o<>a no na keiki oka Hale Pai o Wini. lna pela laknu in. ——.—.— Ka Papa Himem o Kai makapili.—-Ke hoomaainaa nei keia papa himeni i ka lakou mauleomeie do ka haawi ana i Ahnhui meie lealea no iakou ma keia tnua aku. Ke lati«. nei ka manao e hoio pono ka lakou hana, e ulv«iw ko lakou mau puukani e i,a leo o na manu leo lea oka ukn iniu o Hainon. Heaha ka uleu ? Heahn hoi ? Ke nui mai nei na okohola o ke awa o Honoluiu nei,a me he mea ia e pukn nku nna pnha' kekalii mau okohoiu, n hiu loa nku i ka Pae Aina u Fatuliiva, a nolaila, ke kau leo aku nei mnkou, he pono ke hoolako e na makaniaka o.ka poe e noho mai la ma ia mau mokup!?ni, i mau palapala no hikou a hoou- ' na mai i ke Keena o ke Khokoa. I • j Hoeiia pakk.—-[ kekohi la oka pule aku | nei i hala, ua hookokoiiuia e nn keiki uapo j keknhi pake e hana i ka waapa, a i ka paa | ana o ka wa»pa kii nku ka pa'ke i kona uku j e hookaā pau mni, no kona luhi o ka Jnna jnna, e hoole mai ana ke keiki uopome ka i hookaa hapa inni, ia no pahn h pir ke kni o laua. a kuikuiin ka pnke. Ua hooponia pa . ! ha ke kiUohe. He Kapena kolohe.— Mn ka Poaknhi iho |nei, ua hoopiiia ke Knpena a me ke kuene oka moku kalepa Beritania Gjrstand, 110 ; ka hoopae /nniu nna* i kekahi mnu waiwai o ka moku mauka nei me ke dute oie m. Ua i hoopiiia malalo o ka Pauku 547 o ke Kana- | wai Kivila ; a o ka hoopni ke ku i ka hewa, aole e oi aku mnmua o ka "ilookahi tnu.snni dnla." Ua hoopaiia ke Knpena ame ke ku* i ene raa ka uku oiuolu, he 5205 50 i Ke Kaao o ke Keiki Alii M;r - k& aono mua o ko kakou pepa o keia |a. e , loaa ana ka mooleio o kein kei? i nlii. Ua kapae iki ae makou i ka moolelo o Alapati . ka nui no kekahi mau pule ekelu a eha paha, e like me ka pnu ana o alailn, hoomaka hou. Nolaila, mni ukiuki ko mnkou poe hei'iheiu a hoonauki iho, oiai nn mnkemake o Hesana e hoopau loa, a aole hoi e poomuku. Kn k ; ana mai oka Idaho._M« ka hora 4 o ke kakihink» nui o ke Sahnti aku ne. i hala, ua kalewa M keia mokuahi »ia k« r,uku o Mamaln, „ i k, wehe ana mni o ke kai au o ka malamalana nui, ua holo aku ke P*''ata maluna „na, aka, ai, maluna ona kekah. mau mea i | oa , ika m ,i puupu „ u a ii. I |, 0 ke pailata kau ana ina ka inoku. oa kii houia mai k« Kaok. Makihine no f n,nR * n " 'ke " no ok» mai. Ma kana nana ana a p«u, ua hookomoia mai ka mo;k» a pili ma kona uapo. Ona mn m»i, ke ; hoomaluia nei no malnna o Mannmana. IHe na la ame 15 hora ka holo ana mai ; " C '. ° mokuahi - Ua liooliloia o Kale | Wo <i ma i mau Luna no ua mokuahi nei m« kei» awa. B holo hou ana oi« i lrt ho- * o kela »l>iabi i Kapalakiko.

Ka lokoino a !—Ua !ohe mai makou, ual pui i ka iaweia keknhi enau mai pake o Kumoiliili i Kalihi. Ka mea hoi e huna ana o ua o Kainoiiiili i mea kanu, mia o ulu ; e ole no ln boi ka ulu he wa ua. He mau kawowo no ka koe o ia ano, i hookoe ia pah;» i pulnpula. E pii hoi auanei ka lo;-,*». Ke ninau nei nae hoi makou. Heaha la ko oukou mea i huna ai ? Huna iho paha nalo. Na hihia me na'oleu) hoolaha —-.Ma ka nana an« i na nupepa kanaka eiua o kakou nei, u«i hiki ia , inakou ke hoomaopopo. o ka ntji o na olelo hoolaha e hana ia ana irnua o na Aha Hookolokolo,o na hooponopono waiwai o ka poe make ; a o ka nui hoi o na olelo hoolaha imua o ka lehulehu, o na olelo hoolaha a na kane a ine na wahine, e papa ann, e nuku aku ana nuku mai. N A LA KULAIA.——Ma ka nupepa hnole o ke aupuni, ua ike iho makou, ua hoolnha ae ke Kuhina Kalaiaina e malama a ka la 28 o Noveinaba e hiki mai ana i la kulaia. M.a ka U 11 o Dekemaha e hiki mai ana, oia ka l.a hannu o ka Aloi Kapwniwa, ko ka* kou Moi e ola nei, ua hoohhnia ae, e n.nlamaia i la hoomanno, n e pnni ku ia na puka 0 na hale oihana aupuni a pnu loa o keia aupuni. Aohe kakou c poho no ia wahi la hookahi, ke puniia na puka o na hale kalepa. Ka Adimaßala Thatchkr.—Ma ka la 15 n«Sepntemnbu ī haia, ua ne aku ia o Adimar;iln A. K. Thntcher inaluna o kona moku hou, k«i mokuahi 14 Penesekoia " i haawiia mai e kona aupuni i moku holoholu oiai oia e noiio ?»nn in«*ilnloo ka hoohanai e kona nupuni. Ua lono walein e ku inai ana oin ma ke iiwu ii Honolulu nei i keknhi manawa e liiki u».ii ann. O keia Adimnrala uo ka mea na i hoihoi mui i ko kakou Moiwnhine Kaleleonalani, ke ulii wahine hele kaapuni i ke no nei. —, Ke Kula Haole o Ka; makapili. —Ma keia hnlekula haole makou knhi i hoolohe ai i ka pakake o na keiki Hawaii,a ua kakahele ilii uo, a o ka hele loa aku paha koe i ka "pupuhi kai o Ukoa, M kehoomau lakou. Aia innloko o in kul:i, he 156 haumana kn nui, nk;i, he 148 nne haumann e hele mau ana i kela la keia la." O H. M. Kiha ke kurnu n;wia e oo nei, aka, nole nae i kupono loa keia lehulehu hauinnna i hooknlu kumu, o fca oi loa o ka pono, o ka lona hou o na mnu kumu hou. Ke kokuaia nei oia e na hau-«naii-i kula elima, a pela oia e hookoeue malie nei. I mnu kumu hou ka pono !! Ka Moolelo o Kamkhameha.—Ua haohao pnha ko makou poe heluhelu no ka Moolelo o Kninehameln, i kn j)uka ole ana nku 1 keia mau pule iho nei. Ke kau leo hou aku nei makou, e hoopuka hou ia ana no mn ko kakou nei pepa, a e hele laula ana kona kainnilio ana ma nu kuuuhau alii aiinoku i noho aupuni, oia hoi na mnmo a Kamehameha. iVolnila, i mea.e paanaau ai iakou ku hannuna hou. ka monielo o ko kakou aupuni iho, e pono e lawe nui i ka nupepa Kuokoa, he ole lioi ka lalau lima nui i ka hai, o pale m mai auanei ka lima, a iilo i mea heneiiene ia. Paakiki a hemo walk. —l ke kokoke ana c holo mai ka moku ldaho i Honolulu nei, ua hoole loa ia na nupepa a H. M. Wini, aole e hoouna e ia mai a houkaaia na uku o kela a me keia pepa, noiaila, ua waiiioia kona inau pepa e ke kapena. A no ka manao nui o ko Wiui Agena ma Kapalakiko, o nele io auauei i ua nupepa, ua hookomo kela i na nupepa o pnu iloko o kekahi mau pahu iino lole, a ua hooiliia mai nei. Aka, ma ke ku ftna mai hoi o ua mokuahi nei, aoie i lawe kokeia mai, ua manaoia ua paa no la i KapoUkiko. [ ka auina la o ka-Poakahi iho uei. iiiki inai ana ua inau p:\hu ano ioie nei, n i ka wehe ana ae, o na nupepa no a pau, ua hooin iloko o ia mau pahu. Mamuli o keia iiana iliaalea. ua ko k.a makemake o Agena, a ua ukuia keia mau mea ma ke ano pahu iole. Waiho aku la hoi auanei n hea ke akainai ? O i la hoi o hookahi halau » ao ia'u « Maui. O.na ,ma Kalbpolepo.—Me uwalo, he ieo, a he pnlnpala kai loaa mai in makou, e hai ana, he nui ka ona o na kanaka ma Kalepolepo i keia mau la aku nei, a me he mea la no paha ke knu.au mai la no. Ka ! eia la ka hoi i hea ko iaila mau popoki poi mea ai, aia no ka paha i ka eli uala, no ka mea, he olelo kaulana ko kena aiua, "Uala liihi Kale|K»lepo v C7* Ma Kaluaaha, Molokai, he Huiekuai Lole no R. Nukana (Newton), he haole kamaaina malaila. E nana i kana Olelohoolah.a o keia la, a e heie nuinjku ko in Mokupuni e kuai i na lole makepono ma kona haiekuai, hc ole loa ka hoonui lilo ma ka holo nnn inai i Honolulu nei, a ma ka holoana aku paha i Lahaina, a ku akif auanei ka apiki i Lnn*i, knni iki ka Kaululaau aka. Na nea hoi* o Lele. —Ma ka lokomaikai o Ahiona o Lahaina, ua loaa mai ia makou na mea hou o ia malu ulu kaulana. Ma ke Sabati, Okatoba 19, aia maloko o ke Kula $abavi o Wainee, be 392 na haumana, ke huiia nn mnkua me na keiki, a he aneane kanakolu ka nui o na kumu e ao ana ia mano haumana. £ hoike nui ana ua Kula Sa« lm(i la ina ka la 31 o Dekemaba o keia makahiki. E uo i'i ana ma ke kuia kaikamahine a Mrs. Moku o Lahaina, ka humuhumu lihilihi ana a roe kekahi mau hana eae i kupono i na wahine. A o kn anoi nui o ke kumu, o ka houluulu i ka kela a me keia kai. kamahine i huinuhumu ai, a hiki mai ka manawa e hoike ai ke kula, alaila, kuai aku imua o ka lehulehu. Eieu no hoi ka manao o keia knikumahine o kn malu ulu o Lele. i\la kc kulanakauhale o Lele, ua inahele

[ia ekolu mau Wula himeoi. a ke i nei ia mau kuU e Abio na pake, «,»ehe a im ® Kah «®W>o. 1 kela am» keia' i * P aliatl i ai lakou ma ka app.na iiihi a aliou ! noho kumu «i, a . kn Poalimn. e hui ; "'•ie niM lakou ma ka iuakinl. a h«?!e aiu malalo oka leo like hookahi. Ao> oo e | oie aku Ja ua lai ulu la. j Ilawaii. I Inu uala maKohala Axat—Hepal*paU ; ai raa * ia makou mai a H. K. K. o Kahei Kohaia Akau, e hai mai an?* i ka inu ua;la malaila, a penei kana olelo: «'Ke uiu nui ' nei ka inu ua ia ma Kohal.a Akau nei. a ke huikau nei na kane, na wahine, a me na kei* ki, iloko o keia upena luelue a ke Diabo!o. ; Aka. o ka mea kaumaha nui i ko'u naau ma jka nana ana ku, o alak ii ona makua i , na keiki liilii na iakou na makahiki 6, 7. S. scc. iloko o nei lua mimilo, a ua liio loa ia i mea hae na ko lakou puu. a ua hapa ka ono ona mea e oe. Ao na mekai, ame na 10. . io, a me kekahi o na Lunakanawai, ilokooia > monna kni hookihi. Noiaiia. e nana pu uiai I kakou i kein makaweia nui e a nei, oiai ua • helelei na pili, ua popopo na kaola o ke aupuni, ua inokumeku n.i aiihi o ke kanawai o ka Moi ina Koha'a Akau uei. M Ena kuaaina, heaha keia hoomahui nui o oukou ?