Ka Nupepa Kuokoa, Volume VI, Number 44, 2 November 1867 — Ke Kanaka Hawaii i hoopaahaoia ma Kaleponia no ka Pepehi kanaka a kalaia. [ARTICLE]

Ke Kanaka Hawaii i hoopaahaoia ma Kaleponia no ka Pepehi kanaka a kalaia.

la I<akou e noho ana ma na kaiaulu o Hnwaii nei, ine ka ike ole i na n»ea e haoaia ana i ko kakou niau kainaheki nm na aina nui a ina na kai, aia hoi, ma ka lokoinaikai «ui o Pto(. \V. D. AlekanekL'iu, Pejvsidt na o ke Kulanui n Punahou, ua loaa mai ia makou he mau palapala e pili ana i ka hihia nui maluni o kekahi kanaka Hawaii i hookolokolnia a hoopaiia he 20 makahiki ma ka hoopaahaoma Kaleponi no ka pepehikanaka, ma ke tipnrere alua. O ka ir,oa o ua kanaka Hawaii la, o Kekoa, a o kona inoa haole o George Lee. Penei na kumu o kona hoopaiia ana :

1 kekahi mau makahiki loihi i hala, ua kau aku keia kanaka maluna o kekahi moku e holo ana i Kapalakiko a pao ola aku la malaila me ka manao e loaa ana na dala he nui ia ia ma\ ka elt kala ana mai, aUula hoi mai i Honolulu nei, ska iloko oia ua, e ttui ana ka irvu ona ana o na kanaka oia wahi, a e līloana i kela a nie keia lealea. I kekahi b komo pu aku la īa iloko o ia huakai, a nui loa īho la ku ona ana oia poe—a hoomaka lakou e kui aku a kui mai. Lele mai J.i kekahi o ka poe ona e pepehi ia ia ine ka manao oie i kona ola, nolaila i mea e pale ai ua Kekoa nei, pale aku la ia .nona iho, a i mea e lanakila loa ni kona ola, pepehi iho la ia i ka haole a make loa. fa tva no, ua hopu ia oia a hookolokoloia imua o ka Lunakanawai apana o ka helu 13 o na Okana o Alariposa, ma ka la 11, 13 a me 1S o lulai, 1859. Ua wneia he 12 na jure nia ka la IS, a ua hoahewa na jure no ka mea i hoopiiia ma ke drgere alua. Ma ka la 23 ae, ua kauia ka hoopai maluna ona e hoopaa ia ia i 20 makahiki mu ka hale paahao me ka liana oolea. Mj ka la 1 o Auga(e ISŌ9 ua hoopaaia oia ma ka Malepaahno Nui. Mai ia wa mai ka hoopnaia ana o- keia kupa Hawaii a hik'i i ka wa ana i lohe ai, ua hiki ae ko kakou Moiwahine Lokomaikai Emmn Kaleleonalani ma Kapalakiko. Nolaila, inii ka la 26 o Sepa(emaba ISG6, ua hoouna aku oia he palapala hoopii i ka Moiwahine e noi ana, ina he mea oiuolu i ka Moiwahine Lokomaikai, ke kokua iaia, kekahi o kona inau makaainana, ma ke noiana aku i na luna aupuni e hooknu i keia wahi Hawaii o kou aupuni mokupuni. No ko ka Moiwnhine wikiwiki e hoi mni i Hawaii nei, a aole e loan ka wa e hookaulun ai ia palapnla, nol .ila, ua onou aku oia ia A. B. Bates Loio i ua polapala nei nnna e hana, aka i ka loaa ana iaia, ua kau aku oia ma kekahi wahi a poina loa iho h. I ka hiki ana nku nei oPres. W. D. Alekanekero i Kapalakiko, ua lohe oia no keia kanaka, a ua hele oia e Javna pu me ia, a ua hai mai oia iaia, ua noi oia he palnpala hoopii i ka Moiwnhine no ka hookuu inia, a aole oia i ike i ka hopena o ia palapala. I ko Pres. W. D. Alekanekero lohe ana i keia a me kona ikemaka nua aku i ke kanaka, ua hooikaika nui oia i pnlapola Noi i ke Kiaaina o ka mokuaina o Knleponi oia o F. F. Low, ma ka launa pu una aku me A. B. Bates Esq. I kona launa nna me Mr. Bntes

a knmnilio aku oia i keia im»n, ua hoomanao o Mr. Bates i kekahi palapnla i haawi ia aku ia ia mai ka Moiwahine aku. A i kona hu- ■ li ana raa kekahi o kona mau keena Inlii, ua • loaa ua palapala la. (Ja haawi niai o Mr. * Bates ia Alekunekero-opio i palapala hoolau- f na i ke Kiaaina, a ua hele aku m e launa me ke Kīaaina, oia o His Ex. F. F. Low me ka bai aku o ua palapala hoolauna la, eia mai o Prof. W. P. Alekanekero Percsidena 0 ke Kulanui o Oahu ke hele aku la e ike ia oe oo kekahi kuinu nui, oia hoi no ke noi aoa aku ia oe e kala uaie uiai, a e hookuu 1 kekahi kanaka Hawaii i poino e noho paahao ana, lna e hookuu io ia mai keia ka-; naka Hawaii e hoihoi kokeia no i kona h.)u>c. Mahope iho oa kakauia he paiapala noi e na inoa eha, he omu haole i noho a kamaaina ia Hawaii nei, o ia keia malalo oei; I KA MEA Kikkie F. F. LOW : O makou o ka poe nona na inoa maiato iho, ke noi haahaa aku*nei makou Sa oe e Ka Mea Kiekie e kala waie mai ia George Lee, he kanaka Hawaii i hoahewaia no ka pepehi kanaka ma ke degrre aiua, ina kn Ja

23 o luiai. 1559 ioa Maripcsa i mua o ki Lonakaoawai Burke a oi heopaiia he2omakainkinia ka Hs?epaafcao ma ka hana ooiea. Ke hoike nei makou rr.e ka oiuo u. īk>ko o ko makou noonoo mnikai ana. ua lawi iho la ka heop-ii an» a ke kanaw-.ii rr>* kona hoopaahaoia ana iloko o na inakaniki e*ra'iu i, hala, a o kona noho ann. ao'e i e h'ke me ka hoīke ana maia na Lona Paahao. Nolaila. he hana ku i ka mahalo k>a ia, ka hoihoiaoa ia īa i kona aioai hansu a m« ko;na ohana, ka poe hoi e kanikau ana ia ia t me he mea la ua make. 0 keia kala ana aku. he hana ku i ka hnnohano a me kn manao nuīia e ke Aupuni o Hawaii a me kona nmu kanaka. O makou no. '• Asher B. B.ues, W. A. A!drich, . Chas. E. Hitchcock (Kamkela Havr<iii.) VV. D. Alekanekero." Mai nele ke kalaiaaoa o keia kanaka, ina aole e lohe o Alekanekero-opio, aka mamuli o kooa hoikaika ana e noi i ke Kiaaina o ka mokuaina e hookuu mav i ke kanaka popilikia, nolaila e niahalonui ia kona manao aioha kanaka, e keii aupuni, oiai o ke kanaka

ana i noi ai e hookuu mai. me ke kokua pu * ia e kela mau inoa e ae a me ko kakou Kanikeia Hawaii, he kupa ia no kou aupuni.a be maka.iinana aloha aiii no n » mamoa Kamehameha. I ka loaa ana o ka Palapala Hoopii a noi a kela ninu inoa i mua o ke Kiaaina, ua ae mai oia ke keakea oloia mai e na kanaka, nolhila i ku like ai me ke kanawai o ia mokuainn, ua hoohiha e ia, he kanakolu la mamua ae o ka hookuu loa ia ana mai o Kekoa. I ka pau ana o ia mau la he kanakolu, aole kanika a mau kanaka i hele inai e keakea no ka hookuuia, nolaila, ua hookuuia mai 0 ia me ke kauohaia e hoi koke i kona home mokupuni o Hawaii nei. Ua hanauia keia kanaka ma kekahi o na mokupuni o ka Pakipika Hema o ia o Roratonga, a i kona wa uuku loa ua pae mai oia ma keia mau mokupuni, a ua noho a kupa Ina iiiokupuni kanu a Kamehameha. Ua mare oia he wuhine Hawaii o Kaaihue kona noa, a ua hanauia na laua, elua mau keiki, a o kahi i lohe hope ia ai o kahi i noho ai o kana wahme ma Molokai. No kona hele loihi loa ine ka lohe oleia okona ola, nolaila, ua manao paha kouaohana, ua make ia, aka eia no ke ola nei a e launa pu auanei me kona ohana ina eia lakou ke ola mai nei. Ma Wa holo ana mai nei o ka mokuahi Idaho, ua hoi mai oia maluna onn, a eia ke noho nei i waena o kakou. Pehea, aole auei oia nei keknhi o na kupa Hawaii i noho a ewe ia Hawaii, a i hoohua mai hoi i elua mau keiki! Oia no, a e kapaia oia he ku-i pa Hawaii.